Köpetdağ Tabiatı Koruma Alanı
| Köpetdağ Tabiatı Koruma Alanı | |
|---|---|
| Türkmence: Köpetdag goraghanasy | |
IUCN kategori Ia (tabiatı koruma alanı)
| |
 | |
| Alan türü | Tabiatı koruma alanı |
| Devlet |  Türkmenistan
|
| Şehir | Ahal |
| Koordinatları | 37°44′02″N 58°16′12″E / 37.734°K 58.27°D[1] |
| Kapladığı alan | 497 km2 (192 sq mi) |
| Kuruluş tarihi | 1976 |
Kopet Dağ Tabiatı Koruma Alanı (Türkmence: Köpetdag goraghanasy), Türkmenistan'ın Aşkabat ilinde yer alan bir koruma alanıdır (zapovednik).[2]
Genel bilgi[değiştir | kaynağı değiştir]
Koruma alanı 1976 yılında kuruldu. 4600 ha'dan fazlası orman, 3600 ha'dan fazlası çayır olmak üzere 49800 hektar alan kaplamaktadır.
Kuruluş amacı, dağ bozkırları ve dağ ormanları ekosistemlerini ve taşkın yataklarının ağaç-çalı çalılıkları - tugai'yi korumak ve üzerinde kapsamlı bir şekilde çalışmaktır.
Korunan alan, batıdaki Archman Dağları'ndan doğudaki Gyurs Dağları'na kadar Orta Kopet Dağları'nın yüksek ve orta dağ kuşaklarını kaplar. Rölyefi dağlıktır. Sırtlar derin boğazlar ve vadiler tarafından kesilir. Kuzey kısımlarda sarp kayalık yamaçlar bulunurken, güney kısımlar daha düzdür. Koruma alanı, deniz seviyesinden 700 ila 2800 m yükseklikte dört ayrı bölümden oluşmaktadır.
İklim kuru, karasaldır; Karakum ve İran çöllerinden gelen sıcak kurak havadan etkilenir.
Farklı alanlarda ortalama yıllık sıcaklık +7 ila +16 °C arasındadır (rakıma bağlı olarak),[3] ortalama Temmuz sıcaklığı +29 °C, ortalama Ocak sıcaklığı +0.5 °C'dir ve yıllık ortalama yağış 230–350 mm'dir.[4]
Koruma alanında iki tane zakaznik vardır:
- Gurykhovdansky (1976'da kuruldu) - dağ;
- Meana-Chaachinsky (1976'da kuruldu) - yamaç.
Koruma alanının kontrolü altında iki doğal anıt vardır:
- Karayalchi
- Charlyk
Fauna[değiştir | kaynağı değiştir]
68 memeli türü (leopar, Türkmen dağ koyunları, yaban keçisi, bal porsuğu, sırtlan, alaca sansar, kirpi dahil ), 280 kuş türü (Hazar urkekliki, kınalı keklik, bayağı sülün, sakallı akbaba, kızıl enseli doğan, ulu doğan dahil) koruma alanında yaşamını sürdürmektedir.
19. yüzyılın sonundan bu yana, Kopetdağ faunası sakinlierinin bir kısmını önemli ölçüde kaybetti, çita, kaplan, ceylan ve Asya yaban eşeği gibi hayvanların bölgedeki tüm varlıkları yok oldu.
Flora[değiştir | kaynağı değiştir]
Koruma alanında 960'tan fazla yüksek bitki türü (karaağaç, akçaağaç, iğde, incir, kiraz eriği, alıç, kızılcık, dağ muşmulası, badem dahil) görülür.
Dağ eteklerinde bitki örtüsü bozkırdır, orta yüksekliklerde (2500 metre ve üzeri) ardıç, saksaul ve antepfıstığı yetişir.
Rus ekolojik turizminin dikkat çeken bir varlığı olarak hizmet vermektedir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Kopetdag State Nature Reserve". protectedplanet.net. 16 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2020.
- ^ http://www.geonames.org/8599353/kopetdag%20dowlet%20goraghanasynyn.html Köpetdag Döwlet Goraghanasynýň sa http://www.geonames.org/about.html Geonames.org (cc-by); post updated 2013-08-10; database download sa 2017-01-30
- ^ "NASA Earth Observations Data Set Index". NASA. 6 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2016.
- ^ "NASA Earth Observations: Rainfall (1 month - TRMM)". NASA/Tropical Rainfall Monitoring Mission. 6 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2016.
Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Соколова В. Е., Сыроечковский Е. Е. Заповедники Средней Азии и Казахстана. — М.: Мысль, 1990. — 399 с. — 100.000 экз. — ISBN 5-244-00273-2.