İdrar yolu enfeksiyonu: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
MRTFR55 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
49.743 değişiklik
Ufak düzenleme yapıldı
MRTFR55 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
49.743 değişiklik
Değişiklik özeti yok
1. satır: 1. satır:
{{Hastalık bilgi kutusu
{{Çalışma}}{{Hastalık bilgi kutusu
| Hastalık adı = İdrar yolu enfeksiyonu
| Hastalık adı = İdrar yolu enfeksiyonu
| Resim = Pyuria.JPG
| Resim = Pyuria.JPG
| Resim açıklama = İdrar yolu enfeksiyonu olan bir kişinin idrarında [[mikroskopi]] kullanılarak görülen çok sayıda [[akyuvar]]
| Resim açıklama = İdrar yolu enfeksiyonu olan bir kişinin idrarında [[mikroskopi]] kullanılarak görülen çok sayıda [[akyuvar]]
|diğer adlar=Akut sistit, basit sistit, mesane enfeksiyonu, semptomatik bakteriüri|uzmanlık alanı=[[Enfeksiyon hastalıkları (tıp uzmanlığı)|Enfeksiyon hastalıkları]], [[üroloji]]|belirtiler=İdrar yaparken ağrı, sık idrara çıkma, mesanenin boş olmasına rağmen idrara çıkma ihtiyacı hissetme<ref name=CDC2015/>|causes=Çoğu zaman ''[[Escherichia coli]]''<ref name=Flo2015/>|risk faktörü=Kateterizasyon ([[Foley kateteri]]), kadın anatomisi, cinsel ilişki, [[diabetes mellitus|diyabet]], [[obezite]], aile geçmişi<ref name=Flo2015/>|diagnosis=Semptomlara dayanarak, [[idrar kültürü]]<ref name=Pylo2011/><ref name=Review08/>|differential=[[Vulvovajinit]], [[üretrit]], [[pelvik inflamatuar hastalık]], [[interstisyel sistit]],<ref>{{cite book| vauthors = Caterino JM, Kahan S |title=In a Page: Emergency medicine|date=2003|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|isbn=9781405103572|page=95|url=https://books.google.com/books?id=O0LwFPZDKbsC&pg=PA95|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424173759/https://books.google.com/books?id=O0LwFPZDKbsC&pg=PA95|archive-date=2017-04-24}}</ref> [[böbrek taşı]]<ref name=statspe/>|tedavi=[[Antibiyotik]]ler ([[nitrofurantoin]] veya [[trimetoprim/sulfametoksazol]])<ref name=Sal2011/>|frequency=152 milyon (2015)<ref name=GBD2015Pre>{{cite journal | title = Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015 | journal = Lancet | volume = 388 | issue = 10053 | pages = 1545–1602 | date = October 2016 | pmid = 27733282 | pmc = 5055577 | doi = 10.1016/S0140-6736(16)31678-6 | vauthors = Vos T, Allen C, Arora M, Barber RM, Bhutta ZA, Brown A, Carter A, Casey DC, Charlson FJ, Chen AZ, Coggeshall M, Cornaby L, Dandona L, Dicker DJ, Dilegge T, Erskine HE, Ferrari AJ, Fitzmaurice C, Fleming T, Forouzanfar MH, Fullman N, Gething PW, Goldberg EM, Graetz N, Haagsma JA, Hay SI, Johnson CO, Kassebaum NJ, Kawashima T, Kemmer L | display-authors = 6 }}</ref>|ölüm=196.500 (2015)<ref name=GBD2015De>{{cite journal | title = Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015 | journal = Lancet | volume = 388 | issue = 10053 | pages = 1459–1544 | date = October 2016 | pmid = 27733281 | pmc = 5388903 | doi = 10.1016/S0140-6736(16)31012-1 | vauthors = Wang H, Naghavi M, Allen C, Barber RM, Bhutta ZA, Carter A, Casey DC, Charlson FJ, Chen AZ, Coates MM, Coggeshall M, Dandona L, Dicker DJ, Erskine HE, Ferrari AJ, Fitzmaurice C, Foreman K, Forouzanfar MH, Fraser MS, Fullman N, Gething PW, Goldberg EM, Graetz N, Haagsma JA, Hay SI, Huynh C, Johnson CO, Kassebaum NJ, Kinfu Y, Kulikoff XR | display-authors = 6 }}</ref>}}
|diğer adlar=Akut sistit, basit sistit, mesane enfeksiyonu, semptomatik bakteriüri|uzmanlık alanı=[[Enfeksiyon hastalıkları (tıp uzmanlığı)|Enfeksiyon hastalıkları]], [[üroloji]]|belirtiler=İdrar yaparken ağrı, sık idrara çıkma, mesanenin boş olmasına rağmen idrara çıkma ihtiyacı hissetme<ref name=CDC2015/>|causes=Çoğu zaman ''[[Escherichia coli]]''<ref name=Flo2015/>|risk faktörü=Kateterizasyon ([[Foley kateteri]]), kadın anatomisi, cinsel ilişki, [[diabetes mellitus|diyabet]], [[obezite]], aile öyküsü<ref name=Flo2015/>|diagnosis=Semptomlara dayanarak, [[idrar kültürü]]<ref name=Pylo2011/><ref name=Review08/>|differential=[[Vulvovajinit]], [[üretrit]], [[pelvik inflamatuar hastalık]], [[interstisyel sistit]],<ref>{{cite book| vauthors = Caterino JM, Kahan S |title=In a Page: Emergency medicine|date=2003|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|isbn=9781405103572|page=95|url=https://books.google.com/books?id=O0LwFPZDKbsC&pg=PA95|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424173759/https://books.google.com/books?id=O0LwFPZDKbsC&pg=PA95|archive-date=2017-04-24}}</ref> [[böbrek taşı]]<ref name=statspe/>|tedavi=[[Antibiyotik]]ler ([[nitrofurantoin]] veya [[trimetoprim/sulfametoksazol]])<ref name=Sal2011/>|frequency=152 milyon (2015)<ref name=GBD2015Pre>{{cite journal | title = Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015 | journal = Lancet | volume = 388 | issue = 10053 | pages = 1545–1602 | date = October 2016 | pmid = 27733282 | pmc = 5055577 | doi = 10.1016/S0140-6736(16)31678-6 | vauthors = Vos T, Allen C, Arora M, Barber RM, Bhutta ZA, Brown A, Carter A, Casey DC, Charlson FJ, Chen AZ, Coggeshall M, Cornaby L, Dandona L, Dicker DJ, Dilegge T, Erskine HE, Ferrari AJ, Fitzmaurice C, Fleming T, Forouzanfar MH, Fullman N, Gething PW, Goldberg EM, Graetz N, Haagsma JA, Hay SI, Johnson CO, Kassebaum NJ, Kawashima T, Kemmer L | display-authors = 6 }}</ref>|ölüm=196.500 (2015)<ref name=GBD2015De>{{cite journal | title = Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015 | journal = Lancet | volume = 388 | issue = 10053 | pages = 1459–1544 | date = October 2016 | pmid = 27733281 | pmc = 5388903 | doi = 10.1016/S0140-6736(16)31012-1 | vauthors = Wang H, Naghavi M, Allen C, Barber RM, Bhutta ZA, Carter A, Casey DC, Charlson FJ, Chen AZ, Coates MM, Coggeshall M, Dandona L, Dicker DJ, Erskine HE, Ferrari AJ, Fitzmaurice C, Foreman K, Forouzanfar MH, Fraser MS, Fullman N, Gething PW, Goldberg EM, Graetz N, Haagsma JA, Hay SI, Huynh C, Johnson CO, Kassebaum NJ, Kinfu Y, Kulikoff XR | display-authors = 6 }}</ref>}}


'''İdrar yolu enfeksiyonu''' ('''İYE'''), [[İdrar yolu|idrar yolunun]] bir bölümünü etkileyen bir [[Enfeksiyon|enfeksiyondur]].<ref name="CDC2015">{{cite web|url=https://www.cdc.gov/getsmart/community/for-patients/common-illnesses/uti.html|title=Urinary Tract Infection|access-date=9 February 2016|archive-date=22 February 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160222034940/http://www.cdc.gov/getsmart/community/for-patients/common-illnesses/uti.html|date=17 April 2015|website=[[Centers for Disease Control and Prevention]] (CDC)|url-status=live}}</ref> Alt idrar yollarını etkilediğinde '''mesane enfeksiyonu''' ('''sistit'''), üst idrar yollarını etkilediğinde ise '''böbrek enfeksiyonu''' ([[piyelonefrit]]) olarak bilinir.<ref name="EM20112">{{cite journal|title=Diagnosis and management of urinary tract infection and pyelonephritis|date=August 2011|issue=3|pages=539–552|journal=Emergency Medicine Clinics of North America|volume=29|pmid=21782073|doi=10.1016/j.emc.2011.04.001|vauthors=Lane DR, Takhar SS}}</ref> Alt idrar yolu enfeksiyonu belirtileri arasında [[İşeme|idrar yaparken]] [[Ağrı (tıp)|ağrı]], sık idrara çıkma ve [[İdrar kesesi|mesanenin]] boş olmasına rağmen idrar yapma ihtiyacı hissetme yer alır.<ref name="CDC2015" /> Böbrek enfeksiyonu semptomları arasında genellikle alt İYE belirtilerine ek olarak [[Ateş (tıp)|ateş]] ve ağrı yer alır.<ref name="EM20112" /> Nadiren idrar [[Hematüri|kanlı]] görünebilir.<ref name="Sal20112">{{cite journal|title=Urinary tract infections in women|date=June 2011|issue=2|pages=131–136|journal=European Journal of Obstetrics, Gynecology, and Reproductive Biology|volume=156|pmid=21349630|doi=10.1016/j.ejogrb.2011.01.028|vauthors=Salvatore S, Salvatore S, Cattoni E, Siesto G, Serati M, Sorice P, Torella M}}</ref> Çok yaşlılarda ve çok gençlerde belirtiler belirsiz veya spesifik olmayabilir.<ref name="CDC2015" /><ref name="Elder20112">{{cite journal|title=Diagnosis and management of urinary infections in older people|date=February 2011|issue=1|pages=80–83|journal=Clinical Medicine|volume=11|pmc=5873814|pmid=21404794|doi=10.7861/clinmedicine.11-1-80|vauthors=Woodford HJ, George J}}</ref>
'''İdrar yolu enfeksiyonu''' ('''İYE'''), [[İdrar yolu|idrar yolunun]] bir bölümünü etkileyen bir [[Enfeksiyon|enfeksiyondur]].<ref name="CDC2015">{{cite web|url=https://www.cdc.gov/getsmart/community/for-patients/common-illnesses/uti.html|title=Urinary Tract Infection|access-date=9 February 2016|archive-date=22 February 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160222034940/http://www.cdc.gov/getsmart/community/for-patients/common-illnesses/uti.html|date=17 April 2015|website=[[Centers for Disease Control and Prevention]] (CDC)|url-status=live}}</ref> Alt idrar yollarını etkilediğinde '''mesane enfeksiyonu''' ('''sistit'''), üst idrar yollarını etkilediğinde ise '''böbrek enfeksiyonu''' ([[piyelonefrit]]) olarak bilinir.<ref name="EM20112">{{cite journal|title=Diagnosis and management of urinary tract infection and pyelonephritis|date=August 2011|issue=3|pages=539–552|journal=Emergency Medicine Clinics of North America|volume=29|pmid=21782073|doi=10.1016/j.emc.2011.04.001|vauthors=Lane DR, Takhar SS}}</ref> Alt idrar yolu enfeksiyonu belirtileri arasında [[İşeme|idrar yaparken]] [[Ağrı (tıp)|ağrı]], sık idrara çıkma ve [[İdrar kesesi|mesanenin]] boş olmasına rağmen idrar yapma ihtiyacı hissetme yer alır.<ref name="CDC2015" /> Böbrek enfeksiyonu semptomları arasında genellikle alt İYE belirtilerine ek olarak [[Ateş (tıp)|ateş]] ve ağrı yer alır.<ref name="EM20112" /> Nadiren idrar [[Hematüri|kanlı]] görünebilir.<ref name="Sal20112">{{cite journal|title=Urinary tract infections in women|date=June 2011|issue=2|pages=131–136|journal=European Journal of Obstetrics, Gynecology, and Reproductive Biology|volume=156|pmid=21349630|doi=10.1016/j.ejogrb.2011.01.028|vauthors=Salvatore S, Salvatore S, Cattoni E, Siesto G, Serati M, Sorice P, Torella M}}</ref> Çok yaşlılarda ve çok gençlerde belirtiler belirsiz veya spesifik olmayabilir.<ref name="CDC2015" /><ref name="Elder20112">{{cite journal|title=Diagnosis and management of urinary infections in older people|date=February 2011|issue=1|pages=80–83|journal=Clinical Medicine|volume=11|pmc=5873814|pmid=21404794|doi=10.7861/clinmedicine.11-1-80|vauthors=Woodford HJ, George J}}</ref>


Enfeksiyonun en yaygın nedeni ''[[Escherichia coli]]''<nowiki/>'dir, ancak bazen diğer [[Bakteri|bakteriler]] veya [[mantarlar]] da neden olabilir.<ref name="Flo2015">{{cite journal|title=Urinary tract infections: epidemiology, mechanisms of infection and treatment options|date=May 2015|issue=5|pages=269–284|journal=Nature Reviews. Microbiology|volume=13|pmc=4457377|pmid=25853778|doi=10.1038/nrmicro3432|vauthors=Flores-Mireles AL, Walker JN, Caparon M, Hultgren SJ}}</ref> Risk faktörleri arasında [[kadın]] anatomisi, [[cinsel ilişki]], [[diyabet]], [[obezite]] ve aile öyküsü yer almaktadır.<ref name="Flo2015" /> Cinsel ilişki bir risk faktörü olmasına rağmen, İYE'ler [[Cinsel yolla bulaşan hastalık|cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar]] (CYBE) olarak sınıflandırılmaz.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=YvskCwAAQBAJ&pg=PA272|title=Study Guide for Pathophysiology|archive-date=2016-02-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20160216173856/https://books.google.com/books?id=YvskCwAAQBAJ&pg=PA272|date=2013|page=272|publisher=Elsevier Health Sciences|edition=5|isbn=9780323293181|url-status=live}}</ref> [[Piyelonefrit]] genellikle mesane enfeksiyonuna bağlı olarak ortaya çıkar ancak [[Kan dolaşımı enfeksiyonları|kan yoluyla bulaşan bakteriyel bir enfeksiyondan]] da kaynaklanabilir.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=mi3uBgAAQBAJ&pg=PA909|title=Introduction to Medical-Surgical Nursing|access-date=17 September 2017|archive-date=11 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230111182932/https://books.google.com/books?id=mi3uBgAAQBAJ&pg=PA909|date=2015|page=909|publisher=Elsevier Health Sciences|isbn=9781455776412|url-status=live}}</ref> Genç ve sağlıklı kadınlarda tanı yalnızca semptomlara dayanılarak konulabilir.<ref name="Review082">{{cite journal|title=Uncomplicated urinary tract infection in adults including uncomplicated pyelonephritis|date=February 2008|issue=1|pages=1–12, v|journal=The Urologic Clinics of North America|volume=35|pmid=18061019|doi=10.1016/j.ucl.2007.09.004|vauthors=Nicolle LE}}</ref> Belirsiz semptomları olanlarda teşhis zor olabilir çünkü enfeksiyon olmadan da bakteriler mevcut olabilir.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=tuy4zw5G4v4C&pg=PA474|title=Bennett & Brachman's hospital infections.|archive-date=2016-02-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20160216175245/https://books.google.com/books?id=tuy4zw5G4v4C&pg=PA474|date=2007|page=474|location=Philadelphia|publisher=Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins|edition=5th|isbn=9780781763837|vauthors=Jarvis WR|url-status=live}}</ref> Karmaşık vakalarda veya tedavi başarısız olursa [[idrar kültürü]] yararlı olabilir.<ref name="Pylo20112">{{cite journal|title=Diagnosis and treatment of acute pyelonephritis in women|date=September 2011|issue=5|pages=519–526|journal=American Family Physician|volume=84|pmid=21888302|vauthors=Colgan R, Williams M, Johnson JR}}</ref>
İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda erkeklerde olduğunda daha yaygın görülür; her iki kadından biri hayatının bir döneminde en az bir enfeksiyon geçirir. Nüks etme olasılığı yüksektir. Risk faktörleri arasında kadın anatomisi, cinsel ilişki ve aile geçmişi sayılabilir. Piyelonefrit, ortaya çıkarsa, genellikle bir mesane enfeksiyonunu takiben ortaya çıkar fakat bir [[bakteremi|kandan geçen enfeksiyon]] kaynaklı da olabilir. Genç ve sağlıklı kadınlarda tanı yalnızca belirtilere dayalı olarak konabilir. Belirtileri bariz olmayan kişilerde tanı koymak güç olabilir, çünkü enfeksiyon olmasa da bakteri bulunabilir. Komplike vakalarda veya tedavinin başarısız olduğu durumlarda bir [[idrar kültürü]] faydalı olabilir. Sık enfeksiyon geçiren kişilerde koruyucu bir önlem olarak düşük dozlu [[antibiyotik]]ler kullanılabilir.


