Türk Hava Yolları'nın 6491 sefer sayılı uçuşu

Koordinatlar: 43°03′26″K 74°26′14″D / 43.05722°K 74.43722°D / 43.05722; 74.43722
Vikipedi, özgür ansiklopedi
17.33, 23 Haziran 2020 tarihinde Khutuck Bot (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 22774406 numaralı sürüm (Bot: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir))
Türk Hava Yolları'nın 6491 sefer sayılı uçuşu
Kaza alanı
Özet
Tarih16 Ocak 2017
Olay türüKaza
BölgeManas Uluslararası Havalimanı, Bişkek, Kırgızistan
Koordinatlar43°03′26″K 74°26′14″D / 43.05722°K 74.43722°D / 43.05722; 74.43722
Toplam ölü sayısı39
Hava taşıtı

Kazadan beş gün önce çekilen TC-MCL
KalkışHong Kong Uluslararası Havalimanı, Hong Kong
DuraklamaManas Uluslararası Havalimanı, Bişkek, Kırgızistan
Destinasyonİstanbul Atatürk Havalimanı, İstanbul, Türkiye
Mürettebat4
Ölü sayısı4
Kurtulanlar0
Hava taşıtı modeliBoeing 747-412F
İşletmeciTürk Hava Yolları adına ACT Airlines
Sefer sayısıTK6491
Kuyruk numarasıTC-MCL
Zemin kayıpları
Zemin ölümleri35
Zemin yaralanmaları36[1]

Türk Hava Yolları'nın 6491 sefer sayılı uçuşu, Türk Hava Yolları adına MyCARGO Airlines (eski adıyla ACT Airlines) tarafından işletilen ve Hong Kong'dan İstanbul'a doğru gerçekleşmesi planlanan ancak uçağın Kırgızistan'daki duraklama noktasına siste inmeye çalışırken pilotaj hatası sebebiyle yerleşim bölgesine düşmesiyle sonuçlanan uluslararası bir kargo uçuşudur. Uçaktaki 4 mürettebat üyesiyle birlikte zemindeki 35 kişi, toplam 39 kişi kaza sonucunda ölmüştür.[1][2]

Uçak

13 Ocak 2003'te üretilen ve TC-MCL kuyruk numaralı Boeing 747-412F (üretici seri numarası 32897[3]), Türk Hava Yolları adına ACT Airlines (günümüzde MyCARGO Airlines) tarafından işletiliyordu. 4 Pratt & Whitney PW4056 turbofan motoruyla donatılmıştı. Kaza anında 46.820 uçuş saati ve 8.308 inişi vardı.

Geçmişi

Uçağın ilk uçuşu 13 Ocak 2003'te N5022E kuyruk numarasıyla Boeing tarafından gerçekleştirilmiştir. 27 Şubat 2003 tarihinde Singapore Airlines Cargo'ya teslim edildi ve 9V-SFL kuyruk numarasını aldı. 5 Aralık 2015'te ise MyCargo Airlines'a teslim edildi, 1 Ocak 2016'dan itibaren Qatar Airways Cargo için işletilmeye, 11 Ocak 2017'de ise Türk Hava Yolları için işletilmeye başlandı. Son C-türü bakım kontrolü 6 Kasım 2015'te tamamlandı.[4][5]

Mürettebat

Kargo uçuşu olması nedeniyle uçakta sadece 4 mürettebat bulunuyordu.[1] Bunlar; kaptan pilot İbrahim Gürcan Dirancı, yardımcı pilot Kazım Öndül, yükleme uzmanı Melih Aslan ve uçuş mühendisi İhsan Koca idi.[6] Kaza sonucunda mürettebattan kurtulan olmamıştır.

