İçeriğe atla

Kırım-Kongo kanamalı ateşi: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k 212.156.181.233 tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Y.gur tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
Noumenon (mesaj | katkılar)
geri alma: epidemiler çıkarılmış
1. satır: 1. satır:
{{TıpUyarı}}
{{TıpUyarı}}
{{Hastalık |
{{Hastalık |
Hastalık adı = Kırım-Kongo Hemorjik Ateş |
Hastalık adı = Kırım-Kongo Hemorajik Ateş |
ICD-10 kodu = A980 |
ICD-10 kodu = A980 |
ICD-9 kodu = 065.0}}
ICD-9 kodu = 065.0}}


'''Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi''' ('''KKKA''' veya '''Kırım-Kongo Hemorajik Ateş''', '''KKHA''') [[kene]]ler (özellikle ''Hyalomma'' cinsi) yoluyla bulaşan, [[zoonotik]] enfeksiyona yol açan bir [[viral hastalık]]tır. Hayvanlarda hastalığa neden olmayan virüs, insanlarda hastalığa neden olur. Özellikle [[Doğu Afrika|Doğu]] ve [[Batı Afrika]]'da yaygın olan [[patojenik]] [[virüs]] [[Bunyaviridae]] ailesinin [[Nairovirüs]] grubuna bağlı bir [[RNA virüsü]]dür. Sendroma ilk kez [[1944]] yılında Batı Kırım'da rastlanmıştır{{ref|1}}. Afrika dışında [[Türkiye]] dahil birçok [[Asya]] ve [[Doğu Avrupa]] ülkesinde rastlanmıştır. Sendrom Türkiye'de ilk kez [[2002]] yılında ortaya çıkan [[epidemi]] sırasında tanımlanmıştır.
'''Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi''' ('''KKKA''' veya '''Kırım-Kongo Hemorajik Ateş''', '''KKHA''') [[kene]]ler (özellikle ''Hyalomma'' cinsi) yoluyla bulaşan, [[zoonotik]] enfeksiyona yol açan bir [[viral hastalık]]tır. [[Evcil hayvan|Evcil]] ve [[vahşi hayvan]]ların yanı sıra insanlara da bulaşabilir. Özellikle [[Doğu Afrika|Doğu]] ve [[Batı Afrika]]'da yaygın olan [[patojenik]] [[virüs]] [[Bunyaviridae]] ailesinin [[Nairovirüs]] grubuna bağlı bir [[RNA virüsü]]dür. Sendroma ilk kez [[1944]] yılında Batı Kırım'da rastlanmıştır{{ref|1}}. Afrika dışında [[Türkiye]] dahil birçok [[Asya]] ve [[Doğu Avrupa]] ülkesinde rastlanmıştır. Sendrom Türkiye'de ilk kez [[2002]] yılında ortaya çıkan epidemi sırasında tanımlanmıştır.


Enfekte olmuş [[memeliler]]de klinik hastalık nadir de olsa, insanlarda çoğunlukla ağır geçer ve [[mortalite oranı]] %30'dur. Endemik bölgelerde virüs [[kene]]ler yoluyla bulaştığı için özellikle tarım ve hayvancılık ile uğraşan kişiler yüksek risk grubundadır.
Enfekte olmuş [[memeliler]]de klinik hastalık nadir de olsa, insanlarda çoğunlukla ağır geçer ve [[mortalite oranı]] %30'dur. Endemik bölgelerde virüs [[kene]]ler yoluyla bulaştığı için özellikle tarım ve hayvancılık ile uğraşan kişiler yüksek risk grubundadır.