Komplike olmayan vakalarda, İYE'ler [[nitrofurantoin]] veya [[Trimetoprim/sulfametoksazol|trimetoprim/sülfametoksazol]] gibi kısa süreli [[Antibiyotik|antibiyotiklerle]] tedavi edilir.<ref name="Sal20112" /> Bu durumu tedavi etmek için kullanılan antibiyotiklerin çoğuna karşı [[Antibiyotik direnci|direnç]] artmaktadır.<ref name="CDC2015" /> Komplike vakalarda, daha uzun bir kür veya [[İntravenöz tedavi|intravenöz]] antibiyotikler gerekebilir.<ref name="Sal20112" /> Semptomlar iki veya üç gün içinde düzelmezse daha ileri tanısal testler gerekebilir.<ref name="Pylo20112" /> [[Fenazopiridin]] semptomlara yardımcı olabilir.<ref name="CDC2015" /> İdrarında bakteri veya [[Akyuvar|beyaz kan hücresi]] bulunan ancak semptomları olmayan kişilerde, [[hamilelik]] istisna olsa da,<ref>{{cite journal|title=Urinary Tract Infection and Bacteriuria in Pregnancy|date=November 2015|issue=4|pages=547–560|journal=The Urologic Clinics of North America|volume=42|pmid=26475951|doi=10.1016/j.ucl.2015.05.004|vauthors=Glaser AP, Schaeffer AJ}}</ref> genellikle antibiyotiklere ihtiyaç duyulmaz.<ref>{{cite journal|title=Asymptomatic Bacteriuria in Noncatheterized Adults|date=November 2015|issue=4|pages=537–545|journal=The Urologic Clinics of North America|volume=42|pmid=26475950|doi=10.1016/j.ucl.2015.07.003|vauthors=Ferroni M, Taylor AK}}</ref> Sık enfeksiyon geçirenlerde belirtiler başlar başlamaz kısa süreli antibiyotik alınabilir veya önleyici tedbir olarak uzun süreli antibiyotik kullanılabilir.<ref name="P2013">{{cite journal|title=Recurrent uncomplicated cystitis in women: allowing patients to self-initiate antibiotic therapy|date=February 2014|issue=146|pages=47–49|journal=Prescrire International|volume=23|pmid=24669389|vauthors=}}</ref>
Komplike olmayan vakalarda idrar yolu enfeksiyonları, her ne kadar bu durumun tedavisinde kullanılan antibiyotiklerden pek çoğuna yönelik [[Antibiyotik direnci|direnç]] artsa da, kısa süreli bir antibiyotik kullanımıyla kolayca tedavi edilebilir. Komplike vakalarda daha uzun süreli veya intravenöz antibiyotik kullanımı gerekebilir ve eğer iki veya üç gün içerisinde belirtilerde iyileşme görülmezse daha ileri tanı testleri gereklidir. Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonları, yıllık %10 idrar yolu enfeksiyonu gelişmesiyle, en yaygın bakteriyel enfeksiyon biçimidir.


Bir yıl içinde yaklaşık 150 milyon kişide idrar yolu enfeksiyonu gelişmektedir.<ref name="Flo2015" /> Kadınlarda erkeklere kıyasla daha yaygındır, ancak [[Foley kateteri|kalıcı kateterler]] taşınırken anatomiler arasında benzerdir.<ref name="Sal20112" /><ref>{{cite journal|title=Factors that affect nosocomial catheter-associated urinary tract infection in intensive care units: 2-year experience at a single center|date=January 2013|issue=1|pages=59–65|journal=Korean Journal of Urology|volume=54|pmc=3556556|pmid=23362450|doi=10.4111/kju.2013.54.1.59|vauthors=Lee JH, Kim SW, Yoon BI, Ha US, Sohn DW, Cho YH}}</ref> Kadınlarda en yaygın bakteriyel enfeksiyon şeklidir.<ref name="AFP20112">{{cite journal|title=Diagnosis and treatment of acute uncomplicated cystitis|date=October 2011|issue=7|pages=771–776|journal=American Family Physician|volume=84|pmid=22010614|vauthors=Colgan R, Williams M}}</ref> Kadınların %10'u belirli bir yıl içinde idrar yolu enfeksiyonu geçirir ve kadınların yarısı yaşamlarının bir döneminde en az bir enfeksiyon geçirir.<ref name="Sal20112" /><ref name="Review082" /> En sık 16 ila 35 yaşları arasında görülürler.<ref name="Sal20112" /> Nüksler yaygındır.<ref name="Sal20112" /> İdrar yolu enfeksiyonları antik çağlardan beri tanımlanmaktadır ve ilk belgelenmiş tanım MÖ 1550'lere tarihlenen [[Ebers Tıp Papirüsü|Ebers Papirüsü]]'nde yer almaktadır.<ref name="His20082">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=HMzxKua4_rcC&pg=PA126|title=An introduction to botanical medicines : history, science, uses, and dangers|archive-date=2016-05-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20160528215426/https://books.google.com/books?id=HMzxKua4_rcC&pg=PA126|page=126|location=Westport, Conn.|publisher=Praeger Publishers|year=2008|isbn=978-0-313-35009-2|vauthors=Al-Achi A|url-status=live}}</ref>
==İşaretler ve belirtiler==
⚫
[[Dosya:Pyuria2011.JPG|küçükresim|İdrar yolu enfeksiyonuna bağlı[[sepsis]] tanılı bir kişide görüldüğü gibi idrarda iltihap bulunabilir ([[piyüri]]) olarak adlandırılan bir durumdur.]]
⚫
Alt idrar yolu enfeksiyonu aynı zamanda mesane enfeksiyonu olarak da anılır. En yaygın belirtiler [[disüri|işemede yanma]] ve [[vajinal akıntı]] olmadan sık sık işemek (veya işeme ihtiyacı hissetmek) ve ciddi bir ağrıdır.<ref name=Review08/> Bu belirtiler hafif veya şiddetli olabilir<ref name=EM2011>{{Dergi kaynağı|soyadı=Lane|ad=DR|eşyazarlar=Takhar, SS|başlık=Diagnosis and management of urinary tract infection and pyelonephritis.|url=https://archive.org/details/sim_emergency-medicine-clinics-of-north-america_2011-08_29_3/page/539|dergi=Emergency medicine clinics of North America|tarih=Ağustos 2011|cilt=29|sayı=3|sayfalar=539-52|pmid=21782073|doi=10.1016/j.emc.2011.04.001}}</ref> ve sağlıklı kadınlarda ortalama altı&nbsp;gün sürebilir.<ref name=AFP2011/> [[Kasık kemiği]]nin üzerinde ağrı veya [[bel ağrısı|bel]] olabilir.<!-- <ref name=EM2011/> --> Üst idrar yolu enfeksiyonu veya[[piyelonefrit]] rahatsızlığı olan kişiler, bir alt idrar yolu enfeksiyonunun klasik belirtilerine ek olarak [[karın ağrısı|böğür ağrısı]], [[ateş (tıp)|ateş]], veya baş dönmesi ve [[kusma]] şikayeti yaşayabilirler.<ref name=EM2011/> İdrar nadiren kanlı görünür<ref name=Sal2011/> veya gözle görülebilecek [[piyüri]] (idrarda iltihap) içerir.<ref>{{Kitap kaynağı|soyadı=Arellano|ad=Ronald S.|başlık=Non-vascular interventional radiology of the abdomen|yayıncı=Springer|yer=New York|isbn=978-1-4419-7731-1|sayfa=67|url=http://books.google.ca/books?id=au-OpXwnibMC&pg=PA67|erişimtarihi=3 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140109200821/http://books.google.ca/books?id=au-OpXwnibMC&pg=PA67|arşivtarihi=9 Ocak 2014|ölüurl=hayır}}</ref>


== Belirti ve semptomlar ==
===Çocuklarda===
⚫
[[Dosya:Pyuria2011.JPG|küçükresim|İdrar yolu enfeksiyonu nedeniyle [[sepsis]] geçiren bir kişide görüldüğü gibi idrar irin içerebilir ([[piyüri]] olarak bilinen bir durum).]]
Küçük çocuklarda, bir idrar yolu enfeksiyonunun (İYE) tek belirtisi ateş olabilir.<!-- <ref name=PeadsNA2011/> --> Daha bariz belirtiler bulunmadığından, iki yaş altı kız çocukları veya bir yaşın altındaki sünnet olmamış erkek çocukları ateşlendiğinde, bir idrar kültürü pek çok tıbbi birlik tarafından tavsiye edilmektedir.<!-- <ref name=PeadsNA2011/> --> Bebeklerde iştahsızlık, kusma, daha fazla uyuma veya [[sarılık]] belirtileri görülebilir.<!-- <ref name=PeadsNA2011/> --> Daha büyük çocuklarda ise [[üriner inkontinans]] (idrar kaçırma) meydana gelebilir.<ref name=PeadsNA2011/>
⚫
Alt idrar yolu enfeksiyonu aynı zamanda mesane enfeksiyonu olarak da anılır. En yaygın belirtiler [[disüri|işemede yanma]] ve [[vajinal akıntı]] olmadan sık sık işemek (veya işeme ihtiyacı hissetmek) ve ciddi bir ağrıdır.<ref name="Review082" /> Bu belirtiler hafif veya şiddetli olabilir<ref name="EM20112" /> ve sağlıklı kadınlarda ortalama altı&nbsp;gün sürebilir.<ref name="AFP20112" /> [[Kasık kemiği|Kasık kemiğinin]] üzerinde veya [[Bel ağrısı|sırtın alt]] kısmında bir miktar ağrı mevcut olabilir. Üst idrar yolu enfeksiyonu veya [[piyelonefrit]] geçiren kişilerde alt idrar yolu enfeksiyonunun klasik semptomlarına ek olarak [[Karın ağrısı|yan ağrısı]], [[Ateş (tıp)|ateş]] veya [[bulantı]] ve [[kusma]] görülebilir.<ref name="EM20112" /> Nadiren idrar [[Hematüri|kanlı]] görünebilir<ref name="Sal20112" /> veya idrarda gözle görülür [[irin]] bulunabilir.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=au-OpXwnibMC&pg=PA67|title=Non-vascular interventional radiology of the abdomen|archive-date=2016-06-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20160610151717/https://books.google.com/books?id=au-OpXwnibMC&pg=PA67|date=2011-01-19|page=67|location=New York|publisher=Springer|isbn=978-1-4419-7731-1|vauthors=Arellano RS|url-status=live}}</ref>


İYE'ler [[Deliriyum|deliryum]], [[demans]] ve [[Depresif duygudurumu|depresyon]] ve [[psikoz]] gibi [[Ruhsal bozukluk|nöropsikiyatrik bozuklukların]] başlaması veya kötüleşmesi ile ilişkilendirilmiştir. Bununla birlikte, İYE'nin [[Konfüzyon|konfüzyona]] neden olup olmadığını belirlemek için yeterli kanıt yoktur.<ref name="pmid26554322">{{cite journal|title=Beyond Urinary Tract Infections (UTIs) and Delirium: A Systematic Review of UTIs and Neuropsychiatric Disorders|date=November 2015|issue=6|pages=402–411|journal=Journal of Psychiatric Practice|volume=21|pmid=26554322|doi=10.1097/PRA.0000000000000105|vauthors=Chae JH, Miller BJ|s2cid=24455646}}</ref><ref name="pmid34448496">{{cite journal|title=Associations of delirium with urinary tract infections and asymptomatic bacteriuria in adults aged 65 and older: A systematic review and meta-analysis|date=November 2021|issue=11|pages=3312–3323|journal=Journal of the American Geriatrics Society|volume=69|pmc=9292354|pmid=34448496|doi=10.1111/jgs.17418|vauthors=Krinitski D, Kasina R, Klöppel S, Lenouvel E}}</ref><ref name="pmid24596591">{{cite journal|title=Delirium, a Symptom of UTI in the Elderly: Fact or Fable? A Systematic Review|date=March 2014|issue=1|pages=22–26|journal=Canadian Geriatrics Journal|volume=17|pmc=3940475|pmid=24596591|doi=10.5770/cgj.17.90|vauthors=Balogun SA, Philbrick JT}}</ref><ref name="Mayne-2019">{{cite journal|url=|title=The scientific evidence for a potential link between confusion and urinary tract infection in the elderly is still confusing - a systematic literature review|date=February 2019|issue=1|pages=32|journal=BMC Geriatrics|volume=19|pmc=6360770|pmid=30717706|doi=10.1186/s12877-019-1049-7|vauthors=Mayne S, Bowden A, Sundvall PD, Gunnarsson R}}</ref> Bunun nedenleri bilinmemekle birlikte, beyni etkileyen İYE aracılı sistemik [[İnflamasyon|inflamatuar yanıtı]] içerebilir.<ref name="pmid26554322" /><ref name="pmid34448496" /><ref name="pmid34711238">{{cite journal|url=|title=Interleukin-6 mediates delirium-like phenotypes in a murine model of urinary tract infection|date=October 2021|display-authors=6|issue=1|pages=247|journal=Journal of Neuroinflammation|volume=18|pmc=8554965|pmid=34711238|doi=10.1186/s12974-021-02304-x|vauthors=Rashid MH, Sparrow NA, Anwar F, Guidry G, Covarrubias AE, Pang H, Bogguri C, Karumanchi SA, Lahiri S}}</ref><ref name="pmid35389369">{{cite journal|title=Urinary Catheterization Induces Delirium-Like Behavior Through Glucose Metabolism Impairment in Mice|date=September 2022|display-authors=6|issue=3|pages=641–652|journal=Anesthesia and Analgesia|volume=135|pmc=9388475|pmid=35389369|doi=10.1213/ANE.0000000000006008|vauthors=Jiang Z, Liang F, Zhang Y, Dong Y, Song A, Zhu X, Zhang Y, Xie Z}}</ref> İnflamatuar yanıtın bir parçası olarak üretilen [[interlökin 6]] gibi [[Sitokin|sitokinler]] [[Nöroinflamasyon|nöroinflamasyona]] yol açarak [[dopaminerjik]] ve/veya [[glutamaterjik]] [[Nörotransmisyon|nörotransmisyonun]] yanı sıra beyin [[glukoz]] [[Metabolizma|metabolizmasını]] da etkileyebilir.<ref name="pmid26554322" /><ref name="pmid34448496" /><ref name="pmid34711238" /><ref name="pmid35389369" />
===Yaşlılarda===
İdrar yolu enfeksiyonları [[Yaşlılık|yaşlılar]]da sıklıkla belirti vermez.<ref name=Elder2011/> İdrar tutamama, [[Bilinç seviyesinde değişiklik|ruhsal durumda değişiklik]] veya halsizlik şikayetleri tek belirti olarak görülebilir.<ref name=EM2011/> Bununla birlikte bazı yaşlılar bir kan enfeksiyonu olan [[piyüri]] şikayetiyle bir sağlık kurumuna başvurabilirler.<ref name=Sal2011/> Pek çok yaşlı insanda zaten idrar tutamama veya [[bunama]] mevcut olduğundan tanı koymak güç olabilir.<ref name=Elder2011/>


