Çazılar (sum)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Çazılar beldesi
Чазылар сумузу (Tıva Türkçesi)
Чазыларский сумон (Rusça)
Üst idare Toju kojuunu
Üst idare Toju kojuunu
Ülke Tuva
KojuunToju kojuunu
sumÇazılar sumu
Yüzölçümü
 • Toplam1,52 km²
Nüfus
 • Toplam146
Zaman dilimiUTC+07.00 (DAZD)

Çazılar sumu (Tuva Türkçesi:Чазылар сумузу) — Tuva Cumhuriyeti'nde Toju kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir.[1][2][3]

Beldenin tek nüfuslu yerleşim yeri ve yönetim merkezi — Çazılar köyüdür.

Sözkökü ve Söz tanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Belde anlamında sumu sözü kullanılmaktadır. Tıva'da köy ve kasaba türü yerleşimler için ködee suur denilmektedir. İlçe, belediye, belde türüne karşılık olarak ise sum, rayon adlandırmaları kullanılır. Tıva'da eski dönemlerden kalma idari birim adları halen kullanılmaktadır. Eskiden bu adlandırmalar şöyle idi.

  • 10 ailelik yer — arban,
  • 150 kişi üzeri — sumon(sum,sumu),
  • 2 ve daha fazla sum — hoşun (kojuun).

Şimdi Tıva Cumhuriyeti'nde idari bölge birimleri ve belediyeleri (kırsal yerleşim statüsünde) sumu, sumon olarak adlandırılıyor.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Çazılar yerleşimine Hamsara da denilmektedir. Yöre Toju Tıvalarının tarihi mekanıdır. Toju halkı kendisine Tuga, Tuĥa (туга, туха) demektedir.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Yerleşim bölgesi Toju havzasında bulunan Yenisey akarsuyunun kolu Ham-Sara akarsuyu yanındadır. Azas Tabiatı Koruma Alanı buradadır.

Sokakları

Ançı, Kara-Şar, Gagarin, Lenin.

Mesafe

[4]:

Kojuun merkezi Toora-Hem ile: 94 km.

Tıva Cumhuriyetinin başkenti Kızıl ile: 232 km.

En yakın yerleşim yerleri

Yok [4]

İklim

Çazılar, Toju kojuunun tüm bölgesi gibi Kuzey Bölgesi iklimi görülür.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Toplam Nüfusu 2002[5] yılında 141 iken 2020 yılı — 146 kişi.[6]

Yıllara göre kişi sayısı:

2002 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
141 137 137 138 134 136 139 144 143 145 145 146

Altyapı[değiştir | kaynağı değiştir]

eğitim

Hamsara İlk Öğretim Okulu

«Svetlyaçok» Anaokulu

kültür

Çazılar sumuzu Yerel Kulübü

idari faaliyetler

Köy idaresi

Belde idaresi.

Bölgesel kamu özyönetim «Ham-Sıra-Aldın-İvi» topluluğu

iktisat

ren geyiği hayvancılığı

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Çazılar sumu, Tıva'nın erişilmesi en güç yerleşim yerlerinden biridir. Karayolu ile doğrudan bir bağlantı yoktur.

Havayolu taşımacılığında ise uçuşlar Kızıl — Çazılar (Hamsara), Çazılar (Hamsara) — Kızıl şeklindedir.[7]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ ""Tuva Cumhuriyeti'nin idari-toprak yapısı hakkında" kanun". 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "OKATO ( общероссийский классификатор административно-территориальных образований)-Rusya'da idari bölümler". 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "24 Aralık 2010 268 sayılı Tuva Cumhuriyeti Kanunu - "Tuva Cumhuriyeti belediyelerinin statüsü hakkında"". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ a b "Çazılar". 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021. 
  5. ^ "Nüfus verileri". 13 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "2020 yılı Nüfus sayımı". 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "Главная - Тувинская правда". 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2022. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Çazılar_(sum)&oldid=32618857" sayfasından alınmıştır