Uçuş ve kaza

15-16 Ocak 2017 tarihinde, Boeing 747-412F TC-MCL uçağının mürettebatı, kargo yükünü (kamu malları) taşımak için Hong Kong Havalimanı'ndan Manas Havalimanı (Bişkek) üzerinden İstanbul, Atatürk Havalimanı'na 6491 sefer sayılı uçuşu gerçekleştiriyordu. 85.618 kilo yük uçağa Hong Kong'da yüklenmişti ve bunların İstanbul'da (Atatürk Havalimanı) boşaltılması planlanmıştı. Manas Havalimanı ise mürettebat değişikliği ve yakıt ikmali için transit havalimanı olarak planlanmıştı.

Mürettebatın 12 Ocak 2017-15 Ocak 2017 tarihleri arasında Hong Kong'daki bir otelde 69 saatlik dinlenme süresi vardı. Hong Kong Havalimanı'ndan uçak planlanan kalkış saatinden 2 saat 2 dakika gecikmeyle 15 Ocak 2017 saat 19:12'de gerçekleştirildi. Kalkış, tırmanış ve uçuş sırasında uçak sistemleri stabil bir şekilde çalışıyordu.

16 Ocak 2017 günü saat 00:41'de, uçak KAMUD referans noktası üzerinden 34.100 fit (10.400 m) uçuş seviyesinde Bişkek ATC Bölge Kontrol Merkezi'ne girdi (Çin'nde belirlenmiş ayrılma sistemine göre). Saat 00:51'de mürettebat iniş alçalma ve 22.000 fit (6.700 m) irtifaya inme izni istedi. Saat 00:59'da, mürettebat Manas Havalimanı için hava durumu bilgilerini aldı: "Pist görüş mesafesi; pist eşiğinde 400 m, pist orta noktasında ve pist sonunda 300 m, dikey görüş mesafesi 130 ft". Saat 01:01'de mürettebat açıkça belirtilen şu verileri aldı: pistin ortasında pist görüş mesafesi üç sıfır sıfır metre, dikey görüş bir beş sıfır fit".

01:03'te mürettebat alçalma talep etti, kontrolör 18.000 fit (5.500 m)'in altına inilmeyecek şekilde alçalmaya izin verdi. 1:10'da, kontrolör hava durumunu bildirdi: "rüzgâr sakin, görüş mesafesi 50 m, pist görüş mesafesi 300 m, dondurucu sis mevcut, dikey görüş mesafesi 160 ft" ve mürettebatın yaklaşıma devam edip etmeyeceğini sordu. Mürettebat yaklaşıma devam edeceklerini bildirdi.

Mürettebat, standart yaklaşma çizelgesine uygun olarak 26 numaralı piste yaklaşımı gerçekleştirdi. 01:11'de kontrolör mürettebatı bilgilendirdi: "… geçiş seviyesi altı sıfır" ve ILS 26 numaralı piste yaklaşım için hazır. 01:15'te mürettebat kontrol kulesiyle iletişime geçti. Kule kontrolörü 26 numaralı pisti inmeleri için boşalttı ve hava durumunu bildirdi.

Uçak, 26 numaralı pistin eşiğine planlanan irtifadan çok daha yüksek bir irtifada yaklaştı. İnmeye devam eden uçak, pistin tüm uzunluğu boyunca uçtu ve pistin en uzak ucundan 900 m mesafede yere değdi. Yere inmesinden sonra uçak havalimanının dış beton bariyerini ve yerleşim binalarına çarptı ve parçalanmaya başladı. Çarpmaya bağlı olarak uçak tamamen parçalandı, ve uçağın önemli bir kısmı yangın tarafından tahrip oldu. 01.17'de, kule kontrolörü uçağın pozisyonunu istedi, ancak mürettebat cevap vermedi.[1]

Uçağın araziye ve ortaya çıkan yangına etkisi nedeniyle, 4 mürettebat üyesi ve havalimanının yaklaşık 2 km (1.2 mi) batısındaki Daça-Su (Kırgızca: Дача-СУ) yerleşim yerinde bulunan 35 yerel sakin öldü.[4][7][8][9][10] Ölenlerin 17'si çocuktu.[8] 36 yerel sakin de çeşitli şiddetli yaralanmalar geçirdi.[1]

Enkaz alanı

Kuş bakışı enkaz alanı

Kaza, Manas Uluslararası Havalimanı'nın (Bişkek) pistinin ön tarafında meydana geldi. Havalimanının yakınındaki yüzey düzdür ve yerleşim alanı vardır. Bölgenin bazı bölümleri ağaçlarla kaplıdır.

