Doğal seçilim: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Ömer Berkay (mesaj | katkılar) |
Ömer Berkay (mesaj | katkılar) |
||
25. satır: | 25. satır: | ||
== Terminoloji == |
== Terminoloji == |
||
''Doğal seçilim'' terimi sıklıkla, kalıtsal özellikler üzerinde çalışacak şekilde tanımlanır çünkü bunlar doğrudan evrime katılır. Ancak fenotipteki değişiklikler kalıtsal olsun olmasın üreme avantajı sağlayabilir ve bu anlamda doğal seçilim "kördür". Darwin'in temel tanımını takip edecek olursak bu terim, hem kör seçilimin evrimsel sonucuna hem de mekanizmalarına atıfta bulunmak için kullanılır.<ref name="origin" /><ref name="fisher">{{harvnb|Fisher|1930}}</ref><ref name="nomenclature1">{{harvnb|Williams|1966}}</ref><ref>{{harvnb|Endler|1986}}</ref> Bazen seçilim mekanizmaları ve etkileri arasında açıkça bir ayrım yapmak yardımcı olabilir. Şayet bu gerektiğinde bilim adamları "(fenotipik) doğal seçilimi", seçilimin temeli kalıtsal olsun olmasın, "üreyen bireylerin seçimine katkıda bulunan mekanizmalar" olarak tanımlıyorlar.<ref name="nomenclature2">{{harvnb|Haldane|1954}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı |soyadı1=Lande |ad1=Russell |yazarbağı1=Russell Lande |soyadı2=Arnold |ad2=Stevan J. |tarih=November 1983 |başlık=The Measurement of Selection on Correlated Characters |dergi=[[Evolution (dergi)|Evolution]] |cilt=37 |sayı=6 |sayfalar=1210-1226|doi=10.2307/2408842 |jstor=2408842|pmid=28556011 }}</ref><ref>{{harvnb|Futuyma|2005}}</ref> Bir organizmanın üreme başarısını artıran özelliklere ''seçilmiş'' (''selected'') denirken azaltan özelliklere ''karşı seçilmiş'' (''seleceted against'') denir.<ref>{{harvnb|Sober|1993}}</ref> |
''Doğal seçilim'' terimi sıklıkla, kalıtsal özellikler üzerinde çalışacak şekilde tanımlanır çünkü bunlar doğrudan evrime katılır. Ancak fenotipteki değişiklikler kalıtsal olsun olmasın üreme avantajı sağlayabilir ve bu anlamda doğal seçilim "kördür". Darwin'in temel tanımını takip edecek olursak bu terim, hem kör seçilimin evrimsel sonucuna hem de mekanizmalarına atıfta bulunmak için kullanılır.<ref name="origin" /><ref name="fisher">{{harvnb|Fisher|1930}}</ref><ref name="nomenclature1">{{harvnb|Williams|1966}}</ref><ref>{{harvnb|Endler|1986}}</ref> Bazen seçilim mekanizmaları ve etkileri arasında açıkça bir ayrım yapmak yardımcı olabilir. Şayet bu gerektiğinde bilim adamları "(fenotipik) doğal seçilimi", seçilimin temeli kalıtsal olsun olmasın, "üreyen bireylerin seçimine katkıda bulunan mekanizmalar" olarak tanımlıyorlar.<ref name="nomenclature2">{{harvnb|Haldane|1954}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı |soyadı1=Lande |ad1=Russell |yazarbağı1=Russell Lande |soyadı2=Arnold |ad2=Stevan J. |tarih=November 1983 |başlık=The Measurement of Selection on Correlated Characters |dergi=[[Evolution (dergi)|Evolution]] |cilt=37 |sayı=6 |sayfalar=1210-1226|doi=10.2307/2408842 |jstor=2408842|pmid=28556011 }}</ref><ref>{{harvnb|Futuyma|2005}}</ref> Bir organizmanın üreme başarısını artıran özelliklere ''seçilmiş'' (''selected'') denirken azaltan özelliklere ''karşı seçilmiş'' (''seleceted against'') denir.<ref>{{harvnb|Sober|1993}}</ref> |
||
== Mekanizması == |
|||
=== Kalıtsal varyasyon, diferansiyel üreme === |
|||
[[Dosya:Lichte_en_zwarte_versie_berkenspanner_crop.jpg|küçükresim| |
|||
{{Ana|Genetik çeşitlilik}} |
|||
[[Sanayi Devrimi|Sanayi devrimi]] sırasında kirlilik birçok [[Likenler|likeni]] öldürerek ağaç gövdelerinde bir karartı bıraktı. [[Biberli güve|Biberli güvenin]] [[Endüstriyel melanizm|koyu (melaninli)]] bir [[Polimorfizm (biyoloji)|varyasyonu,]] eskiden yaygın olan açık renkli türdeşlerinin büyük ölçüde yerini aldı (her ikisi de burada gösterilmektedir). Güveler, kuşlar tarafından [[Yırtıcılık|avlandıklarından]], değişen arkaplana uygun şekilde [[Kamuflaj|kamufle]] olmaları doğal seçilimin iş başında olduğunu gösteriyor.]] |
|||