== Epidemiyoloji ==
== Epidemiyoloji ==
[[Resim:Hyalomma tick.png|thumb|[[KKKA]] hastalığna neden olan [[Hyalomma]] kenesi]]
[[Resim:Hyalomma tick.png|thumb|Hyalomma kenesi]]
Sendromun insanlardaki sporadik enfeksiyonu genelde ''[[Hyalomma]]'' kenesinin ısırığı nedeniyle olur. Yine de hastalığı bulaştırabildiği bilinen 30 kene türü mevcuttur. Sığır, koyun ve keçi gibi çiftlik hayvanlarının yanı sıra, tilki gibi vahşi hayvanlarda da etken virüse rastlanmıştır{{ref|3}}{{ref|4}}. Ayrıca kuşlara ve küçük memelilere de bulaşabilir. Afrika-Avrupa arasında göç yolu bulunan bazı kuşlarda virüse rastlanması kuşların virüsün kıtalararası geçişini sağlamış olabileceği fikrini doğurmuştur.
Sendromun insanlardaki sporadik enfeksiyonu genelde ''[[Hyalomma]]'' kenesinin ısırığı nedeniyle olur. Yine de hastalığı bulaştırabildiği bilinen 30 kene türü mevcuttur. Sığır, koyun ve keçi gibi çiftlik hayvanlarının yanı sıra, tilki gibi vahşi hayvanlarda da etken virüse rastlanmıştır{{ref|3}}{{ref|4}}. Ayrıca kuşlara ve küçük memeleri de bulaşabilir. Afrika-Avrupa arasında göç yolu bulunan bazı kuşlarda virüse rastlanması kuşların virüsün kıtalararası geçişini sağlamış olabileceği fikrini doğurmuştur.


Enfekte çiftlik hayvanlarının etinin işlenmesi veya yenmesi sonucu insanlarda ortaya çıkabilir. Ayrıca enfekte olmuş [[kan]] ve [[fomit]]le temasa geçmiş sağlık (hizmeti) çalışanlarında da görülmüştür. Nozomokiyal yol bilinen bir bulaşma yoludur{{ref|5}}. İnsanlara bulaşmasının yaygın bir yolu da kene ısırığıdır. Bunların dışında enfekte hastalarla temas da bulaşmada önemli bir etkendir.
Enfekte çiftlik hayvanlarının etinin işlenmesi veya yenmesi sonucu insanlarda ortaya çıkabilir. Ayrıca enfekte olmuş [[kan]] ve [[fomit]]le temasa geçmiş sağlık (hizmeti) çalışanlarında da görülmüştür. Nozomokiyal yol bilinen bir bulaşma yoludur{{ref|5}}. İnsanlara bulaşmasının yaygın bir yolu da kene ısırığıdır. Bunların dışında enfekte hastalarla temas da bulaşmada önemli bir etkendir.
30. satır: 30. satır:
Spesifik bir tedavisi olmadığı için tedavi çoğunlukla [[semptomatik]] ve destekleyicidir. Tam kan veya kan içeriklerinin replasmanı (yenilenmesi) uygulanabilir. [[Ribavirin]] etkili olabilir.
Spesifik bir tedavisi olmadığı için tedavi çoğunlukla [[semptomatik]] ve destekleyicidir. Tam kan veya kan içeriklerinin replasmanı (yenilenmesi) uygulanabilir. [[Ribavirin]] etkili olabilir.


Henüz bir aşı mevcut değildir. Hastalığı geçirme yoluyla ömür boyu bağışıklık kazanılabileceği bilinmektedir.
Henüz bir aşı mevcut değildir. Hastalığı geçirenlerin ömür boyu bağışıklık kazanılabileceği bilinmektedir.


== Kamu Sağlığı ve Korunma ==
== Kamu Sağlığı ve Korunma ==
44. satır: 44. satır:


[[Ribavirin]] stoklamak da farklı durumlarda yararlı bir önlem olabilir. [[ABD]] askeri güçleri [[Afganistan]] ve [[Irak]]'taki personellerini çeşitli virütik hastalıklara karşı korumak amacıyla [[ribavirin]] stokları barındırmaktadır.
[[Ribavirin]] stoklamak da farklı durumlarda yararlı bir önlem olabilir. [[ABD]] askeri güçleri [[Afganistan]] ve [[Irak]]'taki personellerini çeşitli virütik hastalıklara karşı korumak amacıyla [[ribavirin]] stokları barındırmaktadır.