==Sebep==
=== Çocuklar ===
Küçük çocuklarda idrar yolu enfeksiyonunun (İYE) tek belirtisi [[Ateş (tıp)|ateş]] olabilir.<ref name="PeadsNA20112">{{cite journal|title=Pediatric urinary tract infections|date=August 2011|issue=3|pages=637–653|journal=Emergency Medicine Clinics of North America|volume=29|pmid=21782079|doi=10.1016/j.emc.2011.04.004|vauthors=Bhat RG, Katy TA, Place FC}}</ref> Daha belirgin semptomların olmaması nedeniyle, iki yaşın altındaki kızlarda veya bir yaşından küçük [[Erkek sünneti|sünnetsiz]] erkeklerde ateş görüldüğünde, birçok tıp derneği tarafından idrar kültürü yapılması önerilmektedir.<ref name="PeadsNA20112" /> Bebekler kötü beslenebilir, kusabilir, daha fazla uyuyabilir veya [[sarılık]] belirtileri gösterebilirler.<ref name="PeadsNA20112" /> Daha büyük çocuklarda yeni başlayan [[üriner inkontinans]] (mesane kontrolünün kaybı) ortaya çıkabilir.<ref name="PeadsNA20112" /> İYE geçiren bir ila üç aylık her 400 bebekten yaklaşık 1'inde [[bakteriyel menenjit]] de görülmektedir.<ref>{{cite journal|title=Risk of Meningitis in Infants Aged 29 to 90 Days with Urinary Tract Infection: A Systematic Review and Meta-Analysis|date=September 2019|pages=102–110.e5|journal=The Journal of Pediatrics|volume=212|pmid=31230888|doi=10.1016/j.jpeds.2019.04.053|vauthors=Nugent J, Childers M, Singh-Miller N, Howard R, Allard R, Eberly M|s2cid=195327630}}</ref>
İdrar yolu enfeksiyonlarının %80-85’inin altında yatan sebep ''[[Escherichia coli|E. coli]]'' iken %5-10’unda sebep ''[[Staphylococcus saprophyticus]]'''‘tur.<ref name=Review08/> Nadiren [[Virüs|viral]] veya [[fungal]] enfeksiyonlara bağlı olarak da ortaya çıkabilirler.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Amdekar|ad=S|eşyazarlar=Singh, V, Singh, DD|başlık=Probiotic therapy: immunomodulating approach toward urinary tract infection.|dergi=Current microbiology|tarih=Kasım 2011|cilt=63|sayı=5|sayfalar=484-90|pmid=21901556|doi=10.1007/s00284-011-0006-2}}</ref> Diğer bakteriyel sebepler arasında şunlar sayılabilir: ''[[Klebsiella]]'', ''[[Proteus bacteria|Proteus]]'', ''[[Pseudomonas]]'' ve ''[[Enterobacter]]''. Bunlar yaygın olarak görülmezler ve normalde üriner sistem anormallikleri veya [[üriner kateterizasyon]] ile ilgilidirler.<ref name=Sal2011/> ''[[Staphylococcus aureus]]'' kaynaklı idrar yolu enfeksiyonları normalde kan kaynaklı enfeksiyonlardan sonra görülürler.<ref name=EM2011/>


===Cinsellik===
===Yaşlılar===
Yaşlılarda idrar yolu semptomları sıklıkla görülmez.<ref name="Elder20112" /> Başvurular inkontinans, [[Değişen bilinç düzeyi|mental durum değişikliği]] veya yorgunluk gibi tek semptomlarla belirsiz olabilirken,<ref name="EM20112" /> bazıları sağlık hizmeti sağlayıcısına ilk semptomlar olarak bir kan enfeksiyonu olan [[sepsis]] ile başvurur.<ref name="Sal20112" /> Birçok yaşlı insanda önceden inkontinans veya [[demans]] olması nedeniyle teşhis karmaşık olabilir.<ref name="Elder20112" />
Genç, cinsel olarak aktif kadınlarda, cinsel ilişki mesane enfeksiyonlarının %75-90’ının altında yatan sebep olmakla birlikte, enfeksiyon riski cinsel ilişki sıklığına bağlıdır.<ref name=Review08>{{Dergi kaynağı|yazar=Nicolle LE|başlık=Uncomplicated urinary tract infection in adults including uncomplicated pyelonephritis|dergi=Urol Clin North Am|cilt=35|sayı=1|sayfalar=1-12, v|yıl=2008|pmid=18061019|doi=10.1016/j.ucl.2007.09.004}}</ref> "Balayı sistiti" terimi, evliliğin ilk dönemlerindeki bu sık İYE olgusunu tanımlamak için kullanılır. [[Menopoz|menopoz sonrası]]kadınlarda, cinsel ilişki İYE gelişmesi riskine etki etmez.<!-- <ref name=Review08/> --> Cinsel ilişki sıklığından bağımsız olarak [[spermisit]] kullanımı İYE riskini artırır.<ref name=Review08/>


İleri demans gibi idrar semptomlarını bildiremeyecek sistemik enfeksiyon belirtileri olanlarda idrar kültürü almak mantıklıdır.<ref name="AMDA2015">{{Citation|url=http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/amda/|title=Ten Things Physicians and Patients Should Question|access-date=20 April 2015|archive-date=13 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140913011101/http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/amda/|date=February 2014|work=[[Choosing Wisely]]: an initiative of the [[ABIM Foundation]]|publisher=AMDA – The Society for Post-Acute and Long-Term Care Medicine|author1=AMDA – The Society for Post-Acute and Long-Term Care Medicine|author1-link=AMDA – The Society for Post-Acute and Long-Term Care Medicine|url-status=live}}</ref> Sistemik enfeksiyon belirtileri arasında ateş veya normalden 1,1 °C'den fazla sıcaklık artışı, titreme ve [[Lökositoz|artmış beyaz kan hücresi]] sayısı yer alır.<ref name="AMDA2015" />
Kadınlarda [[idrar yolu]] daha kısa ve [[anüs]]e daha yakın olduğundan, kadınlarda İYE görülmesi ihtimali dha yüksektir.<ref name=NA2011>{{Dergi kaynağı|soyadı=Dielubanza|ad=EJ|eşyazarlar=Schaeffer, AJ|başlık=Urinary tract infections in women.|url=https://archive.org/details/sim_medical-clinics-of-north-america_2011-01_95_1/page/27|dergi=The Medical clinics of North America|tarih=Ocak 2011|cilt=95|sayı=1|sayfalar=27-41|pmid=21095409|doi=10.1016/j.mcna.2010.08.023}}</ref> [[Menopoz]] ile birlikte kadınlardaki östrojen seviyesi düştüğünden, koruyucu [[vajinal flora]] kaybına bağlı olarak idrar yolu enfeksiyonu riski artar.<ref name=NA2011/>

==Neden==
[[File:UPEC_adhered_to_BEC.jpg|bağlantı=https://en.wikipedia.org/wiki/File:UPEC_adhered_to_BEC.jpg|küçükresim|Mesane epitel hücresine yapışan üropatojenik ''Escherichia coli'' ([[UPEC]]) hücreleri]]
Toplum kaynaklı idrar yolu enfeksiyonlarının %80-85'inin nedeni bağırsak kaynaklı [[UPEC|üropatojenik E. coli]],<ref>{{cite journal|title=The nature of immune responses to urinary tract infections|date=October 2015|issue=10|pages=655–663|journal=Nature Reviews. Immunology|volume=15|pmc=4926313|pmid=26388331|doi=10.1038/nri3887|vauthors=Abraham SN, Miao Y}}</ref> %5-10'unun nedeni ise ''[[Staphylococcus saprophyticus]]''<nowiki/>'tur.<ref name="Review082" /> Nadiren [[Virüs|viral]] veya [[Mantarlar|fungal]] enfeksiyonlara bağlı olabilirler.<ref>{{cite journal|title=Probiotic therapy: immunomodulating approach toward urinary tract infection|date=November 2011|issue=5|pages=484–490|journal=Current Microbiology|volume=63|pmid=21901556|doi=10.1007/s00284-011-0006-2|vauthors=Amdekar S, Singh V, Singh DD|s2cid=24123416}}</ref> Sağlık hizmetleriyle ilişkili idrar yolu enfeksiyonları (çoğunlukla [[İdrar sondası|üriner kateterizasyonla]] ilgili), aşağıdakileri içeren çok daha geniş bir patojen yelpazesini içerir: ''E. coli'' (%27), ''[[Klebsiella]]'' (%11), ''[[Pseudomonas]]'' (%11), mantar patojeni ''[[Candida albicans]]'' (%9) ve ''[[Enterococcus]]'' (%7) ve diğerleri.<ref name="Sal20112" /><ref>{{cite journal|url=https://zenodo.org/record/1235706|title=Antimicrobial-resistant pathogens associated with healthcare-associated infections: summary of data reported to the National Healthcare Safety Network at the Centers for Disease Control and Prevention, 2009-2010|access-date=2 July 2019|archive-date=16 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200316215808/https://zenodo.org/record/1235706|date=January 2013|display-authors=6|issue=1|pages=1–14|journal=Infection Control and Hospital Epidemiology|volume=34|pmid=23221186|doi=10.1086/668770|vauthors=Sievert DM, Ricks P, Edwards JR, Schneider A, Patel J, Srinivasan A, Kallen A, Limbago B, Fridkin S|s2cid=7663664|url-status=live}}</ref><ref>{{cite journal|title=Epidemiology of intensive care unit-acquired urinary tract infections|date=February 2006|issue=1|pages=67–71|journal=Current Opinion in Infectious Diseases|volume=19|pmid=16374221|doi=10.1097/01.qco.0000200292.37909.e0|vauthors=Bagshaw SM, Laupland KB|s2cid=23726078}}</ref> ''[[Staphylococcus aureus]]''<nowiki/>'a bağlı idrar yolu enfeksiyonları tipik olarak kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlara ikincil olarak ortaya çıkar.<ref name="EM20112" /> ''[[Chlamydia trachomatis]]'' ve ''[[Mycoplasma genitalium]]'' [[Üretra|üretrayı]] enfekte edebilir ancak mesaneyi enfekte edemez.<ref>{{cite web|url=http://kidney.niddk.nih.gov/kudiseases/pubs/utiadult/|title=Urinary Tract Infections in Adults|access-date=1 January 2015|archive-date=9 January 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150109084836/http://kidney.niddk.nih.gov/KUDiseases/pubs/utiadult/|url-status=live}}</ref> Bu enfeksiyonlar genellikle idrar yolu enfeksiyonu yerine [[üretrit]] olarak sınıflandırılır.<ref>{{cite journal|title=Diagnosis and treatment of urethritis in men|date=April 2010|issue=7|pages=873–878|journal=American Family Physician|volume=81|pmid=20353145|vauthors=Brill JR}}</ref>

=== {{anchor|Balayı sistiti}}Cinsel ilişki ===
Cinsel olarak aktif genç kadınlarda, [[Cinsel ilişki|cinsel aktivite]] mesane enfeksiyonlarının %75-90'ının nedenidir ve enfeksiyon riski seks sıklığıyla ilişkilidir.<ref name="Review082" /> "Balayı sistiti" terimi, erken evlilik sırasında sık görülen bu İYE olgusuna uygulanmıştır. [[Menopoz]] sonrası kadınlarda cinsel aktivite İYE gelişme riskini etkilemez.<ref name="Review082" /> Cinsel sıklıktan bağımsız olarak [[spermisit]] kullanımı İYE riskini artırmaktadır.<ref name="Review082" /> [[Diyafram (doğum kontrolü)|Diyafram]] kullanımı da ilişkilidir.<ref name="recurrent uti">{{cite journal|title=Recurrent urinary tract infections|date=December 2005|issue=6|pages=861–873|journal=Best Practice & Research. Clinical Obstetrics & Gynaecology|volume=19|pmid=16298166|doi=10.1016/j.bpobgyn.2005.08.003|vauthors=Franco AV}}</ref> Spermisit içermeyen [[prezervatif]] kullanımı veya [[doğum kontrol hapı]] kullanımı komplike olmayan idrar yolu enfeksiyonu riskini artırmaz.<ref name="Review082" /><ref>{{cite book|title=Schaechter's Mechanism of Microbial Disease|location=Baltimore|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|year=2007|isbn=978-0-7817-5342-5|vauthors=Engleberg NC, DiRita V, Dermody TS}}</ref>

Kadınlar erkeklere göre İYE'ye daha yatkındır çünkü kadınlarda [[üretra]] çok daha kısa ve [[Anüs|anüse]] daha yakındır.<ref name="NA20112">{{cite journal|url=|title=Urinary tract infections in women|date=January 2011|issue=1|pages=27–41|journal=The Medical Clinics of North America|volume=95|pmid=21095409|doi=10.1016/j.mcna.2010.08.023|vauthors=Dielubanza EJ, Schaeffer AJ}}</ref> Menopozla birlikte kadınların [[östrojen]] seviyeleri düştükçe, koruyucu [[Vajinal flora|vajinal floranın]] kaybı nedeniyle idrar yolu enfeksiyonu riski artar.<ref name="NA20112" /> Ayrıca, bazen menopozdan sonra ortaya çıkabilen [[Atrofik vajinit|vajinal atrofi]], tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları ile ilişkilidir.<ref name="vaginal atrophy">{{cite journal|title=Multidisciplinary overview of vaginal atrophy and associated genitourinary symptoms in postmenopausal women|date=December 2013|issue=2|pages=44–53|journal=Sexual Medicine|volume=1|pmc=4184497|pmid=25356287|doi=10.1002/sm2.17|vauthors=Goldstein I, Dicks B, Kim NN, Hartzell R}}</ref>

[[Kronik prostatit/kronik pelvik ağrı sendromu]] ve [[kronik bakteriyel prostatit]] (akut bakteriyel prostatit veya [[asemptomatik inflamatuar prostatit]] değil) şeklindeki kronik prostatit erkeklerde tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilir. Enfeksiyon riski erkekler yaşlandıkça artar. Yaşlı erkeklerin idrarında yaygın olarak bakteri bulunsa da bu durum idrar yolu enfeksiyonu riskini etkilemiyor gibi görünmektedir.<ref name="AFP2016ChronProst">{{cite journal|title=Common Questions About Chronic Prostatitis|date=February 2016|issue=4|pages=290–296|journal=American Family Physician|volume=93|pmid=26926816|vauthors=Holt JD, Garrett WA, McCurry TK, Teichman JM}}</ref>


