Türk Silahlı Kuvvetleri genelkurmay başkanları listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı forsu.

Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı, Kurtuluş Savaşı zamanında düzenli ordunun komuta ihtiyacı sonucunda kurulmuş olan ve resmî olarak Türkiye'yi korumakla görevlendirilen askeri kuruluştur.[1] Ek olarak görevleri arasında insani yardım ve kriz yönetimi de bulunmaktadır.[1] İlk Genelkurmay Başkanı Orgeneral İsmet İnönü'dür.[2] Genelkurmay Başkanlığı, Kara, Hava, Deniz, Jandarma ve Sahil Güvenlik olmak üzere beş ana komuta merkezinden oluşmaktadır. Jandarma ile Sahil Güvenlik, barış zamanında İçişleri Bakanlığı'na bağlıdır.[3]

1952 yılında Türkiye'nin NATO'ya katılmasıyla beraber Türk Silahlı Kuvvetleri'nde modernizasyon çalışmaları başlamıştır.[4] 1960 yılında silahlı kuvvetler, Türkiye'nin görmüş olduğu ilk askeri darbeyi gerçekleştirdi ve anayasayı değiştirdi.[5] Bu ihtilali Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç ile kuvvet komutanlarının imzasını taşıyan 12 Mart muhtırası izledi ve hükümet düşürüldü. 1974 Kıbrıs Harekatı'nın ardından oluşan siyasi kargaşa ortamı[6] sonucunda 12 Eylül Darbesi gerçekleşti. Sıkıyönetim ilan edilerek bir takım siyasi kuruluşlar feshedildi ve Genelkurmay Başkanı Kenan Evren, devlet başkanı oldu.[6][7] Askeri yönetimde 650 bin kişi gözaltına alındı, 1011 kişi mahkeme kararı olmadığı halde öldü veya öldürüldü.[8][9]

Türk Silahlı Kuvvetleri, NATO'nun ve Birleşmiş Milletlerin düzenlediği operasyonlara katılmaktadır.[4] Şu anda görevde bulunan 30. Genelkurmay Başkanı Yaşar Güler, 9 Temmuz 2018 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından bu göreve atandı.

Cumhurbaşkanlık yapan Genelkurmay başkanları İsmet İnönü, Cevdet Sunay ve Kenan Evren'dir. En uzun görev yapan Genelkurmay başkanı Fevzi Çakmak[10], en kısa görev yapan ise Ragıp Gümüşpala'dır. Ragıp Gümüşpala, Millî Birlik Komitesi tarafından emekliye sevk edildi ve sadece 62 gün Genelkurmay başkanlığı yapmış oldu.[11]

