Aşırı Neptün ötesi cisim: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Anaforizm (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
2.169 değişiklik
"Extreme trans-Neptunian object" sayfasının çevrilmesiyle oluşturuldu.
Etiketler: İçerik Çevirmeni İçerik Çevirmeni 2
(Fark yok)

Sayfanın 13.31, 24 Ekim 2023 tarihindeki hâli

Yukarıdaki grafik, Neptün'ün ötesinde günberi noktasına (30 AU) sahip Neptün ötesi nesneleri göstermektedir. Normal TNO'lar grafiğin sol alt kısmında yer alırken, bir Aşırı Neptün Ötesi Nesne'nin (ETNO) yarı büyük ekseni 150-250 AU'dan büyüktür. Bunlar, günberi bölgelerine göre üç farklı popülasyona ayrılabilirler:   Dağınık disk ETNOları veya ESDOlar (38–45 AU)  Ayrık ETNOlar ya da EDDOlar (40–45 to 50–60 AU)
  Sednoidler ya da iç Oort bulutu nesneleri (50–60 AU ötesi)

Aşırı Neptün ötesi cisim (ETNO), Güneş Sistemi'nin en dış bölgesinde, Neptün'ün (30 AU) çok ötesinde Güneş'in yörüngesinde dolanan Neptün ötesi cisimlere verilen genel isimdir. Bir ETNO'nun en az 150-250 AU'luk dev bir yarı büyük ekseni vardır[1][2] Bilinen diğer tüm Neptün ötesi cisimlere kıyasla yörüngesi diğer dev gezegenlerden çok daha az etkilenir. Bununla birlikte, varsayımsal bir Dokuzuncu Gezegen ile kütleçekimsel etkileşimlerden etkilenerek bu nesneleri benzer türde yörüngelere yönlendirebilirler.[1] Bilinen ETNO'lar, küçük yükselen ve alçalan düğüm mesafelerine sahip nesne çiftlerinin dağılımları arasında, dış tedirginliğe bir yanıtın göstergesi olabilecek, istatistiksel olarak oldukça anlamlı bir asimetri sergilerler.[3][4]

ETNO'lar üç farklı alt gruba ayrılabilir. Dağınık ETNO'lar (veya aşırı dağınık disk nesneleri, ESDO'lar) 38-45 AU civarında günberiye ve 0,85'ten daha yüksek istisnai bir dış merkezliliğe sahiptir. Normal dağınık disk nesnelerinde olduğu gibi, muhtemelen Neptün tarafından kütleçekimsel saçılma sonucu oluşmuşlardır ve hala dev gezegenlerle etkileşim halindedirler. Yaklaşık olarak 40-45 ve 50-60 AU arasında günberiye sahip olan ayrık ETNO'lar (veya aşırı ayrık disk nesneleri, EDDO'lar), Neptün'den dağınık ETNO'lara göre daha az etkilenirler, ancak yine de Neptün'e nispeten yakındırlar. Sednoid veya iç Oort bulutu nesneleri, 50-60 AU'nun ötesindeki enberi ile, Neptün'den güçlü bir şekilde etkilenmek için çok uzaktır.

Sednoitler

Ayrıca bakınız: Sednoid
Sedna, 2012 VP113, Leleākūhonua ve diğer çok uzak nesnelerin yörüngeleri ile Dokuzuncu Gezegenin Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; isimsiz ref içeriği olmalı (Bkz: Kaynak gösterme) öngörülen yörüngesi

Aşırı Neptün ötesi cisimler arasında, olağanüstü yüksek günberiye sahip olan sednoidler bulunmaktadır. Bu dört cisim; Sedna, 2012 VP113, Leleākūhonua ve 2021 RR205'dir. Sedna ve 2012 VP113, 70 AU'dan daha büyük günberiye sahip uzak ayrık nesnelerdir. Yüksek günberi değerleri onları Neptün'den gelen önemli kütleçekimsel tedirginliklerden kaçınmak için yeterli bir mesafede tutmaktadır. Sedna'nın yüksek günberisi için önceki açıklamalar arasında uzak bir yörüngede bilinmeyen bir gezegenle yakın bir karşılaşma ve Güneş Sistemi'nin yakınından geçen rastgele bir yıldızla veya Güneş'in doğum kümesinin bir üyesiyle uzak bir karşılaşma yer almaktadır[5][6][7].

