Türk Silahlı Kuvvetleri genelkurmay başkanları listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Türk Silahlı Kuvvetleri
Genelkurmay Başkanı
Seal of the Turkish Armed Forces.png
Türk Silahlı Kuvvetleri amblemi
Standard of General staff of Turkish Armed Forces.svg
Genelkurmay Başkanı forsu
Görevdeki
Orgeneral Yaşar Güler
9 Temmuz 2018 tarihinden beri
Üyelik
Atayan Türkiye cumhurbaşkanı
Görev süresi 4 yıl[a]
Önceli Harbiye Nazırı
Oluşum 3 Mayıs 1920 (102 yıl önce) (1920-05-03)
Açılışı yapan Mirliva İsmet Paşa
Bağlılık Türkiye Millî
Savunma Bakanlığı
Websitesi tsk.tr

Türk Silahlı Kuvvetleri genelkurmay başkanları listesi, Türkiye Cumhuriyeti'ni yurt dışından gelecek tehdit ve tehlikelere karşı[1] koruyan Türk Silahlı Kuvvetlerini komuta etmiş genelkurmay başkanlarının listesidir. Türk Silahlı Kuvvetlerinin ilk Genelkurmay Başkanı Mirliva İsmet Paşa'dır.[2] 9 Temmuz 2018 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından atanan Orgeneral Yaşar Güler, mevcut Genelkurmay Başkanıdır.[3]

Genelkurmay Başkanı, 3 numaralı Cumhurbaşkanlığı kararnamesine göre orgeneral veya oramiraller arasından atanır ve görev süreleri 4 yıl, yaş sınırları 67'dir.[4] 22 yıl 4 ay 28 gün ile en uzun süre görev yapan Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak'tır.[5] En kısa süre görev yapan Orgeneral Ragıp Gümüşpala, 62 gün bu görevi yürütmüş ve Millî Birlik Komitesi tarafından emekliye sevk edilmiştir.[6] Şu ana kadar görev yapmış genelkurmay başkanlarının tamamı Kara Kuvvetleri kökenlidir.[7] Karacılardaki dağılım ise 14 topçu, 13 piyade, 1 istihkâm, 1 muhabere ve 1 ulaştırma şeklindedir.

Cumhurbaşkanlığı yapan genelkurmay başkanları sırasıyla İsmet İnönü,[8] Cevdet Sunay[9] ve Kenan Evren'dir.[10] Kenan Evren, 12 Eylül Darbesi sonrası hem devlet başkanlığı hem de genelkurmay başkanlığı görevini yürütmüştür. İnönü ve Sunay ise askerlikten emekli olduktan sonra cumhurbaşkanı seçilmiştir.[8][9]

Vekil Genelkurmay Başkanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Genelkurmay başkanlığına 3 kez vekâlet edilmiştir. Birinci Genelkurmay Başkan Vekili Askerî Yargıtay Başkanı Orgeneral Feyzi Mengüç'tür.[11] 1957-1958 yılları arasında bu görevi yürütmüştür.[11] 29 Temmuz 2011'de Genelkurmay Başkanı Orgeneral Işık Koşaner'in istifa etmesi üzerine aynı gün Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Necdet Özel önce Türk Kara Kuvvetleri Komutanı, ardından da Genelkurmay Başkan Vekili olarak atandı.[12] 4 Ağustos 2011'de vekâleti sona ermiş ve asalaten atanmıştır. Üçüncü vekâlet eden ise 1. Ordu Komutanı Orgeneral Ümit Dündar'dır.[13] 15 Temmuz Darbe Girişimi sırasında Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar'ın derdest edilip Akıncı Üssü'ne götürülmesi üzerine 16 Temmuz 2016'da Başbakan Binali Yıldırım tarafından Genelkurmay Başkan Vekili olarak atanmıştır ve vekâleti 19 Temmuz 2016'da sona ermiştir.[14]

