Balalan, Yusufeli
| Balalan | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Balalan Balalan'ın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Yusufeli |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 2044 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 97 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08820 |
Balalan, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Balalan köyünün eski adı Arcevani'dir.[3] Bu yer adının Gürcü sülale adı Arcevanidze (არჯევანიძე) ile ilişkili olduğu tahmin edilmektedir.[4] Öte yandan bugün Gürcistan'da Arcevani adını taşıyan zirvenin varlığı, bu yer adnının tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü olduğunu göstermektedir.[5] Arcevani Türkçeye Arcevan şeklinde girmiştir. Nitekim 1835 tarihli Osmanlı nüfus defteri ile 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde Arcevan şeklinde geçer. (ارجوان) biçiminde girmiştir.[6][7]
Arcevani köyünün yer aldığı tarihsel Tao bölgesi, Orta Çağ'da Gürcistan sınırları içinde yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar köyün bulunduğu bölgeyi 1549 tarihli Gürcistan seferiyle Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinde Arcevani köyü önce Livane sancağına, bir süre sonra da Çıldır Eyaleti'ne bağlanmıştır.
Arcevani köyü, 1835 Osmanlı nüfus defterine göre Livane-i Ulya sancağının Kavkaseti nahiyesine bağlıydı. Osmanlı idaresinin sadece erkek nüfusunun tespit ettiği bu sayımda "Karye-i Nefs-i Arcevan" şeklinde kaydedilmiş olan köyün merkezinde 28 hanede 110 erkek bulunuyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince köyde toplam yaklaşık 220 kişinin yaşadığı ortaya çıkar. "Karye-i Arcevan nahiye" olarak kaydedilen kısımda ise, 34 hanede 81 erkek yazılmıştır. Buradaki toplam nüfusun yaklaşık 162 kişiden oluştuğu söylenebilir.[4][6]
Arcevani, 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesine göre Lazistan sancağının Livana kazasına bağlıydı. Nüfusu 26 hanede yaşayan 85 kişiden oluşuyordu. Osmanlı idaresinin bu tarihte de sadece erkek nüfusu tespit ettiği bilinmektedir. Erkek nüfusu kadar kadın nüfusu eklenince, Arcevani'de 170 kişinin yaşadığı ve hane başına ortalama 6,5 kişinin düştüğü ortaya çıkar.[8] Hem 1835 tarihli nüfus tespitinde hem de 1876 yılı verilerinde köydeki ailelerin kalabalık bir yapıya sahip olmadığı görülmektedir. 93 Harbi'nin bir sonucu olarak 1878’de Livana kazası Rusya İmparatorluğu'na geçince, Arcevani köyü de Kiskim kazasına bağlandı.
1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Ârcivân" (آرجوان) olarak yazılmış olan Arcevani, Artvin vilayetinin Yusufeli kazasının merkez nahiyesinin köylerinden biriydi.[9] 1935 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahip olmakla birlikte, bu tarihte Yusufeli kazası Erzurum vilayetine bağlıydı. Bu tarihte köyde 317 kişi yaşıyordu.[10] Türkçe kaynaklarda Arcivan, Arcıvan, Arçivan ve Arcıvın olarak yazılmış olan Arcevani adı, "yabancı kökten geldiği" için 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Balalan olarak değiştirilmiştir.[11] Bununla birlikte köyün eski adı, bir süre daha yeni adıyla birlikte, "Balalan (Arcıvın)", "Balalan (Arçivan)" biçiminde resmî kayıtlarda kullanılmıştır.[12][13]
Arcevani'de, biri Konalar mahallesinde, diğeri "Kilise Sırtı" adlı mevkide olmak üzere, iki kilisenin varlığı bilinmektedir. Tamamen yıkılmış olan bu yapılardan geriye küçük harçlı duvar parçaları ile birkaç adet kesme taş kalmıştır.[14][15]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Balaln, Artvin il merkezine 150 km, Yusufeli ilçe merkezine 45 uzaklıktadır.[16]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 96[2] |
| 2020 | 97[2] |
| 2019 | 105[2] |
| 2018 | 123[2] |
| 2017 | 82[2] |
| 2016 | 86[2] |
| 2015 | 85[2] |
| 2014 | 104[2] |
| 2013 | 99[2] |
| 2012 | 79[2] |
| 2011 | 87[2] |
| 2010 | 94[2] |
| 2009 | 99[2] |
| 2008 | 106[2] |
| 2007 | 113[2] |
| 2000 | 115[16] |
| 1990 | 301[16] |
| 1985 | 334[16] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Balalan, Turkey Page". Fallingrain.com. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Yusufeli Balalan Köy Nüfusu". Nufusune.com. 21 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 92 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ a b Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 491. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ ""არჯევანი"". 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2021.
- ^ a b Buket Şahin, 1835 tarihli Çıldır Eyaletine Bağlı Livane-i Ulya Sancağı 2768 numaralı Nüfus Defterinin Değerlendirilmesi, Erzurum, 2019, s. 328. 29 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yüksek lisans tezi
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 358, ISBN 9789157871117.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 359, ISBN 9789157871117.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 82.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 23" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Mart 2021.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 707". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2021.
- ^ "1960 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1963" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Mart 2022.
- ^ "1980 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1981" (PDF). 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Mart 2021.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 92-93 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Taner Artvinli, Yusufeli Külliyâtı, İstanbul, 2013, 2 cilt, I. cilt, s. 318, ISBN 9786058624818.
- ^ a b c d "Balalan Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.