Esenyaka, Yusufeli
| Esenyaka | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Esenyaka Esenyaka'nın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Yusufeli |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 764 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 216 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08820 |
Esenyaka, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Esenyaka köyünün eski adı Zor'dur. Nitekim 1835 tarihli nüfus defterinde Zor (زور) adıyla geçer.[3] Gürcüce kaynaklarda köyün adı Zari (ზარი) biçiminde de yazılmıştır.[4]
Zor köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirdi. Köyün adı eski Osmanlı kayıtlarında geçmemekle birlikte, buradaki kale ve kilise kalıntıları Zor'un eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir.[5]
Zor köyü, 19. yüzyılın ilk yarısında Çıldır Eyaleti'ne bağlı Livane-i Ulya sancağının köylerinden biriydi. Osmanlı idaresinin vergi belirleme ve askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği sırada köyde 130 hanede 318 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 636 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[3]
Zor veya Zari köyü, 19. yüzyılın ikinci yarısında Trabzon Vilayeti'nin dört sancağından biri olan Lazistan sancağına bağlı Livana kazasının köylerinden biriydi. 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde Zor (ظور) biçimde yazılan köyün nüfusu 123 hane ve 350 kişi olarak verilmiştir. Salnamede belirtilmemekle birlikte bu dönemde de Osmanlı idaresinin sadece erkek nüfusunu tespit ettiği bilinmektedir. Bunun üzerinden köyün toplam nüfusunun 700 kişiden oluştuğu söylenebilir. Söz konusu salnamede Zor köyündeki hayvan varlığı 60 öküz, 30 inek, 120 at, 280 keçi ve 100 koyun olarak kayıt altına alınmıştır.[6]
Zor veya Zari köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Zor" (ظور) adıyla Artvin vilayetine bağlı Yusufeli ilçesinin merkez nahiyesindeki köylerden biriydi.[7] 1940 genel nüfus sayımında "Zor" olarak yazılmış olan köy, Çoruh vilayetine bağlı Yusufeli kazasının merkez nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 840 kişiden oluşuyordu.[8] Zor veya Zari Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Esenyaka olarak değiştirilmiştir.[9] 1965 genel nüfus sayımında Esenyaka köyünün nüfusu 1.075 kişiden oluşuyordu ve bu nüfus içinde 447 kişi okuma yazma biliyordu.[10]
Esenyaka köyünde eski iki kilise ile bir kalenin varlığı bilinmektedir. Zor Kalesi, köyün merkezinin 1 km kuzeybatısında, köylülerin Vanati olarak adlandırdığı yerde, bir kayanın üzerinde inşa edilmişti. Bu kaleden geriye sadece yıkıntılar kalmıştır. Kalenin alt tarafında yamaçta ve büyük bir olasılıkla kalenin içinde birer kilise vardı. Ne var ki bu kiliselerden geriye bir şey kalmamıştır.[4][11]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Esenyaka köyü Artvin ilçe merkezine 76 km, Yusufeli ilçe merkezine 29 km uzaklıktadır.[12]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 216[2] |
| 2020 | 222[2] |
| 2019 | 229[2] |
| 2018 | 220[2] |
| 2017 | 190[2] |
| 2016 | 215[2] |
| 2015 | 243[2] |
| 2014 | 268[2] |
| 2013 | 290[2] |
| 2012 | 292[2] |
| 2011 | 287[2] |
| 2010 | 286[2] |
| 2009 | 307[2] |
| 2008 | 323[2] |
| 2007 | 314[2] |
| 2000 | 441 |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Esenyaka, Turkey Page". Fallingrain.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Yusufeli Esenyaka Köy Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b Taner Artvinli, Yusufeli Külliyâtı, İstanbul, 2013, 2 cilt, I. cilt, s. 344, ISBN 9786058624818.
- ^ a b 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 51. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 138, 294, ISBN 9789941478178.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 358-359, ISBN 9789157871117.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 82.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 170.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 789". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 138, 296, ISBN 9789941478178.
- ^ "Esenyaka Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.