Alternatif tıp: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
"Alternative medicine" sayfasının çevrilmesiyle oluşturuldu.
Etiketler: İçerik Çevirmeni İçerik Çevirmeni 2
"Alternative medicine" sayfasının çevrilmesiyle oluşturuldu.
Etiketler: İçerik Çevirmeni İçerik Çevirmeni 2
43. satır: 43. satır:


== Türler ==
== Türler ==
Alternatif tıp, çeşitli sağlık bakım uygulamaları, ürün ve terapilerinden oluşur. Paylaşılan özellik, bilimsel yönteme dayanmayan bir şifa iddiasıdır. Uygulamalar temelleri ve metodolojileri bakımından çeşitlidir. Kültürel kökenleri veya dayandıkları inanç türlerine göre sınıflandırılabilir.<ref name="Sampson_6/1995">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|başlık=Antiscience Trends in the Rise of the Alternative Medicine Movement|yazarlar=Sampson|tarih=June 1995|sayı=1|sayfalar=188–197|çalışma=Annals of the New York Academy of Sciences|cilt=775|issn=0077-8923|pmid=8678416|doi=10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|ilk=Wallace}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSampson1995">Sampson, Wallace (June 1995). [https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x "Antiscience Trends in the Rise of the Alternative Medicine Movement"]. ''Annals of the New York Academy of Sciences''. '''775''' (1): 188–197. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x]]. [[Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası|ISSN]]&nbsp;[[issn:0077-8923|0077-8923]]. [[PubMed|PMID]]&nbsp;[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8678416 8678416]. [[Semantic Scholar|S2CID]]&nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:2813395 2813395].</cite></ref> Yöntemler, belirli bir kültürün geleneksel uygulamaları, halk bilgisi, batıl-manevi inançlar, doğaüstü enerjiler, sahte bilim, akıl yürütmedeki hatalar, propaganda, sahtekarlık ve bilimsel yöntemlerle kanıtlanmış olanlar dışındaki her türlü yeni veya farklı sağlık kavramlarını içerebilir veya bunlara dayanabilir.<ref name="Sampson_6/1995" /> Farklı kültürlerin, binlerce yıl içinde geliştirilen kendi benzersiz geleneksel veya inanç temelli uygulamaları veya son zamanlarda gerçekleşen tüm uygulama sistemleri olabilir.
Alternatif tıp, çeşitli sağlık bakım uygulamaları, ürün ve terapilerinden oluşur. Paylaşılan özellik, bilimsel yönteme dayanmayan bir şifa iddiasıdır. Uygulamalar temelleri ve metodolojileri bakımından çeşitlidir. Kültürel kökenleri veya dayandıkları inanç türlerine göre sınıflandırılabilir.<ref name="Sampson_6/1995">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|başlık=Antiscience Trends in the Rise of the Alternative Medicine Movement|yazarlar=Sampson|tarih=June 1995|sayı=1|sayfalar=188–197|çalışma=Annals of the New York Academy of Sciences|cilt=775|issn=0077-8923|pmid=8678416|doi=10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|ilk=Wallace}}</ref> Yöntemler, belirli bir kültürün geleneksel uygulamaları, halk bilgisi, batıl-manevi inançlar, doğaüstü enerjiler, sahte bilim, akıl yürütmedeki hatalar, propaganda, sahtekarlık ve bilimsel yöntemlerle kanıtlanmış olanlar dışındaki her türlü yeni veya farklı sağlık kavramlarını içerebilir veya bunlara dayanabilir.<ref name="Sampson_6/1995" /> Farklı kültürlerin, binlerce yıl içinde geliştirilen kendi benzersiz geleneksel veya inanç temelli uygulamaları veya son zamanlarda gerçekleşen tüm uygulama sistemleri olabilir.


=== Bilimsel olmayan inanç sistemleri ===
=== Bilimsel olmayan inanç sistemleri ===
122. satır: 122. satır:


=== NCCIH sınıflandırması ===
=== NCCIH sınıflandırması ===
ABD'li NCCIH, alternatif tıp dallarını beş ana gruba ayıran bir sınıflandırma sistemi oluşturdu. Bu gruplar bazı örtüşmelere sahiptir ve iki tür [[enerji]] tıbbı içerir: [[Magnetoterapi|mıknatıs terapisi]], renk delme ve [[Fototerapi|ışık terapisi]] gibi fiziksel olarak gözlemlenebilir kaynaklar ve fiziksel olarak saptanamayan veya farazi enerji kullanan. Bu enerjilerin hiçbirinin sağlığı veya bedeni olumlu herhangi bir şekilde etkilediğini destekleyecek kanıt bulunmuyor.<ref name="ConsumerHealth9th">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=_p4GywAACAAJ|başlık=Consumer health: a guide to intelligent decisions|sayfalar=34–35, 134, 137|yer=New York|yayıncı=McGraw-Hill|seri=9th|yıl=2013|isbn=978-0078028489|oclc=758098687}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFBarrettHallBaratzLondon2013">Barrett, Stephen; Hall, Harriet; Baratz, Robert S.; London, William M.; Kroger, Manfred (2013). [https://books.google.com/books?id=_p4GywAACAAJ ''Consumer health: a guide to intelligent decisions''] (9th&nbsp;ed.). New York: McGraw-Hill. pp.&nbsp;34–35, 134, 137. [[Uluslararası Standart Kitap Numarası|ISBN]]&nbsp;[[Özel:BookSources/978-0078028489|<bdi>978-0078028489</bdi>]]. [[OCLC]]&nbsp;[https://www.worldcat.org/oclc/758098687 758098687].</cite></ref>
ABD'li NCCIH, alternatif tıp dallarını beş ana gruba ayıran bir sınıflandırma sistemi oluşturdu. Bu gruplar bazı örtüşmelere sahiptir ve iki tür [[enerji]] tıbbı içerir: [[Magnetoterapi|mıknatıs terapisi]], renk delme ve [[Fototerapi|ışık terapisi]] gibi fiziksel olarak gözlemlenebilir kaynaklar ve fiziksel olarak saptanamayan veya farazi enerji kullanan. Bu enerjilerin hiçbirinin sağlığı veya bedeni olumlu herhangi bir şekilde etkilediğini destekleyecek kanıt bulunmuyor.<ref name="ConsumerHealth9th">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=_p4GywAACAAJ|başlık=Consumer health: a guide to intelligent decisions|sayfalar=34–35, 134, 137|yer=New York|yayıncı=McGraw-Hill|seri=9th|yıl=2013|isbn=978-0078028489|oclc=758098687}}</ref>


# Tümleşik tıbbi sistemler: örnekler arasında geleneksel Çin tıbbı, naturopati, homeopati ve ayurveda yer alır.
# Tümleşik tıbbi sistemler: örnekler arasında geleneksel Çin tıbbı, naturopati, homeopati ve ayurveda yer alır.
133. satır: 133. satır:


== Tarih ==
== Tarih ==
Alternatif tıbbın tarihi, 1970'lerden başlayarak batı tıp kurumu tarafından "düzensiz uygulamalar", toplu olarak "alternatif tıp" olarak tanıtılan bir grup farklı tıbbi uygulamanın tarihi, bu grubun üyelerinin bireysel geçmişlerinin toplanması veya batı tıp tarihine atıfta bulunabilir.<ref name="Sampson_6/1995">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|başlık=Antiscience Trends in the Rise of the Alternative Medicine Movement|yazarlar=Sampson|tarih=June 1995|sayı=1|sayfalar=188–197|çalışma=Annals of the New York Academy of Sciences|cilt=775|issn=0077-8923|pmid=8678416|doi=10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|ilk=Wallace}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSampson1995">Sampson, Wallace (June 1995). [https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x "Antiscience Trends in the Rise of the Alternative Medicine Movement"]. ''Annals of the New York Academy of Sciences''. '''775''' (1): 188–197. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x]]. [[Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası|ISSN]]&nbsp;[[issn:0077-8923|0077-8923]]. [[PubMed|PMID]]&nbsp;[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8678416 8678416]. [[Semantic Scholar|S2CID]]&nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:2813395 2813395].</cite></ref><ref name="QMHCHF" /><ref name="Whorton_2003">{{Web kaynağı|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/altmed/clash/history.html|başlık=Countercultural Healing: A brief History of Alternative Medicine in America|erişimtarihi=2022-03-25|tarih=2003|çalışma=PBS Frontline|ilk=James}}</ref><ref name="RiseRise_6/2004">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15174992/|başlık=The rise and rise of complementary and alternative medicine: a sociological perspective|yazarlar=Coulter|tarih=2004-06-07|sayı=11|sayfalar=587–589|çalışma=[[Medical Journal of Australia]]|cilt=180|issn=0025-729X|pmid=15174992|doi=10.5694/j.1326-5377.2004.tb06099.x}}</ref><ref name="Whorton_9/2002">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=N21eyOQlE0kC|başlık=Nature Cures: The History of Alternative Medicine in America|dil=en|yayıncı=Oxford University Press|yıl=2002|isbn=978-0195349788|ilk=James C.}}</ref>
Alternatif tıbbın tarihi, 1970'lerden başlayarak batı tıp kurumu tarafından "düzensiz uygulamalar", toplu olarak "alternatif tıp" olarak tanıtılan bir grup farklı tıbbi uygulamanın tarihi, bu grubun üyelerinin bireysel geçmişlerinin toplanması veya batı tıp tarihine atıfta bulunabilir.<ref name="Sampson_6/1995">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|başlık=Antiscience Trends in the Rise of the Alternative Medicine Movement|yazarlar=Sampson|tarih=June 1995|sayı=1|sayfalar=188–197|çalışma=Annals of the New York Academy of Sciences|cilt=775|issn=0077-8923|pmid=8678416|doi=10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|ilk=Wallace}}</ref><ref name="QMHCHF" /><ref name="Whorton_2003">{{Web kaynağı|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/altmed/clash/history.html|başlık=Countercultural Healing: A brief History of Alternative Medicine in America|erişimtarihi=2022-03-25|tarih=2003|çalışma=PBS Frontline|ilk=James}}</ref><ref name="RiseRise_6/2004">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15174992/|başlık=The rise and rise of complementary and alternative medicine: a sociological perspective|yazarlar=Coulter|tarih=2004-06-07|sayı=11|sayfalar=587–589|çalışma=[[Medical Journal of Australia]]|cilt=180|issn=0025-729X|pmid=15174992|doi=10.5694/j.1326-5377.2004.tb06099.x}}</ref><ref name="Whorton_9/2002">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=N21eyOQlE0kC|başlık=Nature Cures: The History of Alternative Medicine in America|dil=en|yayıncı=Oxford University Press|yıl=2002|isbn=978-0195349788|ilk=James C.}}</ref>