Kaza sırasında uçak 255° başta iniyordu. Kaza alanı yaklaşık 550 m uzunluğunda ve 40-60 m genişliğinde uzanan hasarlı veya yıkılmış evlerin bulunduğu bir alandır. Kaza yerinde toplam 19 ev yıkıldı ve 7 ev hasar gördü.[9][11](s.)

Kazadan altı ay sonra enkaz alanı

Kazadan sonra araştırmacıların yaptığı pistin muayenesi sırasında, pist yüzeyinde uçakla alakalı bir iz ya da parça bulunamadı. Uçağın inişi, pistin sonundan yaklaşık 900 m uzaklıkta gerçekleşmişti. Uçağın civardaki nesnelere verdiği hasardan uçağın iniş sırasında yavaşça alçaldığı anlaşılıyordu. Yerde 20 m hareket ettikten sonra uçak, havalimanının beton bariyerine zarar verdi. Yere ilk dokunduğu noktadan yaklaşık 440 m mesafede, uçağın kokpiti tuğla bir eve çarptı. Uçak sağa 90°'den daha büyük bir açıyla döndü, uçak gövdesi parçalandı ve kokpit gövdeden ayrıldı. Uçağın hareketi, kokpitin ayrıldığı yerden yaklaşık 60 m uzakta tamamen durdu. Uçağın kuyruk bölümü ve bazı parçalar uçağın yere ilk dokunduğu noktadan yaklaşık 470 m uzakta bulundu.[1]

17 Ocak'ta Kırgızistan basını ACT Airlines'ın web sitesinde yaptığı bir basın açıklamasından ötürü mağdurlara tüm maddi ve maddi olmayan kayıplar için tazminat ödemeyi amaçladığını bildirdi.[12] Ancak basın bülteni sadece kayıpların sigorta kapsamında olduğunu belirtti.[13]

Kazanın ardından

Başbakan Yardımcısı Mukhammedkalyi Abulgaziyev sabahın sonlarına doğru olay yerinde 1000'den fazla kurtarma görevlisinin bulunduğunu bildirdi.[14] Sağlık Bakanı Talantbek Batyraliyev yerel saatle 23:46'ya kadar yaklaşık 56 doktor ve psikolog ile 14 ambulans ekibinin olay yerine gönderildiğini bildirdi.[15]

Bağımsız Devletler Topluluğu'nun diğer üyeleri ve Türkiye başbakanı başsağlığı diledi.[16][17] Cumhurbaşkanı Almazbek Atambaev 17 Ocak Salı günü Kırgızistan'da ulusal yas ilan etti.[18][19] Ayrıca Çin'e yapacağı ziyareti iptal ederek Bişkek'e geri döndü.[20] Kırgızistan otoriteleri mürettebatın inişi durdurup pas geçmek yerine inmek için kararlı bir girişimde bulunduklarını belirttiler.[21]

37 kişi Kırgızistan Sağlık Bakanlığı'a ait sağlık kuruluşlarına getirildi, başarılı bir tedaviden sonra 36 tanesi taburcu edildi, bir kişi hastanede öldü. Hastanede ölen kişinin 29 yaşında olduğu ve tüm müdahalelere rağmen başarılı olamadıkları açıklandı.[22] 18 Ocak 2017'de Kırgızistan'daki Türkiye Büyükelçiliği temsilcisi, tanımlamak ve daha sonra Türkiye'ye geri götürmek için Cumhuriyet Adli Tıp Uzmanlık Merkezi'nden uçak mürettebatının cesetlerini aldı. 24 Ocak 2017'de, dördüncü mürettebatın kimliğini belirlemek üzere Türkiye'den bir DNA inceleme uzmanı Cumhuriyet Adli Tıp Uzmanlık Merkezine geldi.[1]