===Üriner kateterler===
===Üriner kateterler===
[[Kateter|Üriner kateterizasyon]] idrar yolu enfeksiyonu riskini artırır.<!-- <ref name=NA2011/> --> [[Bakteriüri]] (ürede bakteri) riski, günlük %3 ila %6 arasındadır ve semptomatik enfeksiyonların azaltılmasında engelleyici antibiyotiklerin etkisi yoktur.<ref name=NA2011/> İlişkili bir enfeksiyon riski, yalnızca gerekli olduğunda insersiyon için [[aseptik teknik]] kullanılarak ve kateterin tıkanmaksızın drenajı korunarak azaltılabilir.<ref>{{Dergi kaynağı|yazar=Nicolle LE|başlık=The chronic indwelling catheter and urinary infection in long-term-care facility residents|url=https://archive.org/details/sim_infection-control-and-hospital-epidemiology_2001-05_22_5/page/316|dergi=Infect Control Hosp Epidemiol|cilt=22|sayı=5|sayfalar=316-21|yıl=2001|pmid=11428445|doi=10.1086/501908}}</ref><ref>{{Dergi kaynağı|yazar=Phipps S, Lim YN, McClinton S, Barry C, Rane A, N'Dow J|başlık=Cochrane Database of Systematic Reviews|dergi=Cochrane Database Syst Rev|cilt=|sayı=2|sayfalar=CD004374|yıl=2006|pmid=16625600|doi=10.1002/14651858.CD004374.pub2|editör1-soyadı=Phipps|editör1-ad=Simon|bölüm=Short term urinary catheter policies following urogenital surgery in adults}}</ref><ref>{{Dergi kaynağı|yazar=Gould CV, Umscheid CA, Agarwal RK, Kuntz G, Pegues DA|başlık=Guideline for prevention of catheter-associated urinary tract infections 2009|url=https://archive.org/details/sim_infection-control-and-hospital-epidemiology_2010-04_31_4/page/319|dergi=Infect Control Hosp Epidemiol|cilt=31|sayı=4|sayfalar=319-26|yıl=2010|pmid=20156062|doi=10.1086/651091}}</ref>
[[İdrar sondası|Üriner kateterizasyon]] idrar yolu enfeksiyonu riskini artırır. [[Bakteriüri]] (idrarda bakteri bulunması) riski günde yüzde üç ila altı arasındadır ve [[Profilaksi|profilaktik]] antibiyotikler semptomatik enfeksiyonları azaltmada etkili değildir.<ref name="NA20112" /> Enfeksiyon riski, kateterin yalnızca gerekli olduğunda takılması, takma işlemi için [[Asepsi|aseptik]] teknik kullanılması ve kateterin kapalı drenajının engellenmemesi ile azaltılabilir.<ref name="Nic2001">{{cite journal|title=The chronic indwelling catheter and urinary infection in long-term-care facility residents|date=May 2001|issue=5|pages=316–321|journal=Infection Control and Hospital Epidemiology|volume=22|pmid=11428445|doi=10.1086/501908|vauthors=Nicolle LE|s2cid=40832193}}</ref><ref>{{cite journal|title=Short term urinary catheter policies following urogenital surgery in adults|date=April 2006|issue=2|pages=CD004374|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|pmid=16625600|doi=10.1002/14651858.CD004374.pub2|vauthors=Phipps S, Lim YN, McClinton S, Barry C, Rane A, N'Dow J|veditors=Phipps S}}</ref><ref name="Gould2009">{{cite journal|url=https://zenodo.org/record/1235702|title=Guideline for prevention of catheter-associated urinary tract infections 2009|access-date=2 July 2019|archive-date=16 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200316015723/https://zenodo.org/record/1235702|date=April 2010|issue=4|pages=319–326|journal=Infection Control and Hospital Epidemiology|volume=31|pmid=20156062|doi=10.1086/651091|vauthors=Gould CV, Umscheid CA, Agarwal RK, Kuntz G, Pegues DA|s2cid=31266013|url-status=live}}</ref>

[[İdrar toplama cihazı|Kondom kateteri]] kullanan erkek [[Aletli dalış|dalgıçlar]] ve [[Su geçirmez elbise|su geçirmez elbiseleri]] için harici kateter cihazları kullanan kadın dalgıçlar da idrar yolu enfeksiyonlarına karşı hassastırlar.<ref name="pmid22752741">{{cite journal|url=http://archive.rubicon-foundation.org/9482|title=Genitourinary infection and barotrauma as complications of 'P-valve' use in drysuit divers|access-date=2013-04-04|archive-date=26 May 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130526025635/http://archive.rubicon-foundation.org/xmlui/handle/123456789/9482|date=December 2009|issue=4|pages=210–212|journal=Diving and Hyperbaric Medicine|volume=39|pmid=22752741|vauthors=Harris R|url-status=usurped}}</ref>


===Diğerleri===
===Diğerleri===
Ailelerde mesane enfeksiyonu yatkınlığı görülebilir.<!-- <ref name=Review08/> --> Diğer faktörler arasında [[diabetes mellitus|diyabet]],<ref name=Review08/> [[sünnet]]siz olmak ve [[benign prostat hipertrofisi|büyük prostat]] sahibi olmak sayılabilir.<ref name=EM2011/> Komplike hale getiren faktörler belirsizdir ve anatomik, fonksiyonel veya metabolik anormalliklere yatkınlığı içerirler.<!-- <ref name=bryan/> --> Komplike bir İYE’nun tedavisi daha güçtür ve genellikle daha sıkı değerlendirme, tedavi ve takip gerektirir.<ref name=bryan>[http://pathmicro.med.sc.edu/infectious%20disease/Urinary%20Tract%20Infections.htm Infectious Disease, Chapter Seven, Urinary Tract Infections] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140929201242/http://pathmicro.med.sc.edu/infectious%20disease/Urinary%20Tract%20Infections.htm |tarih=29 Eylül 2014 }} from ''Infectious Disease Section of Microbiology and Immunology On-line''. By Charles Bryan MD. University of South Carolina. This page last changed on Wednesday, April 27, 2011</ref> Çocuklarda İYE’ler [[vezikoüreteral reflü]] ([[üre]]nin [[idrar torbası|mesane]]den [[üreter]]lere veya [[böbrek]]lere anormal hareketi) ve [[kabızlık]] ile bağlantılıdır.<ref name=PeadsNA2011/>
Ailelerde mesane enfeksiyonu yatkınlığı görülebilir.<!-- <ref name=Review08/> --> Diğer faktörler arasında [[diabetes mellitus|diyabet]],<ref name="Review08">{{Dergi kaynağı|başlık=Uncomplicated urinary tract infection in adults including uncomplicated pyelonephritis|sayı=1|sayfalar=1-12, v|dergi=Urol Clin North Am|yıl=2008|cilt=35|yazar=Nicolle LE|pmid=18061019|doi=10.1016/j.ucl.2007.09.004}}</ref> [[sünnet]]siz olmak ve [[benign prostat hipertrofisi|büyük prostat]] sahibi olmak sayılabilir.<ref name="EM2011">{{Dergi kaynağı|url=https://archive.org/details/sim_emergency-medicine-clinics-of-north-america_2011-08_29_3/page/539|başlık=Diagnosis and management of urinary tract infection and pyelonephritis.|eşyazarlar=Takhar, SS|tarih=Ağustos 2011|sayı=3|sayfalar=539-52|dergi=Emergency medicine clinics of North America|cilt=29|ad=DR|soyadı=Lane|pmid=21782073|doi=10.1016/j.emc.2011.04.001}}</ref> Komplike hale getiren faktörler belirsizdir ve anatomik, fonksiyonel veya metabolik anormalliklere yatkınlığı içerirler.<!-- <ref name=bryan/> --> Komplike bir İYE’nun tedavisi daha güçtür ve genellikle daha sıkı değerlendirme, tedavi ve takip gerektirir.<ref name=bryan>[http://pathmicro.med.sc.edu/infectious%20disease/Urinary%20Tract%20Infections.htm Infectious Disease, Chapter Seven, Urinary Tract Infections] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140929201242/http://pathmicro.med.sc.edu/infectious%20disease/Urinary%20Tract%20Infections.htm |tarih=29 Eylül 2014 }} from ''Infectious Disease Section of Microbiology and Immunology On-line''. By Charles Bryan MD. University of South Carolina. This page last changed on Wednesday, April 27, 2011</ref> Çocuklarda İYE’ler [[vezikoüreteral reflü]] ([[üre]]nin [[idrar torbası|mesane]]den [[üreter]]lere veya [[böbrek]]lere anormal hareketi) ve [[kabızlık]] ile bağlantılıdır.<ref name=PeadsNA2011/>


[[Omurilik yaralanması]] geçirmiş kişilerde, kısmen kronik kateter kullanımı ve kısmen de [[işeme|boşaltım]] fonksiyon bozukluğu nedeniyle idrar yolu enfeksiyonu daha yüksektir.<ref name=Spine2010>{{Dergi kaynağı|soyadı=Eves|ad=FJ|eşyazarlar=Rivera, N|başlık=Prevention of urinary tract infections in persons with spinal cord injury in home health care.|dergi=Home healthcare nurse|tarih=Nisan 2010|cilt=28|sayı=4|sayfalar=230-41|pmid=20520263|doi=10.1097/NHH.0b013e3181dc1bcb}}</ref> Bu popülasyonda en yaygın enfeksiyon sebebi ve yine en yaygın hastaneye başvurma sebebidir.<ref name=Spine2010/> Bunlara ek olarak [[yabanmersini suyu]] veya yabanmersini desteği kullanımının bu popülasyonda önleme ve tedavide etkisiz olduğu görülmüştür.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Opperman|ad=EA|başlık=Cranberry is not effective for the prevention or treatment of urinary tract infections in individuals with spinal cord injury.|dergi=Spinal cord|tarih=Haziran 2010|cilt=48|sayı=6|sayfalar=451-6|pmid=19935757|doi=10.1038/sc.2009.159}}</ref>
[[Omurilik yaralanması]] geçirmiş kişilerde, kısmen kronik kateter kullanımı ve kısmen de [[işeme|boşaltım]] fonksiyon bozukluğu nedeniyle idrar yolu enfeksiyonu daha yüksektir.<ref name=Spine2010>{{Dergi kaynağı|soyadı=Eves|ad=FJ|eşyazarlar=Rivera, N|başlık=Prevention of urinary tract infections in persons with spinal cord injury in home health care.|dergi=Home healthcare nurse|tarih=Nisan 2010|cilt=28|sayı=4|sayfalar=230-41|pmid=20520263|doi=10.1097/NHH.0b013e3181dc1bcb}}</ref> Bu popülasyonda en yaygın enfeksiyon sebebi ve yine en yaygın hastaneye başvurma sebebidir.<ref name=Spine2010/> Bunlara ek olarak [[yabanmersini suyu]] veya yabanmersini desteği kullanımının bu popülasyonda önleme ve tedavide etkisiz olduğu görülmüştür.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Opperman|ad=EA|başlık=Cranberry is not effective for the prevention or treatment of urinary tract infections in individuals with spinal cord injury.|dergi=Spinal cord|tarih=Haziran 2010|cilt=48|sayı=6|sayfalar=451-6|pmid=19935757|doi=10.1038/sc.2009.159}}</ref>
41. satır: 52. satır:


==Önleme==
==Önleme==
İYE sıklığını etkilediği onaylanmamış bir dizi önlem arasında aşağıdakiler sayılabilir: [[doğum kontrol hapları]] veya [[kondomlar]]ın kullanılması, cinsel ilişkiden hemen sonra işemek, kullanılan iç çamaşırı türü, işeme veya [[dışkılama]] sonrasında başvurulan kişisel hijyen yöntemleri veya bir kişinin banyo yapıp yapmadığı veya duş alıp almadığı.<ref name=Review08/> Benzer şekilde, kişinin idrarını tutması, [[tampon]] kullanımı ve suyla yıkamanın etkisi hakkında da kanıt bulunmamaktadır.<ref name=NA2011/>
İYE sıklığını etkilediği onaylanmamış bir dizi önlem arasında aşağıdakiler sayılabilir: [[doğum kontrol hapları]] veya [[kondomlar]]ın kullanılması, cinsel ilişkiden hemen sonra işemek, kullanılan iç çamaşırı türü, işeme veya [[dışkılama]] sonrasında başvurulan kişisel hijyen yöntemleri veya bir kişinin banyo yapıp yapmadığı veya duş alıp almadığı.<ref name=Review08/> Benzer şekilde, kişinin idrarını tutması, [[tampon]] kullanımı ve suyla yıkamanın etkisi hakkında da kanıt bulunmamaktadır.<ref name="NA2011">{{Dergi kaynağı|url=https://archive.org/details/sim_medical-clinics-of-north-america_2011-01_95_1/page/27|başlık=Urinary tract infections in women.|eşyazarlar=Schaeffer, AJ|tarih=Ocak 2011|sayı=1|sayfalar=27-41|dergi=The Medical clinics of North America|cilt=95|ad=EJ|soyadı=Dielubanza|pmid=21095409|doi=10.1016/j.mcna.2010.08.023}}</ref>