[[Alternatif tıp|Tamamlayıcı]] ve [[Alternatif tıp|bütünleyici tıbbın]] geçmişlerini içerir. 1970'lerde bilime dayalı tıp kurumunun parçası olmayan batılı pratisyenler "düzensiz pratisyenler" olarak anıldı ve tıp kurumu tarafından bilim dışı ve şarlatanlık yaptıkları gerekçesiyle görevden alındı.<ref name="QMHCHF" /><ref name="Whorton_2003" /> 1970'lere kadar, batı tıbbı bilimsel yöntem ve keşifleri bünyesine alarak tedavilerinin başarısında buna karşılık gelen bir artış elde ettikçe, düzensiz uygulamalar şarlatanlık ve dolandırıcılık olarak marjinallleşti.<ref name="Whorton_9/2002" /> 1970'lerde, batılı olmayan kültürlerin geleneksel uygulamaları ve biyotıbbın parçası olmayan diğer kanıtlanmamış uygulamalarla birlikte tüm grup toplu olarak "alternatif tıp" ifadesi altında toplandı ve pazarlandı.<ref name="Sampson_6/1995" /><ref name="QMHCHF">Quack Medicine: A History of Combating Health Fraud in Twentieth-Century America, Eric W. Boyle, </ref><ref name="Whorton_2003" /><ref name="Whorton_9/2002" /><ref name="FrontlineAF">{{Web kaynağı|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/altmed/etc/synopsis.html|başlık=The Alternative Fix: Introduction|tarih=November 3, 2003|çalışma=www.pbs.org|yayıncı=PBS Frontline}}</ref>
[[Alternatif tıp|Tamamlayıcı]] ve [[Alternatif tıp|bütünleyici tıbbın]] geçmişlerini içerir. 1970'lerde bilime dayalı tıp kurumunun parçası olmayan batılı pratisyenler "düzensiz pratisyenler" olarak anıldı ve tıp kurumu tarafından bilim dışı ve şarlatanlık yaptıkları gerekçesiyle görevden alındı.<ref name="QMHCHF" /><ref name="Whorton_2003" /> 1970'lere kadar, batı tıbbı bilimsel yöntem ve keşifleri bünyesine alarak tedavilerinin başarısında buna karşılık gelen bir artış elde ettikçe, düzensiz uygulamalar şarlatanlık ve dolandırıcılık olarak marjinallleşti.<ref name="Whorton_9/2002" /> 1970'lerde, batılı olmayan kültürlerin geleneksel uygulamaları ve biyotıbbın parçası olmayan diğer kanıtlanmamış uygulamalarla birlikte tüm grup toplu olarak "alternatif tıp" ifadesi altında toplandı ve pazarlandı.<ref name="Sampson_6/1995" /><ref name="QMHCHF">Quack Medicine: A History of Combating Health Fraud in Twentieth-Century America, Eric W. Boyle, </ref><ref name="Whorton_2003" /><ref name="Whorton_9/2002" /><ref name="FrontlineAF">{{Web kaynağı|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/altmed/etc/synopsis.html|başlık=The Alternative Fix: Introduction|tarih=November 3, 2003|çalışma=www.pbs.org|yayıncı=PBS Frontline}}</ref>


Batıda alternatif tıp kullanımı 1960'ların [[1960'lardaki karşı kültür|karşı kültür hareketinin]] ardından 1970'lerde [[New Age|yeni çağ hareketinin]] bir parçası olarak artar.<ref name="Sampson_6/1995">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|başlık=Antiscience Trends in the Rise of the Alternative Medicine Movement|yazarlar=Sampson|tarih=June 1995|sayı=1|sayfalar=188–197|çalışma=Annals of the New York Academy of Sciences|cilt=775|issn=0077-8923|pmid=8678416|doi=10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|ilk=Wallace}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSampson1995">Sampson, Wallace (June 1995). [https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x "Antiscience Trends in the Rise of the Alternative Medicine Movement"]. ''Annals of the New York Academy of Sciences''. '''775''' (1): 188–197. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x]]. [[Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası|ISSN]]&nbsp;[[issn:0077-8923|0077-8923]]. [[PubMed|PMID]]&nbsp;[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8678416 8678416]. [[Semantic Scholar|S2CID]]&nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:2813395 2813395].</cite></ref><ref>{{Dergi kaynağı|url=http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,155810,00.html|başlık=Cover Stories: Why New Age Medicine Is Catching On|erişimtarihi=2022-03-25|yazarlar=Wallis|tarih=November 4, 1991|sayı=18|dil=en-US|çalışma=Time|cilt=138|ilk=Claudia|issn=0040-781X}}</ref><ref name="ENAB">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=SghdYBbMds0C&pg=PA479|başlık=New Age Medicine, Encyclopedia of New Age Beliefs|sayfalar=470–508|yıl=1996|isbn=978-1565071605}}</ref>
Batıda alternatif tıp kullanımı 1960'ların [[1960'lardaki karşı kültür|karşı kültür hareketinin]] ardından 1970'lerde [[New Age|yeni çağ hareketinin]] bir parçası olarak artar.<ref name="Sampson_6/1995">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|başlık=Antiscience Trends in the Rise of the Alternative Medicine Movement|yazarlar=Sampson|tarih=June 1995|sayı=1|sayfalar=188–197|çalışma=Annals of the New York Academy of Sciences|cilt=775|issn=0077-8923|pmid=8678416|doi=10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|ilk=Wallace}}</ref><ref>{{Dergi kaynağı|url=http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,155810,00.html|başlık=Cover Stories: Why New Age Medicine Is Catching On|erişimtarihi=2022-03-25|yazarlar=Wallis|tarih=November 4, 1991|sayı=18|dil=en-US|çalışma=Time|cilt=138|ilk=Claudia|issn=0040-781X}}</ref><ref name="ENAB">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=SghdYBbMds0C&pg=PA479|başlık=New Age Medicine, Encyclopedia of New Age Beliefs|sayfalar=470–508|yıl=1996|isbn=978-1565071605}}</ref>


Nedenler arasında "alternatif tıbbın" biyotıbba etkili bir "alternatif" olduğuna dair kitlesel pazarlama, [[Kimyasal madde|kimyasal]] kullanmaya ilişkin toplumsal tutumlar ve her türlü [[Müesses nizam|kuruluş]] ve [[Otorite|otoriteye]] meydan okuma, bilime dayalı tıbbın sınırlamalar ve [[Yan etki|yan etkileri]] konusunda hastalarda artan hayal kırıklığı ve çaresizlik yanında diğer kültürlerin inanç ve uygulamalarına eşit değer verme ([[Kültürel görelilik|kültürel görecelik]]) duyarlılığıydı.<ref name="Sampson_6/1995" /><ref name="Whorton_2003">{{Web kaynağı|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/altmed/clash/history.html|başlık=Countercultural Healing: A brief History of Alternative Medicine in America|erişimtarihi=2022-03-25|tarih=2003|çalışma=PBS Frontline|ilk=James}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFWhorton2003">Whorton, James (2003). [https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/altmed/clash/history.html "Countercultural Healing: A brief History of Alternative Medicine in America"]. ''PBS Frontline''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2022-03-25</span></span>.</cite></ref><ref name="Whorton_9/2002">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=N21eyOQlE0kC|başlık=Nature Cures: The History of Alternative Medicine in America|dil=en|yayıncı=Oxford University Press|yıl=2002|isbn=978-0195349788|ilk=James C.}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFWhorton2002">Whorton, James C. (2002). [https://books.google.com/books?id=N21eyOQlE0kC ''Nature Cures: The History of Alternative Medicine in America'']. Oxford University Press. [[Uluslararası Standart Kitap Numarası|ISBN]]&nbsp;[[Özel:BookSources/978-0195349788|<bdi>978-0195349788</bdi>]].</cite></ref><ref name="RiseRise_6/2004">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15174992/|başlık=The rise and rise of complementary and alternative medicine: a sociological perspective|yazarlar=Coulter|tarih=2004-06-07|sayı=11|sayfalar=587–589|çalışma=[[Medical Journal of Australia]]|cilt=180|issn=0025-729X|pmid=15174992|doi=10.5694/j.1326-5377.2004.tb06099.x}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true">Coulter, Ian D.; Willis, Evan M. (2004-06-07). [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15174992/ "The rise and rise of complementary and alternative medicine: a sociological perspective"]. ''[[Avustralya Tıp Dergisi|Medical Journal of Australia]]''. '''180''' (11): 587–589. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.5694/j.1326-5377.2004.tb06099.x|10.5694/j.1326-5377.2004.tb06099.x]]. [[Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası|ISSN]]&nbsp;[[issn:0025-729X|0025-729X]]. [[PubMed|PMID]]&nbsp;[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15174992 15174992]. [[Semantic Scholar|S2CID]]&nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:15983789 15983789].</cite></ref><ref name="FrontlineAF">{{Web kaynağı|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/altmed/etc/synopsis.html|başlık=The Alternative Fix: Introduction|tarih=November 3, 2003|çalışma=www.pbs.org|yayıncı=PBS Frontline}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/altmed/etc/synopsis.html "The Alternative Fix: Introduction"]. ''www.pbs.org''. PBS Frontline. November 3, 2003.</cite></ref><ref name="ENAB" /><ref name="AMBMJ" /> 1975'te Amerika Birleşik Devletleri'nde şarlatanlıkla mücadelede merkezi bir rol oynayan [[Amerikan Tıp Derneği|Amerikan Tabipler Birliği]], şarlatanlık komitesini kaldırdı ve Soruşturma Departmanını kapattı.<ref name="QMHCHF">Quack Medicine: A History of Combating Health Fraud in Twentieth-Century America, Eric W. Boyle, </ref><ref name="AMBMJ">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Alternative medicine|yazarlar=Smith|sayı=6388|sayfalar=307–308|çalışma=British Medical Journal (Clinical Research Ed.)|alıntı=One of the few growth industries in contemporary Britain is alternative medicine. An apparently endless stream of books, articles, and radio and television programmes urge on the public the virtues of treatments ranging from meditation to drilling a hole in the skull to let in more oxygen.|yıl=1983|cilt=287|pmc=1548588|pmid=6307462|doi=10.1136/bmj.287.6388.307}}</ref> 1970'lerin başından ortasına kadar "alternatif tıp" ifadesi yaygın bir şekilde kullanıldı ve bilime dayalı biyotıbba "doğal" ve etkili tedavi "alternatifleri" koleksiyonu olarak kitlelere pazarlandı.<ref name="Sampson_6/1995" /><ref name="AMBMJ" /><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=S5_8AAAACAAJ&q=Other+healers,+other+cures:+A+guide+to+alternative+medicine,+Helen+Kruger|başlık=Other Healers, Other Cures: A Guide to Alternative Medicine|tarih=1974|dil=en|yayıncı=Bobbs-Merrill|isbn=978-0672517082|ilk=Helen}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=BwlPPgAACAAJ|başlık=A Guide to Alternative Medicine|yayıncı=Turnstone Press|yıl=1975|ile=|isbn=978-0855001070|ilk=Donald}}</ref> 1983'e gelindiğinde, "alternatif tıbbın" kitlesel pazarlaması o kadar yaygındı ki, ''British Medical Journal'' ( ''BMJ'' ), Meditasyondan daha fazla oksijen almak için kafatasında bir delik açmaya kadar" "görünüşe göre sonu gelmeyen bir kitap, makale ve radyo ve televizyon program akışının, halkı alternatif tedavilerinin erdemleri konusunda uyardığına" işaret etti.<ref name="AMBMJ" />
Nedenler arasında "alternatif tıbbın" biyotıbba etkili bir "alternatif" olduğuna dair kitlesel pazarlama, [[Kimyasal madde|kimyasal]] kullanmaya ilişkin toplumsal tutumlar ve her türlü [[Müesses nizam|kuruluş]] ve [[Otorite|otoriteye]] meydan okuma, bilime dayalı tıbbın sınırlamalar ve [[Yan etki|yan etkileri]] konusunda hastalarda artan hayal kırıklığı ve çaresizlik yanında diğer kültürlerin inanç ve uygulamalarına eşit değer verme ([[Kültürel görelilik|kültürel görecelik]]) duyarlılığıydı.<ref name="Sampson_6/1995" /><ref name="Whorton_2003">{{Web kaynağı|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/altmed/clash/history.html|başlık=Countercultural Healing: A brief History of Alternative Medicine in America|erişimtarihi=2022-03-25|tarih=2003|çalışma=PBS Frontline|ilk=James}}</ref><ref name="Whorton_9/2002">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=N21eyOQlE0kC|başlık=Nature Cures: The History of Alternative Medicine in America|dil=en|yayıncı=Oxford University Press|yıl=2002|isbn=978-0195349788|ilk=James C.}}</ref><ref name="RiseRise_6/2004">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15174992/|başlık=The rise and rise of complementary and alternative medicine: a sociological perspective|yazarlar=Coulter|tarih=2004-06-07|sayı=11|sayfalar=587–589|çalışma=[[Medical Journal of Australia]]|cilt=180|issn=0025-729X|pmid=15174992|doi=10.5694/j.1326-5377.2004.tb06099.x}}</ref><ref name="FrontlineAF">{{Web kaynağı|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/altmed/etc/synopsis.html|başlık=The Alternative Fix: Introduction|tarih=November 3, 2003|çalışma=www.pbs.org|yayıncı=PBS Frontline}}</ref><ref name="ENAB" /><ref name="AMBMJ" /> 1975'te Amerika Birleşik Devletleri'nde şarlatanlıkla mücadelede merkezi bir rol oynayan [[Amerikan Tıp Derneği|Amerikan Tabipler Birliği]], şarlatanlık komitesini kaldırdı ve Soruşturma Departmanını kapattı.<ref name="QMHCHF">Quack Medicine: A History of Combating Health Fraud in Twentieth-Century America, Eric W. Boyle, </ref><ref name="AMBMJ">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Alternative medicine|yazarlar=Smith|sayı=6388|sayfalar=307–308|çalışma=British Medical Journal (Clinical Research Ed.)|alıntı=One of the few growth industries in contemporary Britain is alternative medicine. An apparently endless stream of books, articles, and radio and television programmes urge on the public the virtues of treatments ranging from meditation to drilling a hole in the skull to let in more oxygen.|yıl=1983|cilt=287|pmc=1548588|pmid=6307462|doi=10.1136/bmj.287.6388.307}}</ref> 1970'lerin başından ortasına kadar "alternatif tıp" ifadesi yaygın bir şekilde kullanıldı ve bilime dayalı biyotıbba "doğal" ve etkili tedavi "alternatifleri" koleksiyonu olarak kitlelere pazarlandı.<ref name="Sampson_6/1995" /><ref name="AMBMJ" /><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=S5_8AAAACAAJ&q=Other+healers,+other+cures:+A+guide+to+alternative+medicine,+Helen+Kruger|başlık=Other Healers, Other Cures: A Guide to Alternative Medicine|tarih=1974|dil=en|yayıncı=Bobbs-Merrill|isbn=978-0672517082|ilk=Helen}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=BwlPPgAACAAJ|başlık=A Guide to Alternative Medicine|yayıncı=Turnstone Press|yıl=1975|ile=|isbn=978-0855001070|ilk=Donald}}</ref> 1983'e gelindiğinde, "alternatif tıbbın" kitlesel pazarlaması o kadar yaygındı ki, ''British Medical Journal'' ( ''BMJ'' ), Meditasyondan daha fazla oksijen almak için kafatasında bir delik açmaya kadar" "görünüşe göre sonu gelmeyen bir kitap, makale ve radyo ve televizyon program akışının, halkı alternatif tedavilerinin erdemleri konusunda uyardığına" işaret etti.<ref name="AMBMJ" />