Araştırma

Uçağın kaza yaptığı yerin Manas Havalimanı'na göre konumu (kırmızı kare)

Kazanın nedeni başta belli değildi. Kırgızistan Acil Durumlar Bakanı Kubatbek Boronov, kaza anında Manas'ta sis olduğunu, ancak hava koşullarının kritik olmadığını belirtti. 16 Ocak öğleden sonra, iki uçuş kaydedicisinden biri bulundu;[23] diğeri ise daha sonra, enkazı kaldırma sürecinde bulundu.[24] Kazada hem uçuş veri kaydedicisi hem de kokpit ses kaydedicisi hasar gördü, ancak araştırmacılar hala her iki kayıt cihazından da verileri alabildiler.[24]

Başbakan Yardımcısı Abulgaziyev, aynı hava koşullarına rağmen on bir uçağın güvenli bir şekilde indiğini belirterek kazanın nedeninin pilotaj hatası olabileceğini ileri sürdü. Uçağın iki kez inmeye çalıştığını ve bir aşamada pist ışıklarına zarar verdiğini de ekledi.[15] Bu açıklama, uçağın ilk iniş denemesinde düştüğünü söyleyen başka bir resmî açıklama ile çelişiyordu.[21]

Kazanın ardından Kırgızistan Başbakanı Sooronbay Ceenbekov'un emriyle bir komite kuruldu. Kırgızistan'ın Sivil Havacılık ve Hava Sahası Kullanımı Çok Taraflı Anlaşması katılımcısı olması sebebiyle kazanın araştırmasını Devletler Arası Havacılık Komitesi (IAC) yapmıştır.[25][26] Türkiye Ulaştırma Bakanlığı, Kırgızistan otoritelerine yardım etmek üzere kaza soruşturma kurulundan Bişkek'e iki uzman gönderdiğini söyledi.[14] Ayrıca bir Boeing teknik ekibi, talep üzerine Amerika'nın kaza soruşturma kurumu olan Ulusal Ulaşım Güvenlik Kurulunun yönetimi altında kaza sahasına gitti.[27]

Birçok basın haberi, bir Türk Hava Yolları uçağının yaptığını belirtti. Türk Hava Yolları, uçağın ve mürettebatın onlara ait olmadığını ve kaza yapan uçağın ve mürettebatın ACT Airlines'a ait olduğunu söyleyen bir basın açıklaması yaptı.[28] Yine de uçuş Türk Hava Yolları uçuş numarası altında gerçekleştirilmişti.

IAC'nin kazadan iki ay sonra yayımladığı ön raporunda uçakta herhangi bir arıza bulunamadığına yer verildi.[11] Ancak raporda uçağın yanlış bir süzülüş yolunu yakaladığı açıklandı.[11] Ayrıca ACT Airlines temsilcileri mürettebatın bu rota boyunca ilk defa uçuş yapmadığını ve mürettebatın bu rotada uçuş deneyimi olduğunu bildirdi.[25]

4 Mart 2020'de IAC'nin yayımladığı nihai final raporunda kazanın ana nedeni, gece vakti ILS ile inişe geçilmesi sırasında mürettebatın uçağın süzülüş yoluna göre uçak pozisyonu üzerindeki kontrolünün eksik olması ve belirlenen iniş şemasından önemli sapmalar varken zamanında pas geçmek için önlemler almamasıdır.[1]

Büyük olasılıkla kazaya yardımcı olan faktörler raporda şöyle belirtilmiştir:[1]

