Madde bağımlılığı: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
ASEDATC (mesaj | katkılar)
2.996 değişiklik
Değişiklik özeti yok
ASEDATC (mesaj | katkılar)
2.996 değişiklik
Linkler verildi
8. satır: 8. satır:
# Alkol içeren ürünler
# Alkol içeren ürünler


'''[[Madde bağımlılığı]]'''<nowiki/>'nın sinir sisteminin yanı sıra organizmanın tümü üzerinde ölüme yol açabilen olumsuz etkileri vardır (ayrıntılar için: bkz. [[Uyuşturucu]]) . Bağımlılık yapan maddelerin kullanımında çeşitli yöntemler uygulanır; sigara gibi dumanı solunur (esrar), tozları burna çekilir (kokain), damara injekte edilir (eroin) ya da tablet olarak kullanılır (amfetaminler). Kokain en iyi bilinen doğal uyarıcıdır. Orta ve Güney Amerika'da yetişen ''Erythoxylon coca'' ağacının yapraklarından elde edilir. Güçlü bağımlılık yapan bir alkaloiddir. Kokain kullanımında koka yapraklarının çiğnenmesi ve toz kokainin özel borularla burna çekilmesi gibi çeşitli yöntemler vardır. Amfetamin ve metamfetamin sentetik uyarıcılar arasında en sık kullanılan türevlerdir. Uzun yol kamyon, TIR ve otobüs sürücüleri ile konsantrasyon gerektiren sporlarda doping maddesi olarak kullanılırlar. Tütün ürünleri ve alkollü içecekler, madde bağımlılığının en sık görülen örnekleridir.
'''[[Madde bağımlılığı]]'''<nowiki/>'nın sinir sisteminin yanı sıra organizmanın tümü üzerinde ölüme yol açabilen olumsuz etkileri vardır (ayrıntılar için: bkz. [[Uyuşturucu]]) . Bağımlılık yapan maddelerin kullanımında çeşitli yöntemler uygulanır; sigara gibi dumanı solunur (esrar), tozları burna çekilir (kokain), damara injekte edilir (eroin) ya da tablet olarak kullanılır (amfetaminler). Kokain en iyi bilinen doğal uyarıcıdır. Orta ve Güney Amerika'da yetişen ''[[Koka ağacı|Erythoxylon coca]]'' ağacının yapraklarından elde edilir. Güçlü bağımlılık yapan bir alkaloiddir. Kokain kullanımında koka yapraklarının çiğnenmesi ve toz kokainin özel borularla burna çekilmesi gibi çeşitli yöntemler vardır. Amfetamin ve metamfetamin sentetik uyarıcılar arasında en sık kullanılan türevlerdir. Uzun yol kamyon, TIR ve otobüs sürücüleri ile konsantrasyon gerektiren sporlarda doping maddesi olarak kullanılırlar. Tütün ürünleri ve alkollü içecekler, madde bağımlılığının en sık görülen örnekleridir.


=== Toksik Madde Bağımlılığı Patolojisi<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /> ===
=== Toksik Madde Bağımlılığı Patolojisi<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /> ===
15. satır: 15. satır:


* Deri (injeksiyon yeri): Kronik granülomatöz yangı
* Deri (injeksiyon yeri): Kronik granülomatöz yangı
* Göz (''crack'' kullanımı): Kornea ülserleri ve infeksiyonlar
* Göz (''crack'' kullanımı): [[Kornea]] ülserleri ve infeksiyonlar
* Ağız ve Dişler (toz çekme): Damak perforasyonu, mine erozyonlu
* Ağız ve Dişler (toz çekme): Damak delinmesi (perforasyonu), diş minesi aşınmaları
* Burun (toz çekme): Nekrozlar, septum perforasyonu
* Burun (toz çekme): Nekrozlar, septum delinmesi (perforasyonu)
* Dolaşım sistemi: Vazokonstriksiyon ve hipertansiyon, kardiyomyopatiler, kalp durmasına bağlı ansızın ölüm
* Dolaşım sistemi: Vazokonstriksiyon ve [[Yüksek tansiyon|hipertansiyon]], [[kardiyomyopatiler]], kalp durmasına bağlı [[Ölüm|ansızın ölüm]]
* Gebelik: [[Düşük|Abortus]]<nowiki/>lar, bebekte [[yoksunluk sendromu]]
⚫
* Gebelik: Abortuslar


==== Opium alkaloidleri (Morfin ve Eroin) ====
==== Opium alkaloidleri (Morfin ve Eroin) ====