Doğum kontrol yöntemi olarak spermisit veya diyafram kullanan ve sıklıkla idrar yolu enfeksiyonu yaşayan kişilere, alternatif yöntemler kullanılması tavsiye edilir.<ref name=Sal2011/> [[Yabanmersini]] (suyu veya kapsülü) sıklıkla enfeksiyon yaşayanlarda vakaları azaltabilir,<ref name=Jepson/><ref name=Wang2012>{{Dergi kaynağı | yazar=Wang CH, Fang CC, Chen NC ''et al'' | başlık=Cranberry-containing products for prevention of urinary tract infections in susceptible populations | dergi=Arch Intern Med | yıl=2012 | cilt=172 | sayı=13 | sayfalar=988-96|doi=10.1001/archinternmed.2012.3004}}</ref> ancak uzun vadeli tolerans sorunludur<ref name=Jepson>{{Dergi kaynağı|yazar=Jepson RG, Craig JC|başlık=Cochrane Database of Systematic Reviews|dergi=Cochrane Database Syst Rev|sayı=1|sayfalar=CD001321|yıl=2008|pmid=18253990|doi=10.1002/14651858.CD001321.pub4|editör1-soyadı=Jepson|editör1-ad=Ruth G|bölüm=Cranberries for preventing urinary tract infections }}</ref> ve %30’un üzerinde gastrointestinal rahatsızlık görülür.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Rossi|ad=R|eşyazarlar=Porta, S, Canovi, B|başlık=Overview on cranberry and urinary tract infections in females.|dergi=Journal of Clinical Gastroenterology|tarih=Eylül 2010|cilt=44 Suppl 1|sayfalar=S61-2|pmid=20495471|doi=10.1097/MCG.0b013e3181d2dc8e}}</ref> Günde iki kez kullanım günde bir kez kullanımdan daha etkili olabilir.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Wang|ad=CH|eşyazarlar=Fang, CC; Chen, NC; Liu, SS; Yu, PH; Wu, TY; Chen, WT; Lee, CC; Chen, SC|başlık=Cranberry-containing products for prevention of urinary tract infections in susceptible populations: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials.|dergi=Archives of Internal Medicine|tarih=9 Temmuz 2012|cilt=172|sayı=13|sayfalar=988-96|pmid=22777630}}</ref> 2011 yılı itibarıyla, intravajinal [[probiyotikler]]in faydalı olup olmadığının belirlenmesi için daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.<ref name=Sal2011/> [[Spermisit]]siz kondom kullanımı veya doğrum kontrol haplarının kullanımı, komplike olmayan idrar yolu enfeksiyonu riskini artırmaz.<ref>{{Kitap kaynağı |soyadı1= Engleberg|ad1= N C|yazarbağı1= |soyadı2= DiRita|ad2=V | soyadı3=Dermody | ad3=T S | yazarbağı2= |eşyazarlar= |editör1-ad=|editör1-soyadı= |editör1-bağ= |diğerleri= |başlık= Schaechter's Mechanism of Microbial Disease|çeviribaşlık= |url=https://archive.org/details/schaechtersmecha0000unse|arşivurl= |arşivtarihi= |erişimtarihi= |tür= |basım=4|seri= |cilt= |tarih= |yıl= 2007 |ay= |özgünyıl=|yayıncı= Lippincott Williams & Wilkins |yer= Baltimore|isbn=978-0-7817-5342-5 |oclc= |doi= |id= |sayfa= |sayfalar=|yer=618 |çeviribölüm= |bölüm= 63|bölümurl= |alıntı= |kaynak= |bibcode= |diğerözet= |diğertarih= |ayırıcı=|postscript= |sonyazarve=}}</ref>
Doğum kontrol yöntemi olarak spermisit veya diyafram kullanan ve sıklıkla idrar yolu enfeksiyonu yaşayan kişilere, alternatif yöntemler kullanılması tavsiye edilir.<ref name=Sal2011/> [[Yabanmersini]] (suyu veya kapsülü) sıklıkla enfeksiyon yaşayanlarda vakaları azaltabilir,<ref name=Jepson/><ref name=Wang2012>{{Dergi kaynağı | yazar=Wang CH, Fang CC, Chen NC ''et al'' | başlık=Cranberry-containing products for prevention of urinary tract infections in susceptible populations | dergi=Arch Intern Med | yıl=2012 | cilt=172 | sayı=13 | sayfalar=988-96|doi=10.1001/archinternmed.2012.3004}}</ref> ancak uzun vadeli tolerans sorunludur<ref name=Jepson>{{Dergi kaynağı|yazar=Jepson RG, Craig JC|başlık=Cochrane Database of Systematic Reviews|dergi=Cochrane Database Syst Rev|sayı=1|sayfalar=CD001321|yıl=2008|pmid=18253990|doi=10.1002/14651858.CD001321.pub4|editör1-soyadı=Jepson|editör1-ad=Ruth G|bölüm=Cranberries for preventing urinary tract infections }}</ref> ve %30’un üzerinde gastrointestinal rahatsızlık görülür.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Rossi|ad=R|eşyazarlar=Porta, S, Canovi, B|başlık=Overview on cranberry and urinary tract infections in females.|dergi=Journal of Clinical Gastroenterology|tarih=Eylül 2010|cilt=44 Suppl 1|sayfalar=S61-2|pmid=20495471|doi=10.1097/MCG.0b013e3181d2dc8e}}</ref> Günde iki kez kullanım günde bir kez kullanımdan daha etkili olabilir.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Wang|ad=CH|eşyazarlar=Fang, CC; Chen, NC; Liu, SS; Yu, PH; Wu, TY; Chen, WT; Lee, CC; Chen, SC|başlık=Cranberry-containing products for prevention of urinary tract infections in susceptible populations: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials.|dergi=Archives of Internal Medicine|tarih=9 Temmuz 2012|cilt=172|sayı=13|sayfalar=988-96|pmid=22777630}}</ref> 2011 yılı itibarıyla, intravajinal [[probiyotikler]]in faydalı olup olmadığının belirlenmesi için daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.<ref name=Sal2011/> [[Spermisit]]siz kondom kullanımı veya doğrum kontrol haplarının kullanımı, komplike olmayan idrar yolu enfeksiyonu riskini artırmaz.<ref>{{Kitap kaynağı |soyadı1= Engleberg|ad1= N C|yazarbağı1= |soyadı2= DiRita|ad2=V | soyadı3=Dermody | ad3=T S | yazarbağı2= |eşyazarlar= |editör1-ad=|editör1-soyadı= |editör1-bağ= |diğerleri= |başlık= Schaechter's Mechanism of Microbial Disease|çeviribaşlık= |url=https://archive.org/details/schaechtersmecha0000unse|arşivurl= |arşivtarihi= |erişimtarihi= |tür= |basım=4|seri= |cilt= |tarih= |yıl= 2007 |ay= |özgünyıl=|yayıncı= Lippincott Williams & Wilkins |yer= Baltimore|isbn=978-0-7817-5342-5 |oclc= |doi= |id= |sayfa= |sayfalar=|yer=618 |çeviribölüm= |bölüm= 63|bölümurl= |alıntı= |kaynak= |bibcode= |diğerözet= |diğertarih= |ayırıcı=|postscript= |sonyazarve=}}</ref>

Sayfanın 20.06, 15 Ocak 2024 tarihindeki hâli

İdrar yolu enfeksiyonu
Diğer adlarAkut sistit, basit sistit, mesane enfeksiyonu, semptomatik bakteriüri
İdrar yolu enfeksiyonu olan bir kişinin idrarında mikroskopi kullanılarak görülen çok sayıda akyuvar
UzmanlıkEnfeksiyon hastalıkları, üroloji
Belirtilerİdrar yaparken ağrı, sık idrara çıkma, mesanenin boş olmasına rağmen idrara çıkma ihtiyacı hissetme[1]
NedenleriÇoğu zaman Escherichia coli[2]
Risk faktörüKateterizasyon (Foley kateteri), kadın anatomisi, cinsel ilişki, diyabet, obezite, aile öyküsü[2]
TanıSemptomlara dayanarak, idrar kültürü[3][4]
Ayırıcı tanıVulvovajinit, üretrit, pelvik inflamatuar hastalık, interstisyel sistit,[5] böbrek taşı[6]
TedaviAntibiyotikler (nitrofurantoin veya trimetoprim/sulfametoksazol)[7]
Sıklık152 milyon (2015)[8]
Ölüm196.500 (2015)[9]

İdrar yolu enfeksiyonu (İYE), idrar yolunun bir bölümünü etkileyen bir enfeksiyondur.[1] Alt idrar yollarını etkilediğinde mesane enfeksiyonu (sistit), üst idrar yollarını etkilediğinde ise böbrek enfeksiyonu (piyelonefrit) olarak bilinir.[10] Alt idrar yolu enfeksiyonu belirtileri arasında idrar yaparken ağrı, sık idrara çıkma ve mesanenin boş olmasına rağmen idrar yapma ihtiyacı hissetme yer alır.[1] Böbrek enfeksiyonu semptomları arasında genellikle alt İYE belirtilerine ek olarak ateş ve ağrı yer alır.[10] Nadiren idrar kanlı görünebilir.[11] Çok yaşlılarda ve çok gençlerde belirtiler belirsiz veya spesifik olmayabilir.[1][12]

Enfeksiyonun en yaygın nedeni Escherichia coli'dir, ancak bazen diğer bakteriler veya mantarlar da neden olabilir.[2] Risk faktörleri arasında kadın anatomisi, cinsel ilişki, diyabet, obezite ve aile öyküsü yer almaktadır.[2] Cinsel ilişki bir risk faktörü olmasına rağmen, İYE'ler cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) olarak sınıflandırılmaz.[13] Piyelonefrit genellikle mesane enfeksiyonuna bağlı olarak ortaya çıkar ancak kan yoluyla bulaşan bakteriyel bir enfeksiyondan da kaynaklanabilir.[14] Genç ve sağlıklı kadınlarda tanı yalnızca semptomlara dayanılarak konulabilir.[15] Belirsiz semptomları olanlarda teşhis zor olabilir çünkü enfeksiyon olmadan da bakteriler mevcut olabilir.[16] Karmaşık vakalarda veya tedavi başarısız olursa idrar kültürü yararlı olabilir.[17]

Komplike olmayan vakalarda, İYE'ler nitrofurantoin veya trimetoprim/sülfametoksazol gibi kısa süreli antibiyotiklerle tedavi edilir.[11] Bu durumu tedavi etmek için kullanılan antibiyotiklerin çoğuna karşı direnç artmaktadır.[1] Komplike vakalarda, daha uzun bir kür veya intravenöz antibiyotikler gerekebilir.[11] Semptomlar iki veya üç gün içinde düzelmezse daha ileri tanısal testler gerekebilir.[17] Fenazopiridin semptomlara yardımcı olabilir.[1] İdrarında bakteri veya beyaz kan hücresi bulunan ancak semptomları olmayan kişilerde, hamilelik istisna olsa da,[18] genellikle antibiyotiklere ihtiyaç duyulmaz.[19] Sık enfeksiyon geçirenlerde belirtiler başlar başlamaz kısa süreli antibiyotik alınabilir veya önleyici tedbir olarak uzun süreli antibiyotik kullanılabilir.[20]

Bir yıl içinde yaklaşık 150 milyon kişide idrar yolu enfeksiyonu gelişmektedir.[2] Kadınlarda erkeklere kıyasla daha yaygındır, ancak kalıcı kateterler taşınırken anatomiler arasında benzerdir.[11][21] Kadınlarda en yaygın bakteriyel enfeksiyon şeklidir.[22] Kadınların %10'u belirli bir yıl içinde idrar yolu enfeksiyonu geçirir ve kadınların yarısı yaşamlarının bir döneminde en az bir enfeksiyon geçirir.[11][15] En sık 16 ila 35 yaşları arasında görülürler.[11] Nüksler yaygındır.[11] İdrar yolu enfeksiyonları antik çağlardan beri tanımlanmaktadır ve ilk belgelenmiş tanım MÖ 1550'lere tarihlenen Ebers Papirüsü'nde yer almaktadır.[23]

Belirti ve semptomlar

İdrar yolu enfeksiyonu nedeniyle sepsis geçiren bir kişide görüldüğü gibi idrar irin içerebilir (piyüri olarak bilinen bir durum).

Alt idrar yolu enfeksiyonu aynı zamanda mesane enfeksiyonu olarak da anılır. En yaygın belirtiler işemede yanma ve vajinal akıntı olmadan sık sık işemek (veya işeme ihtiyacı hissetmek) ve ciddi bir ağrıdır.[15] Bu belirtiler hafif veya şiddetli olabilir[10] ve sağlıklı kadınlarda ortalama altı gün sürebilir.[22] Kasık kemiğinin üzerinde veya sırtın alt kısmında bir miktar ağrı mevcut olabilir. Üst idrar yolu enfeksiyonu veya piyelonefrit geçiren kişilerde alt idrar yolu enfeksiyonunun klasik semptomlarına ek olarak yan ağrısı, ateş veya bulantı ve kusma görülebilir.[10] Nadiren idrar kanlı görünebilir[11] veya idrarda gözle görülür irin bulunabilir.[24]

İYE'ler deliryum, demans ve depresyon ve psikoz gibi nöropsikiyatrik bozuklukların başlaması veya kötüleşmesi ile ilişkilendirilmiştir. Bununla birlikte, İYE'nin konfüzyona neden olup olmadığını belirlemek için yeterli kanıt yoktur.[25][26][27][28] Bunun nedenleri bilinmemekle birlikte, beyni etkileyen İYE aracılı sistemik inflamatuar yanıtı içerebilir.[25][26][29][30] İnflamatuar yanıtın bir parçası olarak üretilen interlökin 6 gibi sitokinler nöroinflamasyona yol açarak dopaminerjik ve/veya glutamaterjik nörotransmisyonun yanı sıra beyin glukoz metabolizmasını da etkileyebilir.[25][26][29][30]

Çocuklar

Küçük çocuklarda idrar yolu enfeksiyonunun (İYE) tek belirtisi ateş olabilir.[31] Daha belirgin semptomların olmaması nedeniyle, iki yaşın altındaki kızlarda veya bir yaşından küçük sünnetsiz erkeklerde ateş görüldüğünde, birçok tıp derneği tarafından idrar kültürü yapılması önerilmektedir.[31] Bebekler kötü beslenebilir, kusabilir, daha fazla uyuyabilir veya sarılık belirtileri gösterebilirler.[31] Daha büyük çocuklarda yeni başlayan üriner inkontinans (mesane kontrolünün kaybı) ortaya çıkabilir.[31] İYE geçiren bir ila üç aylık her 400 bebekten yaklaşık 1'inde bakteriyel menenjit de görülmektedir.[32]

Yaşlılar

Yaşlılarda idrar yolu semptomları sıklıkla görülmez.[12] Başvurular inkontinans, mental durum değişikliği veya yorgunluk gibi tek semptomlarla belirsiz olabilirken,[10] bazıları sağlık hizmeti sağlayıcısına ilk semptomlar olarak bir kan enfeksiyonu olan sepsis ile başvurur.[11] Birçok yaşlı insanda önceden inkontinans veya demans olması nedeniyle teşhis karmaşık olabilir.[12]

İleri demans gibi idrar semptomlarını bildiremeyecek sistemik enfeksiyon belirtileri olanlarda idrar kültürü almak mantıklıdır.[33] Sistemik enfeksiyon belirtileri arasında ateş veya normalden 1,1 °C'den fazla sıcaklık artışı, titreme ve artmış beyaz kan hücresi sayısı yer alır.[33]

Neden

Mesane epitel hücresine yapışan üropatojenik Escherichia coli (UPEC) hücreleri

Toplum kaynaklı idrar yolu enfeksiyonlarının %80-85'inin nedeni bağırsak kaynaklı üropatojenik E. coli,[34] %5-10'unun nedeni ise Staphylococcus saprophyticus'tur.[15] Nadiren viral veya fungal enfeksiyonlara bağlı olabilirler.[35] Sağlık hizmetleriyle ilişkili idrar yolu enfeksiyonları (çoğunlukla üriner kateterizasyonla ilgili), aşağıdakileri içeren çok daha geniş bir patojen yelpazesini içerir: E. coli (%27), Klebsiella (%11), Pseudomonas (%11), mantar patojeni Candida albicans (%9) ve Enterococcus (%7) ve diğerleri.[11][36][37] Staphylococcus aureus'a bağlı idrar yolu enfeksiyonları tipik olarak kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlara ikincil olarak ortaya çıkar.[10] Chlamydia trachomatis ve Mycoplasma genitalium üretrayı enfekte edebilir ancak mesaneyi enfekte edemez.[38] Bu enfeksiyonlar genellikle idrar yolu enfeksiyonu yerine üretrit olarak sınıflandırılır.[39]

Cinsel ilişki

Cinsel olarak aktif genç kadınlarda, cinsel aktivite mesane enfeksiyonlarının %75-90'ının nedenidir ve enfeksiyon riski seks sıklığıyla ilişkilidir.[15] "Balayı sistiti" terimi, erken evlilik sırasında sık görülen bu İYE olgusuna uygulanmıştır. Menopoz sonrası kadınlarda cinsel aktivite İYE gelişme riskini etkilemez.[15] Cinsel sıklıktan bağımsız olarak spermisit kullanımı İYE riskini artırmaktadır.[15] Diyafram kullanımı da ilişkilidir.[40] Spermisit içermeyen prezervatif kullanımı veya doğum kontrol hapı kullanımı komplike olmayan idrar yolu enfeksiyonu riskini artırmaz.[15][41]

Kadınlar erkeklere göre İYE'ye daha yatkındır çünkü kadınlarda üretra çok daha kısa ve anüse daha yakındır.[42] Menopozla birlikte kadınların östrojen seviyeleri düştükçe, koruyucu vajinal floranın kaybı nedeniyle idrar yolu enfeksiyonu riski artar.[42] Ayrıca, bazen menopozdan sonra ortaya çıkabilen vajinal atrofi, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları ile ilişkilidir.[43]

Kronik prostatit/kronik pelvik ağrı sendromu ve kronik bakteriyel prostatit (akut bakteriyel prostatit veya asemptomatik inflamatuar prostatit değil) şeklindeki kronik prostatit erkeklerde tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilir. Enfeksiyon riski erkekler yaşlandıkça artar. Yaşlı erkeklerin idrarında yaygın olarak bakteri bulunsa da bu durum idrar yolu enfeksiyonu riskini etkilemiyor gibi görünmektedir.[44]

Üriner kateterler

Üriner kateterizasyon idrar yolu enfeksiyonu riskini artırır. Bakteriüri (idrarda bakteri bulunması) riski günde yüzde üç ila altı arasındadır ve profilaktik antibiyotikler semptomatik enfeksiyonları azaltmada etkili değildir.[42] Enfeksiyon riski, kateterin yalnızca gerekli olduğunda takılması, takma işlemi için aseptik teknik kullanılması ve kateterin kapalı drenajının engellenmemesi ile azaltılabilir.[45][46][47]

Kondom kateteri kullanan erkek dalgıçlar ve su geçirmez elbiseleri için harici kateter cihazları kullanan kadın dalgıçlar da idrar yolu enfeksiyonlarına karşı hassastırlar.[48]

