İçeriğe atla

Hepatosellüler karsinom

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Hepatosellüler karsinom
Hepatit C pozitif olan erişkin birinde hepatosellüler karsinom. Otopsi materyali.
UzmanlıkPatoloji, onkoloji, iç hastalıkları
Risk faktörüHBV enfeksiyonu, siroz, karsinojenler (aflatoksin), kronik karaciğer hastalığı

Karaciğer kanseri, karaciğer hücrelerinden köken alan veya başka organlardan karaciğere yayılan kötü huylu tümörlerin genel adıdır. Primer karaciğer kanseri en sık hepatosellüler karsinom (HCC) şeklinde görülür ve dünya genelinde yaygın kanser türlerinden biridir.[1][2] Karaciğer tümörleri ile karıştırılmamalıdır.

Genelde sirotik karaciğer zemininde gelişen, nodüler lezyonlarla karakterize, karaciğerin malign (kötücül) neoplazisidir. HCC, dünyada en çok görülen kanser türleri arasında 5. sırada, mortalite açısından ise 3. sırada yer almaktadır. En sık 50 ila 70 yaşlarında görülür. Hepatit C enfeksiyonları, hepatit B enfeksiyonları, siroz başta olmak üzere; alkolik karaciğer hastalığı, tirozinemi, hemokromatozis de HCC gelişimi için risk faktörleridir. HCC'nin başlangıcı genelde sinsi bir süreçtir ve 3 yıldan uzun bir süre tanı almayabilir. Tanı alan hastaların ise ortalama yaşam süreleri 5 yıldır.[3]

HCC lezyonlarında patolojik farklılaşma, hastaların prognozunun belirlenmesinde önemli rol oynamaktadır.[4] HCC patolojik olarak; iyi farklılaşmış, orta derecede farklılaşmış, kötü farklılaşmış ve farklılaşmamış HCC olarak evrelendirilmektedir.[5]

Öncü olan displastik lezyonları bulunmaktadır ve bunlar doğrudan doğruya premaligndir:

  • Büyük hücreli değişiklik
  • Küçük hücreli değişiklik

HCC;

  • Unifokal masif tümör,
  • Multifokal nodüller,
  • Difuz infiltratif kanser olarak izlenebilir.

Epidemiyoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]

Karaciğer kanseri, özellikle Asya ve Sahra Altı Afrika’da sık görülür. Kronik hepatit B ve hepatit C enfeksiyonları, alkol kullanımı ve siroz en önemli risk faktörleridir.[6] Erkeklerde kadınlara göre yaklaşık üç kat daha sık rastlanır.[7]

Risk Faktörleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Belirtiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Karaciğer kanseri başlangıçta çoğu zaman belirtisizdir. Hastalık ilerledikçe şu bulgular görülebilir:

  • Sağ üst kadranda karın ağrısı
  • Karaciğer bölgesinde şişlik veya dolgunluk hissi
  • İştahsızlık ve kilo kaybı
  • Sarılık (cilt ve gözlerde sararma)
  • Karında sıvı birikimi (asit)
  • Halsizlik ve yorgunluk[9][10]

Özellikle ileri evrede, ölümün yaklaştığını gösteren belirtiler arasında iştahsızlık, ciddi kilo kaybı, yoğun halsizlik, sarılık ve karında aşırı şişlik öne çıkar.

Tanı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tanıda laboratuvar testleri (örneğin AFP düzeyi), görüntüleme yöntemleri (Ultrason, BT, MR) ve kesin tanı için biyopsi kullanılır.[11]

Evreleme

[değiştir | kaynağı değiştir]

Karaciğer kanserinde en sık kullanılan evreleme sistemi Barcelona Clinic Liver Cancer (BCLC) sınıflamasıdır:

  • Evre 0-A (Erken Evre): Cerrahi rezeksiyon veya karaciğer nakli uygundur.
  • Evre B (Orta Evre): TACE (transarteriyel kemoembolizasyon) uygulanabilir.
  • Evre C (İleri Evre): Sistemik tedavi (tirozin kinaz inhibitörleri, immünoterapi).
  • Evre D (Son Evre): Palyatif tedavi önerilir.[12]

Tedavi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tedavi, hastalığın evresine ve hastanın genel durumuna göre değişir.

Cerrahi

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Hepatektomi (cerrahi rezeksiyon): Tümörlü karaciğer kısmının çıkarılması.
  • Karaciğer nakli (transplantasyon): Uygun hastalarda küratif yöntemdir.[13]

Lokal Tedaviler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sistemik Tedavi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Son yıllarda hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapiler ön plana çıkmıştır:

  • Tirozin kinaz inhibitörleri: Sorafenib, Lenvatinib
  • İmmünoterapiler: Nivolumab, Pembrolizumab[15]

Prognoz

[değiştir | kaynağı değiştir]

Prognoz, tümör evresine, karaciğer fonksiyonuna ve hastanın genel sağlık durumuna bağlıdır. Erken evrede tedavi edilen hastalarda 5 yıllık sağkalım oranı %50’nin üzerine çıkabilirken, ileri evrede bu oran %10’un altına düşmektedir.[16]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ El-Serag HB. Epidemiology of hepatocellular carcinoma. Clin Liver Dis. 2020.
  2. ^ WHO – Global Cancer Observatory. Liver cancer statistics.
  3. ^ Bhosale P, Szklaruk J, Silverman PM. Current staging of hepatocellular carcinoma: imaging implications. Cancer Imaging. 2006 Jul 4;6:83-94. PMID 16829469 10 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ Kim CK, Lim JH, Park CK, Choi D, Lim HK, Lee WJ. Neoangiogenesis and sinusoidal capillarization in hepatocellular carcinoma: correlation between dynamic CT and density of tumor microvessels. Radiology. 2005 Nov;237(2):529-34. PMID 16244261 10 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ WHO (2000) Pathology and Genetics, Tumors of the digestive system.
  6. ^ McGlynn KA, London WT. Epidemiology and natural history of hepatocellular carcinoma. Best Pract Res Clin Gastroenterol. 2005.
  7. ^ Forner A, Reig M, Bruix J. Hepatocellular carcinoma. Lancet. 2018.
  8. ^ Bruix J, Sherman M. Management of hepatocellular carcinoma. Hepatology. 2011.
  9. ^ Mayo Clinic. Liver cancer – Symptoms and causes.
  10. ^ American Cancer Society. Signs and symptoms of liver cancer.
  11. ^ EASL Clinical Practice Guidelines: Management of hepatocellular carcinoma. J Hepatol. 2018.
  12. ^ Llovet JM, et al. BCLC staging system. Semin Liver Dis. 1999.
  13. ^ Mazzaferro V, et al. Liver transplantation for the treatment of small hepatocellular carcinomas. N Engl J Med. 1996.
  14. ^ Salem R, et al. Yttrium-90 radioembolization for hepatocellular carcinoma. Hepatology. 2010.
  15. ^ Finn RS, et al. Systemic therapies for hepatocellular carcinoma. Gastroenterology. 2021.
  16. ^ American Cancer Society. Survival rates for liver cancer.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Sınıflandırma
Dış kaynaklar
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hepatosellüler_karsinom&oldid=36215943" sayfasından alınmıştır