Almazbek Atambayev

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Almazbek Atambayev
5. Kırgızistan cumhurbaşkanı
Görev süresi
1 Aralık 2011 – 24 Kasım 2017
Başbakan Omurbek Babanov
Aalı Karaşev (geçici)
Jantoro Satibaldiyev
Coomart Otorbayev
Yerine geldiği Roza Otunbayeva
Yerine gelen Sooronbay Ceenbekov
Kırgızistan Başbakanı
Görev süresi
14 Kasım 2011 – 1 Aralık 2011
Başkan Roza Otunbayeva
Yerine geldiği Omurbek Babanov (Geçici)
Yerine gelen Omurbek Babanov
Görev süresi
17 Aralık 2010 – 23 Eylül 2011
Başkan Roza Otunbayeva
Yerine geldiği Daniyar Üsönov
Yerine gelen Omurbek Babanov (Geçici)
Görev süresi
29 Mart 2007 – 28 Kasım 2007
Başkan Kurmanbek Bakiyev
Yerine geldiği Azim İsabekov
Yerine gelen İskenderbek Aidaraliyev (Geçici)
Kişisel bilgiler
Doğum 17 Eylül 1956 (1956-09-17) (66 yaşında)
Arashan, Kırgızistan SSC, Sovyetler Birliği
Partisi Sosyal Demokrat Parti
Evlilik(ler) Raysa Atambayeva
Dini Sünni İslam

Almazbek Şarşenoviç Atambayev (Kiril: Атамбаев Алмазбек Шаршенович), (17 Eylül 1956), Kırgız siyasetçi. 2011-2017 yılları arasında Kırgızistan cumhurbaşkanı olarak görev aldı. 29 Mart 2007'den 28 Kasım 2007 ye kadar Kırgızistan'ın başbakanlığını yapmıştır. Almazbek Atambayev Kırgızistan Sosyal Demokrat Partisinin 30 Temmuz 1999'dan beri genel başkanıdır. Türkiye Türkçesi de bilmektedir.

Almazbek Atambayev Moskova Yönetim Enstitüsü'nde okurken iktisat Bölümü'nden mezun oldu.

Atambayev, Kırgızistan'ın Ekim 2000'deki başkanlık seçiminde %6 oy alarak başarısız olmuştur. 20 Aralık 2005'ten 21 Nisan 2006'daki istifasına kadar hükûmette Endüstri, Ticaret ve Turizm bakanı olarak görev almıştır.

Kasım 2006'da Bişkek'teki "Reform için" hareketinin şemsiyesi altında hükûmet karşıtı protestoların liderlerinden biri olmuştur. Kendisi ayrıca Nisan 2006'nın son zamanlarındaki protestolarda da bulunmuştur. Atambayev, 1 Aralık 2011 tarihinden 2017 yılına kadar Kırgızistan cumhurbaşkanlığı yapmıştır.

Atambayev art arda Rus yanlısı politikacı olarak kendini sundu. Gümrük Birliği'ne Kırgızistan'ın girdiğini duyurdu. 2014 yılında ülkeden Amerikan üssünün çekilmesini sağlamak için söz verdi. İstanbul Türkçesini de rahat konuşmaktadır.[1]

8 Ağustos 2019'da gözaltına alınan Atambayev, 'yolsuzluk şebekesi oluşturmak' suçlamasıyla yargılandığı mahkemece 11 yıl 2 ay hapis cezasına çarptırıldı.[2]

Cumhurbaşkanlığı sonrası (2017-günümüz)[değiştir | kaynağı değiştir]

24 Kasım 2017'de görevden ayrılıp cumhurbaşkanlığını halefi ve eski başbakanı Sooronbay Jeenbekov'a devrettiğinden beri SDPK başkanı olarak görev yapıyor. Ayrıca, en önemlisi halefini eleştirerek, cumhurbaşkanlığını siyasi arenaya geri dönmek için kullandı. 2018 baharında başlayan bu eleştiri, çoğunlukla Ceenbekov'un kendi yönetimi altında meydana gelen hükûmetin yolsuzluğuna yönelik eleştirisi etrafında dönüyor. Atambayev'in Ceenbekov'a yönelik temel eleştiri noktalarından biri, eski müttefiki ve hükûmeti tarafından yapılan karalama kampanyasının kurbanı olması ve Jeenbekov hükûmeti hakkında April Televizyon Ajansı'na şunları söyledi:

« Bana ve aileme karşı çılgınca bir yalan ve iftira kampanyası başlatıldı. »