  • Mürettabatın Manas Havalimanı'na inmek için yaklaşma çizelgeleri ile ilgili yetersiz uçuş öncesi brifingi
  • Mürettebatın uçak irtifasının belirlenen grafikte gerekenden daha yüksek olduğunun farkında olmasına rağmen mürettebatın uçağın irtifasını azaltmak için etkili önlemlerinin olmaması ve yerleşik yaklaşım çizelgesi referans noktasına gelmesi
  • Kule kontrolörlerinin görev talimatlarında, uçak pozisyon sapmalarını takip etmelerinin bulunmaması. Bunun için gerekli teknik ekipman mevcuttu
  • Mürettebat üyelerinin karmaşık yaklaşım koşullarından kaynaklanan aşırı psiko-duygusal stresi (gece uçuşu, CAT II inişi, uzun süreli uçuş) ve uzun bir süre boyunca süzülüş hattından sapmalarını ortadan kaldıramamaları. Ayrıca, ATC kontrolörlerinin talimatları ve eylemleri, belirlenen operasyonel prosedürler ve çizelgelerle uyumluydu

Galeri

  • Önden çekilmiş enkaz alanı
    Önden çekilmiş enkaz alanı
  • Kokpit ses kaydedicisi
    Kokpit ses kaydedicisi
  • Dijital uçuş veri kaydedicisi
    Dijital uçuş veri kaydedicisi
  • yaklaşım çizgelgesi (Jeppesen)
    yaklaşım çizgelgesi (Jeppesen)
  • Standart yaklaşım çizgelgesi
    Standart yaklaşım çizgelgesi

