Teori

"Teori" buraya yönlendirilmektedir. Aynı isimli dergi için Teori (dergi) sayfasına bakınız.

Bilimde kuram veya teori; bir olgunun, sürekli olarak doğrulanmış gözlem ve deneyler baz alınarak yapılan bir açıklamasıdır.

Çok geniş bir kullanım alanı olan teori kavramı gündelik konuşmada "bir durumu veya davranışı açıklamak için ileri sürülen fikir" anlamında Kavram kullanıldığı için, bilimsel bağlamdaki kullanımı yanlış anlaşılmıştır.

Etimoloji

Türkçeye Fransızcadan geçen "teori" sözcüğü Yunanca theoros 'gözlemci, izleyici' kelimesinden türemiştir. "Kuram" sözcüğü Türkçe 'kurmak' kökünden türetilmiştir.

Başlıca bilimsel teoriler

• Astronomi: Büyük Patlama
• Biyoloji: Hücre teorisi — Evrim teorisi — Hastalık yapıcı mikrop teorisi
• Kimya: Atom teorisi — Kinetik teori
• İklim bilimi: Küresel ısınma
• Ekonomi: Makroekonomi — Mikroekonomi
• Eğitim: Oluşturmacılık — Eleştirel pedagoji kuramı — Eğitim kuramı — Çoklu zekâ kuramı — İlerlemeci eğitim kuramı
• Mühendislik: Devre teorisi — Kontrol teorisi — Sinyal kuramı — Sistem kuramı — Bilgi kuramı
• Film: Film kuramı
• Jeoloji: Plaka tektoniği
• Sosyal bilimler: Eleştirel kuram
• Edebiyat: Edebiyat teorisi
• Matematik: Olasılık kuramı — Arakelov kuramı — Asimptotik teori — Bifurcation teorisi — Catastrophe teorisi — Kategori kuramı — Kaos kuramı — Choquet teorisi — Coding teorisi — Deformasyon kuramı — Boyut kuramı — Ergodic teorisi — Alan teorisi — Galois teorisi — Oyun kuramı — Çizge Kuramı — Grup kuramı — Hodge teorisi — Homoloji kuramı — Homotopi kuramı — İdeal teori — Kesişim teorisi — Invariant teorisi — Iwasawa kuramı — K-teorisi — KK-kuramı — Düğüm kuramı — L-kuramı — Lie teorisi — Littlewood–Paley teorisi — Matriks teorisi — Ölçü kuramı — Model kuramı — Morse kuramı — Nevanlinna teorisi — Sayılar teorisi — Obstruction teorisi — Operator teorisi — PCF kuramı — Perturbation teorisi — Potential teorisi — Olasılık kuramı — Ramsey kuramı — Representation teorisi — Ring teorisi — Küme teorisi — Shape teorisi — Small cancellation teorisi — Spectral teorisi — Stability teorisi — Stable teorisi — Sturm–Liouville teorisi — Twistor teorisi
• Müzik: Müzik kuramı
• Felsefe: Kanıt kuramı — Spekülatif sebep — Gerçek kuramı — Tip kuramı — Değer kuramı — Virtue teorisi
• Fizik: Akustik teorisi — Anten kuramı — BCS Kuramı — Landau teorisi — M teorisi — Kuantum mekaniği — Görelilik kuramı — Kuantum alan kuramı — Scattering teorisi — Sicim kuramı
• Gezegenbilim: Büyük patlama
• Görsel sanatlar: Estetik — Sanat eğitimi kuramı — Mimari — Kompozisyon — Anatomi — Renk kuramı — Perspektivizm — Görsel algılama — Geometri — Manifolds
• Sosyoloji: Toplum bilimi kuramları — Eleştirel kuram
• Spor: Satranç kuramı
• İstatistik : Ekstrem değer kuramı
• Tiyatro : Tiyatral performansa ilişkin kuram.
• Diğerleri: Eski bilimsel kuramlar — Flojiston kuramı

Ayrıca bakınız

• Deney
• Yapısalcılık
• Bilim felsefesi