Diğerleri

Ailelerde mesane enfeksiyonu yatkınlığı görülebilir. Diğer faktörler arasında diyabet,[4] sünnetsiz olmak ve büyük prostat sahibi olmak sayılabilir.[49] Komplike hale getiren faktörler belirsizdir ve anatomik, fonksiyonel veya metabolik anormalliklere yatkınlığı içerirler. Komplike bir İYE’nun tedavisi daha güçtür ve genellikle daha sıkı değerlendirme, tedavi ve takip gerektirir.[50] Çocuklarda İYE’ler vezikoüreteral reflü (ürenin mesaneden üreterlere veya böbreklere anormal hareketi) ve kabızlık ile bağlantılıdır.[51]

Omurilik yaralanması geçirmiş kişilerde, kısmen kronik kateter kullanımı ve kısmen de boşaltım fonksiyon bozukluğu nedeniyle idrar yolu enfeksiyonu daha yüksektir.[52] Bu popülasyonda en yaygın enfeksiyon sebebi ve yine en yaygın hastaneye başvurma sebebidir.[52] Bunlara ek olarak yabanmersini suyu veya yabanmersini desteği kullanımının bu popülasyonda önleme ve tedavide etkisiz olduğu görülmüştür.[53]

Oluşumu

İdrar yolu enfeksiyonlarına neden olan bakteri mesaneye genellikle idrar yolundan girer. Bununla birlikte enfeksiyon kan veya lenf yoluyla da ortaya çıkabilir. Bakterilerin idrar yoluna genellikle bağırsaktan geçtiğine ve bu nedenle kadınların anatomileri sebebiyle daha yüksek risk altında olduklarına inanılır. Mesaneye giren E. Coli mesane duvarına tutunabilir ve vücudun bağışıklık tepkisine direnen bir biyofilm oluşturabilir.[7]

Önleme

İYE sıklığını etkilediği onaylanmamış bir dizi önlem arasında aşağıdakiler sayılabilir: doğum kontrol hapları veya kondomların kullanılması, cinsel ilişkiden hemen sonra işemek, kullanılan iç çamaşırı türü, işeme veya dışkılama sonrasında başvurulan kişisel hijyen yöntemleri veya bir kişinin banyo yapıp yapmadığı veya duş alıp almadığı.[4] Benzer şekilde, kişinin idrarını tutması, tampon kullanımı ve suyla yıkamanın etkisi hakkında da kanıt bulunmamaktadır.[54]

Doğum kontrol yöntemi olarak spermisit veya diyafram kullanan ve sıklıkla idrar yolu enfeksiyonu yaşayan kişilere, alternatif yöntemler kullanılması tavsiye edilir.[7] Yabanmersini (suyu veya kapsülü) sıklıkla enfeksiyon yaşayanlarda vakaları azaltabilir,[55][56] ancak uzun vadeli tolerans sorunludur[55] ve %30’un üzerinde gastrointestinal rahatsızlık görülür.[57] Günde iki kez kullanım günde bir kez kullanımdan daha etkili olabilir.[58] 2011 yılı itibarıyla, intravajinal probiyotiklerin faydalı olup olmadığının belirlenmesi için daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.[7] Spermisitsiz kondom kullanımı veya doğrum kontrol haplarının kullanımı, komplike olmayan idrar yolu enfeksiyonu riskini artırmaz.[59]

Tedavi

Nükseden enfeksiyon sahibi kişiler için, uzun süreli günlük antibiyotik kullanımı etkilidir.[4] Sıklıkla kullanılan tedaviler arasında nitrofurantoin ve trimetoprim/sülfametaksazol sayılabilir.[7] Asiditenin düşük olduğu mesanede kendisine karşı direnç oluşmayan formaldehid oluşturduğundan, metenamin de bu amaca yönelik olarak sıklıkla kullanılır.[60] Enfeksiyonların cinsel ilişkiye bağlı olduğu durumlarda, sonra da antibiyotik alımı faydalı olabilir.[7] Menopoz sonrası kadınlarda, topikal vajinal östrojen kullanımının nüksetmeyi azalttığı görülmüştür. Topikal kremlerle karşılaştırıldığında, ovüllerden vajinal oströjen kullanımı düşük dozlu antibiyotikler kadar faydalı olmamıştır.[61] 2011 yılı itibarıyla bir dizi aşı geliştirilmektedir.[7]

Çocuklarda

önleyici antibiyotiklerin, çocuklardaki idrar yolu enfeksiyonlarını azaltma etkisi zayıftır.[62] Bununla birlikte, eğer altta yatan hiçbir böbrek anormalliği yoksa, nükseden İYE daha ileri böbrek sorunlarında nadir bir sebep olup yetişkinlerdeki kronik böbrek rahatsızlığının yüzde sıfır virgül otuz üçüne (%0.33) yol açar.[63]

Tanı

Açık vakalarda, başkaca laboratuvar teyidi aranmaksızın yalnızca belirtilere dayalı olarak bir tanı konabilir ve tedavi uygulanabilir. Komplike veya şüpheli vakalarda, idrar analizi yoluyla üriner nitritler, akyuvarlar (lökositler) veya lökosit esteraz mevcudiyetibe bakarak tanının teyit edilmesi faydalı olabilir. Bir başka test olan üriner mikroskopi ise alyuvarlar, akyuvarlar veya bakterilerin mevcut olup olmadığını inceler. normal bir idrar yolu organizmasının her bir mL’sinde 103 veya üzerinde koloni oluşturan birim görülmesi halinde idrar kültürü pozitif kabul edilir. Bu kültürlerle antibiyotik hassasiyeti de test edilebilir ve böylece antibiyotik tedavisi seçiminde faydalı olabilirler. Bununla birlikte, negatif kültürlü kadınlar yine de antibiyotik tedavisiyle iyileşebilirler.[4] Semptomlar belirsiz olabildiğinden, idrar yolu enfeksiyonu bakımından güvenilir testler yapılmaksızın yaşlılarda tanı koymak güç olabilir.[64]

Sınıflandırma

Bir idrar yolu enfeksiyonu yalnızca alt idrar yolunu etkileyebilir ve bu durumda bir mesane enfeksiyonu olarak adlandırılır. Alternatif olarak, üst idrar yolunu etkileyebilir ve bu durumda piyelonefrit olarak adlandırılır. Eğer idrarda önemli miktarda bakteri bulunuyor ancak hiçbir semptom görülmüyorsa, bu durum asemptomatik bakteriüri olarak adlandırılır.[49] Eğer bir idrar yolu enfeksiyonu üst idrar yolunu etkiliyorsa ve kişide şeker hastalığıvarsa, kişi hamileyse, erkekse veya immünkompromize ise komplike kabul edilir.[65][7] Aksi halde eğer bir kadın sağlıklı ve menopoz öncesi dönemde ise komplike kabul edilmez.[65] Çocuklarda bir idrar yolu enfeksiyonu ateşle birlikte görülürse, bunun bir üst idrar yolu enfeksiyonu olduğu kabul edilir.[51]

Çocuklarda

Çocuklarda bir idrar yolu enfeksiyonu tanısı koyabilmek için, pozitif bir idrar kültürü gereklidir. Kullanılan numune alım yöntemine bağlı olarak bulaşma sıklıkla bir güçlük olarak ortaya çıkar, bu nedenle “temiz” bir akış numunesi için 5 CFU/mL, kateterle elde edilen numuneler için 104 CFU/mL ve suprapubik aspirasyonlar (bir iğneyle doğrudan mesaneden alınan numune) için 102 CFU/mL kullanılır. Numune toplamak için “idrar torbası” kullanımı, kültürlendiğinde yüksek kontaminasyon oranı nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü tarafından tavsiye edilmemektedir ve tuvalet eğitimi almamış çocuklarda kateterizasyon tercih edilmektedir. Amerikan Pediatri Akademisi gibi bazı kuruluşlar, idrar yolu enfeksiyonu yaşayan iki yaşın altındaki tüm çocuklarda renal ultrason ve işeme sistoüretogramı (işeme esnasında kişinin üretrasının ve mesanesinin röntgen ışınlarıyla gerçek zamanlı olarak izlenmesi) tavsiye etmektedirler. Bununla birlikte, sorun görülmesi durumunda etkin tedavi bulunmaması nedeniyle, National Institute for Clinical Excellence gibi diğer kuruluşlar altı aylıktan küçük veya sıra dışı bulgulara sahip çocuklarda yalnızca rutin görüntüleme yöntemlerini tavsiye etmektedirler.[51]

Ayırıcı Tanı

Servisit (serviks enflamasyonu) veya vajinit (vajina enflamasyonu) görülen kadınlarda ve İYE semptomları görülen genç erkeklerde sebep, bir Chlamydia trachomatis veya Neisseria gonorrheae enfeksiyonu olabilir.[49][66] Vajinit ayrıca bir maya mantarı enfeksiyonu kaynaklı da olabilir.[67] Pek çok İYE semptomuna sahip olmasına karşın üre kültürleri negatif olan ve antibiyotiklerle iyileşmeyen kişiler için interstisyel sistit (mesanede kronik ağrı) değerlendirilebilir.[68] Farklı tanıda Prostatit (prostat enflamasyonu) de değerlendirilebilir.[69]

Tedavi

Başlıca tedavi yöntemi antibiyotiklerdir. Bir mesane enfeksiyonunda kimi zaman hissedilen yanma ve sıkışma şikayetlerine yardımcı olmak üzere ilk birkaç gün boyunca antibiyotiklere ek olarak kimi zaman Fenazopiridin reçete edilir.[70] Bununla birlikte, kullanımına yönelik güvenlik kaygıları ve özellikle de yükselen methemoglobinemi(kanda normalin üzerinde methemoglobin seviyesi) riski nedeniyle rutin olarak tavsiye edilmemektedir.[71] Ateş için asetaminofen (parasetamol) kullanılabilir.[72]

Nükseden basit İYE şikayetlerine sahip kadınlar, yalnızca eğer ilk tedavi başarısız olursa tıbbi takiple semptomların ortaya çıkmasında kendi kendine tedaviden fayda görebilirler. Telefonla bir eczacıdan antibiyotik alınabilir.[4]

Komplike Olmayan Vakalar

Komplike olmayan enfeksiyonlara, yalnızca semptomlara dayalı olarak tanı konabilir ve tedavi edilebilir.[4] Trimetoprim/sülfametaksazol (TMP/SMX), sefalosporinler, nitrofurantoin veya birflorokinolon gibi oral antibiyotikler, her biri eşit etkili olarak iyileşme süresini önemli ölçüde kısaltabilirler.[73] Üç günlük bir trimetoprim, TMP/SMX veya florokinolon tedavisi genellikle yeterli olurken, nitrofurantoin için 5–7 gün gerekir.[4][74] Tedaviyle, semptomlarda 36 saat içinde iyileşme görülmelidir.[65] Hastaların yaklaşık %50’si herhangi bir tedavi almaksızın birkaç gün veya hafta içerisinde iyileşir.[4] Infectious Diseases Society of America bu ilaç sınıfına yönelik direnç oluşması endişesine bağlı olarak florokinolonları ilk tedavi yöntemi olarak tavsiye etmemektedir.[74] Bu önleme rağmen, yaygın kullanımlarına bağlı olarak bu tedavilerin tümüne yönelik bir miktar direnç gelişmiştir.[4] Bazı ülkelerde tek başına trimetoprimin TMP/SMX’e eşdeğer olduğu kabul edilmektedir.[74] Basit İYE’ler için, çocuklar genellikle üç günlük bir antibiyotik kullanımına yanıt verirler.[75]

Piyelonefrit

Piyelonefrit, basit bir mesane enfeksiyonundan daha ciddi bir şekilde, daha uzun süreli oral antibiyotik veya intravenöz antibiyotik kullanılarak tedavi edilir.[3] Direnç oranının %10'dan daha yüksek olduğu alanlarda normalde yedi günlük oral florokinolonsiprofloksazin kullanılır.Eğer yerel direnç oranları %10’un üzerinde ise, genellikle bir doz intravenöz seftriakzon reçete edilir. Daha şiddetli belirtiler gösteren kişilerde, sürekli antibiyotik tedavisi için hastaneye yatış gerekli olabilir.[3] Eğer iki veya üç günlük tedavi sonrasında semptomlarda iyileşme görülmezse bir böbrek taşına bağlı üriner obstrüksiyon ihtimali değerlendirilebilir.[49][3]

Epidemiyoloji

İdrar yolu enfeksiyonları, kadınlarda en sık görülen bakteriyel enfeksiyonlardır.[65] En sık olarak 16 ila 35 yaş arasında görülürler ve kadınların %10’u her yıl ve %60’ı da hayatlarının bir döneminde enfeksiyon yaşarlar.[4][7] Nüksetme olgusu çok yaygın olup, insanların neredeyse yarısı bir yıl içinde ikinci kez enfeksiyon yaşar. İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda erkeklerde olduğundan dört kat daha sık görülür.[7] Piyelonefrit ise 20 ila 30 kat daha nadir görülür.[4] Bu yaklaşık %40 gibi bir oranla hastane enfeksiyonlarının en yaygın sebebidir.[76] Ürede asemptomatik bakteri oranı yaşla birlikte artarak, doğum yapma çağındaki kadınlarda %2 ila 7'den bakımevlerindeki yaşlı kadınlarda %50'ye kadar çıkmaktadır.[54] 75 yaşın üzerindeki erkekler arasında ürede asemptomatik bakteri oranı %7 ila 10 arasındadır.[64]

İdrar yolu enfeksiyonları, insanların %10’unu çocukluk döneminde etkileyebilir.[7] Çocuklar arasında idrar yolu enfeksiyonları en yaygın olarak üç aylıktan küçük sünnetsiz erkek çocuklarda ve ardından bir yaşın altındaki kız çocuklarında görülür.[51] Bununla birlikte, çocuklar arasındaki görülme sıklığı büyük farklılıklar gösterebilir. Yaşları 0 ila 2 arasında değişen, yüksek ateşli bir grup çocukta %2 ila 20'sine İYE tanısı konmuştur.[51]

Toplum ve kültür

Birleşik Devletler’de idrar yolu enfeksiyonları her yıl yaklaşık yedi milyon poliklinik ziyareti, bir milyon acil servis ziyareti ve yüz bin hastaneye yatış işleminin sebebidir.[7] Bu enfeksiyonların maliyeti hem kayıp çalışma süresi hem de tıbbi bakım maliyetleri bakımından önemli düzeydedir. Birleşik Devletler’de tedavinin doğrudan maliyetinin yıllık 1.6 milyar  Dolar olduğu tahmin edilmektedir.[76]

Tarihçe

İdrar yolu enfeksiyonlarının geçmişi ilk çağlara kadar uzanmakta olup, onlardan bahseden ilk belgenin M.Ö. 1550 yılına ait Ebers Papirüsü olduğu bilinmektedir.[77] Enfeksiyon, Mısırlılar tarafından “mesaneden ateş saçmak” olarak tasvir edilmiştir.[78] 1930’larda antibiyotiklerin geliştirilmesi ve kullanımı öncesinde etkin bir tedavi bulunmuyırdu ve baharatlar,kan alma ve dinlenme tavsiye edilmekteydi.[77]

Hamilelikte

Böbrek enfeksiyonu riski daha yüksek olduğunda özellikle hamilelik döneminde idrar yolu enfeksiyonları daha fazla önem arz eder. Hamilelik süresince, yüksek progesteron seviyeleri üreter ve mesane kaslarının gerginliğinin azalması ve idrarın üreterlere ve böbreklere geri akması durumu olan reflü ihtimalini artırma riskini yükseltir. Hamile kadınlarda asemptomatik bakteriüri riski daha yüksek olmayıp, böbrek enfeksiyonu riski %25 ila 40 arasındadır.[54] Bu nedenle, idrar testinde bir enfeksiyon belirtisi görülürse — semptomlar var olmasa bile —tedavi tavsiye edilir.Genel olarak hamilelikte güvenli kabul edildikleri için sefaleksin veya nitrofurantoin kullanılır.[79] Hamilelik esnasında bir böbrek enfeksiyonu prematüre doğum veya pre-eklampsiye (hamilelik esnasında görülen ve kasılma nöbetlerine yol açabilecek bir yüksek kan basıncı ve böbrek rahatsızlığı durumu) neden olabilir.[54]

İdrar yolu enfeksiyonu idrar yolunun herhangi bir bölümünü etkileyen bir enfeksiyondur. İdrarda normalde bakteri bulunmaz,[80] Mesane veya böbreğe bakteri girip idrarın içinde çoğalırsa idrar yolu enfeksiyonu meydana gelir. Bu tür enfeksiyonların en yaygını sistit olarak da adlandırılan mesane enfeksiyonudur. Bir diğer tür enfeksiyon böbrek iltihabıdir, piyelonefrit olarak da adlandırılır. Rahatsızlık verici olmalarına rağmen idrar yolu enfeksiyonları beklemeden doktor görülürse kolayca ve hızla tedavi edilebilir.[81]

İdrar yolu enfeksiyonu sık geçiren kişilerin önemli bir kısmında altta yatan esas sorun Diabetes Mellitus (şeker hastalığı) ya da Diabetes Mellitus'dan bir önceki aşama olan Glukoz Tolerans Bozukluğu'dur. Sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren kişilerde muhakkak hastalık tamamen iyileştikten sonra OGTT (Oral Glukoz Tolerans Testi) yapılmalı ve Diabetes Mellitus ihtimali ekarte edilmelidir. Normalde kan şekeri 140–160 mg/dl düzeyini aştıktan sonra kan şekeri, böbrek tübüllerinden geri emilemez ve böbrekler fazla şekeri vücuttan idrarla atmaya başlarlar(Glukozüri). Böbrekler bunu yaparken, zamanla idrarda bulunan şeker bakterilerin üremesi için uygun bir ortam oluşturur ve idrardaki şeker bakterilerin üremesine ve kolonileşmesine yol açarak idrar yolu enfeksiyonuna yol açar.