Tıpta 1965-1999 arasında prestijli beş Amerikan tıp dergisinde yayınlanan tamamlayıcı ve alternatif tıp (CAM) ile ilgili analizler, tıp mesleğinin TAT'ın büyümesine üç kez yanıt verdiğini ve tıbbi pazardaki değişikliklerin dergilerdeki yanıt türünü etkilediğini gösteriyor. Değişiklikler arasında rahat tıbbi ruhsatlandırma, yönetilen bakımın geliştirilmesi, artan tüketicilik ve ABD Alternatif Tıp Ofisi'nin (daha sonra Ulusal Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Merkezi, şu anda Ulusal Tamamlayıcı ve Bütünleştirici Sağlık Merkezi) kurulması yer aldı. {{Refn|According to the medical historian [[James Harvey Young]]:
Tıpta 1965-1999 arasında prestijli beş Amerikan tıp dergisinde yayınlanan tamamlayıcı ve alternatif tıp (CAM) ile ilgili analizler, tıp mesleğinin TAT'ın büyümesine üç kez yanıt verdiğini ve tıbbi pazardaki değişikliklerin dergilerdeki yanıt türünü etkilediğini gösteriyor. Değişiklikler arasında rahat tıbbi ruhsatlandırma, yönetilen bakımın geliştirilmesi, artan tüketicilik ve ABD Alternatif Tıp Ofisi'nin (daha sonra Ulusal Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Merkezi, şu anda Ulusal Tamamlayıcı ve Bütünleştirici Sağlık Merkezi) kurulması yer aldı. {{Refn|According to the medical historian [[James Harvey Young]]:
152. satır: 152. satır:
== Etki ==
== Etki ==
[[Dosya:Edzard_ernst.jpg|küçükresim| Edzard Ernst, alternatif tedaviler ve teşhislerin bilimsel çalışması konusunda bir otorite ve CAM'ın ilk üniversite profesörü, (2012)]]
[[Dosya:Edzard_ernst.jpg|küçükresim| Edzard Ernst, alternatif tedaviler ve teşhislerin bilimsel çalışması konusunda bir otorite ve CAM'ın ilk üniversite profesörü, (2012)]]
Alternatif tedavilerin gerekli [[Bilimsel yöntem|bilimsel doğrulamadan]] yoksun, etkinliklerinin kanıtsız veya çürütülmüş olduğu konusunda bilimsel fikir birliği vardır.<ref name="Sampson_6/1995">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|başlık=Antiscience Trends in the Rise of the Alternative Medicine Movement|yazarlar=Sampson|tarih=June 1995|sayı=1|sayfalar=188–197|çalışma=Annals of the New York Academy of Sciences|cilt=775|issn=0077-8923|pmid=8678416|doi=10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|ilk=Wallace}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSampson1995">Sampson, Wallace (June 1995). [https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x "Antiscience Trends in the Rise of the Alternative Medicine Movement"]. ''Annals of the New York Academy of Sciences''. '''775''' (1): 188–197. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x]]. [[Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası|ISSN]]&nbsp;[[issn:0077-8923|0077-8923]]. [[PubMed|PMID]]&nbsp;[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8678416 8678416]. [[Semantic Scholar|S2CID]]&nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:2813395 2813395].</cite></ref> Alternatif ilaçların etkinliğine ilişkin iddiaların birçoğu tartışmalıdır; çünkü bunlarla ilgili araştırmalar sıklıkla düşük kalitede ve metodolojik olarak kusurludur.{{Kdn|IOM Report|2005}} Seçici yayın yanlılığı, ürün kalitesi ve standardizasyondaki belirgin farklılıklar ve asılsız iddialarda bulunan bazı şirketler, alternatif terapiler için kanıt bulunan izole örneklerin de etkililik iddialarının sorgulanmasına yol açar.
Alternatif tedavilerin gerekli [[Bilimsel yöntem|bilimsel doğrulamadan]] yoksun, etkinliklerinin kanıtsız veya çürütülmüş olduğu konusunda bilimsel fikir birliği vardır.<ref name="Sampson_6/1995">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|başlık=Antiscience Trends in the Rise of the Alternative Medicine Movement|yazarlar=Sampson|tarih=June 1995|sayı=1|sayfalar=188–197|çalışma=Annals of the New York Academy of Sciences|cilt=775|issn=0077-8923|pmid=8678416|doi=10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|ilk=Wallace}}</ref> Alternatif ilaçların etkinliğine ilişkin iddiaların birçoğu tartışmalıdır; çünkü bunlarla ilgili araştırmalar sıklıkla düşük kalitede ve metodolojik olarak kusurludur.{{Kdn|IOM Report|2005}} Seçici yayın yanlılığı, ürün kalitesi ve standardizasyondaki belirgin farklılıklar ve asılsız iddialarda bulunan bazı şirketler, alternatif terapiler için kanıt bulunan izole örneklerin de etkililik iddialarının sorgulanmasına yol açar.


''Scientific Review of Alternative Medicine,'' genel popülasyondaki kafa karışıklıklarına işaret ediyor; bir kişi, semptomatik rahatlamayı, sırf bir şey aldıkları için (plasebo etkisi) başka türlü etkisiz bir tedaviye bağlayabilir; bir hastalığın doğal iyileşmesi veya döngüsel doğası ( gerileme yanılgısı ), yanlışlıkla alınan alternatif bir ilaca atfedilir; bilime dayalı hastalık teşhisi konmamış bir kişi, alternatif tıbbın hastalık teşhisine konu edilmiş olabilir.
''Scientific Review of Alternative Medicine,'' genel popülasyondaki kafa karışıklıklarına işaret ediyor; bir kişi, semptomatik rahatlamayı, sırf bir şey aldıkları için (plasebo etkisi) başka türlü etkisiz bir tedaviye bağlayabilir; bir hastalığın doğal iyileşmesi veya döngüsel doğası ( gerileme yanılgısı ), yanlışlıkla alınan alternatif bir ilaca atfedilir; bilime dayalı hastalık teşhisi konmamış bir kişi, alternatif tıbbın hastalık teşhisine konu edilmiş olabilir.
164. satır: 164. satır:
Geleneksel tedavilere ilişkin bir değerlendirme, %41,3'ünün olumlu veya muhtemel olumlu etki, %20'sinin etkisiz, %8,1'inin net zararlı ve %21,3'ünün yetersiz kanıt sonucuna vardığını buldu.{{Kdn|IOM Report|2005}}
Geleneksel tedavilere ilişkin bir değerlendirme, %41,3'ünün olumlu veya muhtemel olumlu etki, %20'sinin etkisiz, %8,1'inin net zararlı ve %21,3'ünün yetersiz kanıt sonucuna vardığını buldu.{{Kdn|IOM Report|2005}}


