Handagaytı(sum)

Handagaytı sumu Хандагайты сумузу (Tıva Türkçesi)
Хандагайтинский сумон (Rusça)
Üst idare Övür kojuunu
Ülke	Tuva
Kojuun	Övür kojuunu
sum	Handagaytı sumu
Yüzölçümü
• Toplam	49,52 km²
Nüfus
• Toplam	3.286
Zaman dilimi	UTC+07.00 (DAZD)

Handagaytı sumu (Tuva Türkçesi: хемчик сумузу), Tuva Cumhuriyeti'nde Övür kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmaktadır.

Tek nüfuslu yerleşim ve yönetim merkezi — Handagaytı.

Söz tanımı

Tıva'da köy ve kasaba türü yerleşimler için ködee suur denilmektedir. İlçe, belediye, belde türüne karşılık olarak ise sum, rayon adlandırmaları kullanılır. Tıva'da eski dönemlerden kalma idari birim adları halen kullanılmaktadır. Eskiden bu adlandırmalar şöyle idi.

• 10 ailelik yer — arban,
• 150 kişi üzeri — sumon(sum,sumu),
• 2 ve daha fazla sum — hoşun (kojuun).

Şimdi Tıva Cumhuriyeti'nde idari bölge birimleri ve belediyeleri (kırsal yerleşim statüsünde) sumu, sumon olarak adlandırılıyor.

Handagaytı sözü Moğolcada handgay (Хандгай) sözünden gelme olup bir geyik türünü ifade eder.

Coğrafya

Tıva Cumhuriyeti'nin güneyinde, başkent Kızıl'ın güneybatısında 319 km uzaklıktadır. Moğolistan'a otoyol ile 5 km uzaklıktadır.

Nüfus

Toplam Nüfusu 2020 yılı — 3286 kişi.

Yıllara göre kişi sayısı:

2002	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
3173	3207	3202	3116	3088	3110	3117	3170	3209	3246	3278	3286

Altyapı

eğitim-öğretim

«Hünçügeş» Anaokulu

Tülüş İ.D. adında Güzel Sanatlar Okulu

kültür

Övür kojuunu Mucit Evi

idari faaliyetler

Övür Kojuun Bölge Milli Eğitimi müdürlüğü

Ulaşım

Handagaytı sumu, Çadaana, Mugur-Aksı, Samagaltay ile otoyol bağlantılıdır.

İletişim

Beeline, MTS, MegaFon operatörleri olmak üzere 3 mobil operatörü vardır.

Tanınmış kişiler

• Yakov Hertek Şanmakoğlu (Tuvaca: (Хертек, Яков Шанмак оглу) (1935-2006) – Türkolog, bilim kişisi, Tıva-Rusça ve Rusça-Tıva sözlüklerini hazırlamıştır.