Günbatan, Posof
| Günbatan | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Günbatan Günbatan'ın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Posof |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 2044 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 54 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75800 |
Günbatan, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Günbatan köyünün eski adı Türkçe kaynaklarda Banarhiv (بنارخیو) / Banarhev olarak geçer.[3][4] Bu yer adının Balnarhevi'den (ბალნარხევი) değişime uğradığı tahmin edilmektedir. "Balnari" (ბალნარი) kirazlı / kirazlık, "hevi" (ხევი) vadi / dere anlamına gelir. Bu Gürcüce yer adı "kirazlı dere" biçiminde çevrilebilir.[5][6]
Banarhev, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan tarihsel Samtshe'de yer alır. Nitekim Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında bu bölgeyi Gürcülerden ele geçirmiştir. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde komşu bazı köyler yer aldığı halde Poshov livasının Güney nahiyesi köyleri arasında Banarhev geçmemektedir.[7]
Osmanlı Devleti, Doksanüç Harbi'nin ardından imzalanan Berlin Antlaşması'yla Ardahan bölgesini Rusya'ya bırakınca, Banarhev köyü de Osmanlı egemenlik alanının dışında kaldı. Rus idaresinin 1886 yılında yaptığı nüfus tespitinde Banarhev (Банархев) köyü Ardahan sancağının Poshov kazasına (uçastok) bağlıydı. Köyün nüfusu "Türk" olarak kaydedilmiş olan 145 kişiden oluşuyordu.[8]
Banarhev, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sürerken Ankara Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Banarhev Türkiye'ye bırakıldı.[9]
Banarhev, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Poshof kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[3] Köy 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 240 kişiden oluşuyordu.[4] Baharhev Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Günbatan olarak değiştirilmiştir.[10] 1965 genel nüfus sayımında Çayırçimen köyünün nüfusu 396 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 103 kişi okuma yazma biliyordu.[11]
Banarhev'in Hristiyanlık dönemine ait kilisesi, köyün güneyindeki mezarlıkta yer alır. Yıkılmış olan bu kiliseden geriye, iki metre yüksekliğinde iki duvar parçası kalmıştır.[12]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Köy, Ardahan il merkezine 95 km, Posof ilçe merkezine 14 km uzaklıktadır.[13]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 54[2] |
| 2021 | 49[2] |
| 2020 | 51[2] |
| 2019 | 49[2] |
| 2018 | 52[2] |
| 2017 | 49[2] |
| 2016 | 51[2] |
| 2015 | 57[2] |
| 2014 | 65[2] |
| 2013 | 72[2] |
| 2012 | 80[2] |
| 2011 | 81[2] |
| 2010 | 86[2] |
| 2009 | 97[2] |
| 2008 | 107[2] |
| 2007 | 122[2] |
| 2000 | 169[13] |
| 1990 | 239[14] |
| 1985 | 289[15] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Gunbatan, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Posof Günbatan Köy Nüfusu". Nufusune.com. 17 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 761.
- ^ a b 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 354.
- ^ Nugzar Tsetshladze, "Posof-Ardahan Bölgesinde Oykonimlere Dair Bazı Sorunlar" (Gürcüce)
- ^ "Megrelce-Gürcüce Sözlük". 26 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958) s. 432-454". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ ""Poshov kazası 1886 Yılı" (Rusça)". 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 615". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 361.
- ^ 2019 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce: ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2019 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2021, s 21. 8 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9746-3-2
- ^ a b "Günbatan Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.