Seyyid Kutbiddin Camii ve Türbesi
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Kökçüoğlu, İlkadım, Samsun, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°17′40″K 36°19′35″D / 41.29444°K 36.32639°D |
| İnanç | İslam |
| Mezhep | Sünnilik |
| Durum | Aktif |
| Mimari | |
| Maliyet | ₺580.000 (restorasyon) |
Seyyid Kutbiddin Camii ve Türbesi, Samsun'un İlkadım ilçesindeki Kökçüoğlu Mahallesi'nde bulunan cami.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Yapı, 14 yüzyılda Seyyid Kutbiddin'in kendisi tarafından, 1292'de inşa ettirildi[1][2] ve 1863 yılında Haznedar Süleyman Paşa'nın ailesi tarafından yeniden inşa ettirildi. Yapı'nın etrafında yer alan mezarlık Samsun'un eski mezarlıklarından biri,[1] Türk-İslam tarihi açısından ise şehirdeki en eski mezarlık konumundadır.[3] Bölgedeki mezar taşların; Roma, Selçuklu, İlhanlı, Bizans ve Osmanlı dönemindeki siyasal, kültürel ve sosyal gelişmeleri yansıtmaktadır.[3][4] Bölgeye 700 yıl boyunca defin yapılmış olmasına karşın son 50 yılda herhangi bir defin işlemi yapılmamıştır.[3]
Yapı[değiştir | kaynağı değiştir]
Yapı bilgileri[değiştir | kaynağı değiştir]
Yapı yığma tarzdadır.[5] Yapının sonradan inşa edilen minaresi güney cephesinde yer almaktadır ve şerefesi bulunmamaktadır.[5] Yapının etrafında yer yer hazirelere rastlanılmaktadır.[5] Son cemaat yeri L planlı olan yapının boyu, en geniş olduğu yerde 9 metre; eni, en geniş olduğu yerde 6 metreden biraz uzundur.[5]
Restorasyonu[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölgenin restorasyonu ile alakalı ilk girişim Mayıs 2008'de Erdoğan Tok tarafından başlatıldı.[6] Kasım 2008'de bölgede boğa başlı mezar taşı bulundu.[7]
2012 yılında dönemim milletvekili Cemal Yılmaz Demir, AK Parti İlkadım ilçe başkanı İhsan Kurnaz ve yönetim kurulu üyeleriyle birlikte ilgili alanda incelemede bulundu, bunun üzerine Adnan Ertem ile görüşen Demir, bölgenin Samsun'a kazandıralacağını iddia etti.[8][9] Kasım 2012'de Adnan Ertem bir dizi başkan ve müdüler birlikte bölgeyi gezdi.[10] Daha sonra Haziran 2013'te bölgenin ihaleye çıkarılıp çalışmalara başlanacağını söyledi.[11] 12 Ağustos 2013'te itibarıyla bölgede restorasyon işlemleri başlatıldı.[12] 2014 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarımı tamamlandı.[13] Yapı, onarımı tamamladıktan sonra, 13 Kasım 2014'te, dönemin kaymakamı Turan Atlamaz ve dönemin İlkadım belediye başkanı Erdoğan Tok tarafından ziyaret edildi.[13] Erdoğan Tok yapıyı ziyaretinde, yapının etrafındaki peyzaj çalışmalarının, İlkadım Belediyesi tarafından gerçekleştirileceğini söyledi.[14] Ayrıca dönemin İlkadım kaymakamı Turan Atlamaz, "İlkadım İlçemizde bulunan Seyyid Kutbiddin Camii ve Türbesi’ni ziyaret etmenin onurunu yaşamaktayız. Böylesi tarihi bir mekanın İlkadım ilçesinde bulundurmaktan mutluluk duyuyoruz. Geçtiğimiz aylarda Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restorasyonu yaptırılan Seyyid Kudbiddin Camisi ve Türbesi’nde ki çalışmaların sonuna gelinmiş. Emeği geçen herkese sonsuz teşekkür ediyorum. Şehrimizdeki tarihi dokulara her zaman sahip çıkacağız." ifadesinde bulundu.[14] Restorasyon çalışmaları 25 Kasım 2015'te tamamlandı.[15] Açılış merasimine Turan Atlamaz, Erdoğan Tok ve Ali Şahin katıldı.[15] Restorasyon çalışmalarının yanı sıra bölgede çevre düzenleme çalışmaları gerçekleştirildi ve şadırvan ile kamelya yapıldı.[16]
24 Mayıs 2019'da Seyyid Kutbiddin'in mezarının örtüsü yenilendi, örtüyü, Olgunlaşma Enstitüsü, 8 ay süren çalışmanın ardında tamamladı.[17][18][19]
2020 yılında, belediyeye yapılan başvuru sonucunda Büyükşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Daire Başkanlığı ve Mezarlıklar Müdürlüğü yapının etrafındaki mezarları düzenleme ve peyzaj çalışmaları başlattı.[4][20]
Ziyaretçi sayısı[değiştir | kaynağı değiştir]
Yapının kışları, günde yaklaşık 50; yazlarıysa 250-300 kişi tarafından ziyaret edildiği iddia edildi.[21]
Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]
Türbeyi çocuk sahibi olmak isteyen aileler ziyaret etmektedir ve çocuğu olmayan kadınlar bölgedeki ağaçlara çaput bağlayarak çocuk dilemektedirler.[22][23]
Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Seyyid Kutbiddin Camii'nin tabelası -
Seyyid Kutbiddin Camii ve Türbesi'nin arka girişi -
Seyyid Kutbiddin Camii ve Türbesi'nin ön girişi -
Seyyid Kutbiddin Camii ve Türbesi mezar taşları -
Seyyid Kutbiddin Camii ve Türbesi mezar taşları -
Seyyid Kutbiddin Camii girişi -
Seyyid Kutbiddin'in, yapının üzerine çakılı olan biyografisi
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Seyyid Kutbiddin Cami ve Türbesi". Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı. 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
- ^ "Samsun'un manevi sultanları". Denge Gazetesi. 14 Eylül 2008. 23 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021.