17 Mart'ta "Bu kişiyi iktidara getirdiğim için herkesten özür dilerim" diyerek pişmanlığını dile getirdi.[3] Haziran 2019'da milletvekilleri, Atambayev'in cumhurbaşkanlığı dokunulmazlığının kaldırılması yönünde oy kullandı ve hakkında suç duyurusunda bulunulması çağrısında bulundu. Cevap olarak Atambayev, Köy-Taş'taki evinde gazetecilere, parlamentoya karşı "sonuna kadar duracağını" ve "bu dünyadaki hiçbir şeyden korkmadığını" söyledi.[4][5] O zamandan beri, polis gelirse "karşılık vermek" için silahları olduğunu kamuoyuna açıklayarak evinde kaldı.[6] 3 Temmuz'da Atambaev, tüm suçlamaların düşürülmesi için çağrıda bulunan 1000 destekçisinin katıldığı bir mitingde konuşmak için haftalardır ilk kez evinden ayrıldı.[7] 24 Temmuz'da, o gün öğleden sonra 13: 48'de Kant Hava Üssü'nde (Rus Hava Kuvvetleri tarafından işletilen) Suhoy Superjet 100 ile yola çıktıktan sonra SDPK'dan bir heyetle Rusya'ya iki günlük bir ziyarete başladı.[8][9][10] Ziyaret sırasında Kremlin'de Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştü.[11][12]

Tutuklanması[değiştir | kaynağı değiştir]

7 Ağustos 2019'da Kırgızistan Özel Kuvvetleri, Atambayev'in Bişkek'teki konutuna, kendisine yöneltilen yolsuzluk suçlamasıyla saldırdı.[13] Saldırı sonucunda 36 kişi yaralandı ve bir asker öldü.[14][15] Güvenlik Konseyi toplantısında Ceenbekov, Atambayev'i "kabaca anayasayı ihlal etmekle" suçladı.[16] Ertesi gün ikinci bir baskın düzenlendi, ardından Atambayev güvenlik güçlerine teslim oldu.[17]

Devlet Milli Güvenlik Komitesi (SCNS) başkanı Orozbek Opumbayev, 13 Ağustos'ta Atambayev'in gözaltına alınmadan önce hükûmeti devirmeyi planladığını söyledi.[18] 23 Haziran 2020'de, (Diplomat'a göre) "2013 yılında bir Çeçen suçlunun yasadışı salıverilmesi nedeniyle yolsuzluktan[19] 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Atambayev, diğer şeylerin yanı sıra, Atambayev'i başkentin dışındaki Koi-Tash'taki evinde tutuklama girişimi sırasında bir özel kuvvetler subayının ölümüne karıştığı için hala yargılanıyor. Korona virüs salgını nedeniyle duruşma büyük ölçüde internete taşındı, ancak Atambayev'in ifade vermeyeceği bildirildi. Atambayev'in avukatları, eski cumhurbaşkanı statüsü göz önüne alındığında, eski cumhurbaşkanının kovuşturmadan muaf olduğunu iddia ediyor; Atambayev'in eski partisi Sosyal Demokrat Parti'nin (SDPK) en çok sandalyeye sahip olduğu Kırgız parlamentosu, 2019'da bu dokunulmazlığı kaldırdı. "[20]

2020 protestoları[değiştir | kaynağı değiştir]

5 Ekim 2020'de Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te 2020 parlamento seçimlerinin sonuçlarını ve oy satın alma iddialarını protesto etmek için 1000 kişilik bir kalabalıkla[21] protestolar patlak verdi.[22] Ayrıca protestocular Atambayev'i hapishaneden de kurtardı.[23] 8 Ekim'de Atambayev, gezdiği arabaya ateş edildikten sonra Bişkek'te bir suikast girişiminden sağ kurtuldu.[24] 10 Ekim 2020'de tekrar hapse konuldu.[25]

Özel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Atambayev, yaptığı evliliğinden ilk eşi Buazhar'dan dört çocuk sahibidir. 1988 yılında ikinci eşi Raisa ile evlendi. İkinci eşinden iki çocuk sahibi oldu. Eşi Raisa, bir etnik Tatardır ve Rusya'da Urallarda doğmuş, çocukken anne ve babası ile Oş kentine taşınmış olup günümüzde bir doktordur.

Söylediği Sözler[değiştir | kaynağı değiştir]

Atambayev'e TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi'nde Rifat Hisarcıklıoğlu tarafından onursal doktora belgesi verilirken, 2011.
  • Büyük Türk Kağanlığını kuramasak da, güçlü soydaş Türk ülkelerinin birliğini oluşturmamız gerekli. Türkiye'nin liderliğinde.