Doğal çeşitlilik herhangi bir canlı popülasyonun bireyleri arasında meydana gelir. Bazı farklılıklar, bir bireyin hayatta kalma ve üreme şansını arttırarak yaşam boyu üreme oranını arttırabilir, bu da daha fazla yavru bırakması anlamına gelir. Bu bireylere üreme avantajı sağlayan özellikler aynı zamanda [[Kalıtım|kalıtsalsa]], yani ebeveynden yavruya aktarılıyorsa, o zaman diferansiyel üreme, yani gelecek nesilde hızlı tavşanların veya verimli alglerin biraz daha yüksek oranda olması söz konusu olacaktır. Üreme avantajı çok az olsa bile, herhangi bir avantajlı kalıtsal özellik bir çok nesil boyunca popülasyonda baskın hale gelir. Bu şekilde, bir organizmanın [[Doğal çevre|doğal ortamı]] tarafından üreme avantajı sağlayacak özellikler "seçilmiş" olur ve Darwin'in tanımladığı şekliyle evrimsel değişim yaşanır.<ref name=Michigan>{{cite web |title=Evolution and Natural Selection |url=http://www.globalchange.umich.edu/globalchange1/current/lectures/selection/selection.html |publisher=University of Michigan |access-date=9 November 2016 |date=10 October 2010}}</ref> Burada bir amaç varmış gibi görünse de doğal seçilimde kasıtlı bir seçim yoktur.{{Adn|[[Cinsel seçilim]]de, eş seçimi yapan dişi hayvanın en iyi eşi seçme niyetinde olduğu iddia edilebilir ancak hayvan yetiştiricisinin yaptığı gibi kendi soyunu ıslah etme niyetinde olduğuna dair bir iddia yoktur.}} Yapay seçilim, doğal seçilimin aksine bir [[Teleoloji|amaç]] taşır ancak bunu açıklamak için sıklıkla [[Biyolojide teleoloji|biyologlar teleolojik bir dil kullanırlar]].<ref name=Stanford>{{cite web |title=Teleological Notions in Biology |url=http://plato.stanford.edu/entries/teleology-biology/ |website=Stanford Encyclopedia of Philosophy |access-date=28 July 2016 |date=18 May 2003}}</ref> |
|||
Büyük Britanya'da hem açık hem de koyu renkli [[Biberli güve|biberli güveler]] yaşar ancak [[Sanayi Devrimi|sanayi devrimi]] sırasında güvelerin dinlendiği ağaçların çoğu [[Kurum|kurumdan]] kararmış ve bu da koyu renkli güvelere avcılardan saklanma konusunda bir avantaj sağlamıştır. Bu, koyu renkli güvelerin, kendileri gibi koyu renkli yavrular dünyaya getirerek hayatta kalma şanslarını artırdı ve ilk koyu renkli güve yakalandıktan sadece elli yıl sonra, endüstri şehri [[Manchester]]'daki güvelerin neredeyse tamamı karaydı. [[1956 Temiz Hava Yasası|1956 tarihli Temiz Hava Yasası]]'nın etkisiyle işler tersine döndü ve kara güveler yeniden nadir hale geldi ve bu da doğal seçilimin [[Biberli güvelerin evrimi|biberli güve evrimi]] üzerindeki etkisini kanıtladı.<ref>{{cite journal|last1=van't Hof |first1=Arjen E. |last2=Campagne |first2=Pascal |last3=Rigden |first3=Daniel J |display-authors=etal |title=The industrial melanism mutation in British peppered moths is a transposable element |journal=Nature |date=June 2016 |volume=534 |issue=7605 |pages=102–105 |doi=10.1038/nature17951 |pmid=27251284|bibcode=2016Natur.534..102H |s2cid=3989607 }}</ref> Görüntü analizi ve kuş görüş modellerini kullanan yakın zamanlı bir çalışma, açık renklilerin likenler üzerinde koyu olanlara göre daha iyi kamufle olduklarını gösteriyor ve ilk kez güvelerin avlanma riskine karşı kamuflaj yeteneğini ölçüyor.<ref name=Walton2018>{{cite journal |last1=Walton |first1=Olivia |last2=Stevens |first2=Martin |title=Avian vision models and field experiments determine the survival value of peppered moth camouflage |journal=Communications Biology |date=2018 |volume=1 |page=118 |doi=10.1038/s42003-018-0126-3 |pmid = 30271998|pmc=6123793 }}</ref> |
|||
== Silahlanma yarışları == |
== Silahlanma yarışları == |
Sayfanın 16.42, 6 Ocak 2024 tarihindeki hâli
Biyoloji alt dalı |
Evrimsel biyoloji |
---|
Evrimsel biyoloji portalı Kategori • İlgili başlıklar • Kitap |
Doğal seçilim, canlıların fenotiplerindeki farklılıklardan ötürü hayatta kalma ve üremelerinin değişkenlik göstermesidir. Evrimin esas mekanizmalarından biri olup, bir popülasyonun nesiller boyunca karakteristik olan kalıtsal özelliklerindeki değişimdir. Charles Darwin, kendi görüşüne göre kasıtlı olarak gerçekleştirilen yapay seçilime karşılık kendiliğinden gerçekleşen "doğal seçilim" terimini popülerleştirmiştir.