Bu yüzden idrar yolu enfeksiyonu geçiren hastalarda yaşa bakılmadan yapılması gereken ilk iş Diabetes Mellitus (şeker hastalığı) riskini göz önüne almak ve bu ihtimali ekarte etmektir.

Belirti ve işaretler

Mesane enfeksiyonları

  • Sık işeme ve çok az idrar çıkmasına rağmen, işeme ihtiyacı duyma.
  • Gece işeme ihtiyacı duyma.
  • İdrar yolu yangısı: İdrar yolu ağzında rahatsızlık veya ağrı; işeme sırasında idrar yolu boyunca bir yanma duygusu.
  • Sistit: Orta idrar yolunda ağrı.
  • Piyüri: İdrarda lökosit bulunması.
  • Hematüri: İdrarda kan.
  • Pireksi: Ateş (tıp)
  • Bulanık ve kötü kokulu idrar
  • Acil servise gelen yaşlı hastalarda akıl karışıklığı ve bağlantılı düşmeler idrar yolu enfeksiyonunda sıkça görülür.
  • Bazı idrar yolu enfeksiyonları bir belirti göstermezler.

Böbrek enfeksiyonları

  • Yukardaki belirtiler.
  • Kusma.
  • Sırtta, böğürde veya kasıklarda ağrı.
  • Abdominal ağrı veya bası.
  • Titreme ve yüksek ateş.
  • Gece terlemeleri.
  • Aşırı yorgunluk.

Epidemiyoloji

İdrar yolu enfeksiyonu, cinsel olarak faal olan kadınlarda sık görülür. Diyabetlilerde, Orak hücre anemisi veya idrar yolu bozukluğu olanlarda da daha sık olur.

Bakteriler idrar yoluna üretradan girebildikleri için kötü tuvalet temizlik alışkanlıkları enfeksiyona yol açabilir ama başka faktörler de önemlidir: kadınlarda gebelik, erkeklerde prostat büyümesi gibi; ama çoğu vakada başlatıcı olay belli değildir.

Aşağı idrar yolu enfeksiyonları genelde idrar yolu ağzından başlamasına karşın üst idrar yolu enfeksiyonları (piyelonefrit gibi) kan yoluyla da meydana gelebilir.

İdrar yolu enfeksiyonlarında alerjenlerin rolü olabilir. Örneğin gıda alerjileri mesane çeperini irite edip idrar yolu enfeksiyonuna duyarlılığı artırabilir. Cinsel ilişkiyi takip eden enfeksiyonlar lateks prezervatiflere, spermisitlere veya doğum kontrol haplarına karşı alerjiden dolayı olabilir.

Üriner kateter kullanımı idrar yolu enfeksiyonu olasılığını artırır. Bunun nedeni kateter yoluyla bakterilerin içeri taşınması olabileceği gibi, idrar yolunun çeperlerini kaplayan dokuların zedelenmesı sonucu bakterilerin daha kolaylıkla tutunabilmeleri de olabilir.

Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu erkeklerden daha sık olur, bunun nedeni üretranın daha kısa olması ve anüse daha yakın olmasıdır.

Tanı

Ağrılı işeyen bir hastadan bir idrar nümunesi alınır, idrarında nitrit, lökosit veya lökosit esteraz varlığına bakılır. Eğer bakteri sayısı yüksek ama hiç lökosit yoksa nümunede kontaminasyon vardır, test sonucu geçersizdir. İdrar yolu enfeksiyonu tanısını doğrulamak için mikrobiyolojik kültür yapılır.

Eğer idrar kültürü negatif ise:

  • Uretra yangısı Chlamydia trachomatis veya Neisseria gonorrheae enfeksiyondan kaynaklanıyor olabilir.
  • Sistit belirtileri, interstisyal sistit'e işaret edebilir.
  • Erkeklerde prostat enfeksiyonunda da acılı işeme meydan gelebilir.

Ateş, titreme, ve böğür ağrısı ile görülen ciddi enfeksiyonlarda, böbrek fonksiyonunu kontrol etmek için üre ve kreatin ölçümleri yapılır.

Kadınlarda görülen çoğu idrar yolu enfeksiyonu zararsızdır ve ayrıntılı laboratuvar testleri gerektirmezler. Ancak, bebeklerde idrar yolu enfeksiyonları görüntüleme ile incelenmelidir, tipik olarak üretrogram yapılarak idrar yolu bozukluğu olup olmadığına bakılır. Kullanılan teknikler röntgen, MRI, bilgisayarlı tomografidir.

Hasta tamamen iyileştikten sonra OGTT testi yapılmalı ayrıca kanda HbA1C,insülin ve c-peptid düzeylerine de bakılmalıdır. İdrar yolu enfeksiyonunun bir numaralı nedeni Diabetes Mellitus(Şeker Hastalığı) ya da Glukoz Tolerans Bozukluğu'dur. Bu yüzden bu iki ihtimal ilk etapta düşünülmeli ve hasta iyileştikten sonra muhakkak Diabetes Mellitus ihtimali ekarte edilmelidir.

Tedavi

Çoğu komplikasyonsuz idrar yolu enfeksiyonu ağizdan antibiyotik tedavisi ile tedavi edilebilir. Bunlar arasında trimethoprim, cephalosporinler, nitrofurantoin, veya bir fluoroquinolon (ör. ciprofloxacin, levofloxacin) sayılabilir. Bunlar yetişkinlerde 14 gün kullanılır.Ancak fluoroquinolon grubu antibiyotikler 18 yaş altında çocuklarda ve gebelerde kullanılamaz.

Eğer hasta piyelonefrit semptomları gösteriyorsa damardan antibiyotik verilmesi gerekebilir. Genelde aminoglikositler (Gentamicin gibi) ile bir beta-laktam antibiyotik (ampisilin veya seftriatoksin) beraber kullanılır. Ateş düştükten sonra tedavi 48 saat daha devam edilir. Ardından hasta 5 gün için ağızdan antibiyotiklere geçirilerek taburcu edilir.

Eğer hasta damardan antibiyotiklere cevap vermezse (düşmeyen ateş, kötüleşen böbrek işlevi), görüntüleme yöntemi ile böbreğin içinde veya etrafında bir abse, veya idrar yolunu tıkayıcı bir taş veya tümör olup olmadığına bakılır. En kabul gören görüntüleme tekniği bilgisayarlı tomografidir.

Ev tedavisi olarak bol su içmek, sık işemek, şeker ve şekerli gıdalardan kaçınmak, ve C vitamini almak, enfeksiyonun süresini kısaltır. Ancak bel ağrısı devam ederse bu böbrek enfeksiyonu olabileceğine işaret edebilir, işemede ağrı devam ederse, idrarda kan varsa, ateş varsa doktor görülmelidir.

Korunma

Yapılan araştırmalara göre aşağıda sıralanan yöntemler idrar yolu enfeksiyonunun meydana gelme olasılığını azaltabilir. Tekrar eden enfeksiyonu olanlarda, özellikle kadınlarda, bunlar faydalı olabilir:

  • Cinsel ilişki sonrasında idrar yolu ağzını temizlemek.[82]
  • Menopoz sonrası kadınlarda vajina içine bir estrojen kremi sürülmesininin tekrar eden sistiti engelediği gösterilmiştir.[83] Bu çalışmada kremi kullanan grup 0.5 mg estriol vaginal kremi iki hafta boyunca her gece kullanmış, ardından sekiz ay boyunca haftada iki kere kullanmaya devam etmiştir.
  • Nedeni anlaşılmamış ve tekrarlayan sistit vakalarında uzun dönem düşük doz antibiyotik alınır.

Aşağıdaki yöntemler makul görünmekle beraber işlerlikleri kontrollü olarak araştırılmamıştır:

  • cinsel ilişki öncesi ve sonrasında cinsel bölgenin temizlenmesi.
  • Anal seks yapan erkekler prezervatif takarak bağırsakta bulunan bakterilerden korumalıdırlar. Benzer şekilde, anal seks yapan kadınlar, eşleri anüslerine girdikten sonra temizlenmeden vajinalarına girmemesine dikkat etmelidirler.
  • Cinsel ilişkiden sonraki 15 dakika içinde kadının idrar yolunu boşaltarak, bakterilerin idrar yoluna, duvarlarına bağlanamadan dışarı atılmalarını sağlaması.
  • Yeterli sıvı, özellikle su almak.
  • İşeme ihtiyacına karşı gelmemek.
  • Tuvalette sıhhi şekilde temizlenmek, dışkı patojenlerinin idrar yoluna girmemesi için önden arkaya doğru silinmek.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f "Urinary Tract Infection". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 17 April 2015. 22 February 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 February 2016. 
  2. ^ a b c d e Flores-Mireles AL, Walker JN, Caparon M, Hultgren SJ (May 2015). "Urinary tract infections: epidemiology, mechanisms of infection and treatment options". Nature Reviews. Microbiology. 13 (5): 269–284. doi:10.1038/nrmicro3432. PMC 4457377 $2. PMID 25853778. 
  3. ^ a b c d Colgan, R (1 Eylül 2011). "Diagnosis and treatment of acute pyelonephritis in women". American family physician. 84 (5). ss. 519-26. PMID 21888302. 
  4. ^ a b c d e f g h i j k l Nicolle LE (2008). "Uncomplicated urinary tract infection in adults including uncomplicated pyelonephritis". Urol Clin North Am. 35 (1). ss. 1-12, v. doi:10.1016/j.ucl.2007.09.004. PMID 18061019. 
  5. ^ Caterino JM, Kahan S (2003). In a Page: Emergency medicine (İngilizce). Lippincott Williams & Wilkins. s. 95. ISBN 9781405103572. 2017-04-24 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; statspe isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  7. ^ a b c d e f g h i j k l Salvatore, S (Haziran 2011). "Urinary tract infections in women". European journal of obstetrics, gynecology, and reproductive biology. 156 (2). ss. 131-6. doi:10.1016/j.ejogrb.2011.01.028. PMID 21349630. 
  8. ^ Vos T, Allen C, Arora M, Barber RM, Bhutta ZA, Brown A, ve diğerleri. (October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577 $2. PMID 27733282. 
  9. ^ Wang H, Naghavi M, Allen C, Barber RM, Bhutta ZA, Carter A, ve diğerleri. (October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/S0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903 $2. PMID 27733281. 
  10. ^ a b c d e f Lane DR, Takhar SS (August 2011). "Diagnosis and management of urinary tract infection and pyelonephritis". Emergency Medicine Clinics of North America. 29 (3): 539–552. doi:10.1016/j.emc.2011.04.001. PMID 21782073. 
  11. ^ a b c d e f g h i j Salvatore S, Salvatore S, Cattoni E, Siesto G, Serati M, Sorice P, Torella M (June 2011). "Urinary tract infections in women". European Journal of Obstetrics, Gynecology, and Reproductive Biology. 156 (2): 131–136. doi:10.1016/j.ejogrb.2011.01.028. PMID 21349630. 
  12. ^ a b c Woodford HJ, George J (February 2011). "Diagnosis and management of urinary infections in older people". Clinical Medicine. 11 (1): 80–83. doi:10.7861/clinmedicine.11-1-80. PMC 5873814 $2. PMID 21404794. 
  13. ^ Study Guide for Pathophysiology (5 bas.). Elsevier Health Sciences. 2013. s. 272. ISBN 9780323293181. 2016-02-16 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ Introduction to Medical-Surgical Nursing. Elsevier Health Sciences. 2015. s. 909. ISBN 9781455776412. 11 January 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 September 2017. 
  15. ^ a b c d e f g h Nicolle LE (February 2008). "Uncomplicated urinary tract infection in adults including uncomplicated pyelonephritis". The Urologic Clinics of North America. 35 (1): 1–12, v. doi:10.1016/j.ucl.2007.09.004. PMID 18061019. 
  16. ^ Jarvis WR (2007). Bennett & Brachman's hospital infections (5th bas.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. s. 474. ISBN 9780781763837. 2016-02-16 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  17. ^ a b Colgan R, Williams M, Johnson JR (September 2011). "Diagnosis and treatment of acute pyelonephritis in women". American Family Physician. 84 (5): 519–526. PMID 21888302. 
  18. ^ Glaser AP, Schaeffer AJ (November 2015). "Urinary Tract Infection and Bacteriuria in Pregnancy". The Urologic Clinics of North America. 42 (4): 547–560. doi:10.1016/j.ucl.2015.05.004. PMID 26475951. 
  19. ^ Ferroni M, Taylor AK (November 2015). "Asymptomatic Bacteriuria in Noncatheterized Adults". The Urologic Clinics of North America. 42 (4): 537–545. doi:10.1016/j.ucl.2015.07.003. PMID 26475950. 
  20. ^ "Recurrent uncomplicated cystitis in women: allowing patients to self-initiate antibiotic therapy". Prescrire International. 23 (146): 47–49. February 2014. PMID 24669389. 
  21. ^ Lee JH, Kim SW, Yoon BI, Ha US, Sohn DW, Cho YH (January 2013). "Factors that affect nosocomial catheter-associated urinary tract infection in intensive care units: 2-year experience at a single center". Korean Journal of Urology. 54 (1): 59–65. doi:10.4111/kju.2013.54.1.59. PMC 3556556 $2. PMID 23362450. 
  22. ^ a b Colgan R, Williams M (October 2011). "Diagnosis and treatment of acute uncomplicated cystitis". American Family Physician. 84 (7): 771–776. PMID 22010614. 
  23. ^ Al-Achi A (2008). An introduction to botanical medicines : history, science, uses, and dangers. Westport, Conn.: Praeger Publishers. s. 126. ISBN 978-0-313-35009-2. 2016-05-28 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  24. ^ Arellano RS (2011-01-19). Non-vascular interventional radiology of the abdomen. New York: Springer. s. 67. ISBN 978-1-4419-7731-1. 2016-06-10 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  25. ^ a b c Chae JH, Miller BJ (November 2015). "Beyond Urinary Tract Infections (UTIs) and Delirium: A Systematic Review of UTIs and Neuropsychiatric Disorders". Journal of Psychiatric Practice. 21 (6): 402–411. doi:10.1097/PRA.0000000000000105. PMID 26554322. 
  26. ^ a b c Krinitski D, Kasina R, Klöppel S, Lenouvel E (November 2021). "Associations of delirium with urinary tract infections and asymptomatic bacteriuria in adults aged 65 and older: A systematic review and meta-analysis". Journal of the American Geriatrics Society. 69 (11): 3312–3323. doi:10.1111/jgs.17418. PMC 9292354 $2. PMID 34448496. 
  27. ^ Balogun SA, Philbrick JT (March 2014). "Delirium, a Symptom of UTI in the Elderly: Fact or Fable? A Systematic Review". Canadian Geriatrics Journal. 17 (1): 22–26. doi:10.5770/cgj.17.90. PMC 3940475 $2. PMID 24596591. 
  28. ^ Mayne S, Bowden A, Sundvall PD, Gunnarsson R (February 2019). "The scientific evidence for a potential link between confusion and urinary tract infection in the elderly is still confusing - a systematic literature review". BMC Geriatrics. 19 (1): 32. doi:10.1186/s12877-019-1049-7. PMC 6360770 $2. PMID 30717706. 
  29. ^ a b Rashid MH, Sparrow NA, Anwar F, Guidry G, Covarrubias AE, Pang H, ve diğerleri. (October 2021). "Interleukin-6 mediates delirium-like phenotypes in a murine model of urinary tract infection". Journal of Neuroinflammation. 18 (1): 247. doi:10.1186/s12974-021-02304-x. PMC 8554965 $2. PMID 34711238. 
  30. ^ a b Jiang Z, Liang F, Zhang Y, Dong Y, Song A, Zhu X, ve diğerleri. (September 2022). "Urinary Catheterization Induces Delirium-Like Behavior Through Glucose Metabolism Impairment in Mice". Anesthesia and Analgesia. 135 (3): 641–652. doi:10.1213/ANE.0000000000006008. PMC 9388475 $2. PMID 35389369. 
  31. ^ a b c d Bhat RG, Katy TA, Place FC (August 2011). "Pediatric urinary tract infections". Emergency Medicine Clinics of North America. 29 (3): 637–653. doi:10.1016/j.emc.2011.04.004. PMID 21782079. 
  32. ^ Nugent J, Childers M, Singh-Miller N, Howard R, Allard R, Eberly M (September 2019). "Risk of Meningitis in Infants Aged 29 to 90 Days with Urinary Tract Infection: A Systematic Review and Meta-Analysis". The Journal of Pediatrics. 212: 102–110.e5. doi:10.1016/j.jpeds.2019.04.053. PMID 31230888. 
  33. ^ a b AMDA – The Society for Post-Acute and Long-Term Care Medicine (February 2014), "Ten Things Physicians and Patients Should Question", Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation, AMDA – The Society for Post-Acute and Long-Term Care Medicine, 13 September 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 20 April 2015 
  34. ^ Abraham SN, Miao Y (October 2015). "The nature of immune responses to urinary tract infections". Nature Reviews. Immunology. 15 (10): 655–663. doi:10.1038/nri3887. PMC 4926313 $2. PMID 26388331. 
  35. ^ Amdekar S, Singh V, Singh DD (November 2011). "Probiotic therapy: immunomodulating approach toward urinary tract infection". Current Microbiology. 63 (5): 484–490. doi:10.1007/s00284-011-0006-2. PMID 21901556. 
  36. ^ Sievert DM, Ricks P, Edwards JR, Schneider A, Patel J, Srinivasan A, ve diğerleri. (January 2013). "Antimicrobial-resistant pathogens associated with healthcare-associated infections: summary of data reported to the National Healthcare Safety Network at the Centers for Disease Control and Prevention, 2009-2010". Infection Control and Hospital Epidemiology. 34 (1): 1–14. doi:10.1086/668770. PMID 23221186. 16 March 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 July 2019. 
  37. ^ Bagshaw SM, Laupland KB (February 2006). "Epidemiology of intensive care unit-acquired urinary tract infections". Current Opinion in Infectious Diseases. 19 (1): 67–71. doi:10.1097/01.qco.0000200292.37909.e0. PMID 16374221. 
  38. ^ "Urinary Tract Infections in Adults". 9 January 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 January 2015. 
  39. ^ Brill JR (April 2010). "Diagnosis and treatment of urethritis in men". American Family Physician. 81 (7): 873–878. PMID 20353145. 
  40. ^ Franco AV (December 2005). "Recurrent urinary tract infections". Best Practice & Research. Clinical Obstetrics & Gynaecology. 19 (6): 861–873. doi:10.1016/j.bpobgyn.2005.08.003. PMID 16298166. 
  41. ^ Engleberg NC, DiRita V, Dermody TS (2007). Schaechter's Mechanism of Microbial Disease. Baltimore: Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-0-7817-5342-5. 
  42. ^ a b c Dielubanza EJ, Schaeffer AJ (January 2011). "Urinary tract infections in women". The Medical Clinics of North America. 95 (1): 27–41. doi:10.1016/j.mcna.2010.08.023. PMID 21095409. 
  43. ^ Goldstein I, Dicks B, Kim NN, Hartzell R (December 2013). "Multidisciplinary overview of vaginal atrophy and associated genitourinary symptoms in postmenopausal women". Sexual Medicine. 1 (2): 44–53. doi:10.1002/sm2.17. PMC 4184497 $2. PMID 25356287. 
  44. ^ Holt JD, Garrett WA, McCurry TK, Teichman JM (February 2016). "Common Questions About Chronic Prostatitis". American Family Physician. 93 (4): 290–296. PMID 26926816. 
  45. ^ Nicolle LE (May 2001). "The chronic indwelling catheter and urinary infection in long-term-care facility residents". Infection Control and Hospital Epidemiology. 22 (5): 316–321. doi:10.1086/501908. PMID 11428445. 
  46. ^ Phipps S, Lim YN, McClinton S, Barry C, Rane A, N'Dow J (April 2006). Phipps S (Ed.). "Short term urinary catheter policies following urogenital surgery in adults". The Cochrane Database of Systematic Reviews (2): CD004374. doi:10.1002/14651858.CD004374.pub2. PMID 16625600. 
  47. ^ Gould CV, Umscheid CA, Agarwal RK, Kuntz G, Pegues DA (April 2010). "Guideline for prevention of catheter-associated urinary tract infections 2009". Infection Control and Hospital Epidemiology. 31 (4): 319–326. doi:10.1086/651091. PMID 20156062. 16 March 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 July 2019. 
  48. ^ Harris R (December 2009). "Genitourinary infection and barotrauma as complications of 'P-valve' use in drysuit divers". Diving and Hyperbaric Medicine. 39 (4): 210–212. PMID 22752741. 26 May 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2013-04-04. 
  49. ^ a b c d Lane, DR (Ağustos 2011). "Diagnosis and management of urinary tract infection and pyelonephritis". Emergency medicine clinics of North America. 29 (3). ss. 539-52. doi:10.1016/j.emc.2011.04.001. PMID 21782073. 
  50. ^ Infectious Disease, Chapter Seven, Urinary Tract Infections 29 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. from Infectious Disease Section of Microbiology and Immunology On-line. By Charles Bryan MD. University of South Carolina. This page last changed on Wednesday, April 27, 2011
  51. ^ a b c d e Bhat, RG (Ağustos 2011). "Pediatric urinary tract infections". Emergency medicine clinics of North America. 29 (3). ss. 637-53. doi:10.1016/j.emc.2011.04.004. PMID 21782079. 
  52. ^ a b Eves, FJ (Nisan 2010). "Prevention of urinary tract infections in persons with spinal cord injury in home health care". Home healthcare nurse. 28 (4). ss. 230-41. doi:10.1097/NHH.0b013e3181dc1bcb. PMID 20520263. 
  53. ^ Opperman, EA (Haziran 2010). "Cranberry is not effective for the prevention or treatment of urinary tract infections in individuals with spinal cord injury". Spinal cord. 48 (6). ss. 451-6. doi:10.1038/sc.2009.159. PMID 19935757. 
  54. ^ a b c d Dielubanza, EJ (Ocak 2011). "Urinary tract infections in women". The Medical clinics of North America. 95 (1). ss. 27-41. doi:10.1016/j.mcna.2010.08.023. PMID 21095409. 
  55. ^ a b Jepson RG, Craig JC (2008). Cranberries for preventing urinary tract infections Jepson, Ruth G (Ed.). "Cochrane Database of Systematic Reviews". Cochrane Database Syst Rev, 1. ss. CD001321. doi:10.1002/14651858.CD001321.pub4. PMID 18253990. 
  56. ^ Wang CH, Fang CC, Chen NC; ve diğerleri. (2012). "Cranberry-containing products for prevention of urinary tract infections in susceptible populations". Arch Intern Med. 172 (13). ss. 988-96. doi:10.1001/archinternmed.2012.3004. 
  57. ^ Rossi, R (Eylül 2010). "Overview on cranberry and urinary tract infections in females". Journal of Clinical Gastroenterology. Cilt 44 Suppl 1. ss. S61-2. doi:10.1097/MCG.0b013e3181d2dc8e. PMID 20495471. 
  58. ^ Wang, CH (9 Temmuz 2012). "Cranberry-containing products for prevention of urinary tract infections in susceptible populations: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials". Archives of Internal Medicine. 172 (13). ss. 988-96. PMID 22777630. 
  59. ^ Engleberg, N C; DiRita, V; Dermody, T S (2007). "63". Schaechter's Mechanism of Microbial Disease (4 bas.). 618: Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-0-7817-5342-5. 
  60. ^ Cubeddu, Richard Finkel, Michelle A. Clark, Luigi X. (2009). Pharmacology (4. ed. bas.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. s. 397. ISBN 9780781771559. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014. 
  61. ^ Perrotta, C (16 Nisan 2008). "Oestrogens for preventing recurrent urinary tract infection in postmenopausal women". Cochrane database of systematic reviews (Online), 2. ss. CD005131. doi:10.1002/14651858.CD005131.pub2. PMID 18425910. 
  62. ^ Dai, B; Liu, Y; Jia, J; Mei, C (2010). "Long-term antibiotics for the prevention of recurrent urinary tract infection in children: a systematic review and meta-analysis". Archives of Disease in Childhood. 95 (7). ss. 499-508. doi:10.1136/adc.2009.173112. PMID 20457696. 
  63. ^ Salo, J (Kasım 2011). "Childhood urinary tract infections as a cause of chronic kidney disease". Pediatrics. 128 (5). ss. 840-7. doi:10.1542/peds.2010-3520. PMID 21987701. 
  64. ^ a b Woodford, HJ (Şubat 2011). "Diagnosis and management of urinary infections in older people". Clinical medicine (London, England). 11 (1). ss. 80-3. PMID 21404794. 
  65. ^ a b c d Colgan, R (1 Ekim 2011). "Diagnosis and treatment of acute uncomplicated cystitis". American family physician. 84 (7). ss. 771-6. PMID 22010614. 
  66. ^ Raynor, MC (Ocak 2011). "Urinary infections in men". The Medical clinics of North America. 95 (1). ss. 43-54. doi:10.1016/j.mcna.2010.08.015. PMID 21095410. 
  67. ^ Leung, David Hui ; edited by Alexander. Approach to internal medicine : a resource book for clinical practice (3. ed. bas.). New York: Springer. s. 244. ISBN 978-1-4419-6504-2. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014. 
  68. ^ Kursh, edited by Elroy D. (2000). Office urology. Totowa, N.J.: Humana Press. s. 131. ISBN 978-0-89603-789-2. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014. 
  69. ^ Walls, authors, Nathan W. Mick, Jessica Radin Peters, Daniel Egan ; editor, Eric S. Nadel ; advisor, Ron (2006). Blueprints emergency medicine (2. ed. bas.). Baltimore, Md.: Lippincott Williams & Wilkins. s. 152. ISBN 978-1-4051-0461-6. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014. 
  70. ^ Gaines, KK (Haziran 2004). "Phenazopyridine hydrochloride: the use and abuse of an old standby for UTI". Urologic nursing. 24 (3). ss. 207-9. PMID 15311491. 
  71. ^ Aronson, edited by Jeffrey K. (2008). Meyler's side effects of analgesics and anti-inflammatory drugs. Amsterdam: Elsevier Science. s. 219. ISBN 978-0-444-53273-2. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014. 
  72. ^ Glass, [edited by] Jill C. Cash, Cheryl A. (2010). Family practice guidelines (2. ed. bas.). New York: Springer. s. 271. ISBN 978-0-8261-1812-7. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014. 
  73. ^ Zalmanovici Trestioreanu A, Green H, Paul M, Yaphe J, Leibovici L (2010). Antimicrobial agents for treating uncomplicated urinary tract infection in women Zalmanovici Trestioreanu, Anca (Ed.). "Cochrane Database of Systematic Reviews". Cochrane Database Syst Rev. 10 (10). ss. CD007182. doi:10.1002/14651858.CD007182.pub2. PMID 20927755. 
  74. ^ a b c Gupta, K (1 Mart 2011). "International clinical practice guidelines for the treatment of acute uncomplicated cystitis and pyelonephritis in women: A 2010 update by the Infectious Diseases Society of America and the European Society for Microbiology and Infectious Diseases". Clinical infectious diseases : an official publication of the Infectious Diseases Society of America. 52 (5). ss. e103-20. doi:10.1093/cid/ciq257. PMID 21292654. 
  75. ^ "BestBets: Is a short course of antibiotics better than a long course in the treatment of UTI in children". 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014. 
  76. ^ a b Brunner & Suddarth's textbook of medical-surgical nursing (12. ed. bas.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. 2010. s. 1359. ISBN 978-0-7817-8589-1. 9 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014. 
  77. ^ a b Al-Achi, Antoine (2008). An introduction to botanical medicines : history, science, uses, and dangers. Westport, Conn.: Praeger Publishers. s. 126. ISBN 978-0-313-35009-2. 10 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014. 
  78. ^ Wilson...], [general ed.: Graham (1990). Topley and Wilson's Principles of bacteriology, virology and immunity : in 4 volumes (8. ed. bas.). Londra: Arnold. s. 198. ISBN 0-7131-4591-9. 
  79. ^ Guinto VT, De Guia B, Festin MR, Dowswell T (2010). Different antibiotic regimens for treating asymptomatic bacteriuria in pregnancy Guinto, Valerie T (Ed.). "Cochrane Database of Systematic Reviews". Cochrane Database Syst Rev, 9. ss. CD007855. doi:10.1002/14651858.CD007855.pub2. PMID 20824868. 
  80. ^ "Adult Health Advisor 2005.4: Bacteria in Urine, No Symptoms (Asymptomatic Bacteriuria)". 21 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2007. 
  81. ^ "Urinary Tract Infections". 18 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2007. 
  82. ^ Meyhoff H, Nordling J, Gammelgaard P, Vejlsgaard R (1981). "Does antibacterial ointment applied to urethral meatus in women prevent recurrent cystitis?". Scand J Urol Nephrol. 15 (2). ss. 81-3. PMID 7036332. 
  83. ^ Raz R, Stamm W (1993). "A controlled trial of intravaginal estriol in postmenopausal women with recurrent urinary tract infections". N Engl J Med. 329 (11). ss. 753-6. PMID 8350884. 

Dış bağlantılar

Sınıflandırma
Dış kaynaklar


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İdrar_yolu_enfeksiyonu&oldid=31240633" sayfasından alınmıştır