Güneş'e en uzak cisimler

Ana madde: Güneş'e en uzak Güneş Sistemi nesneleri listesi

Trujillo ve Sheppard'ın keşifleri

Astronomlar Chad Trujillo ve Scott S. Sheppard tarafından keşfedilen aşırı Neptün ötesi nesneler şunlardır:

  • 2013 FT28, Günberi boylamı Dokuzuncu Gezegen ile aynı hizada, ancak Dokuzuncu Gezegen'in önerilen yörüngesi içerisinde, bilgisayar modellemesi onun yerçekimsel darbelere karşı güvenli olacağını öne sürüyor.[1]
  • 2014 SR349, Dokuzuncu Gezegen ile hizalı olmadığı düşünülüyor.[1]
  • 2014 FE72, Çok büyük bir elips içinde Güneş'ten yaklaşık 3.000 AU'ya ulaşacak kadar uç bir yörüngeye sahip bir nesne; bu mesafede yörüngesi galaktik gelgit ve diğer yıldızlardan etkilenir.[2][3][4][5]

Dış Güneş Sisteminin Kökenleri Araştırması

Dış Güneş Sisteminin Kökenleri Araştırması, fazla sayıda Neptün ötesi aşırı nesne keşfetmiştir; bunlar arasında: [6]

  • 2013 SY99, birçok nesneden daha düşük bir eğime sahip olan ve Michele Bannister tarafından SETI Enstitüsü'nün ev sahipliğinde Mart 2016'da düzenlenen bir konferansta ve daha sonra Ekim 2016 AAS konferansında tartışılan cisim.[14][15]
  • 2015 KG163, 2013 FT28'e benzer bir yönelime sahiptir ancak yörüngesinin Dokuzuncu Gezegen'inkiyle kesişmesine neden olabilecek daha büyük bir yarı büyük eksene sahiptir.
  • 2015 RX245, diğer hizalanmamış nesnelere uyuyor.
  • 2015 GT50, ne hizalanmamış ne de hizalanmış gruplarda yer alır; bunun yerine, yörüngesinin yönelimi önerilen Dokuzuncu Gezegen'inkine dik bir açıdadır. Enberi argümanı da enberi argümanları kümesinin dışındadır.

2016 yılının başından bu yana, 30 AU'dan daha büyük bir günberiye ve 250 AU'dan daha büyük bir yarı büyük eksene sahip yörüngelere sahip on adet aşırı Neptün ötesi nesne daha keşfedilmiş ve toplam sayı on altıya ulaşmıştır. Çoğu TNO, Güneş'ten 30 AU uzakta yörüngede bulunan Neptün'ün önemli ölçüde ötesinde bir günberiye sahiptir.[7][8] Genellikle, günberisi 36 AU'dan küçük olan TNO'lar Neptün ile güçlü karşılaşmalar yaşarlar.[9][10] ETNO'ların çoğu nispeten küçüktür, ancak eliptik yörüngelerinde Güneş'e en yakın mesafelerine yakın oldukları için şu anda nispeten parlaktırlar. Bunlar da aşağıdaki yörünge diyagramlarında ve tablolarda yer almaktadır.

TESS veri araştırması

Malena Rice ve Gregory Laughlin, TESS'in 18. ve 19. sektörlerinden gelen verileri analiz etmek için hedefli bir kaydırma-yığma arama algoritması uygulayarak aday dış Güneş sistemi cisimlerini araştırmışlardır.[11] Araştırmaları Sedna gibi bilinen ETNO'ları ortaya çıkarmış ve 80-200 AU aralığında yer merkezli mesafelerde bulunan ve onay için yer tabanlı teleskop kaynaklarıyla takip gözlemlerine ihtiyaç duyan 17 yeni dış Güneş sistemi cismi adayı belirlemiştir. Bu uzak TNO adaylarını kurtarmayı amaçlayan WHT ile yapılan bir araştırmadan elde edilen ilk sonuçlar, bunlardan ikisini doğrulayamamıştır.[12][13]

Liste

Aşırı Neptün ötesi nesne yörüngeleri
Aşırı Neptün ötesi nesnelerin ve Dokuzuncu Gezegenin yörüngeleri
13 TNO'nun mevcut konumunun yakından görünümü
Aşırı Neptün ötesi nesnelerin ve gezegenlerin yörüngelerinin yakından görünümü
6 orijinal ve 10 ek TNO nesnesi yörüngeleri, günberi noktasına yakın mevcut konumları mor renkte, varsayımsal Dokuzuncu Gezegen yörüngesi ise yeşil renktedir.

