Gümüşkavak, Posof
| Gümüşkavak | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Gümüşkavak Gümüşkavak'ın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Posof |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 1550 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 43 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75800 |
Gümüşkavak, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Gümüşkavak köyünün Türkçe kaynaklarda eski adı Zindar'dır. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde de Zindar (زیندار) biçiminde geçer. Bununla birlikte söz konusu defterde Gürcüce adı Zeindari (ზეინდარი) olarak verilmiştir.[3]
Zindar köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan tarihsel Samtshe bölgesinde yer alıyordu. Osmanlılar bu yerleşimi 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre köy, Gürcistan Vilayeti içinde Poshov livasının Güney nahiyesine bağlıydı. Nüfusu 11 Hristiyan haneden oluşuyordu. İspenç vergisi vermekle yükümlü erkekler İoseb, Gogiça, Enuka, Eliazar, İasa, Maharebel, Elia, Basila gibi Gürcü adları taşıyordu. Köyde buğday, arpa, çavdar ve yonca tarımı ile arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu.[4]
Zindar köyü, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'ya Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Zeindara (Зеиндара) adıyla kaydettiği köy, Ardahan sancağının Poshov kazasına bağlıydı. 1886 yılında nüfusu, "Türk" olarak kaydedilmiş 108 kişiden oluşuyordu.[5] 1595 yılıyla kıyaslandığında köyün demografik yapısının değişmiş olduğu görülmektedir.
Zeindara, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sürerken Ankara Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Zeindara Türkiye'ye bırakıldı.[6]
Zeindara, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde de Zindar (زیندار) olarak kaydedilmiştir. Bu tarihte Zindar, Kars vilayetinin Poshof kazasının Cilvana nahiyesine bağlıydı.[7] Köy 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 373 kişiden oluşuyordu.[8] Zindar veya Zeindara Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Gümüşkavak olarak değiştirilmiştir.[9] 1965 genel nüfus sayımında Çayırçimen köyünün nüfusu 515 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 200 kişi okuma yazma biliyordu.[10]
Gümüşkavak köyünde köyün Hristiyanlık döneminden kalma bir kilisenin kalıntısı bulunmaktadır. Zeindari Kilisesi, köyün 700 metre batısında, tek nefli bir yapıdır. Kilisenin çevresinde başka yapıların temelleri tespit edilmiştir.[11]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Köy, Ardahan il merkezine 88 km, Posof ilçe merkezine 7 km uzaklıktadır.[12]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 43[2] |
| 2021 | 47[2] |
| 2020 | 50[2] |
| 2019 | 50[2] |
| 2018 | 48[2] |
| 2017 | 49[2] |
| 2016 | 47[2] |
| 2015 | 53[2] |
| 2014 | 54[2] |
| 2013 | 63[2] |
| 2012 | 68[2] |
| 2011 | 71[2] |
| 2010 | 71[2] |
| 2009 | 77[2] |
| 2008 | 82[2] |
| 2007 | 74[2] |
| 2000 | 116[12] |
| 1990 | 260[13] |
| 1985 | 387[14] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Gumuskavak, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 6 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Posof Gümüşkavak Köy Nüfusu". Nufusune.com. 17 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958) s. 449". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 309; III. cilt (1958) s. 449". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ ""Poshov kazası 1886 Yılı" (Rusça)". 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 762.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 355.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 788". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 361.
- ^ 2012-2013 Yılları Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2019, s. 10 17 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9639-0-2.
- ^ a b "Gümüşkavak Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.