Hem genotipik hem de fenotipik özelliklerin çeşitliliği, tüm organizma popülasyonlarında mevcuttur. Ancak bazı özelliklerin, canlının hayatta kalma şansını ve üreme başarısını artırma olasılığı daha yüksektir. Böylece bu özellikler bir sonraki nesle aktarılır. Bu özellikler, onu destekleyen ortam değişmediği sürece, bir popülasyonda daha yaygın hale gelebilir. Yeni özellikler, belirli bir nişte yaşanan değişiklikler sebebiyle daha avantajlı hale gelirse mikro evrim gerçekleşir. Ancak yeni özellikler, daha geniş bir çevrede yaşanan değişiklikler sebebiyle daha avantajlı hale gelirse makroevrim gerçekleşir. Bazenleri, yeni türler ortaya çıkar özellikle de seleflerinin sahip olduklarından radikal derecede farklı yeni özellikler söz konusuysa.
Bu özelliklerin 'seçilme' ve bir sonraki nesle aktarılma olasılığı birçok faktör tarafından belirlenir. Bazılarının, bulundukları çevreye adapte olmaları sebebiyle aktarılma olasılığı daha yüksektir. Diğerleri ise çiftler tarafından aktif olarak beğinildikleri için aktarılır ve buna cinsel seçilim denir. Ayrıca dişi vücudu, doğurganlık seçilimi olarak bilinen, üreme sağlığına en düşük maliyeti getiren özellikleri tercih eder.
Doğal seçilim modern biyolojinin temel taşıdır. Darwin ve Alfred Russel Wallace tarafından 1858'de verilen ortak bir makale sunumunda yayınlanan kavram, Darwin'in 1859 tarihli büyük ses getiren kitabı Doğal Seçilim Yoluyla Türlerin Kökeni ya da Yaşam Mücadelesinde Avantajlı Irkların Korunumu Üzerine'de özenle ele alındı. Doğal seçilimi, yetiştiriciler tarafından arzu edilen özelliklere sahip hayvanların ve bitkilerin üreme için sistematik bir şekilde tercih edildiği bir süreç olan yapay seçilime benzer bir şekilde tanımladı. Esasen doğal seçilim kavramı, uygun bir kalıtım teorisinin yokluğunda geliştirildi. Darwin'in çalışmalarını yürüttüğü dönemde bilim, henüz modern genetik teorileri geliştirmemişti. Klasik Darwinci evrim ile klasik genetikteki müteakip keşifler 20. yüzyılın ortalarında modern sentezi doğurdu. Moleküler genetiğin de eklenmesiyle evrimi moleküler düzeyde açıklayan evrimsel gelişim biyolojisi doğdu. Genotipler rastgele yaşanan genetik sürüklenmelerle yavaşça değişebilirken doğal seçilim adaptif evrimin temel açıklaması olarak kalmaya devam etmektedir.
Tarihsel gelişim
Darwin öncesi teoriler
Empedokles[1] ve onun entelektüel mirasçısı olan Romalı şair Lucretius[2] da dahil olmak üzere klasik dönemde yaşamış birçok filozof, doğanın rastgele bir şekilde çeşitli birçok canlı ürettiği ve yalnızca yiyecek bulup üremeyi başarabilen canlıların hayatta kaldığı fikrini dile getirdiler. Aristoteles, Empedokles'in organizmaların tamamen sıcak ve soğuk gibi nedenlerin tesadüfî işleyişiyle ortaya çıktığı fikrini Fizik adlı eserinin II. kitabında eleştirdi.[3] Biçimin bir amaç için elde edildiğine inandığından türlerdeki kalıtımın düzenliliğini kanıt olarak göstererek, Empedokles'in fikrinin yerine doğal teleolojiyi koydu.[4][5] Yine de biyolojisinde canavarlar (τερας) gibi yeni hayvan türlerinin çok nadir durumlarda ortaya çıkabileceğini kabul etti (Hayvanların Oluşumu, IV. Kitap).
Modern sentez
Doğal seçilim büyük ölçüde kalıtıma dayalıdır ama genetiğin basit kavramlarının ortaya çıkmasından önce geliştirildi. Modern genetiğin babası olan Moravyalı başrahip Gregor Mendel'in çalışmaları, Darwin'le çağdaş olmalarına rağmen diplerde kaldı ve ancak 1900'de yeniden keşfedildi.[6] 20. yüzyılın başlarında Mendel'in kalıtım yasalarının evrimle entegre olmasıyla (sözde modern sentez) bilim adamları doğal seçilimi kabul etmeye başladılar.[7][8] Sentez farklı alanlardaki ilerlemelerden doğdu. Ronald Fisher gerekli matematik dilini geliştirdi ve Doğal Seleksiyonun Genetik Teorisi'ni (1930) yazdı.[9] J.B.S. Haldane, doğal seçilimin "maliyeti" kavramını ortaya attı.[10][11] Sewall Wright seçilimin ve adaptasyonun doğasını aydınlattı.[12] Genetik ve Türlerin Kökeni (1937) adlı kitabında Theodosius Dobzhansky, bir zamanlar seçilime rakip olarak görülen ancak aslında genetik çeşitlilik sağlayarak doğal seçilim için kaynak yaratan mutasyon fikrini ortaya attı.[13][14]
İkinci bir sentez
Ernst Mayr, Sistematik ve Türlerin Kökeni (1942) adlı eserinde üreme yalıtımının türleşme için kilit önemini anlattı.[15] W.D. Hamilton, 1964'te akraba seçimini tasavvur etti.[16][17] Bu sentez doğal seçilimi, günümüzde de olduğu üzere evrim teorisinin temeline oturttu. 20. yüzyılın sonunda moleküler genetikte yaşanan gelişmeler, embriyonun gelişimini moleküler düzeyde kontrol eden gen düzenleyici ağların terimleriyle formun evrimini açıklamaya çalışan ikinci bir sentezi yani evrimsel gelişim biyolojisini ortaya çıkarttı. Burada doğal seçilim yetişkin vücudunun morfolojisini değiştirmek için embriyonik gelişim üzerinde etkili olmak olarak anlaşılmıştır.[18][19][20][21]
