Ragıp Gümüşpala

Ragıp Gümüşpala
Doğum	1897 Edirne
Ölüm	6 Haziran 1964 (67 yaşında) İstanbul
Bağlılığı	Osmanlı (1917-1920) Türkiye (1920-1960)
Hizmet yılları	1917-1960
Rütbesi	Orgeneral
Komutası	65. Tümen Piyade Tugayı, 3. Ordu Kurmay Başkanlığı, 65. Tümen, 7. Kolordu, 3. Ordu
Çatışma/savaşları	I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı
Ödülleri	İstiklal Madalyası
Sonraki işi	Milletvekili

Ragıp Gümüşpala (d. 1897 Edirne – ö. 6 Haziran 1964, İstanbul). Türk asker ve siyasetçi. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 11. Genelkurmay Başkanı'dır.

Yaşamı

Edirne Lisesi'nde öğrenci iken Talimgâha çıktı ve 1917 yılında asteğmen rütbesine terfi etti. 63. Alay 12. Bölük Komutan Vekili iken, 2 Ekim 1918 tarihinde Sina ve Filistin Cephesi'nde Nablus Muharebesi sırasında İngilizlere esir düştü. 6 Ekim 1920 tarihine kadar esarette kaldı. Esaret dönüşü İstanbul'dan Ankara'ya geçerek 13 Aralık 1920 tarihinde İstiklal Savaşı'na katıldı. Milli Mücadele'ye katkılarından dolayı Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası ile taltif edildi. Takım ve Bölük Komutanlığı görevlerinde bulunduktan sonra 1931 yılında girdiği Harp Akademisi'ni 1934 yılında bitirerek Kurmay Subay oldu.

Çeşitli karargâh ve birliklerde görev yaptıktan sonra 1948 yılında tuğgeneral, 1951 yılında tümgeneral, 1955 yılında korgeneral ve 1959 yılında orgeneral rütbesine terfi etti. Tuğgeneral rütbesi ile 65. Tümen Piyade Tugay Komutanlığı, Motorlu Birlikler Okul Komutanlığı, 9. Tümen Komutan Yardımcılığı ve 3. Ordu Kurmay Başkanlığı, Tümgeneral rütbesi ile 65. Tümen Komutanlığı ve 2. Kolordu Komutan Vekilliği, Korgeneral rütbesi ile 7. Kolordu Komutanlığı ve 3. Ordu Komutan Vekilliği görevlerinde bulundu.

1960 yılında orgeneral rütbesinde 3. Ordu Komutanı iken, 27 Mayıs Darbesi oldu. Ankara'da darbe yapan Milli Birlik Komitesi'ne liderlerinin kim olduğunu sordu ve eğer liderleri kendisinden daha kıdemli bir orgeneral değilse emrindeki 3. Ordu ile Ankara'ya yürüyüp isyana son vereceğini bildirdi. Bunun üzerine cuntacılar, emekli orgeneral Cemal Gürsel'i askeri uçakla İzmir'den Ankara'ya getirip, darbenin en kıdemlisi olan tümgeneral Cemal Madanoğlu'nun yerine lider gösterdiler. 6 Haziran 1960 tarihinde Genelkurmay Başkanlığı'na atandı. 2 Ağustos 1960 tarihinde, daha sonra Emekli İnkılap Subaylar Derneği'ni (EMİNSU) oluşturacak olan yaklaşık 5000 subayla birlikte Milli Birlik Komitesi tarafından re'sen emekliye sevk edildi.

Gümüşpala'nın Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki kabri.

Askerlik sonrası politika ile ilgilendi. Gümüşpala, 29 Eylül 1960'ta Demokrat Parti'nin (DP) kapatılmasından sonra, bu partinin seçmen kitlesini toplayacak bir siyasal partinin kurulması çalışmalarına katıldı. 11 Şubat 1961'de kurulan Adalet Partisi'nin (AP) ilk genel başkanlığına seçildi. Bu partinin ilk genel başkanı olarak 1961 genel seçimleri'nde İzmir milletvekili seçildi. 20 Kasım 1961'de İsmet İnönü başkanlığında kurulan CHP-AP koalisyon hükümetinde görev almayan Gümüşpala, 1962'de toplanan AP I. Kongresi'nde yeniden genel başkanlığa getirildi.

6 Haziran 1964'te İstanbul'da yaşamını kaybetti. Kabri Zincirlikuyu Mezarlığı'ndadır. Gümüşpala evli ve altı çocuk babasıydı.

Ölümünden sonra AP genel başkanlığına Süleyman Demirel seçildi. DP'nin devamı olarak algılanan AP, 1965 seçimlerinde %52 oy oranıyla tek başına iktidara geldi.

Kaynakça

Parti siyasi görevi
Önce gelen: Önce gelen yoktur.	Adalet Partisi Genel Başkanı 11 Şubat 1961 - 6 Haziran 1964	Sonra gelen: Süleyman Demirel
Önce gelen: Osman Bölükbaşı	Ana Muhalefet Lideri 1962 - 1964	Sonra gelen: Süleyman Demirel
Askerî görevi
Önce gelen: Rüştü Erdelhun	TSK Genelkurmay Başkanı 3 Haziran 1960 - 4 Ağustos 1960	Sonra gelen: Cevdet Sunay
Önce gelen: Cemal Gürsel	3. Ordu Komutanı 21 Ağustos 1958 - 3 Haziran 1960	Sonra gelen: Celal Alkoç