 

Günberisi 30 AU ve yarı büyük ekseni 250 AU'dan büyük aşırı Neptün ötesi cisimler[14][15]
Nesne Ağırlık merkezi Yörünge (JD 2460200,5)Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; isimsiz ref içeriği olmalı (Bkz: Kaynak gösterme) Yörünge düzlemi Gövde
Kararlılık

[16]

Yörünge
periyodu

(yıl)

Yarı büyük
eksen
(AU) 		Günberi
(AU) 		Günöte
(AU) 		Güneş'e
olan
güncel
uzaklık
(AU) 		Dışmerkezlik Günberi
açısı

ω (°)

Eğim

i (°)

Boylamlar Hv mag. Çap

(km)

Çıkış
düğ.

☊ or Ω (°)

Enberi

ϖ=ω+Ω (°)

Sedna Dengeli 11.400 485 76,3 893 84,5 0,84 311,3 11,9 144,2 95,6 1,3 20,7 1,000
Alicanto Dengeli 5.900 327 47,3 608 48,1 0,86 326,7 25,6 66,0 32,7 6,5 23,5 200
2007 TG422 Dengesiz 11.260 502 35,6 969 38,5 0,93 285,6 18,6 112,9 38,4 6,5 22,5 200
Leleākūhonua Dengeli 35.300 1,090 65,2 2,110 78,0 0,94 117,8 11,7 300,8 58,5 5,5 24,6 220
2010 GB174 Dengeli 6.600 342 48,6 636 73,1 0,86 347,1 21,6 130,9 118,0 6,5 25,2 200
2012 VP113 Dengeli 4.300 261 80,4 443 84,0 0,69 293,6 24,1 90,7 24,3 4,0 23,3 600
2013 FL28 ? 6.780 358 32,2 684 33,4 0,91 225,1 15,8 294,4 159,5 (*) 8,0 23,4 100
2013 FT28 Yarı dengeli 5.050 305 43,4 566 55,2 0,86 40,8 17,4 217,7 258,5 (*) 6,7 24,2 200
2013 RF98 Dengesiz 6.900 370 36,1 705 37,6 0,90 311,6 29,6 67,6 19,2 8,7 24,6 70
2013 RA109 ? 9.950 463 46,0 880 47,4 0,90 262,9 12,4 104,8 7,6 6,1 23,1 200
2013 SY99 Yarı dengeli 19.800 733 50,0 1,420 57,9 0,93 32,2 4,2 29,5 61,7 6,7 24,5 250
2013 SL102 ? 5.590 326 38,1 614 39,3 0,88 265,4 6,5 94,6 0,0 (*) 7,0 23,2 140
2014 FE72 Dengesiz 92.400 2,040 36,1 4,050 64,0 0,98 133,9 20,6 336,8 110,7 6,2 24,3 200
2014 SX403 ? 7.180 370 35,5 710 45,1 0,90 174,7 42,9 149,2 323,9 (*) 7,1 23,8 130
2014 SR349 Dengeli 5.160 312 47,7 576 54,8 0,85 340,8 18,0 34,9 15,6 6,7 24,2 200
2014 TU115 ? 6.140 335 35,0 636 35,3 0,90 225,3 23,5 192,3 57,7 7,9 23,5 90
2014 WB556 ? 4.900 288 42,7 534 46,6 0,85 235,3 24,2 114,7 350,0 (*) 7,3 24,2 150
2015 BP519[17] ? 9.500 433 35,2 831 51,4 0,92 348,2 54,1 135,0 123,3 (*) 4,5 21,7 550[18]
2015 GT50 Dengesiz 5.510 314 38,5 589 42,9 0,88 129,3 8,8 46,1 175,4 (*) 8,5 24,9 80
2015 KG163 Dengesiz 22.840 805 40,5 1,570 40,5 0,95 32,3 14,0 219,1 251,4 (*) 8,2 24,4 100
2015 RX245 Yarı dengeli 8.920 421 45,7 796 59,9 0,89 64,8 12,1 8,6 73,4 6,2 24,1 250
2016 SA59 ? 3.830 245 39,1 451 42,3 0,84 200,3 21,5 174,7 15,0 7,8 24,2 90
2016 SD106 ? 6.550 350 42,7 658 44,5 0,88 162,9 4,8 219,4 22,3 6,7 23,4 160
2018 VM35 ? 4.500 252 45,0 459 54,8 0,82 302,9 8,5 192,4 135,3 (*) 7,7 25,2 140
2019 EU5 ? 42.600 1,220 46,8 2,400 81,1 0,96 109,2 18,2 109,2 218,4 (*) 6,4 25,6 180
2021 DK18 ? 21.400 770 44,4 1,500 66,3 0,94 234,8 15,4 322,3 197,0 (*) 6,8 25,1 180
2021 RR205 ? 31.200 992 55,5 1,930 60,0 0,94 208,6 7,6 108,3 316,9 (*) 6,8 24,6 180
uo5m93[19] ? 4.760 283 39,5 526 41,7 0,86 43,3 6,8 165,9 209,3 (*) 8,9 25,0 70?
Hipoteze göre ideal Yörünge ögeleri değerleri — >250 >30 — — >0,5 — 10~30 — 2~120 — — —
Varsayımsal