Alternatif tedaviler fonksiyonel tıbbi tedaviyi "tamamlamaz", etkisini iyileştirmez veya yan etkilerini azaltmaz, ancak [[varfarin]] gibi reçeteli ilaç tedavilerini olumsuz etkileyebilir.<ref name=":0">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Potential interactions of complementary and alternative medicine with cancer therapy in outpatients with gynecological cancer in a comprehensive cancer center|yazarlar=Zeller|tarih=2013-03-01|sayı=3|sayfalar=357–365|çalışma=Journal of Cancer Research and Clinical Oncology|cilt=139|issn=1432-1335|pmid=23099993|doi=10.1007/s00432-012-1336-6}}</ref><ref name="Arye13">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Advising patients on the use of non-herbal nutritional supplements during cancer therapy: a need for doctor-patient communication|erişimtarihi=free|yazarlar=Ben-Arye|tarih=2013-12-01|sayı=6|sayfalar=887–896|çalışma=Journal of Pain and Symptom Management|cilt=46|issn=1873-6513|pmid=23707384|doi=10.1016/j.jpainsymman.2013.02.010}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFBen-AryePolliackSchiffTadmor2013">Ben-Arye, Eran; Polliack, Aaron; Schiff, Elad; Tadmor, Tamar; Samuels, Noah (2013-12-01). [[doi:10.1016/j.jpainsymman.2013.02.010|"Advising patients on the use of non-herbal nutritional supplements during cancer therapy: a need for doctor-patient communication"]]. ''Journal of Pain and Symptom Management''. '''46''' (6): 887–896. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible">[[doi:10.1016/j.jpainsymman.2013.02.010|10.1016/j.jpainsymman.2013.02.010]]</span>. [[Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası|ISSN]]&nbsp;[[issn:1873-6513|1873-6513]]. [[PubMed|PMID]]&nbsp;[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23707384 23707384].</cite></ref>
Alternatif tedaviler fonksiyonel tıbbi tedaviyi "tamamlamaz", etkisini iyileştirmez veya yan etkilerini azaltmaz, ancak [[varfarin]] gibi reçeteli ilaç tedavilerini olumsuz etkileyebilir.<ref name=":0">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Potential interactions of complementary and alternative medicine with cancer therapy in outpatients with gynecological cancer in a comprehensive cancer center|yazarlar=Zeller|tarih=2013-03-01|sayı=3|sayfalar=357–365|çalışma=Journal of Cancer Research and Clinical Oncology|cilt=139|issn=1432-1335|pmid=23099993|doi=10.1007/s00432-012-1336-6}}</ref><ref name="Arye13">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Advising patients on the use of non-herbal nutritional supplements during cancer therapy: a need for doctor-patient communication|erişimtarihi=free|yazarlar=Ben-Arye|tarih=2013-12-01|sayı=6|sayfalar=887–896|çalışma=Journal of Pain and Symptom Management|cilt=46|issn=1873-6513|pmid=23707384|doi=10.1016/j.jpainsymman.2013.02.010}}</ref>


[[Helsinki Bildirgesi|Helsinki Deklarasyonu]] etkili bir tedavinin mevcut olduğu durumlarda, bu tür bir tedaviyi durdurmanın çoğu durumda etik olmadığını belirtir; Test edilen alternatif bir tekniğe ek olarak standart bakım tedavisinin kullanılması, kafa karıştırıcı veya yorumlanması zor sonuçlara neden olabilir.
[[Helsinki Bildirgesi|Helsinki Deklarasyonu]] etkili bir tedavinin mevcut olduğu durumlarda, bu tür bir tedaviyi durdurmanın çoğu durumda etik olmadığını belirtir; Test edilen alternatif bir tekniğe ek olarak standart bakım tedavisinin kullanılması, kafa karıştırıcı veya yorumlanması zor sonuçlara neden olabilir.
170. satır: 170. satır:
Kanser araştırmacısı Andrew J. Vickers şunları söyledi:
Kanser araştırmacısı Andrew J. Vickers şunları söyledi:
{{Blockquote|Pek çok popüler ve bilimsel yazının aksine, pek çok [[alternatif kanser tedavisi]] ​​kaliteli klinik araştırmalarda araştırıldı ve bunların etkisiz olduğu gösterildi. "Kanıtlanmamış" etiketi bu tür tedaviler için uygun değildir; birçok alternatif kanser tedavisinin '''çürütüldüğünü''' iddia etmenin zamanı geldi.<ref name="Vickers" />}}
{{Blockquote|Pek çok popüler ve bilimsel yazının aksine, pek çok [[alternatif kanser tedavisi]] ​​kaliteli klinik araştırmalarda araştırıldı ve bunların etkisiz olduğu gösterildi. "Kanıtlanmamış" etiketi bu tür tedaviler için uygun değildir; birçok alternatif kanser tedavisinin '''çürütüldüğünü''' iddia etmenin zamanı geldi.<ref name="Vickers" />}}

== Algılanan etki mekanizması ==
Tanım gereği alternatif tıp olarak sınıflandırılan hiçbir şeyin kanıtlanmış bir iyileştirici etkisi yoktur.<ref name="Sampson_6/1995">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|başlık=Antiscience Trends in the Rise of the Alternative Medicine Movement|yazarlar=Sampson|tarih=June 1995|sayı=1|sayfalar=188–197|çalışma=Annals of the New York Academy of Sciences|cilt=775|issn=0077-8923|pmid=8678416|doi=10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|ilk=Wallace}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSampson1995">Sampson, Wallace (June 1995). [https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x "Antiscience Trends in the Rise of the Alternative Medicine Movement"]. ''Annals of the New York Academy of Sciences''. '''775''' (1): 188–197. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x|10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x]]. [[Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası|ISSN]]&nbsp;[[issn:0077-8923|0077-8923]]. [[PubMed|PMID]]&nbsp;[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8678416 8678416]. [[Semantic Scholar|S2CID]]&nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:2813395 2813395].</cite></ref> Bununla birlikte, "çalıştığı" algısı oluşturan farklı mekanizmalar vardır. Bu mekanizmaların ortak paydası, etkilerin yanlış bir şekilde alternatif tedaviye atfedilmesidir.
[[Dosya:Altmed_function_2.svg|sağ|küçükresim|645x645pik| Alternatif terapiler nasıl "işe yarar":<br />a) '''Yanlış yorumlanan doğal seyir''' – kişi tedavi olmaksızın iyileşir.<br />b) '''[[Plasebo etkisi]] veya yanlış tedavi etkisi''' – kişi "alternatif tedavi" alır ve bunun yardımcı olacağına inanır. Mahkumiyet, onların daha iyi olma ihtimalini artırıyor.<br />c) '''[[Nosebo etkisi|Nocebo]] etkisi''' – kişi standart tedavinin işe yaramayacağına ve alternatif tedavilerin işe yarayacağına ikna olur. Bu, "alternatifin" plasebo etkisi devam ederken, standart tedavinin işe yarama olasılığını azaltır.<br />d) '''Olumsuz etki yok''' – Standart tedavi, "alternatif" tedavi ile değiştirilir, olumsuz etkilerden kurtulur, aynı zamanda iyileştirme de sağlanır.<br />e) '''Müdahale''' – Standart tedavi, etkisine müdahale eden bir şeyle "tamamlanır". Bu hem daha kötü bir etkiye neden olabilir, hem de "yardımcı" olarak yorumlanabilecek yan etkileri azaltabilir (hatta artırabilir). [[Epidemiyoloji|Epidemiyologlar]], klinik istatistikçiler ve [[Farmakoloji|farmakologlar]] gibi araştırmacılar, bu tür etkileri ortaya çıkarmak için klinik deneyleri kullanır ve hekimlerin işe yaradığı bilinen en iyi terapötik çözümü sunmalarına olanak tanır. "Alternatif tedaviler" genellikle denemeleri kullanmayı reddeder veya bunu yapmayı kasıtlı olarak zorlaştırır.]]

=== Plasebo etkisi ===
Plasebo, terapötik değeri olmayan bir tedavidir. Etkisiz bir hap veya sahte ameliyat gibi müdahaleleri içerebilir. ''Plasebo etkisi'', inert bir tedavi ile tedavi edildikten sonra hastaların iyileşme algılamasını ifade eder. Zıddı ''nocebo etkisidir;'' zararlı olmayan bir müdahale için zarar bekleyen hastalar, onu aldıktan sonra olumsuz belirtiler algılayacaklardır.

Plaseboların hastalıklar üzerinde bir etki veya iyileştirmesi bulunmaz, ancak yine de hastalar ağrı ve mide bulantısı gibi öznel konularda iyileşmeler bildirebilir.<ref name="CochraneHrob2010">{{Akademik dergi kaynağı|url=http://nordic.cochrane.org/sites/nordic.cochrane.org/files/public/uploads/ResearchHighlights/Placebo%20interventions%20for%20all%20clinical%20conditions%20(Cochrane%20review).pdf|başlık=Placebo interventions for all clinical conditions|erişimtarihi=2019-03-25|arşivtarihi=2019-04-02|arşivurl=https://web.archive.org/web/20190402005647/https://nordic.cochrane.org/sites/nordic.cochrane.org/files/public/uploads/ResearchHighlights/Placebo%20interventions%20for%20all%20clinical%20conditions%20(Cochrane%20review).pdf|tarih=January 2010|sayı=1|sayfalar=CD003974|çalışma=The Cochrane Database of Systematic Reviews|cilt=106|pmc=7156905|pmid=20091554|doi=10.1002/14651858.CD003974.pub3|citeseerx=dead}}</ref> 1955'te yapılan bir çalışma, bir ilacın etkisinin önemli bir kısmının plasebo etkisinden kaynaklandığını öne sürmekle birlikte<ref name="Hrob2001" /><ref name="CochraneHrob2010" /> yeniden yapılan değerlendirmeler, çalışmanın kusurlu bir metodolojiye sahip olduğunu buldu.<ref name="Hrob2001">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Is the placebo powerless? An analysis of clinical trials comparing placebo with no treatment|tarih=May 2001|sayı=21|sayfalar=1594–1602|çalışma=The New England Journal of Medicine|cilt=344|pmid=11372012|doi=10.1056/NEJM200105243442106}}</ref><ref name="Kienle & Kiene">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The powerful placebo effect: fact or fiction?|tarih=December 1997|sayı=12|sayfalar=1311–1318|çalışma=Journal of Clinical Epidemiology|cilt=50|pmid=9449934|doi=10.1016/s0895-4356(97)00203-5}}</ref> Bu ve diğer incelemeler, doğal iyileşme ve raporlama yanlılığı gibi diğer faktörlerin de dikkate alınması gerektiğini göstermektedir.<ref name="CochraneHrob2010" /><ref name="Kienle & Kiene" />