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h i "Interstate Aviation Committee Air Accident Investigation Commission Final Report on Results of the Air Accident Investigation of Boeing 747-412F TC-MCL" (PDF) (İngilizce). Devletler Arası Havacılık Komitesi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2020. 
  2. ^ "Kyrgyzstan plane crash: Dozens die as Turkish cargo jet hits homes". BBC News (İngilizce). 16 Ocak 2017. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2018. 
  3. ^ "MyCargo Airlines TC-MCL (Boeing 747 - MSN 32897) (Ex 9V-SFL)". Airfleets Aviation. 16 Ocak 2017. Erişim tarihi: 16 Ocak 2017. 
  4. ^ a b Kaza açıklaması için Havacılık Güvenlik Ağı'nda kaza açıklaması. 21 Haziran 2020 tarihinde alındı. (İngilizce)
  5. ^ "Turkish cargo Boeing 747 crashes near Bishkek - Russian aviation news". Russian Aviation Insider. 16 Ocak 2017. Erişim tarihi: 16 Ocak 2017. 
  6. ^ "Kırgızistan'da Türk kargo uçağı düştü! Ölü ve yaralılar var..." Milliyet (gazete). 16 Ocak 2017. Erişim tarihi: 21 Haziran 2020. 
  7. ^ "The authorities of Kyrgyzstan: in the crash of Boeing killed 38 people". 24-my.info. 24-my.info. 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2017. 
  8. ^ a b "Kyrgyzstan Mourns Victims Of Plane Crash That Devastated Village". Radio Free Europe. RFE/RL's Kyrgyz Service. Erişim tarihi: 17 Ocak 2017. 
  9. ^ a b "Belarus' First Deputy Foreign Minister signs Book of Condolences at Kyrgyzstan's embassy". Belarusin Telegraph Agency. Erişim tarihi: 17 Ocak 2017. 
  10. ^ "Крушение "Боинга-747". Скончался один из госпитализированных" [Boeing 747 Crash: One of the hospitalized has died]. 24.kg (Rusça). 22 Ocak 2017. Erişim tarihi: 23 Ocak 2017. 
  11. ^ a b c "Interstate Aviation Committee Air Accident Investigation Commission Preliminary Report on Results of the Air Accident Investigation of Boeing 747-412F TC-MCL" (PDF) (İngilizce). Devletler Arası Havacılık Komitesi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  12. ^ Li, Natalya (17 Ocak 2017). "АСТ Airlines выплатит компенсации всем пострадавшим в крушении Боинга" [ACT Airlines will pay a compensation to all victims of the Boeing crash] (Rusça). Vecherniy Bishkek. Erişim tarihi: 17 Ocak 2017. 
  13. ^ "Press Release". ACT Airlines Inc. 16 Ocak 2017. Erişim tarihi: 17 Ocak 2017. 
  14. ^ a b "Turkish cargo jet crash kills at least 37 in Kyrgyzstan village". The Daily Telegraph. 16 Ocak 2017. Erişim tarihi: 16 Ocak 2017. 
  15. ^ a b "Kyrgyzstan Cargo Plane Crash: Turkish Airplane Crash Kills Dozens Near Bishkek". ibtimes.com. 16 Ocak 2017. Erişim tarihi: 16 Ocak 2017. 
  16. ^ ""Разделяем боль и горе". Лидеры СНГ соболезнуют Кыргызстану - СМИ" ["We share pain and suffering": CIS leaders express condolences to Kyrgyzstan]. Mir 24 (Rusça). 16 Ocak 2017. Erişim tarihi: 17 Ocak 2017. 
  17. ^ "Эрдоган соболезнует Атамбаеву в связи с авиакатастрофой - СМИ" [Erdoǧan expresses condolences to Atambaev regarding the air catastrophe, according to media]. Vestnik Kavkaza (Rusça). 16 Ocak 2017. Erişim tarihi: 17 Ocak 2017. 
  18. ^ Tolga Özbek (16 Ocak 2017). "Türk kargo uçağı evlerin üzerine düştü... Çok sayıda ölü var". Hürriyet. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  19. ^ "Türk kargo uçağı Kırgızistan'da düştü". BirGün. 16 Ocak 2017. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  20. ^ "Kırgızistan: Türk kargo uçağı pilot hatası nedeniyle düştü". Sputnik Türkiye. 16 Ocak 2017. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  21. ^ a b "Разбившийся Боинг-747 не кружил в полосе ожидания, экипаж сразу решил совершить посадку, - замглавы "Кыргызаэронавигации"" [Deputy Head of Kyrgyzaeronagizatsiya: Crashed Boeing 747 Did Not Make a Go-Round, the Crew Decided to Land Right Away] (Rusça). AKIpress. 17 Ocak 2017. Erişim tarihi: 17 Ocak 2017. 
  22. ^ "Kırgızistan'daki uçak kazasında ölenlerin sayısı 39'a yükseldi". TRT. 22 Ocak 2017. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  23. ^ "Turkish cargo jet crash kills at least 37 in Kyrgyzstan village". The Telegraph. Our Foreign Staff. Erişim tarihi: 16 Ocak 2017. 
  24. ^ a b "Crashed 747's flight recorders badly damaged". Flightglobal. 21 Ocak 2017. Erişim tarihi: 23 Ocak 2017. 
  25. ^ a b "Kırgızistan'da Türk kargo uçağının pilot hatası nedeniyle düştüğü kesinleşti". Sputnik Türkiye. 3 Mart 2020. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  26. ^ "Boeing 747-412F TC-MCL 16.01.2017." Devletler Arası Havacılık Komitesi. Retrieved on February 5, 2017.
  27. ^ "News Releases/Statements". boeing.mediaroom.com. Erişim tarihi: 17 Ocak 2017. 
  28. ^ @TurkishAirlines (2017-01-16). "Regarding the ACT Airlines accident in Kyrgyzstan:" (Tweet) – Twitter vasıtasıyla. 

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Türk_Hava_Yolları%27nın_6491_sefer_sayılı_uçuşu&oldid=22774406" sayfasından alınmıştır