Dokuzuncu Gezegen

8,000–22,000 400–800 ~200 ~1,000 ~1,000? 0,2–0,5 ~150 15–25 91±15 241±15 >22,5 ~40,000
  • (*) Enberi boylamı, ϖ, beklenen değerin dışında;
  •        Trujillo ve Sheppard'ın (2014) orijinal çalışmasına dahil edilen nesnelerdir.

[20]

  •        Brown ve Batygin tarafından 2016 yılında yapılan çalışmaya eklenmiştir.[21][22][23]
  • Diğer tüm nesneler daha sonra duyuruldu.

En uç örnek, hem en yüksek eğime[24] hem de en uzak düğüm mesafesine sahip olan, Caju lakaplı 2015 BP519'dır; bu özellikler onu bu popülasyon içinde olası bir aykırı değer haline getiriyor.[25]

Notlar

Kaynakça

  1. ^ a b "Objects beyond Neptune provide fresh evidence for Planet Nine". 2016-10-25. The new evidence leaves astronomer Scott Sheppard of the Carnegie Institution for Science in Washington, D.C., "probably 90% sure there's a planet out there." But others say the clues are sparse and unconvincing. "I give it about a 1% chance of turning out to be real," says astronomer JJ Kavelaars, of the Dominion Astrophysical Observatory in Victoria, Canada. 
  2. ^ "PLANET 9 SEARCH TURNING UP WEALTH OF NEW OBJECTS". 2016-08-30. 
  3. ^ "Extreme New Objects Found At The Edge of The Solar System". 
  4. ^ "The Search for Planet Nine: New Finds Boost Case for Distant World". Space.com. 29 August 2016. 
  5. ^ "HUNT FOR NINTH PLANET REVEALS NEW EXTREMELY DISTANT SOLAR SYSTEM OBJECTS". 2016-08-29. 
  6. ^ "OSSOS VI. Striking Biases in the detection of large semimajor axis Trans-Neptunian Objects". The Astronomical Journal. 154 (4): 50. 2017. arXiv:1706.05348 $2. doi:10.3847/1538-3881/aa7aed.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  7. ^ "Astronomers say a Neptune-sized planet lurks beyond Pluto". Science. 20 January 2016. doi:10.1126/science.aae0237. Erişim tarihi: 20 January 2016.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  8. ^ "Our solar system may have a ninth planet after all — but not all evidence is in (We still haven't seen it yet)". The Verge. 20 January 2016. Erişim tarihi: 18 July 2016. The statistics do sound promising, at first. The researchers say there's a 1 in 15,000 chance that the movements of these objects are coincidental and don't indicate a planetary presence at all. ... 'When we usually consider something as clinched and air tight, it usually has odds with a much lower probability of failure than what they have,' says Sara Seager, a planetary scientist at MIT. For a study to be a slam dunk, the odds of failure are usually 1 in 1,744,278 . ... But researchers often publish before they get the slam-dunk odds, in order to avoid getting scooped by a competing team, Seager says. Most outside experts agree that the researchers' models are strong. And Neptune was originally detected in a similar fashion — by researching observed anomalies in the movement of Uranus. Additionally, the idea of a large planet at such a distance from the Sun isn't actually that unlikely, according to Bruce Macintosh, a planetary scientist at Stanford University.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  9. ^ Brown, Michael E. (2016). "Evidence for a distant giant planet in the Solar system". The Astronomical Journal. 151 (2): 22. arXiv:1601.05438 $2. doi:10.3847/0004-6256/151/2/22.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  10. ^ Koponyás, Barbara (10 April 2010). "Near-Earth asteroids and the Kozai mechanism" (PDF). 5th Austrian-Hungarian Workshop in Vienna. Erişim tarihi: 18 July 2016. 
  11. ^ Laughlin, Gregory (December 2020). "Exploring Trans-Neptunian Space with TESS: A Targeted Shift-stacking Search for Planet Nine and Distant TNOs in the Galactic Plane". The Planetary Science Journal. 1 (3): 81 (18 pp.). arXiv:2010.13791 $2. doi:10.3847/PSJ/abc42c.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  12. ^ de la Fuente Marcos, Raúl; Vaduvescu, Ovidiu; Stanescu, Malin (June 2022). "Distant trans-Neptunian object candidates from NASA's TESS mission scrutinized: fainter than predicted or false positives?". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society Letters. 513 (1): L78–L82. arXiv:2204.02230 $2. doi:10.1093/mnrasl/slac036.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); Tarih değerini gözden geçirin: Tarih ve yıl parametreleri birlikte kullanılmamalı (yardım)