Tüm bunlar, nesnel etki olmasa, hatta zararlı bile olsa, alternatif tedavilerin itibar görmesinin nedenleridir.<ref name=":0">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Potential interactions of complementary and alternative medicine with cancer therapy in outpatients with gynecological cancer in a comprehensive cancer center|yazarlar=Zeller|tarih=2013-03-01|sayı=3|sayfalar=357–365|çalışma=Journal of Cancer Research and Clinical Oncology|cilt=139|issn=1432-1335|pmid=23099993|doi=10.1007/s00432-012-1336-6}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true">Zeller, T.; Muenstedt, K.; Stoll, C.; Schweder, J.; Senf, B.; Ruckhaeberle, E.; Becker, S.; Serve, H.; Huebner, J. (2013-03-01). "Potential interactions of complementary and alternative medicine with cancer therapy in outpatients with gynecological cancer in a comprehensive cancer center". ''Journal of Cancer Research and Clinical Oncology''. '''139''' (3): 357–365. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1007/s00432-012-1336-6|10.1007/s00432-012-1336-6]]. [[Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası|ISSN]]&nbsp;[[issn:1432-1335|1432-1335]]. [[PubMed|PMID]]&nbsp;[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23099993 23099993]. [[Semantic Scholar|S2CID]]&nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:29598970 29598970].</cite></ref> David Gorski, alternatif tedavilerin plasebo olarak ele alınması gerektiğini savunuyor. Klinik çalışmalarda neredeyse hiçbiri plasebodan daha iyi performans göstermedi.<ref name="Abdulla1999">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Phytotherapy – good science or big business?|yazarlar=Abdulla|tarih=May 13, 1999|çalışma=Nature|alıntı=Science-based medicine, with its emphasis on controlled study, proof, evidence, statistical significance and safety is being rejected in favour of 'alternative medicine'&nbsp;– an atavistic portmanteau of anecdote, hearsay, rumour and hokum.&nbsp;... Probably the most commercially successful and widely used branch of alternative or complementary medicine is 'phytotherapy'. These are the tablets, powders and elixirs, otherwise known as herbal medicine, that are sold in most countries, through health shops and pharmacies as 'nutritional supplements'.&nbsp;... Only a tiny minority of these remedies have been shown to have mild-to moderately beneficial health effects&nbsp;... So why are affluent, otherwise rational, highly educated people (for this is the average user profile) so hungry for phytotherapy?&nbsp;... people still believe that 'natural' equals good and safe despite plenty of evidence to the contrary.&nbsp;... as far as the human body is concerned, 'natural' is meaningless&nbsp;... Equally, what's so safe about consuming substances that need meet no standards of contents?|doi=10.1038/news990513-8}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFAbdulla1999">Abdulla, Sara (May 13, 1999). "Phytotherapy – good science or big business?". ''Nature''. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1038/news990513-8|10.1038/news990513-8]]. <q>Science-based medicine, with its emphasis on controlled study, proof, evidence, statistical significance and safety is being rejected in favour of 'alternative medicine'&nbsp;– an atavistic portmanteau of anecdote, hearsay, rumour and hokum.&nbsp;... Probably the most commercially successful and widely used branch of alternative or complementary medicine is 'phytotherapy'. These are the tablets, powders and elixirs, otherwise known as herbal medicine, that are sold in most countries, through health shops and pharmacies as 'nutritional supplements'.&nbsp;... Only a tiny minority of these remedies have been shown to have mild-to moderately beneficial health effects&nbsp;... So why are affluent, otherwise rational, highly educated people (for this is the average user profile) so hungry for phytotherapy?&nbsp;... people still believe that 'natural' equals good and safe despite plenty of evidence to the contrary.&nbsp;... as far as the human body is concerned, 'natural' is meaningless&nbsp;... Equally, what's so safe about consuming substances that need meet no standards of contents?</q></cite></ref> Ayrıca, konvansiyonel tıbba duyulan güvensizlik, hastaların etkili ilaç alırken nocebo etkisi yaşamasına yol açabilir.<ref name=":0" />

=== Ortalamaya gerileme ===
İnert tedavi alan bir hasta, daha sonra bunun neden olmadığı gelişmeleri bildirebilir.<ref name="CochraneHrob2010">{{Akademik dergi kaynağı|url=http://nordic.cochrane.org/sites/nordic.cochrane.org/files/public/uploads/ResearchHighlights/Placebo%20interventions%20for%20all%20clinical%20conditions%20(Cochrane%20review).pdf|başlık=Placebo interventions for all clinical conditions|erişimtarihi=2019-03-25|arşivtarihi=2019-04-02|arşivurl=https://web.archive.org/web/20190402005647/https://nordic.cochrane.org/sites/nordic.cochrane.org/files/public/uploads/ResearchHighlights/Placebo%20interventions%20for%20all%20clinical%20conditions%20(Cochrane%20review).pdf|tarih=January 2010|sayı=1|sayfalar=CD003974|çalışma=The Cochrane Database of Systematic Reviews|cilt=106|pmc=7156905|pmid=20091554|doi=10.1002/14651858.CD003974.pub3|citeseerx=dead}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHróbjartssonGøtzsche2010">Hróbjartsson A, Gøtzsche PC (January 2010). Hróbjartsson A (ed.). [https://web.archive.org/web/20190402005647/https://nordic.cochrane.org/sites/nordic.cochrane.org/files/public/uploads/ResearchHighlights/Placebo%20interventions%20for%20all%20clinical%20conditions%20(Cochrane%20review).pdf "Placebo interventions for all clinical conditions"] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. ''The Cochrane Database of Systematic Reviews''. '''106''' (1): CD003974. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1002/14651858.CD003974.pub3|10.1002/14651858.CD003974.pub3]]. [[PubMed Central|PMC]]&nbsp;<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible">[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7156905 7156905]</span>. [[PubMed|PMID]]&nbsp;[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20091554 20091554]. Archived from [http://nordic.cochrane.org/sites/nordic.cochrane.org/files/public/uploads/ResearchHighlights/Placebo%20interventions%20for%20all%20clinical%20conditions%20(Cochrane%20review).pdf the original] <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 2019-04-02<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-03-25</span></span>.</cite></ref><ref name="Kienle & Kiene">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The powerful placebo effect: fact or fiction?|tarih=December 1997|sayı=12|sayfalar=1311–1318|çalışma=Journal of Clinical Epidemiology|cilt=50|pmid=9449934|doi=10.1016/s0895-4356(97)00203-5}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFKienleKiene1997">Kienle GS, Kiene H (December 1997). "The powerful placebo effect: fact or fiction?". ''Journal of Clinical Epidemiology''. '''50''' (12): 1311–1318. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1016/s0895-4356(97)00203-5|10.1016/s0895-4356(97)00203-5]]. [[PubMed|PMID]]&nbsp;[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9449934 9449934].</cite></ref> Kanıt olmadan nedenin bu olduğunu varsaymak, gerileme yanılgısına bir örnektir. Bunun nedeni, doğal bir iyileşme veya uzun süreli bir durumun semptomlarındaki dalgalanma olabilir.<ref name="Kienle & Kiene" /> Ortalamaya doğru gerileme, aşırı bir sonucun daha az aşırı bir sonuç tarafından takip edilme olasılığını ima eder.

=== Diğer faktörler ===
Bir testte plasebo grubunun "tedavi uygulanmayan" gruptan daha iyi performans göstermesinin nedenleri vardır; Bunlar, nezaket veya "deneysel itaat", gözlemci önyargısı ve yanıltıcı sorular nedeniyle deneklerin gerçekte hissettiklerinden daha olumlu sonuçlar bildirmeleridir.<ref name="Kienle & Kiene">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The powerful placebo effect: fact or fiction?|tarih=December 1997|sayı=12|sayfalar=1311–1318|çalışma=Journal of Clinical Epidemiology|cilt=50|pmid=9449934|doi=10.1016/s0895-4356(97)00203-5}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFKienleKiene1997">Kienle GS, Kiene H (December 1997). "The powerful placebo effect: fact or fiction?". ''Journal of Clinical Epidemiology''. '''50''' (12): 1311–1318. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1016/s0895-4356(97)00203-5|10.1016/s0895-4356(97)00203-5]]. [[PubMed|PMID]]&nbsp;[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9449934 9449934].</cite></ref> Asbjørn Hróbjartsson ve Peter C. Gøtzsche, plasebo çalışmalarına ilişkin 2010 tarihli sistematik incelemelerinde, "plasebonun gerçek bir etkisi olmasa bile, plasebo ve tedavi uygulanmayan gruplar arasında, [[Çift kör çalışma|körleştirici]] eksikliğiyle ilişkili önyargı nedeniyle farklılıkların kaydedilmesi beklenebilir" diye yazıyorlar.<ref name="CochraneHrob2010">{{Akademik dergi kaynağı|url=http://nordic.cochrane.org/sites/nordic.cochrane.org/files/public/uploads/ResearchHighlights/Placebo%20interventions%20for%20all%20clinical%20conditions%20(Cochrane%20review).pdf|başlık=Placebo interventions for all clinical conditions|erişimtarihi=2019-03-25|arşivtarihi=2019-04-02|arşivurl=https://web.archive.org/web/20190402005647/https://nordic.cochrane.org/sites/nordic.cochrane.org/files/public/uploads/ResearchHighlights/Placebo%20interventions%20for%20all%20clinical%20conditions%20(Cochrane%20review).pdf|tarih=January 2010|sayı=1|sayfalar=CD003974|çalışma=The Cochrane Database of Systematic Reviews|cilt=106|pmc=7156905|pmid=20091554|doi=10.1002/14651858.CD003974.pub3|citeseerx=dead}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHróbjartssonGøtzsche2010">Hróbjartsson A, Gøtzsche PC (January 2010). Hróbjartsson A (ed.). [https://web.archive.org/web/20190402005647/https://nordic.cochrane.org/sites/nordic.cochrane.org/files/public/uploads/ResearchHighlights/Placebo%20interventions%20for%20all%20clinical%20conditions%20(Cochrane%20review).pdf "Placebo interventions for all clinical conditions"] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. ''The Cochrane Database of Systematic Reviews''. '''106''' (1): CD003974. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1002/14651858.CD003974.pub3|10.1002/14651858.CD003974.pub3]]. [[PubMed Central|PMC]]&nbsp;<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible">[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7156905 7156905]</span>. [[PubMed|PMID]]&nbsp;[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20091554 20091554]. Archived from [http://nordic.cochrane.org/sites/nordic.cochrane.org/files/public/uploads/ResearchHighlights/Placebo%20interventions%20for%20all%20clinical%20conditions%20(Cochrane%20review).pdf the original] <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 2019-04-02<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-03-25</span></span>.</cite></ref> Alternatif tedaviler, tıbbi tedavinin kullanımının veya etkisinin azalması ve dolayısıyla standart tedaviye yönelik [[Yan etki|yan etkilerin]] veya [[Nosebo etkisi|nocebo etkilerinin]] azalması yoluyla algılanan iyileşme için de kredilendirilebilir. <ref name=":0">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Potential interactions of complementary and alternative medicine with cancer therapy in outpatients with gynecological cancer in a comprehensive cancer center|yazarlar=Zeller|tarih=2013-03-01|sayı=3|sayfalar=357–365|çalışma=Journal of Cancer Research and Clinical Oncology|cilt=139|issn=1432-1335|pmid=23099993|doi=10.1007/s00432-012-1336-6}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true">Zeller, T.; Muenstedt, K.; Stoll, C.; Schweder, J.; Senf, B.; Ruckhaeberle, E.; Becker, S.; Serve, H.; Huebner, J. (2013-03-01). "Potential interactions of complementary and alternative medicine with cancer therapy in outpatients with gynecological cancer in a comprehensive cancer center". ''Journal of Cancer Research and Clinical Oncology''. '''139''' (3): 357–365. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1007/s00432-012-1336-6|10.1007/s00432-012-1336-6]]. [[Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası|ISSN]]&nbsp;[[issn:1432-1335|1432-1335]]. [[PubMed|PMID]]&nbsp;[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23099993 23099993]. [[Semantic Scholar|S2CID]]&nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:29598970 29598970].</cite></ref>


=== Bilimin reddi ===
=== Bilimin reddi ===
198. satır: 215. satır:
[[Kategori:Alternatif tıp]]
[[Kategori:Alternatif tıp]]
[[Kategori:Webarşiv şablonu wayback bağlantıları]]
[[Kategori:Webarşiv şablonu wayback bağlantıları]]
[[Kategori:İncelenmemiş çeviri içeren sayfalar]]

Sayfanın 11.00, 24 Mart 2023 tarihindeki hâli

 

Alternatif tıp, biyolojik akla yakınlık, test edilebilirlik, tekrarlanabilirlik veya klinik deneylerden elde edilen kanıtlara sahip olmamasına rağmen tıbbın iyileştirici etkilerini elde etmeyi amaçlayan uygulamalara verilen isimdir. Alternatif terapiler tıp bilimininKaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; isimsiz ref içeriği olmalı (Bkz: Kaynak gösterme) ve bilimsel yöntemin dışındadır ve tanıklık, anekdot, din, gelenek, hurafe, doğaüstü enerjiler, sözde bilim, propaganda, dolandırıcılık veya diğer bilim dışı kaynaklar gibi akıl yürütmedeki hatalara dayanır.Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; isimsiz ref içeriği olmalı (Bkz: Kaynak gösterme) [1] Sıklıkla kullanılan terimler New Age tıbbı, sözde tıp, holistik tıp, alışılmışın dışında tıp, marjinal tıp ve şarlatanlıktan az farkla geleneksel olmayan tıptır.