== KKKA Epidemileri ==
[[1944]]'de tanımlanmaya yol açan salgın Batı [[Kırım]]'da olmuştur. Virüs hastalardan alınan kan örneklerinde ve ''Hyalomma marginatum marginatum'' isimli kenelerde saptanmıştır. Araştırmacılar kısa bir süre sonra benzer bir hastalığın [[Orta Asya Cumhuriyetleri]]nde de olduğunu fark ettiler. [[Çin]]'deki ilk olgu [[1965]] yılında tanımlanmıştır. [[1969]]'daki bir analizde ise [[1956]] yılında [[Zaire]]'deki (Kongo) epidemide [[febril]] bir çocuktan alınmış kan örneğinde aynı virüse rastlanmış, buradaki hastalığın Kırım'da görülmüş olanla aynı olduğu belirlenmiştir. Tüm bu bulgular hastalığın bugünkü ismi ve tanımına neden olmuşturlar. Verilere göre [[Güney Afrika]]'da [[1981]] yılına kadar 123 olgu tanımlanmış, bunlardan %22'si ölümle sonuçlanmıştır.

[[1976]]'da [[Makedonya]]'da (toplamda 10 olgulu){{ref|8}} ve [[1979]]'da [[Irak]]'ta, küçük çaplı, epidemiler görülmüştür. Irak'taki bilinen ilk epidemi olan [[1979]]'daki epidemideki 10 olgudan ikisinin sağlık personeli ve bulaşmanın nozokomiyal olduğu ifade edilmiştir.{{ref|9}}

Asya ülkelerinden [[Pakistan]], [[Afganistan]] ve [[Kazakistan]]'da ölümle sonuçlanan olgular tespit edilmiştir. Bildirilere göre Pakistan'daki büyük (majör) epidemiler 1975, 1986, 1996, 1998, 1999 ve 2000 yıllarında olmuş, son olgu 2002 yılında tanımlanmıştır. Aynı yıl [[Türkiye]]'de [[Tokat]] ilinde sendroma rastlanmıştır. Bu Türkiye'deki ilk bilinen epidemidir. Daha sonra 2003 ve 2004 yıllarında Türkiye'nin farklı illerinde sendroma rastlanmıştır. Türkiye'de son olarak 2006 yılında bildirilen olgulardan bazılarının ölümü sonucu sendrom medyaya da yansımıştır.

Bunların dışında sendrom [[Suudi Arabistan]] ve diğer Arap ülkelerinde ([[Birleşik Arap Emirlikleri]], [[Umman]]...) de görülmüş, sendrom sebebiyle ölüm vakaları ortaya çıkmıştır. Örneğin, [[1989]]-[[1990]] arasında Suudi Arabistan'daki Mekke şehrinde tanımlanan 40 olgudan 12'si ölümle sonuçlanmıştır.{{ref|10}}


==Ayrıca bakınız ==
==Ayrıca bakınız ==
60. satır: 69. satır:
#{{not|10}} el-Azazy OM, Scrimgeour EM, ''Crimean-Congo haemorrhagic fever virus infection in the western province of Saudi Arabia'', Trans R Soc Trop Med Hyg, 1997; 91: 275-8.
#{{not|10}} el-Azazy OM, Scrimgeour EM, ''Crimean-Congo haemorrhagic fever virus infection in the western province of Saudi Arabia'', Trans R Soc Trop Med Hyg, 1997; 91: 275-8.
== Kaynakça ==
== Kaynakça ==