(Uluu Türk Kaganatın kura albasak da, biz küçtüü boordoş Türk mamleketterinin birimdigin tüzüşübüz kerek. Türkiyanın parlamentinde.) (Улуу Түрк Каганатын кура албасак да, биз күчтүү боордош түрк мамлекеттеринин биримдигин түзүшүбүз керек (Түркиянын Парламентинде[26]).

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2014. 
  2. ^ "Kırgızistan eski Cumhurbaşkanı Atambayev 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı". 10 Ekim 2020. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020. 
  3. ^ "Атамбаев: Прошу прощения перед всеми, что привел такого человека к власти. Я все исправлю". Кактус. 8 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2019. 
  4. ^ "Kyrgyzstan strips ex-leader of immunity, paves way for charges". www.aljazeera.com. 28 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2019. 
  5. ^ Putz, Catherine. "Atambayev Loses Immunity, Supporters Gather to Resist". The Diplomat. 27 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2019. 
  6. ^ Todd, Annie. "Ex-Kyrgyz President: I'll Fight Back if Police Come to Arrest Me". www.occrp.org. 29 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2019. 
  7. ^ "Kyrgyz Deputy Interior Minister Visits Atambaev's Compound After He Ignores Subpoenas". www.rferl.org. 22 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2019. 
  8. ^ "AKIpress News Agency". m.akipress.com. 24 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2019. 
  9. ^ "Атамбаев: Я, наверное, улечу в Россию в эту среду". 8 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2019 – www.youtube.com vasıtasıyla. 
  10. ^ Putz, Catherine. "Under Pressure in Kyrgzystan, Atambayev Flies to Russia". The Diplomat. 24 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2019. 
  11. ^ "AKIpress News Agency". m.akipress.com. 24 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2019. 
  12. ^ "Statement following meeting with Almazbek Atambayev". President of Russia. 24 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2019. 
  13. ^ "Les forces spéciales kirghizes attaquent la résidence de l'ex-président Atambaïev". TV5MONDE (Fransızca). 7 Ağustos 2019. 7 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2019. 
  14. ^ "Kyrgyz special forces storm house of ex-President Atambayev". TASS. 7 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2019. 
  15. ^ "One Dead As Kyrgyz Forces Leave Ex-President's Compound". Radio Free Europe/Radio Liberty. 7 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2019. 
  16. ^ "События - Официальный сайт Президента Кыргызской Республики". president.kg. 8 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2019. 
  17. ^ Putz, Catherine. "Former Kyrgyz President Detained After Second Raid". The Diplomat. 8 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2019. 
  18. ^ "Former president of Kyrgyzstan Almazbek Atambayev suspected of mass riots, hostage-taking and murder". AKIpress. 13 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2019. 
  19. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020. 
  20. ^ Putz, Catherine (20 Ağustos 2020). "Kyrgyz Court Unsurprisingly Upholds Rulings Against Atambayev and Isakov". The Diplomat (İngilizce). 21 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2020. 
  21. ^ Pannier, Bruce. "Backlash Against Kyrgyz Parliamentary Election Results Comes Instantly". Radio Free Europe/ Radio Liberty. RFE/RL, Inc. 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020. 
  22. ^ "Thousands protest over Kyrgyzstan election result". 5 Ekim 2020. 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020 – BBC News vasıtasıyla. 
  23. ^ "Kyrgyzstan election: Protesters storm parliament over vote-rigging claims". BBC. 6 Ekim 2020. 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020. 
  24. ^ "Ex-Kyrgyz president Atambayev survives 'assassination attempt'". www.aljazeera.com (İngilizce). 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020. 
  25. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020. 
  26. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2014. 
Siyasi görevi
Önce gelen
Azim İsabekov 		Kırgızistan Başbakanı
2007 		Sonra gelen
İskenderbek Aidaraliyev
Geçici
Önce gelen
Daniyar Üsönov 		Kırgızistan Başbakanı
2010-2011 		Sonra gelen
Omurbek Babanov
Geçici
Önce gelen
Omurbek Babanov
Geçici 		Kırgızistan Başbakanı
2011 		Sonra gelen
Omurbek Babanov
Önce gelen
Roza Otunbayeva 		Kırgızistan Cumhurbaşkanı
1 Aralık 2011-24 Kasım 2017 		Sonra gelen
Sooronbay Ceenbekov
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Almazbek_Atambayev&oldid=29366937" sayfasından alınmıştır