Bazı alternatif uygulamalar, insan vücudunun nasıl çalıştığına dair yerleşik bilimle çelişen teorilere dayanmaktadır; diğerleri etkilerini veya bunların eksikliğini açıklamak için doğaüstü veya batıl inançlara başvururlar. Diğerlerinde, uygulama akla yatkındır ancak olumlu bir risk-fayda sonuç olasılığından yoksundur. Alternatif tıp, makul tedavileri sorumlu ve etik klinik denemeler yoluyla test etmek için bilimsel yöntemi kullanan ve etki ya da etkisizlik konusunda tekrarlanabilir kanıtlar üreten bilimsel tıptan farklıdır. İddialar genellikle plasebo kontrollü denemeler, kör deneyler ve önsel olasılık hesaplaması gibi gerekli protokolleri ihlal eden geçersiz verilere dayanır.[2]

Alternatif uygulamaların etkili olduğuna dair algının çoğu, inanç ( plasebo etkisi ) veya tedavi edilen hastalığın doğal seyri ile ilgilidir. Tıbbın başarısız olması alternatif tedavilere yönelme eğilimini artırır ve en kötü sonuçlar ortaya bu durumlarda çıkar; Özellikle kanser veya HIV enfeksiyonu gibi kendi kendine iyileşmesi beklenmeyen hastalıklar için, çok sayıda çalışma, hastaların alternatif tedavilere yönelmesi durumunda bu hastaların etkili tedaviden kaçınmaları nedeniyle önemli ölçüde çok daha kötü sonuçlarla karşılaşıldığını göstermiştir. Ancak bazı alternatif tedaviler uygulamanın kendisinden kaynaklanan aktif zararlara sahiptirler; örn. amigdalin veya hidrojen peroksit alımı veya etkili tedavilerle etkileşim halinde olan uygulamalar.

Alternatif tıp, güçlü bir lobiye sahip, kârlı bir sektördür ve kanıtlanmamış tedavilerin kullanım ve pazarlanması konusunda düzenlemelerle çok daha az karşılaşır.

Tamamlayıcı tıp, tamamlayıcı ve alternatif tıp, entegre tıp veya bütünleştirici tıp ve holistik tıp, alternatif uygulamaları ana akım tıpla birleştirmeye çalışır.

Geleneksel tıp, orijinal ortamları dışında ve uygun bilimsel açıklama ve kanıt olmaksızın kullanıldığında "alternatif" hale gelir. Alternatif yöntemler genellikle tıp biliminin sunduğu ve bazen alternatif tıbbın destekçileri tarafından aşağılayıcı bir şekilde " Büyük İlaç " olarak adlandırılan yöntemlerden daha " doğal " veya " bütüncül " olarak pazarlanır. Alternatif tıbbı incelemek için milyarlarca dolar harcandı, olumlu ya da hiç alınmadı veya minimaldi ve birçok yöntem tamamen çürütüldü.

Tanımlar ve terminoloji

Marcia Angell : "İki çeşit ilaç olamaz. – geleneksel ve alternatif."

Alternatif tıp yerine tamamlayıcı tıp, bütünleyici tıp , holistik tıp, doğal tıp, alışılmışın dışında tıp, saçak tıp, geleneksel olmayan tıp ve yeni çağ tıbbı terimleri de çoğu bağlamda eşanlamlı olarak kullanılır.[3] Terminoloji, markalaşmayı yansıtacak şekilde uygulayıcıların tercih ettiği şekilde değişir.[4] Örneğin, şu anda Ulusal Tamamlayıcı ve Bütünleştirici Sağlık Merkezi (NCCIH) olarak adlandırılan, alternatif tıp alanında çalışan Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Sağlık Enstitüleri departmanı, Alternatif Tıp Ofisi (OAM) olarak kuruldu ve Ulusal Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Merkezi olarak yeniden adlandırıldı. Terapiler genellikle "doğal" veya "bütüncül" olarak çerçevelenir ve dolaylı ve kasıtlı olarak geleneksel tıbbın "yapay" ve "kapsamı dar" olduğunu öne sürer.[5][6]

"Alternatif tıp" ifadesindeki "alternatif" teriminin anlamı, tıp bilimine etkili bir alternatif olduğu anlamına gelmez, geliştiricileri etkinlik görüntüsü vermek için gevşek terminoloji kullanabilir.[1][7] Bu bir ikiliğin var olmadığı halde var olduğu izlenimi vermek için de kullanılabilir; örneğin, "Batı tıbbı" ve "Doğu tıbbı" ifadelerindeki kültürel bir farkı belirtmek için kullanılan ifadenin kanıta dayalı tıp ile işe yaramayan tedaviler gibi kullanılması diğer bir gevşek terminoloji örneğidir.[1]

Alternatif tıp

"Biyotıp" veya "tıp", tıp biliminin biyoloji, fizyoloji, moleküler biyoloji, biyofizik ve diğer doğa bilimlerinin ilkelerini klinik uygulamaya uygulayan ve bu uygulamanın etkinliğini belirlemek için bilimsel yöntemler kullanan bölümüdür. Alternatif tıp, gevşek bir şekilde, kullanıcıları tarafından tıbbın iyileştirici etkilerine sahip olduğuna inanılan veya algılanan, ancak etkinliği bilimsel yöntemlerle kanıtlanmamış, biyotıbbın bir parçası olmayan,Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; isimsiz ref içeriği olmalı (Bkz: Kaynak gösterme) veya teori veya uygulamaları biyotıpta kullanılan bilimsel kanıt veya ilkelerle doğrudan çelişen teori ve uygulamalar olarak tanımlanır.[1]

Diğer bazı açıklamalar ise alternatif tıbbı, sosyal ve politik marjinalliği açısından tanımlamaya çalışır. Bu, alternatif tedavilerin araştırma fonlarına erişim, tıp basınında sempatik yer alma veya standart tıp müfredatına dahil olma konularında destek almamasına işaret edebilir. ABD NCCIH tarafından tasarlanan ve yaygın olarak kullanılan[8] bir tanımda "genellikle geleneksel tıbbın bir parçası olarak kabul edilmeyen çeşitli tıbbi ve sağlık bakım sistemleri, uygulamaları ve ürünleri grubu" olarak adlandırılır. Bununla birlikte, bazı geleneksel doktorların alternatif tıbbi tedaviler sunduğu ve standart tıp lisans eğitiminin bir parçası olarak giriş kurs veya modüllerinin sunulabildiği günümüzde bu tanımlar yetersizdir; ABD tıp fakültelerinin yarısından fazlasında alternatif tıp öğretiliyor ve ABD sağlık sigortacıları alternatif tedaviler için geri ödemeye daha istekli hale geliyor.[8]

Tamamlayıcı veya bütünleştirici tıp

Tamamlayıcı ( CM ) veya bütünleyici tıp ( IM ), standart tedavilerin etkisini artırdığı inancıyla alternatif tıbbın, ana akım tıbbi tedavi ile birlikte kullanılmasıdır.[n 1] Örneğin, akupunkturun (doğaüstü bir enerjinin akışını etkilemek için vücudu iğnelerle delmek) aynı anda kullanıldığında etkinliği artırdığına veya bilime dayalı tıbbı "tamamladığına" inanılabilir. Alternatif tedavilerin neden olduğu önemli ilaç etkileşimleri, (özellikle kanser tedavisinde) tedavileri, daha az etkili hale getirebilir.[10][11] Alternatif tıpla ilgili olağan sorunların yanı sıra, bütünleştirici tıp, sözdebilimi akademik bilime dayalı tıbba getirme girişimi olarak aşağılayıcı " şarlatan tıp " terimleriyle de tanımlandı. Robert Todd Carroll, bütünleştirici tıbbı bilimsel olanı denenmemiş ve gözden düşmüş olanla"; anlam ile saçmalığı bütünleştiren tıp olarak görür.[12] Alan, birçok adı nedeniyle, esasen birbirinin aynı uygulamaların yoğun bir şekilde yeniden markalaştırılmasıyla da eleştirilir.[3]

CAM, tamamlayıcı ve alternatif tıp ifadesinin kısaltmasıdır.[13] 2019 Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Küresel Raporu, tamamlayıcı ve alternatif tıp terimlerinin "o ülkenin kendi geleneksel tıbbının parçası olmayan ve tamamen entegre olmayan geniş bir sağlık hizmetleri uygulamalarına atıfta bulunduğunu belirtmektedir.

American Board of Physician Specialties tarafından yapılan bütünleştirici Tıp Sınavı şu konuları içerir: Manuel Terapiler, Biyoalan Terapileri, Akupunktur, Hareket Terapileri, Etkileyici Sanatlar, Geleneksel Çin Tıbbı, Ayurveda, Yerli Tıp Sistemleri, Homeopatik Tıp, Natüropatik Tıp, Osteopatik Tıp, Kayropraktik ve Fonksiyonel Tıp.[14]

Diğer terimler

Geleneksel tıp, tıp biliminin egemen olduğu kültürlerde tipik olarak uygulananların aksine, belirli bir kültürün "bilim öncesi uygulamalar"ını ifade eder.  2019 DSÖ raporu, geleneksel tıbbı "açıklanabilir olsun ya da olmasın, farklı kültürlere özgü teori, inanç ve deneyimlere dayanan, fiziksel ve ruhsal hastalıkların önlenmesi, teşhisi, iyileştirilmesi veya tedavisinde sağlık bakımında kullanılan bilgi, beceri ve uygulamaların toplamı" olarak tanımlamaktadır.