Terminoloji
Doğal seçilim terimi sıklıkla, kalıtsal özellikler üzerinde çalışacak şekilde tanımlanır çünkü bunlar doğrudan evrime katılır. Ancak fenotipteki değişiklikler kalıtsal olsun olmasın üreme avantajı sağlayabilir ve bu anlamda doğal seçilim "kördür". Darwin'in temel tanımını takip edecek olursak bu terim, hem kör seçilimin evrimsel sonucuna hem de mekanizmalarına atıfta bulunmak için kullanılır.[22][9][23][24] Bazen seçilim mekanizmaları ve etkileri arasında açıkça bir ayrım yapmak yardımcı olabilir. Şayet bu gerektiğinde bilim adamları "(fenotipik) doğal seçilimi", seçilimin temeli kalıtsal olsun olmasın, "üreyen bireylerin seçimine katkıda bulunan mekanizmalar" olarak tanımlıyorlar.[25][26][27] Bir organizmanın üreme başarısını artıran özelliklere seçilmiş (selected) denirken azaltan özelliklere karşı seçilmiş (seleceted against) denir.[28]
Mekanizması
Kalıtsal varyasyon, diferansiyel üreme
Doğal çeşitlilik herhangi bir canlı popülasyonun bireyleri arasında meydana gelir. Bazı farklılıklar, bir bireyin hayatta kalma ve üreme şansını arttırarak yaşam boyu üreme oranını arttırabilir, bu da daha fazla yavru bırakması anlamına gelir. Bu bireylere üreme avantajı sağlayan özellikler aynı zamanda kalıtsalsa, yani ebeveynden yavruya aktarılıyorsa, o zaman diferansiyel üreme, yani gelecek nesilde hızlı tavşanların veya verimli alglerin biraz daha yüksek oranda olması söz konusu olacaktır. Üreme avantajı çok az olsa bile, herhangi bir avantajlı kalıtsal özellik bir çok nesil boyunca popülasyonda baskın hale gelir. Bu şekilde, bir organizmanın doğal ortamı tarafından üreme avantajı sağlayacak özellikler "seçilmiş" olur ve Darwin'in tanımladığı şekliyle evrimsel değişim yaşanır.[29] Burada bir amaç varmış gibi görünse de doğal seçilimde kasıtlı bir seçim yoktur.[a] Yapay seçilim, doğal seçilimin aksine bir amaç taşır ancak bunu açıklamak için sıklıkla biyologlar teleolojik bir dil kullanırlar.[30]
Büyük Britanya'da hem açık hem de koyu renkli biberli güveler yaşar ancak sanayi devrimi sırasında güvelerin dinlendiği ağaçların çoğu kurumdan kararmış ve bu da koyu renkli güvelere avcılardan saklanma konusunda bir avantaj sağlamıştır. Bu, koyu renkli güvelerin, kendileri gibi koyu renkli yavrular dünyaya getirerek hayatta kalma şanslarını artırdı ve ilk koyu renkli güve yakalandıktan sadece elli yıl sonra, endüstri şehri Manchester'daki güvelerin neredeyse tamamı karaydı. 1956 tarihli Temiz Hava Yasası'nın etkisiyle işler tersine döndü ve kara güveler yeniden nadir hale geldi ve bu da doğal seçilimin biberli güve evrimi üzerindeki etkisini kanıtladı.[31] Görüntü analizi ve kuş görüş modellerini kullanan yakın zamanlı bir çalışma, açık renklilerin likenler üzerinde koyu olanlara göre daha iyi kamufle olduklarını gösteriyor ve ilk kez güvelerin avlanma riskine karşı kamuflaj yeteneğini ölçüyor.[32]
Silahlanma yarışları
Doğal seçilimin, mikroorganizmalarda antibiyotik direncinin gelişmesinde iş başında olduğu görülüyor. Penisilinin 1928 yılındaki keşfinden bu yana antibiyotikler bakteriyel hastalıklarla mücadelede kullanılıyor. Antibiyotiklerin yaygın ölçüde yanlış alınması, klinik kullanımlarında antibiyotiklere karşı mikrobiyal direncin seçilmesini sağlamıştır. Öyle ki, metisiline dirençli Staphylococcus aureus (MRSA), sağlığa yönelik oluşturduğu tehdit ve mevcut ilaçlara karşı göreceli dayanıklılığı nedeniyle bir "süper mikrop" olarak tanımlanmıştır.[33] Karşı stratejiler tipik olarak farklı ve daha güçlü antibiyotiklerin kullanımını içermiştir ancak yakın zamanda bu ilaçlara dahi direnç gösteren yeni MRSA suşları ortaya çıkmıştır.[34] Bu, bakterilerin antibiyotiklere karşı daha az duyarlı olacak yeni suşlar geliştirdiği ve tıbbi araştırmacıların da onları öldürecek yeni antibiyotikler geliştirmeye çalıştığı bir evrimsel silahlanma yarışıdır. Bir benzer durum da bitkiler ve böcekler arasında görülen pestisit direncidir. Silahlanma yarışlarının mutlaka insan eliyle tetiklenmesi gerekmiyor. İyi bilinen bir örnek de Hypolimnas bolina kelebeğidir. Bir gen, Samoa adasındaki Wolbachia bakterisinin bu kelebeğin erkek üyelerini daha az öldürmesine yol açıyor. Genin bu adada sadece 5 yıllık bir süreçte yayıldığı biliniyor.[35][36]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Özel
- ^ Empedocles 1898, On Nature, Book II
- ^ Lucretius 1916, On the Nature of Things, Book V
- ^ Aristotle, Physics, Book II, Chapters 4 and 8
- ^ Lear 1988, s. 38
- ^ Henry, Devin (September 2006). "Aristotle on the Mechanism of Inheritance". Journal of the History of Biology. 39 (3): 425-455. doi:10.1007/s10739-005-3058-y.