*[http://www.amazon.com/s/ref=nb_ss_gw/002-1751713-6759237?initialSearch=1&url=search-alias%3Daps&field-keywords=onder+ergonul Önder Ergönül & Chris Whitehouse. Crimean- Congo Hemorrhagic Fever: A Global Perspective, Springer, NL, 2007.]
*[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=pubmed&cmd=Retrieve&dopt=Abstract&list_uids=16554245&query_hl=1&itool=pubmed_docsum Önder Ergönül. Crimean- Congo Hemorrhagic Fever. Lancet Infect Dis 2006; 6: 203-214.]
*[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=pubmed&cmd=Retrieve&dopt=Abstract&list_uids=16554245&query_hl=1&itool=pubmed_docsum Ergonul O. Crimean- Congo Hemorrhagic Fever. Lancet Infect Dis 2006; 6: 203-214.]
*[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=pubmed&cmd=Retrieve&dopt=Abstract&list_uids=15307042&query_hl=1&itool=pubmed_docsum Önder Ergönül, Celikbas A, Dokuzoguz B, Eren S, Baykam N, Esener H. The characteristics of Crimean-Congo Hemorrhagic Fever in a recent outbreak in Turkey and the impact of oral ribavirin therapy. Clin Infec Dis 2004; 39 (2): 284-288.]
*[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=pubmed&cmd=Retrieve&dopt=Abstract&list_uids=15307042&query_hl=1&itool=pubmed_docsum Ergonul O, Celikbas A, Dokuzoguz B, Eren S, Baykam N, Esener H. The characteristics of Crimean-Congo Hemorrhagic Fever in a recent outbreak in Turkey and the impact of oral ribavirin therapy. Clin Infec Dis 2004; 39 (2): 284-288.]
*{{kaynak wiki | url=http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Crimean-Congo_hemorrhagic_fever&oldid=60480148 | tarih=25 Mart 2006 | dil=İngilizce | madde=Crimean-Congo hemorrhagic fever}}
*{{kaynak wiki | url=http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Crimean-Congo_hemorrhagic_fever&oldid=60480148 | tarih=25 Mart 2006 | dil=İngilizce | madde=Crimean-Congo hemorrhagic fever}}
*[http://www.cumhuriyet.edu.tr/edergi/makale/993.pdf ''Kırım-Kongo Hemorajik Ateş Epidemiyolojisi'', Nazif Elaldı, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 26 (4):185-190, 2004.]
*[http://www.ttb.org.tr/STED/2006/haziran/turkiye.pdf Önder Ergönül, "Türkiye'de Yeni Bir Enfeksiyon: Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi", STED, TTB; Haziran 2006]


== Dış Bağlantılar ==
== Dış Bağlantılar ==
74. satır: 83. satır:
*[http://www.bilkent.edu.tr/~bilheal/aykonu/ay2005/temmuz05/kirimkongo.html Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi, Bilkent Üniversitesi, Sağlık Merkezi]
*[http://www.bilkent.edu.tr/~bilheal/aykonu/ay2005/temmuz05/kirimkongo.html Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi, Bilkent Üniversitesi, Sağlık Merkezi]
*[http://news.yahoo.com/s/ap/20060809/ap_on_he_me/turkey_fever_outbreak_3 Turkey fights Ebola-like fever outbreak]
*[http://news.yahoo.com/s/ap/20060809/ap_on_he_me/turkey_fever_outbreak_3 Turkey fights Ebola-like fever outbreak]
*[http://www.lavinya.net/blog/2007/05/31/kirim-kongo-kanamali-atesi-hastaligi-kkka-keneler-ve-sigirciklar/ Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı (KKKA) Keneler ve Sığırcıklar]
*[http://www.saglikbilgisi.gen.tr/kirim-kongo-kanamalari-atesi-hastaligi-kene-isirigi.html Kene - Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı]


[[Kategori:Virüs hastalıkları]]
[[Kategori:Enfeksiyon hastalıkları]]


<!-- interwiki -->
<!-- interwiki -->
83. satır: 90. satır:
[[de:Krim-Kongo-Fieber]]
[[de:Krim-Kongo-Fieber]]
[[en:Crimean-Congo hemorrhagic fever]]
[[en:Crimean-Congo hemorrhagic fever]]
[[es:Fiebre hemorrágica de Crimea-Congo]]
[[fa:تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو]]
[[fr:Fièvre Congo-Crimée]]
[[fr:Fièvre Congo-Crimée]]
[[ja:クリミア・コンゴ出血熱]]
[[ja:クリミア・コンゴ出血熱]]
[[pl:Gorączka krwotoczna krymsko-kongijska]]