Holistik tıp, alternatif tıbbın yeni bir isimle markalaşmasıdır. Bu durum tıbbın sözde indirgemeciliğinin aksine, denge ve holizm kelimeleriyle kişiyi "bütün" ve daha eksiksiz hesaba kattığını iddia eder.[15][16]

Tanımlanmasındaki zorluklar

Bilimin önde gelen üyeleri ve biyomedikal bilim camiası "geleneksel tıp", "alternatif tıp", "konvansiyonel tıp", "alternatif tıp", "tamamlayıcı tıp", "integratif tıp" ve "bütüncül tıp" ifadelerini hiçbir herhangi bir ilaca atıfta bulunmaması nedeniyle alternatif tıp olarak adlandırmayı anlamlı bulmuyorlar. Diğerleri, alternatif tıbbın, içerdiği teori ve uygulamaların çeşitliliği ve alternatif ve geleneksel tıp arasındaki sınırların örtüşmesi, geçişken ve değişkenliğini ileri sürüyor.[8] Alternatif olarak kategorize edilen sağlık uygulamaları, tarihsel kökenleri, teorik temelleri, teşhis teknikleri, terapötik uygulamaları ve tıbbi ana akımla olan ilişkileri bakımından farklılık gösterebilir.[17] Alternatif tıbbın "ana akım olmayan" tanımı altında, bir yerde alternatif olarak kabul edilen tedaviler, başka bir yerde geleneksel olarak kabul edilebilir.

Eleştirmenler, alternatif veya tamamlayıcı ifadelerinin bilime dayalı tıbba etkili bir alternatif olduğunu ima ettiği veya plaseboya kıyasla neredeyse ölçülebilir hiç bir pozitif etkisi olmayan tedavinin bilime dayalı tıbbın etkinliğini tamamladığını ima ettiği gerekçesiyle tanımlamaları eleştiriyorlar.[1] John Diamond,[2] Paul Offit benzer ifadeleri kullandılar;"Gerçek şu ki, alternatif tıp diye bir şey yoktur." Sadece işe yarayan ve yaramayan tıp vardır. Ve bunu anlamanın yolu, internet sohbet odaları, dergiler veya arkadaşlarla konuşmak değil, bilimsel çalışmaları dikkatlice değerlendirmektir."

Türler

Alternatif tıp, çeşitli sağlık bakım uygulamaları, ürün ve terapilerinden oluşur. Paylaşılan özellik, bilimsel yönteme dayanmayan bir şifa iddiasıdır. Uygulamalar temelleri ve metodolojileri bakımından çeşitlidir. Kültürel kökenleri veya dayandıkları inanç türlerine göre sınıflandırılabilir.[1] Yöntemler, belirli bir kültürün geleneksel uygulamaları, halk bilgisi, batıl-manevi inançlar, doğaüstü enerjiler, sahte bilim, akıl yürütmedeki hatalar, propaganda, sahtekarlık ve bilimsel yöntemlerle kanıtlanmış olanlar dışındaki her türlü yeni veya farklı sağlık kavramlarını içerebilir veya bunlara dayanabilir.[1] Farklı kültürlerin, binlerce yıl içinde geliştirilen kendi benzersiz geleneksel veya inanç temelli uygulamaları veya son zamanlarda gerçekleşen tüm uygulama sistemleri olabilir.

Bilimsel olmayan inanç sistemleri

" Bana gece 1000 hap alırsam sabahları bambaşka bir şey olacağımı söylediler ", alternatif bir ilaç takviyesi olan Morison'un Sebze Hapları üzerine 19. yüzyılın başlarından kalma bir hiciv

Konvansiyonel tıbbın yerine kullanılan natüropati veya homeopati gibi alternatif tıp uygulamaları bilim dışı inanç sistemlerine dayanır.

Önerilen mekanizma Sorunlar
natüropati Naturopatik tıp, vücudun, bedensel süreçlere rehberlik eden doğaüstü bir hayati enerji kullanarak kendi kendini iyileştirdiği inancına dayanır. Kanıta dayalı tıp paradigması ile çelişiyor. Pek çok natüropat aşılamaya karşı çıktı ve "bilimsel kanıtlar, natüropatik tıbbın kanseri veya başka herhangi bir hastalığı tedavi edebileceği iddialarını desteklemiyor".
Homeopati Sağlıklı kişilerde bir hastalığın belirtilerine neden olan bir maddenin, hasta kişilerde benzer belirtileri iyileştirdiği inancı. [n 2] Atomlar ve moleküller veya temel kimya bilgisinden önce geliştirildi, bu da homeopatide uygulandığı gibi tekrarlanan seyreltmenin yalnızca su ürettiğini ve homeopatinin bilimsel olarak geçerli olmadığını gösteriyor.

Geleneksel etnik sistemler

İçilmeye hazır geleneksel Çin tıbbı karışımı
Akupunktur, vücuda iğnelerin sokulmasını içerir.

Alternatif tıp, Geleneksel Çin tıbbı, Ayurveda veya dünyadaki diğer kültürlerin uygulamaları gibi geleneksel uygulamalara dayanabilir. Geleneksel ilaçların yararlı bulunanları konvansiyonel tıp içinde araştırılmış ve kabul edilmiştir; ancak altta yatan inanç sistemleri kabul gören sistemler değillerdir.

Geleneksel tıp, kendi bölgesi dışında veya bilinen fonksiyonel tedavi ile birlikte veya onun yerine kullanıldığında veya hastanın veya uygulayıcının - örneğin uygulamanın hurafelere dayandığını bilmek gibi- işe yaramayacağını bildiği veya bilmesi gerektiğinin beklenebileceği durumlarda kullanıldığında alternatif tıp olarak kabul edilir.

iddialar Sorunlar
Geleneksel Çin Tıbbı Çin'den gelen geleneksel uygulamalar ve inançlar, Komünist parti tarafından yapılan değişikliklerle birlikte TCM'yi oluşturur. Yaygın uygulamalar arasında bitkisel ilaçlar, akupunktur (vücutta belirli noktalara iğnelerin sokulması), masaj (Tui na), egzersiz ( qigong ) ve diyet terapisi yer alır. Uygulamalar, qi adı verilen doğaüstü bir enerjiye olan inanca, Çin astrolojisi ve Çin numerolojisine, Çin'de bulunan şifalı otların ve diğer maddelerin geleneksel kullanımına, dilin vücuttaki değişiklikleri yansıtan bir vücut haritası içerdiği inancına dayanmaktadır. ve iç organların anatomi ve fizyolojisinin yanlış bir modeli.
Ayurveda Hindistan'ın geleneksel tıbbı. Ayurveda üç temel maddenin, doshaların (Vata, Pitta ve Kapha olarak adlandırılır) varlığına inanır ve doshaların dengesinin sağlıkla, dengesizliğin ise hastalıkla sonuçlandığını belirtir. Bu tür hastalığa neden olan dengesizlikler, geleneksel bitkiler, mineraller ve ağır metaller kullanılarak ayarlanabilir ve dengelenebilir. Ayurveda, bazı hayvansal ürünler ve kükürt, arsenik, kurşun ve bakır sülfat dahil olmak üzere minerallerin eklenmesiyle bitki bazlı ilaçların ve tedavilerin kullanımını vurgular.  Ayurveda hakkında güvenlik endişeleri gündeme geldi, iki ABD araştırması, Ayurvedik Hint üretimi patentli ilaçların yaklaşık yüzde 20'sinin kurşun, cıva ve arsenik gibi toksik seviyelerde ağır metaller içerdiğini buldu. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki kullanıcılar üzerinde 2015 yılında yapılan bir araştırma, test edilenlerin yüzde 40'ında yüksek kan kurşun seviyeleri buldu. Diğer endişeler arasında toksik bileşikler içeren şifalı otların kullanımı ve Ayurveda tesislerinde kalite kontrol eksikliği yer alır. Ağır metal zehirlenmesi vakaları, Amerika Birleşik Devletleri'nde bu bileşiklerin kullanımına atfedilmiştir. [19] [20] [21] [22]

Doğaüstü enerjiler

İnanç temelleri, biyoalanlarda olduğu gibi fizik bilimi tarafından tespit edilemeyen doğaüstü enerjilerin varlığına olan inancı veya enerji tıbbında olduğu gibi fizik yasalarıyla tutarsız olan fizik enerjilerinin özelliklerine olan inancı içerebilir.

iddialar Sorunlar
Biyoalan tedavisi Vücudu sardığı ve içine girdiği iddia edilen enerji alanlarını etkilemeye yöneliktir. Carl Sagan gibi bilimsel şüpheciliğin savunucuları, bu terapilerin dayandığı farazi enerji alanlarının varlığını destekleyecek ampirik kanıtların eksikliğini eleştirdiler. [23]
Biyoelektromanyetik terapi Darbeli alanlar, alternatif akım veya doğru akım alanları gibi doğrulanabilir elektromanyetik alanları geleneksel olmayan bir şekilde kullanın. Mıknatısların sağlık ve hastalıkları etkilemek için fizik yasalarına meydan okumak için kullanılabileceğini iddia ediyor.
Kayropraktik Spinal manipülasyon, sinirlere baskı yaptığı iddia edilen “ vertebral subluksasyonları ” tedavi etmeyi amaçlar. Kayropraktik, omurgayı manipüle etmenin Doğuştan Zeka adı verilen doğaüstü hayati bir enerjinin akışını engellediği ve böylece sağlığı ve hastalığı etkilediği inancına dayanıyordu. Vertebral subluksasyon, var olduğu kanıtlanmamış sözde bilimsel bir varlıktır.
Reiki Uygulayıcılar, bu doğaüstü enerjilerin hastayı iyileştirmek için uygulayıcının avuçlarından aktarılabileceği inancıyla, avuçlarını hastanın doğaüstü enerji merkezleri olduğuna inandıkları Çakraların yakınına koyarlar. Güvenilir bilimsel kanıtlardan yoksundur. [24]

Bitkisel ilaçlar ve diğer maddeler

Şifalı bitkiler, gıdalar, vitamin olmayan takviyeler ve megavitaminler, hayvan ve mantar ürünleri ve mineraller gibi doğada bulunan madde ve ürünlerin diğer yöntemleri de içerebilen kullanımlarıdır.[25][26] Örnekler arasında vitamin olmayan takviyeler, balık yağı, Omega-3 yağ asidi, glukozamin, ekinezya, keten tohumu yağı ve ginseng için iyileştirici iddialar yer alır. Bitkisel ilaç veya fitoterapi, yalnızca bitkisel ürünlerin kullanımını içermez, aynı zamanda hayvansal ve mineral ürünlerin kullanımını da içerebilir. Alternatif tıbbın ticari olarak en başarılı dallarından biridir ve "besin takviyesi" olarak satılan tablet, toz ve iksirleri içerir. Bunların sadece çok küçük bir yüzdesinin etkili olduğu gösterilmiştir ve standartlar ve içeriklerinin güvenliği konusunda çok az düzenleme vardır.[25]

Bir masör omurgayı " ayarlıyor "

Din, inançla şifa ve dua

iddialar Sorunlar
Hıristiyan inanç şifa Şifada ilahi veya manevi bir müdahale vardır. Etkililik için kanıt eksikliği. [27] Ölüm ve sakatlık gibi istenmeyen sonuçlar, "ciddi yaralanmalar veya hastalıklar için tıbbi bakım yerine inançla şifa seçildiğinde meydana geldi". [28] 2001 yılında taburcu edilen 799 koroner cerrahi hastası üzerinde yapılan çift kör bir çalışma, "şefaat duasının bir koroner bakım ünitesinde hastaneye kaldırıldıktan sonra tıbbi sonuçlar üzerinde önemli bir etkisi olmadığını" buldu. [29]

