İzopentan

İzopentan (C₅ H₁₂),metilbütan ya da 2-metilbütan, beş karbon atomuna sahip bir dallanmış zincirli alkandır. İzopentan, oda sıcaklığında ve basıncında aşırı uçucu ve aşırı yanıcı bir sıvıdır. Aynı zamanda standart sıcaklık ve basınçta en az yoğun olan sıvıdır. Normal kaynama noktası oda sıcaklığından sadece birkaç derece yüksektir ve izopentan sıcak bir günde kolayca kaynamakta ve buharlaşmaktadır. İzopentan yaygın olarak sıvı azot ile birlikte -160 °C sıvı banyo sıcaklığına ulaşmak için kullanılır. Doğal gaz tipik olarak %1 veya daha az izopentan içerir.^[1]

İsimlendirme[değiştir | kaynağı değiştir]

Geleneksel izopentan ismi 1993 IUPAC tavsiyeleri ile^[2]^[3] hala korunmaktadır, ancak 2013 tavsiyelerine göre tavsiye edilmemektedir.^[4] Tercih edilen IUPAC ismi, sistematik isim olan 2-metilbütandır. Bir izopentil grubu, genel pentil grubunun bir alt kümesidir. Bu kimyasal yapıya sahiptir: CH₃CH₂CH(CH₃)_2.

İzomerleri[değiştir | kaynağı değiştir]

İzopentan C₅H₁₂ molekül formülüne sahip üç yapısal izomerden biridir. Diğerleri, pentan (n-pentan) ve neopentan (dimetil propan)dır.

Kullanımları[değiştir | kaynağı değiştir]

İzopentan, jeotermal enerji üretiminde kapalı bir döngüde türbinleri çalıştırmak için kullanılır.^[5]

İzopentan, kuru buz veya sıvı azot ile birlikte, histolojide donuk-kesit için dokuları dondurmak için kullanılır.^[6]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Georg Hammer, Torsten Lübcke, Roland Kettner, Mark R. Pillarella, Herta Recknagel, Axel Commichau, Hans-Joachim Neumann and Barbara Paczynska-Lahme "Natural Gas" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry 2006, Wiley-VCH, Weinheim. DOI:10.1002/14356007.a17_073.pub2
^ "Tablo 19 (a) Asiklik ve monosiklik hidrokarbonlar. Ana hidrokarbonlar". 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2019.
^ Panico, R.; & Powell, W. H. (Eds.) (1994). A Guide to IUPAC Nomenclature of Organic Compounds 1993. Oxford: Blackwell Science. ISBN 0-632-03488-2.
^ Organik Kimya Sınıflandırması : IUPAC Tavsiyeleri ve Tercih Edilen İsimler 2013 (Mavi Kitap) . Cambridge: Kraliyet Kimya Derneği . 2014. s. 652. doi : 10.1039 / 9781849733069-FP001 . ISBN 978-0-85404-182-4 . 'İzobutan', 'izopentan' ve 'neopentan' adları artık önerilmez.
^ Yan ürün İzopentan, bazı LPG tesislerinde kazanı çalıştırmak ve gücü üretmek için de kullanılır. HS Orka HF Enerji Santrali IV 18 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2019.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Uluslararası Kimyasal Güvenlik Kartı 1153 22 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
IUPAC Organik Kimya Sınıflandırması (8 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. " Mavi Kitap " ın çevrimiçi versiyonu)

[1] Georg Hammer, Torsten Lübcke, Roland Kettner, Mark R. Pillarella, Herta Recknagel, Axel Commichau, Hans-Joachim Neumann and Barbara Paczynska-Lahme "Natural Gas" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry 2006, Wiley-VCH, Weinheim. DOI:10.1002/14356007.a17_073.pub2

[2] "Tablo 19 (a) Asiklik ve monosiklik hidrokarbonlar. Ana hidrokarbonlar". 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2019.

[panico-3] Panico, R.; & Powell, W. H. (Eds.) (1994). A Guide to IUPAC Nomenclature of Organic Compounds 1993. Oxford: Blackwell Science. ISBN 0-632-03488-2.

[IUPAC2013_652-4] Organik Kimya Sınıflandırması : IUPAC Tavsiyeleri ve Tercih Edilen İsimler 2013 (Mavi Kitap) . Cambridge: Kraliyet Kimya Derneği . 2014. s. 652. doi : 10.1039 / 9781849733069-FP001 . ISBN 978-0-85404-182-4 . 'İzobutan', 'izopentan' ve 'neopentan' adları artık önerilmez.

[5] Yan ürün İzopentan, bazı LPG tesislerinde kazanı çalıştırmak ve gücü üretmek için de kullanılır. HS Orka HF Enerji Santrali IV 18 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[6] "Arşivlenmiş kopya". 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]