Sayfanın 20.22, 17 Haziran 2008 tarihindeki hâli

Şablon:TıpUyarı Şablon:Hastalık

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA veya Kırım-Kongo Hemorajik Ateş, KKHA) keneler (özellikle Hyalomma cinsi) yoluyla bulaşan, zoonotik enfeksiyona yol açan bir viral hastalıktır. Evcil ve vahşi hayvanların yanı sıra insanlara da bulaşabilir. Özellikle Doğu ve Batı Afrika'da yaygın olan patojenik virüs Bunyaviridae ailesinin Nairovirüs grubuna bağlı bir RNA virüsüdür. Sendroma ilk kez 1944 yılında Batı Kırım'da rastlanmıştır[1]. Afrika dışında Türkiye dahil birçok Asya ve Doğu Avrupa ülkesinde rastlanmıştır. Sendrom Türkiye'de ilk kez 2002 yılında ortaya çıkan epidemi sırasında tanımlanmıştır.

Enfekte olmuş memelilerde klinik hastalık nadir de olsa, insanlarda çoğunlukla ağır geçer ve mortalite oranı %30'dur. Endemik bölgelerde virüs keneler yoluyla bulaştığı için özellikle tarım ve hayvancılık ile uğraşan kişiler yüksek risk grubundadır.

Epidemiyoloji

Hyalomma kenesi

Sendromun insanlardaki sporadik enfeksiyonu genelde Hyalomma kenesinin ısırığı nedeniyle olur. Yine de hastalığı bulaştırabildiği bilinen 30 kene türü mevcuttur. Sığır, koyun ve keçi gibi çiftlik hayvanlarının yanı sıra, tilki gibi vahşi hayvanlarda da etken virüse rastlanmıştır[2][3]. Ayrıca kuşlara ve küçük memeleri de bulaşabilir. Afrika-Avrupa arasında göç yolu bulunan bazı kuşlarda virüse rastlanması kuşların virüsün kıtalararası geçişini sağlamış olabileceği fikrini doğurmuştur.

Enfekte çiftlik hayvanlarının etinin işlenmesi veya yenmesi sonucu insanlarda ortaya çıkabilir. Ayrıca enfekte olmuş kan ve fomitle temasa geçmiş sağlık (hizmeti) çalışanlarında da görülmüştür. Nozomokiyal yol bilinen bir bulaşma yoludur[4]. İnsanlara bulaşmasının yaygın bir yolu da kene ısırığıdır. Bunların dışında enfekte hastalarla temas da bulaşmada önemli bir etkendir.

Bulaştıktan Sonraki Süreç

İlk kene ısırığından itibaren yaklaşık 2 ile 12 gün arasında değişen bir enkübasyon süresi vardır[5][6]. Hastane kaynaklı enfeksiyonlarda ise (nozokomiyal enfeksiyon) enkübasyon süresi 3 ile 10 gün arasında değişir[7][8].

Enkübasyon süresinin ardından grip-benzeri semptomlar görülmeye başlar. Bunlar yaklaşık bir hafta sonra dinebilir. Bununla birlikte hemoraj belirtileri rahatsızlığın ilk 3-5 gününde görülmeye başlar: öncelikle duygudurumda dalgalanma, ajitasyon, zihinsel karmaşa ve boğaz peteşileri. Daha sonra burun kanaması, kanlı idrar ve kusma görülür. Karaciğer şişer ve ağrır. Bunların dışında trombositopeni ve lökopeni laboratuvar bulguları arasındadır. Ayrıca aspartat aminotransferaz (AST), alanin aminotransferaz (ALT) ve laktat dehidrogenaz (LDH) oranlarında yükselme görülür.