  13. ^ "Distant Trans-Neptunian Object Candidates: Fainter Than Predicted or False Positives?". 20 May 2022. 
  14. ^ Query çıktısı. "Barisentrik Öskülatör Yörünge Elemanları". Erişim tarihi: 24 Ekim 2023.  Query sorgusu. Sorgu kısmında gerekli bilgileri girerek sorgu yapılmıştır.
  15. ^ "MPC list of q > 30 and a > 250". Küçük Gezegen Merkezi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2023. 
  16. ^ Varsayımsal Dokuzuncu Gezegen'e göre, Batygin, Konstantin; Adams, Fred C.; Brown, Michael E.; Becker, Juliette C. (2019). "The planet nine hypothesis". Physics Reports. 805: 1–53. arXiv:1902,10103 $2 |arxiv= değerini kontrol edin (yardım). Bibcode:2019PhR...805,...1B |bibcode= value kontrol edin (yardım). doi:10,1016/j.physrep.2019,01,009 |doi= değerini kontrol edin (yardım). 
  17. ^ Becker, Juliette (2017). Evaluating the Dynamical Stability of Outer Solar System Objects in the Presence of Planet Nine. DPS49. American Astronomical Society. Erişim tarihi: 14 March 2018. 
  18. ^ Lovett, Richard A. (16 December 2017). "The hidden hand – Could a bizarre hidden planet be manipulating the solar system". New Scientist International, 3156. s. 41. Erişim tarihi: 14 March 2018. 
  19. ^ Bannister, Michelle T.; ve diğerleri. (2018). "OSSOS. VII. 800+ Trans-Neptunian Objects — The complete data release". The Astrophysical Journal Supplement Series. 236 (1): 18. arXiv:1805,11740 $2 |arxiv= değerini kontrol edin (yardım). Bibcode:2018ApJS..236,..18B |bibcode= value kontrol edin (yardım). doi:10,3847/1538-4365/aab77a |doi= değerini kontrol edin (yardım). hdl:10150/628551. 
  20. ^ Trujillo, Chadwick A.; Sheppard, Scott S. (2014). "A Sedna-like body with a perihelion of 80 astronomical units". Nature. 507 (7493): 471–474. Bibcode:2014Natur.507,.471T |bibcode= value kontrol edin (yardım). doi:10,1038/nature13156 |doi= değerini kontrol edin (yardım). PMID 24670765. 2014-12-16 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2018-12-12.  Geçersiz |url-erişimi=subscription (yardım)
  21. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; TAJ2016012 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  22. ^ "Where is Planet Nine?". The Search for Planet Nine (Blog). 20 January 2016. 30 January 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  23. ^ Witze, Alexandra (2016). "Evidence grows for giant planet on fringes of Solar System". Nature. 529 (7586): 266–7. Bibcode:2016Natur.529,.266W |bibcode= value kontrol edin (yardım). doi:10,1038/529266a |doi= değerini kontrol edin (yardım). PMID 26791699.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  24. ^ Becker, J. C.; ve diğerleri. (DES Collaboration) (2018). "Discovery and Dynamical Analysis of an Extreme Trans-Neptunian Object with a High Orbital Inclination". The Astronomical Journal. 156 (2): 81. arXiv:1805,05355 $2 |arxiv= değerini kontrol edin (yardım). Bibcode:2018AJ....156,..81B |bibcode= value kontrol edin (yardım). doi:10,3847/1538-3881/aad042 |doi= değerini kontrol edin (yardım). 
  25. ^ de la Fuente Marcos, Carlos; de la Fuente Marcos, Raúl (12 September 2018). "A Fruit of a Different Kind: 2015 BP519 as an Outlier among the Extreme Trans-Neptunian Objects". Research Notes of the AAS. 2 (3): 167. arXiv:1809,02571 $2 |arxiv= değerini kontrol edin (yardım). Bibcode:2018RNAAS...2,.167D |bibcode= value kontrol edin (yardım). doi:10,3847/2515-5172/aadfec |doi= değerini kontrol edin (yardım). 

Dış bağlantılar

Şablon:Solar System

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aşırı_Neptün_ötesi_cisim&oldid=30430880" sayfasından alınmıştır