- ^ Ambrose, Mike. "Mendel's Peas". Norwich, UK: Germplasm Resources Unit, John Innes Centre. 14 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ Huxley, Julian (1929–1930). "The A B C of Genetics". The Science of Life. 2. Londra: Amalgamated Press. OCLC 3171056.
- ^ National Academy of Sciences (1999). Science and Creationism: A View from the National Academy of Sciences (2nd bas.). Washington, DC: National Academy Press. ISBN 978-0-309-06406-4. OCLC 43803228. Geçersiz
|url-erişimi=registration
(yardım) - ^ a b Fisher 1930
- ^ Haldane 1932
- ^ Haldane, J. B. S. (December 1957). "The Cost of Natural Selection" (PDF). Journal of Genetics. 55 (3): 511-524. doi:10.1007/BF02984069.
- ^ Wright, Sewall (1932). "The roles of mutation, inbreeding, crossbreeding and selection in evolution". Proceedings of the VI International Congress of Genetrics. 1: 356-366.
- ^ Dobzhansky 1937
- ^ Dobzhansky 1951
- ^ Mayr 1942
- ^ Hamilton, W. (1964). "The genetical evolution of social behaviour. I". Journal of Theoretical Biology. 7 (1): 1-16. Bibcode:1964JThBi...7....1H. doi:10.1016/0022-5193(64)90038-4. PMID 5875341.
- ^ Hamilton, W. (1964). "The genetical evolution of social behaviour. II". Journal of Theoretical Biology. 7 (1): 17-52. Bibcode:1964JThBi...7...17H. doi:10.1016/0022-5193(64)90039-6. PMID 5875340.
- ^ Gilbert, Scott F. (2003). "The morphogenesis of evolutionary developmental biology" (PDF). International Journal of Developmental Biology. 47 (7–8): 467-477. PMID 14756322.
- ^ Gilbert, S.F.; Opitz, J.M.; Raff, R.A. (1996). "Resynthesizing Evolutionary and Developmental Biology". Developmental Biology. 173 (2): 357-372. doi:10.1006/dbio.1996.0032. PMID 8605997. Geçersiz
|doi-access=free
(yardım) - ^ Müller, G.B. (2007). "Evo–devo: extending the evolutionary synthesis". Nature Reviews Genetics. 8 (12): 943-949. doi:10.1038/nrg2219. PMID 17984972.
- ^ Carroll, Sean B.; Grenier, Jennifer K.; Weatherbee, Scott D. (2005). From DNA to Diversity: Molecular Genetics and the Evolution of Animal Design – Second Edition. Blackwell Publishing. s. 13. ISBN 978-1-4051-1950-4.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;origin
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Williams 1966
- ^ Endler 1986
- ^ Haldane 1954
- ^ Lande, Russell; Arnold, Stevan J. (November 1983). "The Measurement of Selection on Correlated Characters". Evolution. 37 (6): 1210-1226. doi:10.2307/2408842. JSTOR 2408842. PMID 28556011.
- ^ Futuyma 2005
- ^ Sober 1993
- ^ "Evolution and Natural Selection". University of Michigan. 10 October 2010. Erişim tarihi: 9 November 2016.
- ^ "Teleological Notions in Biology". Stanford Encyclopedia of Philosophy. 18 May 2003. Erişim tarihi: 28 July 2016.
- ^ van't Hof, Arjen E.; Campagne, Pascal; Rigden, Daniel J; ve diğerleri. (June 2016). "The industrial melanism mutation in British peppered moths is a transposable element". Nature. 534 (7605): 102–105. Bibcode:2016Natur.534..102H. doi:10.1038/nature17951. PMID 27251284.
- ^ Walton, Olivia; Stevens, Martin (2018). "Avian vision models and field experiments determine the survival value of peppered moth camouflage". Communications Biology. 1: 118. doi:10.1038/s42003-018-0126-3. PMC 6123793 $2. PMID 30271998.
- ^ Harvey, Fiona; Carson, Mary; O'Kane, Maggie; Wasley, Andrew (18 June 2015). "MRSA superbug found in supermarket pork raises alarm over farming risks". The Guardian.