Semptomların ilk ortaya çıkışından 9-10 gün sonra hastalar iyileşme belirtileri gösterir, fakat %30'u rahatsızlığın 2. haftasında ölür.

Teşhis

Kırım-Kongo Hemorajik Ateşinin teşhisi sendroma yol açan virüsün veya virüsün RNA'sının kan ve doku örneklerinden izolasyonunu, virüse karşı vücutta oluşmuş antikorların ve virüs antijeninin varlığının saptanmasını içerir.

Ayrıca teşhisin konması için kullanılacak laboratuvarların biyogüvenlik açısından tam güvenli olması çok önemlidir.

Tedavi

Spesifik bir tedavisi olmadığı için tedavi çoğunlukla semptomatik ve destekleyicidir. Tam kan veya kan içeriklerinin replasmanı (yenilenmesi) uygulanabilir. Ribavirin etkili olabilir.

Henüz bir aşı mevcut değildir. Hastalığı geçirenlerin ömür boyu bağışıklık kazanılabileceği bilinmektedir.

Kamu Sağlığı ve Korunma

Bulaşıci hastalık olduğu için Kırım-Kongo Hemorajik Ateşine karşı toplumu bilinçlendirmek ve kamu sağlığı açısından önlemler almak çok önemlidir.

Kenelerin aktif olduğu dönemlerde, örneğin bulaşmanın en sık aracısı olan Hyalomma cinsinin aktif olduğu Nisan ve Ekim aylarında, kenelerin bulunduğu ortamdan halkın kaçınması; kenelerin büyük sayılarda bulunabileceği ortamlarda (örneğin ahırlarda vs.) çalışan kişilerin muayene edilmesi faydalı önlemlerdendir. Yine kenelere karşı önlem olarak keneleri kaçıracak kimyasalların yani repellant kullanılması, açık alanlarda özellikle çok yoğun oldukları noktalara insektisit uygulanması da olası önlemler arasındadır.

Epidemi dönemlerinde kişi üzerinde kene bulursa bunu çıkarmaya çalışmaması önemlidir, uygun bir sağlık hizmeti merkezine (hastane gibi) gitmeli ve keneyi burada uzmanlar çıkarmalıdır.

Hastaların kan ve vücut sıvıları ile temastan kaçınılmalıdır. Eğer bir temas olmuşsa, temas etmiş kişi dikkatlice gözlenmeli ve belirtiler görülürse mutlaka gerekli müdahalenin yapılmasını sağlamak önemlidir.

Kesimhaneye yollanmadan önce hayvanlardan kenelerin ayrıştırılması yaygın bir uygulamadır. Hasta hayvanların kan ve dokularına doğrudan temasın bulaşmaya yol açabileceği bilinmektedir.

Ribavirin stoklamak da farklı durumlarda yararlı bir önlem olabilir. ABD askeri güçleri Afganistan ve Irak'taki personellerini çeşitli virütik hastalıklara karşı korumak amacıyla ribavirin stokları barındırmaktadır.

KKKA Epidemileri

1944'de tanımlanmaya yol açan salgın Batı Kırım'da olmuştur. Virüs hastalardan alınan kan örneklerinde ve Hyalomma marginatum marginatum isimli kenelerde saptanmıştır. Araştırmacılar kısa bir süre sonra benzer bir hastalığın Orta Asya Cumhuriyetlerinde de olduğunu fark ettiler. Çin'deki ilk olgu 1965 yılında tanımlanmıştır. 1969'daki bir analizde ise 1956 yılında Zaire'deki (Kongo) epidemide febril bir çocuktan alınmış kan örneğinde aynı virüse rastlanmış, buradaki hastalığın Kırım'da görülmüş olanla aynı olduğu belirlenmiştir. Tüm bu bulgular hastalığın bugünkü ismi ve tanımına neden olmuşturlar. Verilere göre Güney Afrika'da 1981 yılına kadar 123 olgu tanımlanmış, bunlardan %22'si ölümle sonuçlanmıştır.

