2,2,4-Trimetilpentan
| |
| |
| |
| Adlandırmalar | |
|---|---|
Tercih edilen IUPAC adı 2,2,4-Trimetilpentan[1] | |
| Tanımlayıcılar | |
3D model (JSmol)
|
|
| 1696876 | |
| ChEBI | |
| ChEMBL | |
| ChemSpider | |
| ECHA InfoCard | 100.007.964 |
| EC Numarası |
|
| MeSH | 2,2,4-trimethylpentane |
PubChem CID
|
|
| RTECS numarası |
|
| UNII | |
| UN numarası | 1262 |
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
|
|
| |
| |
| Özellikler | |
| Kimyasal formül | C8H18 |
| Molekül kütlesi | 114,23 g mol−1 |
| Görünüm | renksiz sıvı |
| Koku | petrol benzeri |
| Yoğunluk | 0.692 g cm−3 |
| Erime noktası | 16.304 °C; 29.379 °F; 16.577 K |
| Kaynama noktası | 36.972 °C; 66.581 °F; 37.245 K |
| log P | 4.373 |
| Buhar basıncı | 5.5 kPa (at 21 °C) |
Henry yasası
sabiti (kH) |
3.0 nmol Pa−1 kg−1 |
| UV-vis (λmax) | 210 nm |
| -98.34·10−6 cm3/mol | |
| Kırınım dizimi (nD) | 1.391 |
| Termokimya | |
Isı sığası (C)
|
242.49 J K−1 mol−1 |
Standart molar entropi (S⦵298)
|
328.03 J K−1 mol−1 |
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298)
|
−260.6 to −258.0 kJ mol−1 |
Standart yanma entalpisi (ΔcH⦵298)
|
−5462.6 to −5460.0 kJ mol−1 |
| Tehlikeler | |
| GHS etiketleme sistemi: | |
| Piktogramlar |    
|
| İşaret sözcüğü | DANGER |
| Tehlike ifadeleri | H225, H304, H315, H336, H410 |
| Önlem ifadeleri | P210, P261, P273, P301+P310, P331 |
| NFPA 704 (yangın karosu) |
|
| Parlama noktası | [dönüştürme: geçersiz sayı] |
| 396 °C (745 °F; 669 K) | |
| Patlama sınırları | 1.1–6.0% |
| Benzeyen bileşikler | |
Benzeyen alkanes
|
|
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
| |
| Bilgi kutusu kaynakları | |
2,2,4-trimetilpentan, izooktan veya izo-oktan, (CH3)3CCH2CH(CH3)2 kimyasal formülüne sahip bir organik bileşiktir. Oktan (C8H18) izomerlerinden biridir. Bu özel izomer, oktan derecelendirme ölçeğindeki standart 100 noktadır (sıfır noktası n- heptandır ). Yakıtın vuruntu direncini arttırmak için nispeten büyük oranlarda sıkça kullanılan, önemli bir benzin bileşenidir.[2]
Eğer 'izo'nun standart anlamı takip edilirse, izooktan adı izomer 2-Metilheptan için kullanılmalıdır. Fakat, 2,2,4-trimetilpentan, oktanın bugüne kadar kullanılan en önemli izomeridir ve bu nedenle, tarihsel olarak, bu isim verilmiştir.[3]
Üretimi[değiştir | kaynağı değiştir]
İzooktan, petrol endüstrisinde izobütenin izobütan ile alkilasyonu yoluyla büyük ölçekte üretilir. İşlem, asit katalizörleri varlığında alkilasyon birimlerinde gerçekleştirilir.[4]
Ayrıca amberlist katalizörü kullanılarak dimerizasyon yoluyla izobütilenden de bir izo-okten karışımı üretilebilir. Bu karışımın hidrojenlenmesi 2,2,4-trimetilpentan üretir.[5]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Motor çarpması, içten yanmalı motorlarda yüksek sıkıştırma oranları sırasında meydana gelebilecek istenmeyen bir işlemdir. 1926'da Graham Edgar, benzine farklı miktarlarda n-heptan ve 2,2,4-trimetilpentan ekledi ve 2,2,4-trimetilpentan eklendiğinde vuruşun durduğunu keşfetti. Bu çalışma oktan derecelendirme ölçeğinin kökeni idi.[6] 2,2,4-trimetilpentan kullanan test motorları, 100 oktan olarak standartlaştırılmış belirli bir performans vermiştir. Heptan kullanarak aynı şekilde çalışan aynı test motorları, 0 oktan olarak standartlaştırılmış bir performans vermiştir. Diğer tüm bileşikler ve bileşik karışımları daha sonra bu iki standarda göre derecelendirildi ve oktan sayıları verildi.
Emniyet[değiştir | kaynağı değiştir]
Tüm hidrokarbonlarda olduğu gibi 2,2,4-trimetilpentan yanıcıdır.[7]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "2,2,4-trimethylpentane - Compound Summary". PubChem Compound. Identification and Related Records: National Center for Biotechnology Information. 26 Mart 2005. 19 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2012.
- ^ Werner Dabelstein, Arno Reglitzky, Andrea Schütze, Klaus Reders (2007). "Automotive Fuels". Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH. doi:10.1002/14356007.a16_719.pub2.
- ^ Clayden, Jonathan (2005). Organic chemistry (Reprinted (with corrections). ed.). Oxford [u.a.]: Oxford Univ. Press. p. 315. ISBN 978-0-19-850346-0.
- ^ Bipin V. Vora, Joseph A. Kocal, Paul T. Barger, Robert J. Schmidt, James A. Johnson (2003). "Alkylation". Kirk‐Othmer Encyclopedia of Chemical Technology. doi:10.1002/0471238961.0112112508011313.a01.pub2.
- ^ İzobütilen 6 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Amberlyst.com'un boyutlandırılması
- ^ Yakıtlar ve yağlayıcılar el kitabı, Cilt 1, George E. Totten, Steven R. Westbrook, Rajesh J. Shah, sayfa 62
- ^ 2,2,4-Trimethylpentane 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Bütünleşik Risk Bilgi Sistemi, ABD Çevre Koruma Ajansı
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Isooctane ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur- Uluslararası Kimyasal Güvenlik Kartı 0496 22 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