Vekil Genelkurmay Başkanları
№ Fotoğraf Komutan Görev başlangıcı Görev bitişi Sicil Kaynak
1 İbrahim Feyzi Mengüç.png Feyzi Mengüç 11 Ekim 1957 22 Ağustos 1958 İS.1330-C-39 [11]
2 Necdet Özel cropped (cropped).jpg Necdet Özel 29 Temmuz 2011 4 Ağustos 2011 P.1969-1 [12]
3 Ümit Dündar.png Ümit Dündar 16 Temmuz 2016 19 Temmuz 2016 İS.1975-4 [13]

Genelkurmay Başkanları[değiştir | kaynağı değiştir]

En uzun süre görev yapan Genelkurmay Başkanı 22 yıl ile Mareşal Fevzi Çakmak[5] ve en kısa süre görev yapan Genelkurmay Başkanı 62 gün ile Orgeneral Ragıp Gümüşpala'dır.[6] Görev yapan bütün Genelkurmay Başkanları Kara Kuvvetleri'nden gelmektedir ve sınıfları; 14 topçu, 13 piyade, 1 istihkâm, 1 muhabere ve 1 ulaştırma şeklindedir.

Genelkurmay Başkanları
№ Fotoğraf Komutan Görev başlangıcı Görev bitişi Sicil Katıldığı muharebeler Kaynak
1 İsmet Pasa.jpg İsmet İnönü 3 Mayıs 1920 10 Kasım 1921 Top.1319 (1903) - 1 31 Mart Ayaklanması, Balkan Savaşları,
I. Dünya Savaşı (Kafkasya Cephesi ·
Sina ve Filistin Cephesi), Türk Kurtuluş Savaşı
(Batı Cephesi)		 [15]
2 Mareşal Fevzi Çakmak.jpg Fevzi Çakmak 3 Nisan 1921 12 Ocak 1944 P. 1311 (1895) - 7
Turkey-Army-OF-10 (1933-1947).svg Mareşal[b]		 1910 Arnavut İsyanı, 1911 Arnavut İsyanı,
Trablusgarp Savaşı, Balkan Savaşları,
I. Dünya Savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı		 [16]
3 Mehmet Kazim Orbay.jpg Kâzım Orbay 12 Ocak 1944 30 Temmuz 1946 Top.1320 (1904) - 1 Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı,
Türk Kurtuluş Savaşı		 [17]
4 Salih Omurtak1.jpg Salih Omurtak 1 Ağustos 1946 8 Haziran 1949 P.1323 (1907) - 1 Trablusgarp Savaşı, Balkan Savaşları
I. Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı		 [18]
5 Nafiz Gürman.jpg Nafiz Gürman 10 Haziran 1949 6 Haziran 1950 P.1319 (1903) - 5 Trablusgarp Savaşı, Balkan Savaşları
I. Dünya Savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı		 [19]
6 Nuri Yamut.jpg Nuri Yamut 5 Haziran 1950 10 Nisan 1954 P.1324 (1908) - 27 Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı,
Türk Kurtuluş Savaşı		 [20]
7 Orgeneral Nurettin Baransel.jpg Nurettin Baransel 28 Mayıs 1954 25 Ağustos 1955 P.1328 (1912) -b-84 Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı,
Türk Kurtuluş Savaşı		 [21]
8 Hakkı Tunaboylu.jpg Hakkı Tunaboylu 25 Ağustos 1955 10 Ekim 1957 Top.1330 (1914) -c-3 I. Dünya Savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı [22]
9 Rüştü Erdelhun.jpg Rüştü Erdelhun 23 Ağustos 1958 27 Mayıs 1960 Top.1330 (1914) - b - 10 I. Dünya Savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı [23]
10 General Ragıp Gümüşpala.jpg Ragıp Gümüşpala 3 Haziran 1960 4 Ağustos 1960 P.1333 (1917) - 92 I. Dünya Savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı [24]
11 Turkse chef Generale staf (Generaal Sunay),, Bestanddeelnr 916-7535 (cropped).jpg Cevdet Sunay 4 Ağustos 1960 16 Mart 1966 Top.1334(1918)-N-6 I. Dünya Savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı [25]
12 Ahmet Cemal Tural.jpg Cemal Tural 16 Mart 1966 16 Mart 1969 P.1341 (1925) -12 Katıldığı bir muharebe yok. [26]
13 Memduh Tağmaç.jpg Memduh Tağmaç 16 Mart 1969 29 Ağustos 1972 Top.1928 - 1 Katıldığı bir muharebe yok. [27]
14 Ömer Faruk Gürler.png Faruk Gürler 29 Ağustos 1972 6 Mart 1973 Top.1931-13 Katıldığı bir muharebe yok. [28]
15 Semih Sancar.PNG Semih Sancar 6 Mart 1973 7 Mart 1978 Top.1932 - 8 Katıldığı bir muharebe yok. [29]
16 Kenan Evren.png Kenan Evren 7 Mart 1978 1 Temmuz 1983 Top.1938 - 50 12 Eylül Darbesi [30]
17 Nurettin Ersin.png Nurettin Ersin 1 Temmuz 1983 6 Aralık 1983 P.1937-88 Kıbrıs Harekâtı [31]