Başkanlar listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

# Komutan Fotoğraf Göreve Başlangıcı Görev Bitişi Katıldığı muharebeler
1 Mirliva İsmet İnönü İsmet Pasa.jpg 3 Mayıs 1920 10 Kasım 1921 Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı.[12]
2 Mareşal Fevzi Çakmak Fevzi cakmak.png 5 Ağustos 1921 12 Ocak 1944 Arnavutluk isyanının bastırılması, Trablusgarp Savaşı,
Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı.[10]
3 Orgeneral Kâzım Orbay Mehmet Kazim Orbay.jpg 12 Ocak 1944 30 Temmuz 1946 31 Mart Ayaklanması'nın bastırılması,
Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı.[13]
4 Orgeneral Salih Omurtak Salih Omurtak1.jpg 1 Ağustos 1946 8 Haziran 1949 I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı.[14]
5 Orgeneral Nafiz Gürman ANGurman.jpg 10 Haziran 1949 6 Haziran 1950 Trablusgarp Savaşı,
Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı.[15]
6 Orgeneral Nuri Yamut Blanco portrait.svg 5 Haziran 1950 10 Nisan 1954 Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı.[16]
7 Orgeneral Nurettin Baransel Blanco portrait.svg 28 Mayıs 1954 25 Ağustos 1955 Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı.[17]
8 Orgeneral Hakkı Tunaboylu Blanco portrait.svg 25 Ağustos 1955 10 Ekim 1957 I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı.[18]
9 Orgeneral Feyzi Mengüç Blanco portrait.svg 11 Ekim 1957 22 Ağustos 1958 I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı.[19]
10 Orgeneral Rüştü Erdelhun Blanco portrait.svg 23 Ağustos 1958 27 Mayıs 1960 I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı.[20]
11 Orgeneral Ragıp Gümüşpala Blanco portrait.svg 3 Haziran 1960 4 Ağustos 1960 I. Dünya Savaşı,
Kurtuluş Savaşı ve Şeyh Sait İsyanı'nın bastırılması.[11]
12 Orgeneral Cevdet Sunay Cevdet Sunay 1972.jpg 4 Ağustos 1960 16 Mart 1966 I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı.[21]
13 Orgeneral Cemal Tural Blanco portrait.svg 16 Mart 1966 16 Mart 1969 Katıldığı bir muharebe yok.[22]
14 Orgeneral Memduh Tağmaç Blanco portrait.svg 16 Mart 1969 29 Ağustos 1972 Katıldığı bir muharebe yok.[23]
15 Orgeneral Faruk Gürler Blanco portrait.svg 29 Ağustos 1972 6 Mart 1973 Katıldığı bir muharebe yok.[24]
16 Orgeneral Semih Sancar Semih Sancar.PNG 6 Mart 1973 7 Mart 1978 Kıbrıs Harekatı[25]
17 Orgeneral Kenan Evren Blanco portrait.svg 7 Mart 1978 1 Temmuz 1983 Katıldığı bir muharebe yok.[26]
18 Orgeneral Nurettin Ersin Blanco portrait.svg 1 Temmuz 1983 6 Aralık 1983 Kıbrıs Harekatı.[27]
19 Orgeneral Necdet Üruğ Blanco portrait.svg 6 Aralık 1983 2 Temmuz 1987 Katıldığı bir muharebe yok.[28]
20 Orgeneral Necip Torumtay Blanco portrait.svg 24 Temmuz 1987 3 Aralık 1990 Katıldığı bir muharebe yok.[29]
21 Orgeneral Doğan Güreş Blanco portrait.svg 6 Aralık 1990 30 Ağustos 1994 Katıldığı bir muharebe yok.[30]
22 Orgeneral İsmail Hakkı Karadayı Blanco portrait.svg 30 Ağustos 1994 30 Ağustos 1998 Katıldığı bir muharebe yok.[31]
23 Orgeneral Hüseyin Kıvrıkoğlu Blanco portrait.svg 30 Ağustos 1998 28 Ağustos 2002 Katıldığı bir muharebe yok.[32]
24 Orgeneral Hilmi Özkök Blanco portrait.svg 28 Ağustos 2002 28 Ağustos 2006 Katıldığı bir muharebe yok.[33]
25 Orgeneral Yaşar Büyükanıt Yaşar Büyükanıt cropped.jpg 28 Ağustos 2006 28 Ağustos 2008 Katıldığı bir muharebe yok.[34]
26 Orgeneral İlker Başbuğ Ilker Basbug.jpg 28 Ağustos 2008 27 Ağustos 2010 Katıldığı bir muharebe yok.[35]
27 Orgeneral Işık Koşaner Blanco portrait.svg 27 Ağustos 2010 29 Temmuz 2011 Katıldığı bir muharebe yok.[36]
28 Orgeneral Necdet Özel Necdet Özel cropped.jpg 29 Temmuz 2011 18 Ağustos 2015 Katıldığı bir muharebe yok.[37]
29 Orgeneral Hulusi Akar Hulusi Akar (cropped version).jpg 18 Ağustos 2015 10 Temmuz 2018 Fırat Kalkanı Harekatı.[38]
30 Orgeneral Yaşar Güler Yaşar Güler (2018).jpg 10 Temmuz 2018 Görevde Fırat Kalkanı Harekatı.
  • 1 Şeref/Savaş zamanı rütbesi.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b TSK, "Görevi" başlıklı internet yazısı.
  2. ^ TSK, "Genelkurmay Başkanları" başlıklı liste.
  3. ^ TSK, "Kuvvet Yapısı" başlıklı internet yazısı.
  4. ^ a b TSK, "Tarihçe" başlıklı internet metni.
  5. ^ TBMM resmi sitesi, "27 Mayıs ihtilali ile ülke yönetimine el koyan güç" başlıklı metin (Arşivlenmiş sayfadır).
  6. ^ a b CNN Türk, "Bir gecede değişimin adı: 12 Eylül Darbesi" başlıklı internet yazısı.
  7. ^ TSK, Kenan Evren biyografisi.
  8. ^ CNN Türk, "12 Eylül darbesinin bilançosu" başlıklı internet yazısı.
  9. ^ Ntvmsnbc, "12 Eylül’ün bilançosu" başlıklı internet haberi.
  10. ^ a b TSK, "Fevzi Çakmak" biyografisi.
  11. ^ a b TSK, "Ragıp Gümüşpala" biyografisi.
  12. ^ TSK, "İsmet İnönü" biyografisi.
  13. ^ TSK, "Kazım Orbay" biyografisi.
  14. ^ TSK, "Salih Omurtak" biyografisi.
  15. ^ TSK, "Nafız Gürman" biyografisi.
  16. ^ TSK, "Nuri Yamut" biyografisi.
  17. ^ TSK, "Nurettin Baransel" biyografisi.
  18. ^ TSK, "İsmail Hakkı Tunaboylu" biyografisi.
  19. ^ TSK, "Feyzi Mengüç" biyografisi.
  20. ^ TSK, "Rüştü Erdelhun" biyografisi.
  21. ^ TSK, "Cevdet Sunay" biyografisi.
  22. ^ TSK, "Cemal Tural" biyografisi.
  23. ^ TSK, "Memduh Tağmaç" biyografisi.
  24. ^ TSK, "Faruk Gürler" biyografisi.
  25. ^ TSK, "Semih Sancar" biyografisi.
  26. ^ TSK, "Kenan Evren" biyografisi.
  27. ^ TSK, "Nurettin Ersin" biyografisi.
  28. ^ TSK, "Necdet Üruğ" biyografisi.
  29. ^ TSK, "Necip Torumtay" biyografisi.
  30. ^ TSK, "Doğan Güreş" biyografisi.
  31. ^ TSK, "İsmail Hakkı Karadayı" biyografisi.
  32. ^ TSK, "Hüseyin Kıvrıkoğlu" biyografisi.
  33. ^ TSK, "Hilmi Özkök" biyografisi.
  34. ^ TSK, "Yaşar Büyükanıt" biyografisi.
  35. ^ TSK, "İlker Başbuğ" biyografisi.
  36. ^ TSK, "Işık Koşaner" biyografisi.
  37. ^ TSK, "Necdet Özel" biyografisi.
  38. ^ TSK, "Hulusi Akar" biyografisi.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Türk_Silahlı_Kuvvetleri_genelkurmay_başkanları_listesi&oldid=21056461" adresinden alındı.