- ^ Schito, Gian C. (March 2006). "The importance of the development of antibiotic resistance in Staphylococcus aureus". Clinical Microbiology and Infection. 12 (Suppl s1): 3–8. doi:10.1111/j.1469-0691.2006.01343.x. PMID 16445718. Geçersiz
|doi-access=free
(yardım) - ^ Charlat, Sylvain; Hornett, Emily A.; Fullard, James H.; ve diğerleri. (13 July 2007). "Extraordinary Flux in Sex Ratio". Science. 317 (5835): 214. Bibcode:2007Sci...317..214C. doi:10.1126/science.1143369. PMID 17626876.
- ^ Moran, Gregory J.; ve diğerleri. (2006). "Methicillin-Resistant S. Aureus Infections among Patients in the Emergency Department". New England Journal of Medicine. 355 (7): 666–674. doi:10.1056/NEJMoa055356. PMID 16914702. Geçersiz
|doi-access=free
(yardım)
Genel
- Agutter, Paul S.; Wheatley, Denys N. (2008). Thinking about Life: The History and Philosophy of Biology and Other Sciences. Dordrecht, the Netherlands; London: Springer Science+Business Media. ISBN 978-1-4020-8865-0. LCCN 2008933269. OCLC 304561132.
- Andersson, Malte (1994). Sexual Selection. Monographs in Behavior and Ecology. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-00057-2. LCCN 93033276. OCLC 28891551.
- Ariew, André (2002). "Platonic and Aristotelian Roots of Teleological Arguments" (PDF). Ariew, André; Cummins, Robert; Perlman, Mark (Ed.). Functions: New Essays in the Philosophy of Psychology and Biology. Oxford; New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-824103-4. LCCN 2002020184. OCLC 48965141. 19 Şubat 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- Aristotle. Physics. Translated by R.P. Hardie and R.K. Gaye. The Internet Classics Archive. OCLC 54350394.
- Begon, Michael; Townsend, Colin R.; Harper, John L. (1996). Ecology: Individuals, Populations and Communities (3rd bas.). Oxford; Cambridge, MA: Blackwell Science. ISBN 978-0-632-03801-5. LCCN 95024627. OCLC 32893848.
- Christiansen, Freddy B. (1984). "The Definition and Measurement of Fitness". Shorrocks, Bryan (Ed.). Evolutionary Ecology: The 23rd Symposium of the British Ecological Society, Leeds, 1982. Symposium of the British Ecological Society. 23. Oxford; Boston: Blackwell Scientific Publications. ISBN 978-0-632-01189-6. LCCN 85106855. OCLC 12586581. Modified from Christiansen by adding survival selection in the reproductive phase.
- Darwin, Charles (1859). On the Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life (1st bas.). Londra: John Murray. LCCN 06017473. OCLC 741260650. The book is available from The Complete Work of Charles Darwin Online 27 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved 2015-07-23.
- Darwin, Charles (1861). On the Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life (3rd bas.). Londra: John Murray. LCCN 04001284. OCLC 550913. 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- Darwin, Charles (1872). The Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life (6th bas.). Londra: John Murray. OCLC 1185571. 18 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- Darwin, Charles (1958). Barlow, Nora (Ed.). The Autobiography of Charles Darwin, 1809–1882: With original omissions restored; Edited and with Appendix and Notes by his grand-daughter, Nora Barlow. Londra: Collins. LCCN 93017940. OCLC 869541868. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- Dawkins, Richard (1976). The Selfish Gene. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-857519-1. LCCN 76029168. OCLC 2681149.
- Dennett, Daniel C. (1991). Consciousness Explained (1st bas.). Boston, MA: Little, Brown and Company. ISBN 978-0-316-18065-8. LCCN 91015614. OCLC 23648691.
- Dennett, Daniel C. (1995). Darwin's Dangerous Idea: Evolution and the Meanings of Life. New York: Simon & Schuster. ISBN 978-0-684-80290-9. LCCN 94049158. OCLC 31867409.
- Dobzhansky, Theodosius (1937). Genetics and the Origin of Species. Columbia University Biological Series. New York: Columbia University Press. LCCN 37033383. OCLC 766405.
- —— (1951). Genetics and the Origin of Species. Columbia University Biological Series (3rd revised bas.). New York: Columbia University Press. LCCN 51014816. OCLC 295774.
- Eisley, Loren (1958). Darwin's Century: Evolution and the Men Who Discovered It (1st bas.). Garden City, NY: Doubleday. LCCN 58006638. OCLC 168989.
- Empedocles (1898). "Empedokles". Fairbanks, Arthur (Ed.). The First Philosophers of Greece. Translation by Arthur Fairbanks. Londra: Kegan Paul, Trench, Trübner & Co. Ltd. LCCN 03031810. OCLC 1376248. Internet Archive'de The First Philosophers of Greece.
- Endler, John A. (1986). Natural Selection in the Wild. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-08386-5. LCCN 85042683. OCLC 12262762.
- Engels, Friedrich (1964) [1883]. Dialectics of Nature. 1939 preface by J.B.S. Haldane (3rd rev. bas.). Moscow, USSR: Progress Publishers. LCCN 66044448. OCLC 807047245. The book is available from the Marxist Internet Archive 16 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- Falconer, Douglas S.; Mackay, Trudy F.C. (1996). Introduction to Quantitative Genetics (4th bas.). Harlow, England: Longman. ISBN 978-0-582-24302-6. OCLC 824656731.