18 Mustafa Necdet ÜRUĞ.jpg Necdet Üruğ 6 Aralık 1983 2 Temmuz 1987 Top.1941-30 Katıldığı bir muharebe yok. [32]
19 Necip Torumtay.jpg Necip Torumtay 2 Temmuz 1987 3 Aralık 1990 Top.1944 - 9 Katıldığı bir muharebe yok. [33]
20 Doğan Güreş TBMM fotoğrafı.jpg Doğan Güreş 6 Aralık 1990 30 Ağustos 1994 P.1947 -Nk -2 Katıldığı bir muharebe yok. [34]
21 İsmail Hakkı Karadayı.jpg İsmail Hakkı Karadayı 30 Ağustos 1994 30 Ağustos 1998 Top.1951 - 67 28 Şubat postmodern darbesi [35]
22 Hüseyin Kıvrıkoğlu 30 Ağustos 1998 28 Ağustos 2002 Top.1955 - 3 Katıldığı bir muharebe yok. [36]
23 Hilmi Özkök (kesilmiş) 2.jpg Hilmi Özkök 28 Ağustos 2002 28 Ağustos 2006 Top. 1959 - 1 Atmaca Harekâtı [37]
24 Yaşar Büyükanıt cropped.jpg Yaşar Büyükanıt 28 Ağustos 2006 28 Ağustos 2008 P.1961 - 2 Katıldığı bir muharebe yok. [38]
25 Ilker Basbug.jpg İlker Başbuğ 28 Ağustos 2008 27 Ağustos 2010 P.1962 - 2 Katıldığı bir muharebe yok. [39]
26 Işık Koşaner 27 Ağustos 2010 29 Temmuz 2011 P.1965 - 3 Kıbrıs Harekâtı [40]
27 Necdet Özel 2 (cropped).jpg Necdet Özel 29 Temmuz 2011 18 Ağustos 2015 P.1969-1 Şah Fırat Operasyonu [12]
28 Hulusi Akar (cropped version).jpg Hulusi Akar 18 Ağustos 2015 9 Temmuz 2018 P.1972-59 Fırat Kalkanı Harekâtı, 15 Temmuz Darbe Girişimi,
Hendek operasyonları, Zeytin Dalı Harekâtı		 [41]
29 OrgeneralYasarGulerNATOHQ.jpg Yaşar Güler 9 Temmuz 2018 Görevde Mu.1974-7 15 Temmuz Darbe Girişimi, Pençe-Kilit Operasyonu [42]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Görev süresi, yaş haddi olan 67 yaşına kadar uzatılabilir. Yaş haddi, 30 Ağustos tarihine göre hesaplanır.
  2. ^ Fevzi Çakmak dışındaki bütün Genelkurmay Başkanlarının rütbesi Orgeneral'dir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "GÖREVİ". T.C. Milli Savunma Bakanlığı Genelkurmay Başkanlığı. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  2. ^ "MUSTAFA İSMET İNÖNÜ". Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  3. ^ "GENELKURMAY BAŞKANI ÖZGEÇMİŞİ". Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  4. ^ "Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usûllerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi". Mevzuat Bilgi Sistemi. 6 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2021. 
  5. ^ a b "TSK, "Fevzi Çakmak" biyografisi". 27 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2013. 
  6. ^ a b "TSK, "Ragıp Gümüşpala" biyografisi". 29 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2013. 
  7. ^ "GENELKURMAY BAŞKANLARI". Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  8. ^ a b "T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : İsmet İNÖNÜ". www.tccb.gov.tr. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  9. ^ a b "T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Cevdet SUNAY". www.tccb.gov.tr. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  10. ^ "T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Kenan EVREN". www.tccb.gov.tr. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  11. ^ a b c "İbrahim Feyzi MENGÜÇ / Orgeneral - İs.1330 (1914) -c - 39". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 12 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ a b c "Necdet ÖZEL / Orgeneral - P.1969-1". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  13. ^ a b "Binali Yıldırım: Genelkurmay Başkanlığı'na vekaleten 1. Ordu Komutanı Orgeneral Ümit Dündar atanmıştır". T24. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  14. ^ "Orgeneral Ümit Dündar'ın vekaleti iptal edildi". T24. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  15. ^ "Mustafa İsmet İNÖNÜ / Orgeneral - Top.1319 (1903) - 1". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  16. ^ "Fevzi ÇAKMAK / Mareşal - P. 1311 (1895) - 7". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  17. ^ "Mehmet Kazım ORBAY / Orgeneral - Top.1320 (1904) - 1". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 6 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  18. ^ "Salih OMURTAK / Orgeneral - P.1323 (1907) - 1". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  19. ^ "Abdurrahman Nafiz GÜRMAN / Orgeneral - P.1319 (1903) - 5". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  20. ^ "Mehmet Nuri YAMUT / Orgeneral - P.1324 (1908) - 27". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  21. ^ "Ahmet Nurettin BARANSEL / Orgeneral - P.1328 (1912) -b-84". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 13 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  22. ^ "İsmail Hakkı TUNABOYLU / Orgeneral - Top.1330 (1914) -c-3". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 2 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  23. ^ "Mustafa Rüştü ERDELHUN / Orgeneral - Top.1330 (1914) - b - 10". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 7 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  24. ^ "Ragıp GÜMÜŞPALA / Orgeneral - P.1333 (1917) - 92". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  25. ^ "Cevdet SUNAY / Orgeneral - Top.1334(1918)-N-6". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  26. ^ "A. Cemal TURAL / Orgeneral - P.1341 (1925) -12". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  27. ^ "Memduh TAĞMAÇ / Orgeneral - Top.1928 - 1". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  28. ^ "Ö. Faruk GÜRLER / Orgeneral - Top.1931-13". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  29. ^ "Semih SANCAR / Orgeneral - Top.1932 - 8". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  30. ^ "Ahmet Kenan EVREN / Orgeneral - Top.1938 - 50". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  31. ^ "Nurettin ERSİN / Orgeneral - P.1937-88". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  32. ^ "Mustafa Necdet ÜRUĞ / Orgeneral - Top.1941-30". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 11 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  33. ^ "Necip TORUMTAY / Orgeneral - Top.1944 - 9". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  34. ^ "Doğan GÜREŞ / Orgeneral - P.1947 -Nk -2". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  35. ^ "İsmail Hakkı KARADAYI / Orgeneral - Top.1951 - 67". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 18 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  36. ^ "Hüseyin KIVRIKOĞLU / Orgeneral - Top.1955 - 3". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  37. ^ "Hilmi ÖZKÖK / Orgeneral - Top. 1959 - 1". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  38. ^ "Yaşar BÜYÜKANIT / Orgeneral - P.1961 - 2". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  39. ^ "İlker BAŞBUĞ / Orgeneral - P.1962 - 2". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  40. ^ "Işık KOŞANER / Orgeneral - P.1965 - 3". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 25 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  41. ^ "Hulusi AKAR / Orgeneral - P.1972-59". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 7 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  42. ^ "YAŞAR GÜLER / Orgeneral - Mu.1974-7". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 2 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Türk_Silahlı_Kuvvetleri_genelkurmay_başkanları_listesi&oldid=27859846" sayfasından alınmıştır