- ^ a b c "Tarihi Mezarlıkta 407 Adet Mezar Taşı Tescillendi". Haberler.com. 1 Haziran 2013. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
- ^ a b "Tarihi mezarlıkta peyzaj düzenlemesi". Sabah. 5 Ağustos 2020. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
- ^ a b c d "SEYYİD KUTBİDDİN CAMİİ". Doğu Karadeniz Kültür Envanteri Projesi. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
- ^ "Samsun'da ayyaşların mekanı haline gelen asri mezarlık yürek burkuyor". Haberler.com. 27 Ocak 2008. 29 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021.
- ^ "Tarihi boğa başı mezar taşı bulundu". İhlas Haber Ajansı. 21 Kasım 2008. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021.
- ^ "Seyyid Kutbiddin Hazretleri'nin türbesinin de bulunduğu Cami ve mezarlık alanı restore ediliyor". Samsun Gazetesi. 5 Aralık 2012. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
- ^ "AK Partili Demir: Tarih Yeniden Canlanıyor" (PDF). Türk Parlamenterler Birliği. 3 Aralık 2013. s. 15. 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021.
- ^ "GAYRİMÜSLİM VAKIF MALLARI İÇİN BİN 560 MÜRACAAT VAKIFLAR GENEL MÜDÜRÜ ADNAN ERTEM". Kızılırmak Gazetesi. 17 Kasım 2012. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021.
- ^ "Seyyid Kutbiddin türbesi onarılacak". Haber Expres. 21 Mayıs 2013. 14 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
- ^ "Seyyid Kutbiddin Türbesi Restore Ediliyor". Bafra Gazetesi. 21 Ağustos 2013. 2 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021.
- ^ a b "KAYMAKAMIMIZ SEYYID KUTBIDDIN CAMISI VE TÜRBESI RETERASYONUNDA". İlkadım Kaymakamlığı. 13 Kasım 2014. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
- ^ a b "SEYYİD KUTBİDDİN CAMİSİ VE TÜRBESİ TAMAM". Milliyet. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
- ^ a b "700 YILLIK SEYYİD KUTBEDDİN TÜRBESİ'NDE ÇALIŞMALAR TAMAMLANDI". İlkadım Kaymakamlığı. 25 Kasım 2015. 1 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021.
- ^ "Tok; "Tarihimize Sahip Çıkıyoruz"". Meydan Net. 23 Ağustos 2015. 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021.
- ^ "Samsun'da Seyyid Kutbiddin'in sanduka örtüsü yenilendi". Haber Gazetesi. 24 Mayıs 2019. 27 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021.
- ^ "Seyyid Kutbiddin'in sanduka örtüsü yenilendi". Gerçek Taraf. 24 Mayıs 2019. 1 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021.
- ^ "Seyyid Kutbiddin'in Sanduka Örtüsü Yenilendi". Afyon Ana Haber. 24 Mayıs 2019. 1 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021.
- ^ "Tarihi mezarlıkta peyzaj düzenlemesi - Samsun Haberleri". Türkçe. Habertürk. 5 Ağustos 2020. 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
- ^ Birgücü, Tolga (16 Mart 2018). "Bu türbe turist çekiyor". Gazete Gerçek. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
- ^ Arik, Durmuş (Tez Danışmanı) (2010). Türk halk inanışlarında kadın algılamaları (Thesis tez). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri (Dinler Tarihi) Anabilim Dalı.
- ^ Şişman, Bekir (Eylül 1996). "İslamiyet Öncesi Türk İnanç ve Ritüellerinin Samsun Yöresindeki İzleri" (PDF). Türk Kültürü dergisi. 1 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Ocak 2021.