- Fisher, Ronald Aylmer (1930). The Genetical Theory of Natural Selection. Oxford: The Clarendon Press. LCCN 30029177. OCLC 493745635.
- Futuyma, Douglas J. (2005). Evolution. Sunderland, MA: Sinauer Associates. ISBN 978-0-87893-187-3. LCCN 2004029808. OCLC 57311264.
- Goldberg, David E. (1989). Genetic Algorithms in Search, Optimization and Machine Learning. Reading, MA: Addison-Wesley Publishing Company. ISBN 978-0-201-15767-3. LCCN 88006276. OCLC 17674450.
- Haldane, J B.S. (1932). The Causes of Evolution. London; New York: Longmans, Green & Co. LCCN 32033284. OCLC 5006266. "This book is based on a series of lectures delivered in January 1931 at the Prifysgol Cymru, Aberystwyth, and entitled 'A re-examination of Darwinism'."
- Haldane, J.B.S. (1954). "The Measurement of Natural Selection". Montalenti, Giuseppe; Chiarugi, A. (Ed.). Atti del IX Congresso Internazionale di Genetica, Bellagio (Como) 24–31 agosto 1953 [Proceedings of the 9th International Congress of Genetics]. Caryologia. 6 (1953/54) Suppl. Florence, Italy: University of Florence. ss. 480-487. OCLC 9069245.
- Kauffman, Stuart (1993). The Origins of Order: Self-Organisation and Selection in Evolution. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-507951-7. LCCN 91011148. OCLC 23253930.
- Lamarck, Jean-Baptiste (1809). Philosophie Zoologique. Paris: Dentu et L'Auteur. OCLC 2210044. Internet Archive'de Philosophie zoologique (1809).
- Lear, Jonathan (1988). Aristotle: The Desire to Understand. Cambridge, UK; New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-34762-4. LCCN 87020284. OCLC 16352317.
- Kuhn, Thomas S. (1996). The Structure of Scientific Revolutions (3rd bas.). Chicago, IL: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-45808-3. LCCN 96013195. OCLC 34548541.
- Lemey, Philippe; Salemi, Marco; Vandamme, Anne-Mieke, (Ed.) (2009). The Phylogenetic Handbook: A Practical Approach to Phylogenetic Analysis and Hypothesis Testing (2nd bas.). Cambridge, UK; New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-73071-6. LCCN 2009464132. OCLC 295002266.
- Lucretius (1916). "Book V". Leonard, William Ellery (Ed.). De rerum natura. Translated by William Ellery Leonard. Medford/Somerville, MA: Tufts University. OCLC 33233743.
- MacArthur, Robert H.; Wilson, Edward O. (2001) [Originally published 1967]. The Theory of Island Biogeography. Princeton Landmarks in Biology. New preface by Edward O. Wilson. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-08836-5. LCCN 00051495. OCLC 45202069.
- Malthus, Thomas Robert (1798). An Essay on the Principle of Population, As It Affects the Future Improvement of Society: with Remarks on the Speculations of Mr. Godwin, M. Condorcet, and Other Writers (1st bas.). Londra: J. Johnson. LCCN 46038215. OCLC 65344349. The book is available here 15 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. from Frank Elwell, Rogers State University.
- Mayr, Ernst (1942). Systematics and the Origin of Species from the Viewpoint of a Zoologist. Columbia Biological Series. 13. New York: Columbia University Press. LCCN 43001098. OCLC 766053.
- Mayr, Ernst (2006) [Originally published 1972; Chicago, IL: Aldine Publishing Co.]. "Sexual Selection and Natural Selection". Campbell, Bernard G. (Ed.). Sexual Selection and the Descent of Man: The Darwinian Pivot. New Brunswick, NJ: AldineTransaction. ISBN 978-0-202-30845-6. LCCN 2005046652. OCLC 62857839.
- Michod, Richard A. (1999). Darwinian Dynamics: Evolutionary Transitions in Fitness and Individuality. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-02699-2. LCCN 98004166. OCLC 38948118.
- Miller, Geoffrey (2000). The Mating Mind: How Sexual Choice Shaped the Evolution of Human Nature (1st bas.). New York: Doubleday. ISBN 978-0-385-49516-5. LCCN 00022673. OCLC 43648482.
- Mitchell, Melanie (1996). An Introduction to Genetic Algorithms. Complex Adaptive Systems. Cambridge, MA: MIT Press. ISBN 978-0-262-13316-6. LCCN 95024489. OCLC 42854439.
- Pinker, Steven (1995) [Originally published 1994; New York: William Morrow and Company]. The Language Instinct: How the Mind Creates Language (1st Harper Perennial bas.). New York: Harper Perennial. ISBN 978-0-06-097651-4. LCCN 94039138. OCLC 670524593.
- Rice, Sean H. (2004). Evolutionary Theory: Mathematical and Conceptual Foundations. Sunderland, MA: Sinauer Associates. ISBN 978-0-87893-702-8. LCCN 2004008054. OCLC 54988554.
- Roux, Wilhelm (1881). Der Kampf der Theile im Organismus. Leipzig: Wilhelm Engelmann. OCLC 8200805. Internet Archive'de Der Kampf der Theile im Organismus Retrieved 2015-08-11.