1976'da Makedonya'da (toplamda 10 olgulu)[9] ve 1979'da Irak'ta, küçük çaplı, epidemiler görülmüştür. Irak'taki bilinen ilk epidemi olan 1979'daki epidemideki 10 olgudan ikisinin sağlık personeli ve bulaşmanın nozokomiyal olduğu ifade edilmiştir.[10]

Asya ülkelerinden Pakistan, Afganistan ve Kazakistan'da ölümle sonuçlanan olgular tespit edilmiştir. Bildirilere göre Pakistan'daki büyük (majör) epidemiler 1975, 1986, 1996, 1998, 1999 ve 2000 yıllarında olmuş, son olgu 2002 yılında tanımlanmıştır. Aynı yıl Türkiye'de Tokat ilinde sendroma rastlanmıştır. Bu Türkiye'deki ilk bilinen epidemidir. Daha sonra 2003 ve 2004 yıllarında Türkiye'nin farklı illerinde sendroma rastlanmıştır. Türkiye'de son olarak 2006 yılında bildirilen olgulardan bazılarının ölümü sonucu sendrom medyaya da yansımıştır.

Bunların dışında sendrom Suudi Arabistan ve diğer Arap ülkelerinde (Birleşik Arap Emirlikleri, Umman...) de görülmüş, sendrom sebebiyle ölüm vakaları ortaya çıkmıştır. Örneğin, 1989-1990 arasında Suudi Arabistan'daki Mekke şehrinde tanımlanan 40 olgudan 12'si ölümle sonuçlanmıştır.[11]

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ Hoogstraal H., The epidemiology of tick-borne Crimean/Congo hemorrhagic fever in Asia, Europe, and Africa, J Med Entomol, 1979; 15: 307-417.
  2. ^ Simpson DIH., Viral haemorrhagic fevers of man, Bull Wld Hlth Org, 1978; 56: 819-32.
  3. ^ Watts DM, Ksiazeck TG, Linthicum KJ, Hoogstraal H., Crimean-Congo hemorrhagic fever, In: Monath TP editor: The Arboviruses, Epidemiology and Ecology, CRC Pres, Boca Raton FL, 1988; p: 177-222.
  4. ^ Zeller HG, Cornet JP, Diop A, Camicas JL, Crimean-Congo hemorrhagic fever in ticks (Acari: Ixodidae) and ruminants: field observations of an epizootic in Bandia, Senegal (1989-1992), J Med Entomol 1997; 34: 511-6.
  5. ^ Simpson IH, Knight EM, Courtois G, Williams MC, Winbren MP, Kibukamusoke J, Cogo Virus: a hitherto undescribed virus occuring in Africa, Part I, Human isolation-clinical notes, East Afr Med J 1967; 44: 86-92.
  6. ^ Swanepoel R, Gill DE, Shepherd AJ, Leman PA, Mynhardt JH, Harvey S, The clinical pathology of Crimean/Congo hemorrhagic fever, Rev Infect Dis, 1989; 11 (Suppl 4): 794-800.
  7. ^ Suleiman MN, Muscat-Baron JM, Harries JR, Satti AG, Platt GS, Bowen ET, Simpson DI, Congo/Crimean haemorrhagic fever in Dubai, An outbreak at the Rashid hospital, Lancet, 1980; 2: 939-41.
  8. ^ Vesenjak-Hirjan J, Punda-Polic V, Dobe M, Geographical distribution of arboviruses in Yugoslavia, J Hyg Epidemiol Microbiol Immunol, 1991; 35: 129-40.
  9. ^ Al-Tikriti SK, Al-Ani F, Jurji FJ, et al, Congo/Crimean haemorrhagic fever in Iraq, Bull World Health Organ, 1981; 59: 85-90.
  10. ^ el-Azazy OM, Scrimgeour EM, Crimean-Congo haemorrhagic fever virus infection in the western province of Saudi Arabia, Trans R Soc Trop Med Hyg, 1997; 91: 275-8.

Kaynakça

Dış Bağlantılar