* Deri (injeksiyon yeri): Ekimoz, ülser, sikatris, lenfödem, abseler (sepsis kaynağı)
* Deri (injeksiyon yeri): [[Ekimoz]], ülser, sikatris, [[Lenf ödemi|lenfödem]], abseler (sepsis kaynağı)
* Kalp: Aritmilere bağlı ansızın ölüm, triküspid kapak endokarditi (''Staphylococcus aureus''), kardiyomegali, infarkt
* Kalp: [[Aritmi]]<nowiki/>lere bağlı ansızın ölüm, kalp kapak (triküspid) endokarditi (''[[Staphylococcus aureus]]''), kalp büyümesi (kardiyomegali), [[infarkt]]
* Damarlar: Septik trombus/embolizm, anevrizma, sepsis
* Damarlar: Septik [[Tromboz|trombus]]/[[embolizm]], [[anevrizma]], [[sepsis]]
* Akciğerler: Yüksek dozda akut ödeme bağlı ansızın ölüm, metastatik abseler, emfizem, talk granülomları, Candida pnömonisi
* Akciğerler: Yüksek dozda akut [[Pulmoner ödem|ödem]]<nowiki/>e bağlı ansızın ölüm, metastatik abseler, [[Amfizem|emfizem]], talk granülomları, [[Candida|Candida pnömonisi]]
* Beyin: Hipoksik ensefalit (hipokampus nekrozları), infarktlar, metastatik abseler
* Beyin: [[Hipoksi (tıp)|Hipoksik]] [[ensefalit]] (hipokampus nekrozları), infarktlar, metastatik abseler
* Böbrek: Eroin nefropatisi, glomerülonefrit, hiperemi
* Böbrek: Eroin [[nefropati]]<nowiki/>si, [[glomerülonefrit]], hiperemi
* RES: Lenfadenomegali
* RES: [[Lenfadenomegali]]
* Virüs infeksiyonları: HBV, HCV, HIV
* Virüs infeksiyonları: [[Hepatit B virüsü|HBV]], [[Sarılık|HCV]], [[HIV]]
⚫
*Gebelik: Abortuslar, bebekte yoksunluk sendromu


==== Amfetamin-Metamfetamin ve Ekstazi ====
==== Amfetamin-Metamfetamin ve Ekstazi ====


* Beyin: Psikiyatrik bozukluklar, nöron yitirilmesi, kanama, iskemik lezyonlar
* Beyin: Psikiyatrik bozukluklar, [[Sinir hücresi|nöron]] yitirilmesi, [[kanama]], [[iskemi]]<nowiki/>k lezyonlar
* Kalp: Koroner vazokonstriksiyonu (akut/kronik koroner yetmezliği), aritmiler, kardiyomyopatiler
* Kalp: Koroner vazokonstriksiyonu (akut/kronik [[koroner yetmezliği]]), aritmiler, kardiyomyopatiler
* Akciğerler: Pulmoner hipertansiyon
* Akciğerler: [[Pulmoner yüksek tansiyon|Pulmoner hipertansiyon]]
*Gebelik: [[Düşük|Abortus]]<nowiki/>lar, bebekte yoksunluk sendromu


==== Esrar (Cannabis) ====
==== Esrar (Cannabis) ====


* Akciğerler: Tütüne benzer etkiler (KOAH, Akciğer ca, hipoksi)
* Akciğerler: Tütüne benzer etkiler ([[Kronik obstrüktif akciğer hastalığı|KOAH]], [[Akciğer kanseri]], [[ateroskleroz]])
* Fertilite etkilenmesi: Erkeklerde steriliteye varabilen sonuç
* Fertilite etkilenmesi: Erkeklerde kısırlık (sterilite) olasılığı


==== Uçucular-Eriticiler (Tiner) ====
==== Uçucular-Eriticiler (Tiner) ====


* Beyin: Nöron yitirilmesine bağlı nöropsikiyatrik bulgular
* Beyin: [[Sinir hücresi|Nöron]] yitirilmesine bağlı nöropsikiyatrik bulgular
* Kemik iliği: İnhibisyon
* Kemik iliği: İnhibisyon
* Akciğerler: Pnömoni, KOAH
* Akciğerler: [[Zatürre|Pnömoni]], KOAH


==== Tütün ürünleri ====
==== Tütün ürünleri ====


* Kalp ve Damar sistemi: Ateroskleroz, ''angina pectoris'', myokard infarktı, aritmiler, Bürger hastalığı
* Kalp ve Damar sistemi: Ateroskleroz, ''[[Anjina pektoris|angina pectoris]]'', myokard infarktı, aritmiler, [[Buerger hastalığı|Bürger hastalığı]]
* Solunum sistemi: Gırtlak (larinks) kanseri, KOAH, akciğer kanseri
* Solunum sistemi: [[Gırtlak kanseri|Gırtlak (larinks) kanseri]], KOAH, akciğer kanseri
* Mesane: Mesane kanseri
* Mesane: [[Mesane kanseri]]
* Sindirim sistemi: Gastrit, mide kanseri
* Sindirim sistemi: [[Gastrit]], [[mide kanseri]]
* Pankreas: Pankreas kanseri
* Pankreas: [[Pankreas kanseri]]
*Gebelik: Abortus
*Gebelik: Abortus


61. satır: 63. satır:


* Kalp ve Damar sistemi: Ateroskleroz, ''angina pectoris'', myokard infarktı, aritmiler, Bürger hastalığı
* Kalp ve Damar sistemi: Ateroskleroz, ''angina pectoris'', myokard infarktı, aritmiler, Bürger hastalığı
* Sindirim sistemi: Gastrit, reflü, karaciğer yağlanması, karaciğer sirozu, karaciğer kanseri
* Sindirim sistemi: Gastrit, [[reflü]], [[karaciğer yağlanması]], [[Siroz|karaciğer sirozu]], [[Hepatosellüler karsinom|karaciğer kanseri]]
* Pankreas: Pankreatit, pankreas kanseri
* Pankreas: Pankreatit, pankreas kanseri
*Gebelik: Abortus, bebekte malformasyonlar
*Gebelik: Abortus, bebekte malformasyonlar
68. satır: 70. satır:


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==
<br />
[[Kategori:Madde bağımlılığı| ]]
[[Kategori:Madde bağımlılığı| ]]
[[Kategori:Kötü alışkanlıklar]]
[[Kategori:Kötü alışkanlıklar]]

Sayfanın 08.39, 20 Mart 2020 tarihindeki hâli

Madde bağımlılığı nitelemesi, Psikiyatri ve Adli Psikiyatri terminolojisinde Uyutucu-Uyarıcı-Keyif Verici psikotrop maddeler için kullanılan bir nitelemedir. Halk dilinde "narkotik madde" olarak bilinirler. Psikotrop maddeler santral sinir sistemini doğrudan etkileyen kimyasallardır.[1][2][3][4] 4 grupta toplanırlar;

  1. Uyarıcı maddeler (kokain, amfetaminler, kafein),
  2. Uyutucu/uyuşturucu maddeler (opium alkaloidleri, barbitüratlar, benzodiazepinler),
  3. Halüsinojenler (esrar, lysergic acid diethylamide-LSD, phencyclidine-PCP),
  4. Uçucular (tiner ve benzerleri)
  5. Tütün ürünleri
  6. Alkol içeren ürünler

Madde bağımlılığı'nın sinir sisteminin yanı sıra organizmanın tümü üzerinde ölüme yol açabilen olumsuz etkileri vardır (ayrıntılar için: bkz. Uyuşturucu) . Bağımlılık yapan maddelerin kullanımında çeşitli yöntemler uygulanır; sigara gibi dumanı solunur (esrar), tozları burna çekilir (kokain), damara injekte edilir (eroin) ya da tablet olarak kullanılır (amfetaminler). Kokain en iyi bilinen doğal uyarıcıdır. Orta ve Güney Amerika'da yetişen Erythoxylon coca ağacının yapraklarından elde edilir. Güçlü bağımlılık yapan bir alkaloiddir. Kokain kullanımında koka yapraklarının çiğnenmesi ve toz kokainin özel borularla burna çekilmesi gibi çeşitli yöntemler vardır. Amfetamin ve metamfetamin sentetik uyarıcılar arasında en sık kullanılan türevlerdir. Uzun yol kamyon, TIR ve otobüs sürücüleri ile konsantrasyon gerektiren sporlarda doping maddesi olarak kullanılırlar. Tütün ürünleri ve alkollü içecekler, madde bağımlılığının en sık görülen örnekleridir.

Toksik Madde Bağımlılığı Patolojisi[1][2][3][4]

Kokain

  • Deri (injeksiyon yeri): Kronik granülomatöz yangı
  • Göz (crack kullanımı): Kornea ülserleri ve infeksiyonlar
  • Ağız ve Dişler (toz çekme): Damak delinmesi (perforasyonu), diş minesi aşınmaları
  • Burun (toz çekme): Nekrozlar, septum delinmesi (perforasyonu)
  • Dolaşım sistemi: Vazokonstriksiyon ve hipertansiyon, kardiyomyopatiler, kalp durmasına bağlı ansızın ölüm
  • Gebelik: Abortuslar, bebekte yoksunluk sendromu

Opium alkaloidleri (Morfin ve Eroin)

Amfetamin-Metamfetamin ve Ekstazi

Esrar (Cannabis)

Uçucular-Eriticiler (Tiner)

  • Beyin: Nöron yitirilmesine bağlı nöropsikiyatrik bulgular
  • Kemik iliği: İnhibisyon
  • Akciğerler: Pnömoni, KOAH

Tütün ürünleri

Alkol


Kaynakça

  1. ^ a b Çöloğlu AS. Bağımlılık yapan toksik madde ölümlerinde otopsi bulguları: Kokain, amfetaminler, PPA, opium alkaloidleri (morfin ve eroin), Seminer Notları, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Adli Tıp Anabilim Dalı, Cerrahpaşa, İstanbul, 1996
  2. ^ a b Çöloğlu, AS. Kimyasal Zararlara Bağlı Ölümler. Adli Tıp Ders Kitabı, s.183-229, Editörler: C.Çakalır, Z.Soysal, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları,  Rektörlük No.: 4165, Fakülte No.: 224,  İ.Ü. Basımevi ve Film Merkezi, İstanbul, 1999
  3. ^ a b Benjamin A, Chiidi N. Drug Abuse, Addiction and Dependence. Digital Book (Pharmacology and Therapeutics), IntechOpen, 02 July 2014
  4. ^ a b Preedy V (editor). Neuropathology of Drug Addictions and Substance Misuse. Academic Press, London-San Diego-Cambridge-Oxford, 2016
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Madde_bağımlılığı&oldid=21731614" sayfasından alınmıştır