- Sober, Elliott (1993) [Originally published 1984; Cambridge, MA: MIT Press]. The Nature of Selection: Evolutionary Theory in Philosophical Focus. Chicago, IL: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-76748-2. LCCN 93010367. OCLC 896826726.
- Wallace, Alfred Russel (1871) [Originally published 1870]. Contributions to the Theory of Natural Selection. A Series of Essays (2nd, with corrections and additions bas.). New York: Macmillan & Co. LCCN agr04000394. OCLC 809350209. 18 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- Williams, George C. (1966). Adaptation and Natural Selection: A Critique of Some Current Evolutionary Thought. Princeton Science Library. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-02615-2. LCCN 65017164. OCLC 35230452.
- Wilson, David Sloan (2002). Darwin's Cathedral: Evolution, Religion, and the Nature of Society. Chicago, IL: University of Chicago Press. ISBN 978-0-691-02615-2. LCCN 2002017375. OCLC 48777441.
- Zimmer, Carl; Emlen, Douglas J. (2013). Evolution: Making Sense of Life (1st bas.). Greenwood Village, CO: Roberts and Company Publishers. ISBN 978-1-936221-17-2. LCCN 2012025118. OCLC 767565909.
Konuyla ilgili yayınlar
Meslekî ve teknik okurlar için
- Bell, Graham (2008). Selection: The Mechanism of Evolution (2nd bas.). Oxford; New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-856972-5. LCCN 2007039692. OCLC 170034792.
- Johnson, Clifford (1976). Introduction to Natural Selection. Baltimore, MD: University Park Press. ISBN 978-0-8391-0936-5. LCCN 76008175. OCLC 2091640.
- Gould, Stephen Jay (2002). The Structure of Evolutionary Theory. Cambridge, MA: Belknap Press of Harvard University Press. ISBN 978-0-674-00613-3. LCCN 2001043556. OCLC 47869352.
- Maynard Smith, John (1993) [Originally published 1958; Harmondsworth, England: Penguin Books]. The Theory of Evolution (Canto bas.). Cambridge, New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-45128-4. LCCN 93020358. OCLC 27676642.
- Popper, Karl (December 1978). "Natural Selection and the Emergence of Mind". Dialectica. 32 (3–4): 339-355. doi:10.1111/j.1746-8361.1978.tb01321.x. ISSN 0012-2017. 17 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- Sammut-Bonnici, Tanya; Wensley, Robin (September 2002). "Darwinism, probability and complexity: Market-based organizational transformation and change explained through the theories of evolution" (PDF). International Journal of Management Reviews. 4 (3): 291-315. doi:10.1111/1468-2370.00088. ISSN 1460-8545. 6 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- Sober, Elliott, (Ed.) (1994). Conceptual Issues in Evolutionary Biology (2nd bas.). Cambridge, MA: MIT Press. ISBN 978-0-262-69162-8. LCCN 93008199. OCLC 28150417.
- Williams, George C. (1992). Natural Selection: Domains, Levels, and Challenges. Oxford Series in Ecology and Evolution. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-506933-4. LCCN 91038938. OCLC 228136567.
Genel okuyucu kitlesi için
- Dawkins, Richard (1996). Climbing Mount Improbable (1st American bas.). New York: W.W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-03930-6. LCCN 34633422. OCLC 34633422.
- Gould, Stephen Jay (1977). Ever Since Darwin: Reflections in Natural History (1st bas.). New York: W.W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-06425-4. LCCN 77022504. OCLC 3090189.
- Jones, Steve (2000). Darwin's Ghost: The Origin of Species Updated (1st bas.). New York: Random House. ISBN 978-0-375-50103-6. LCCN 99053246. OCLC 42690131.
- Lewontin, Richard C. (September 1978). "Adaptation". Scientific American. 239 (3): 212-230. Bibcode:1978SciAm.239c.212L. doi:10.1038/scientificamerican0978-212. ISSN 0036-8733. PMID 705323.
- Mayr, Ernst (2002) [Originally published 2001; New York: Basic Books]. What Evolution Is. Science Masters. Londra: Weidenfeld & Nicolson. ISBN 978-0-297-60741-0. LCCN 2001036562. OCLC 248107061.
- Weiner, Jonathan (1994). The Beak of the Finch: A Story of Evolution in Our Time (1st bas.). New York: Knopf. ISBN 978-0-679-40003-5. LCCN 93036755. OCLC 29029572.
Tarihî
- Kohn, Marek (2004). A Reason for Everything: Natural Selection and the English Imagination. Londra: Faber and Faber. ISBN 978-0-571-22392-3. LCCN 2005360890. OCLC 57200626.
- Zirkle, Conway (25 Nisan 1941). "Natural Selection before the 'Origin of Species'". Proceedings of the American Philosophical Society. 84 (1): 71-123. ISSN 0003-049X. JSTOR 984852.
Vikisözlük'te tanımlar | |
Vikisöz'de alıntılar | |
Vikikaynak'ta belgeler | |
Vikikitap'ta kitaplar | |
Vikiversite'de eğitim kaynakları | |
Vikiveri'de veri |
Dış bağlantılar
- Doğal Seçilim nedir? 2 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Evrimi anlamak sitesinden Doğal Seçilim üzerine bilgi 1 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Evrim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynak hatası: <ref>
"lower-alpha" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="lower-alpha"/>
etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)