NCCIH sınıflandırması

ABD'li NCCIH, alternatif tıp dallarını beş ana gruba ayıran bir sınıflandırma sistemi oluşturdu. Bu gruplar bazı örtüşmelere sahiptir ve iki tür enerji tıbbı içerir: mıknatıs terapisi, renk delme ve ışık terapisi gibi fiziksel olarak gözlemlenebilir kaynaklar ve fiziksel olarak saptanamayan veya farazi enerji kullanan. Bu enerjilerin hiçbirinin sağlığı veya bedeni olumlu herhangi bir şekilde etkilediğini destekleyecek kanıt bulunmuyor.[5]

  1. Tümleşik tıbbi sistemler: örnekler arasında geleneksel Çin tıbbı, naturopati, homeopati ve ayurveda yer alır.
  2. Zihin-beden müdahaleleri: "Bedensel işlev ve semptomları" etkiledikleri varsayımı altında zihin, beden ve ruh arasındaki bağlantıyı keşif iddiasındadır. Zihin ve beden arasındaki bağlantı, geleneksel tıbbi bir gerçektir ve bu sınıflandırma, bilişsel davranışçı terapi gibi işlevi kanıtlanmış terapileri içermez.
  3. "Biyoloji" temelli uygulamalar: Bitkiler, besinler, vitaminler ve diğer doğal maddeler gibi doğada bulunan maddeleri kullanır. (Burada kullanılan şekliyle "biyoloji"nin biyoloji bilimine atıfta bulunmadığını, ancak bu makale için kullanılan birincil kaynakta NCCIH tarafından yeni türetilen bir kullanım olduğunu unutmayın. NCCIH tarafından türetilen "biyolojiye dayalı" terimi, geleneksel Çin tıbbında zehirli kurşun kullanımı gibi biyolojik olmayan bir kaynaktan gelen kimyasallara ve diğer biyolojik olmayan maddelere atıfta bulunabilir. )
  4. Manipülatif ve vücut temelli uygulamalar: üstyapı, kayropraktik ve osteopatik manipülasyonda yapıldığı gibi vücut parçalarının manipülasyonu veya hareket ettirilmesi.
  5. Enerji tıbbı: varsayılan ve doğrulanabilir enerji alanlarıyla ilgilenen bir alandır:
    • Biofield terapilerinin amacı, vücudu çevrelediği ve nüfuz ettiği iddia edilen enerji alanlarını etkilemektir. Bu tür enerji alanlarının varlığı kanıtlanmamıştır.
    • Biyoelektromanyetik tabanlı terapiler, darbeli alanlar, alternatif akım veya doğru akım alanları gibi doğrulanabilir elektromanyetik alanları bilimsel olmayan bir şekilde kullanır.

Tarih

Alternatif tıbbın tarihi, 1970'lerden başlayarak batı tıp kurumu tarafından "düzensiz uygulamalar", toplu olarak "alternatif tıp" olarak tanıtılan bir grup farklı tıbbi uygulamanın tarihi, bu grubun üyelerinin bireysel geçmişlerinin toplanması veya batı tıp tarihine atıfta bulunabilir.[1][30][31][32][33]

Tamamlayıcı ve bütünleyici tıbbın geçmişlerini içerir. 1970'lerde bilime dayalı tıp kurumunun parçası olmayan batılı pratisyenler "düzensiz pratisyenler" olarak anıldı ve tıp kurumu tarafından bilim dışı ve şarlatanlık yaptıkları gerekçesiyle görevden alındı.[30][31] 1970'lere kadar, batı tıbbı bilimsel yöntem ve keşifleri bünyesine alarak tedavilerinin başarısında buna karşılık gelen bir artış elde ettikçe, düzensiz uygulamalar şarlatanlık ve dolandırıcılık olarak marjinallleşti.[33] 1970'lerde, batılı olmayan kültürlerin geleneksel uygulamaları ve biyotıbbın parçası olmayan diğer kanıtlanmamış uygulamalarla birlikte tüm grup toplu olarak "alternatif tıp" ifadesi altında toplandı ve pazarlandı.[1][30][31][33][34]

Batıda alternatif tıp kullanımı 1960'ların karşı kültür hareketinin ardından 1970'lerde yeni çağ hareketinin bir parçası olarak artar.[1][35][36]

Nedenler arasında "alternatif tıbbın" biyotıbba etkili bir "alternatif" olduğuna dair kitlesel pazarlama, kimyasal kullanmaya ilişkin toplumsal tutumlar ve her türlü kuruluş ve otoriteye meydan okuma, bilime dayalı tıbbın sınırlamalar ve yan etkileri konusunda hastalarda artan hayal kırıklığı ve çaresizlik yanında diğer kültürlerin inanç ve uygulamalarına eşit değer verme (kültürel görecelik) duyarlılığıydı.[1][31][33][32][34][36][37] 1975'te Amerika Birleşik Devletleri'nde şarlatanlıkla mücadelede merkezi bir rol oynayan Amerikan Tabipler Birliği, şarlatanlık komitesini kaldırdı ve Soruşturma Departmanını kapattı.[30][37] 1970'lerin başından ortasına kadar "alternatif tıp" ifadesi yaygın bir şekilde kullanıldı ve bilime dayalı biyotıbba "doğal" ve etkili tedavi "alternatifleri" koleksiyonu olarak kitlelere pazarlandı.[1][37][38][39] 1983'e gelindiğinde, "alternatif tıbbın" kitlesel pazarlaması o kadar yaygındı ki, British Medical Journal ( BMJ ), Meditasyondan daha fazla oksijen almak için kafatasında bir delik açmaya kadar" "görünüşe göre sonu gelmeyen bir kitap, makale ve radyo ve televizyon program akışının, halkı alternatif tedavilerinin erdemleri konusunda uyardığına" işaret etti.[37]

Tıpta 1965-1999 arasında prestijli beş Amerikan tıp dergisinde yayınlanan tamamlayıcı ve alternatif tıp (CAM) ile ilgili analizler, tıp mesleğinin TAT'ın büyümesine üç kez yanıt verdiğini ve tıbbi pazardaki değişikliklerin dergilerdeki yanıt türünü etkilediğini gösteriyor. Değişiklikler arasında rahat tıbbi ruhsatlandırma, yönetilen bakımın geliştirilmesi, artan tüketicilik ve ABD Alternatif Tıp Ofisi'nin (daha sonra Ulusal Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Merkezi, şu anda Ulusal Tamamlayıcı ve Bütünleştirici Sağlık Merkezi) kurulması yer aldı. [n 3]

Tıp eğitimi

1910 tarihli Flexner Raporu' sonrasındaki reformların bir sonucu olarak, ABD'de yerleşik tıp okullarında tıp eğitimi alternatif tıbbı bir öğretim konusu olarak içermiyordu.[n 4] Tipik olarak, öğretim, anatomi, fizyoloji, histoloji, embriyoloji, nöroanatomi, patoloji, farmakoloji, mikrobiyoloji ve immünoloji ile ilgili mevcut uygulama ve bilimsel bilgilere dayanmaktadır. Tıp fakültelerinin öğretimi, doktor-hasta iletişimi, etik, tıp sanatı ve karmaşık tıbbi karar verme gibi konuları içerir. 2002'de yazan Snyderman ve Weil, yirminci yüzyılın başlarında Flexner modelinin eğitim, araştırma ve uygulamanın birbirinden ayrılamaz olduğu 20. yüzyıl akademik sağlık merkezinin yaratılmasına yardımcı olduğunu belirtir. Bu, hastalığın patofizyolojik temelini artan bir kesinlikle tanımlayarak tıbbi uygulamayı çok geliştirmiş olsa da, patofizyolojik olana odaklanma, ana akım Amerikan tıbbının çoğunu, mekanik terimlerle iyi anlaşılmayan ve etkili bir şekilde tedavi edilmeyen klinik koşullardan uzaklaştırdı.

2001'de ABD'deki 125 tıp fakültesinden en az 75'inde bir çeşit CAM eğitimi veriliyordu. İstisnai olarak, Baltimore, Maryland Üniversitesi Tıp Fakültesi, bütünleştirici tıp için bir araştırma enstitüsü içerir (Cochrane Collaboration'ın üye bir kuruluşu). Tıp fakültelerinden mezun olan bir doktor tipik olarak yerel hükümet yetkilisi tarafından lisans verilene kadar yasal olarak doktorluk yapamaz. Tüm eyaletler, MD lisansı için başvuranların onaylı bir tıp fakültesinden mezun olmalarını ve Amerika Birleşik Devletleri Tıbbi Lisans Sınavını (USMLE) tamamlamalarını şart koşmaktadır.

Etki

Edzard Ernst, alternatif tedaviler ve teşhislerin bilimsel çalışması konusunda bir otorite ve CAM'ın ilk üniversite profesörü, (2012)

Alternatif tedavilerin gerekli bilimsel doğrulamadan yoksun, etkinliklerinin kanıtsız veya çürütülmüş olduğu konusunda bilimsel fikir birliği vardır.[1] Alternatif ilaçların etkinliğine ilişkin iddiaların birçoğu tartışmalıdır; çünkü bunlarla ilgili araştırmalar sıklıkla düşük kalitede ve metodolojik olarak kusurludur.[8] Seçici yayın yanlılığı, ürün kalitesi ve standardizasyondaki belirgin farklılıklar ve asılsız iddialarda bulunan bazı şirketler, alternatif terapiler için kanıt bulunan izole örneklerin de etkililik iddialarının sorgulanmasına yol açar.

Scientific Review of Alternative Medicine, genel popülasyondaki kafa karışıklıklarına işaret ediyor; bir kişi, semptomatik rahatlamayı, sırf bir şey aldıkları için (plasebo etkisi) başka türlü etkisiz bir tedaviye bağlayabilir; bir hastalığın doğal iyileşmesi veya döngüsel doğası ( gerileme yanılgısı ), yanlışlıkla alınan alternatif bir ilaca atfedilir; bilime dayalı hastalık teşhisi konmamış bir kişi, alternatif tıbbın hastalık teşhisine konu edilmiş olabilir.

Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp'ın ilk profesörü olan Edzard Ernst, birçok alternatif tekniğin kanıtlarını zayıf, var olmayan veya negatif olarak nitelendirdi ve 2011'de -abartılı olarak- yaklaşık %7,4'ünün "sağlam kanıtlara" dayandığına dair tahminini yayınladı. Ernst, kendisi ve ekibinin üzerinde çalıştığı akupunktur, bitkisel ilaçlar, homeopati ve refleksoloji dahil alternatif tedavilerin %95'inin "istatistiksel olarak plasebo tedavilerinden ayırt edilemez" olduğu sonucuna varır; ancak O, aynı zamanda kiropraktis ve homeopati gibi tıptaki en tuhaf fenomenlerden biri olan plasebo etkisinin terapötik değerinden geleneksel doktorların öğrenebilecekleri bir şeyler olduğuna da inanmaktadır.

2003 yılında, CDC tarafından finanse edilen bir proje, 208 durum-tedavi çifti tanımladı; bunların %58'i en az bir randomize kontrollü çalışma (RCT) tarafından incelendi ve %23'ü bir meta-analizle değerlendirildi.

2005 itibariyle, Cochrane Kitaplığında 145 CAM ile ilgili Cochrane sistematik incelemesi ve 340 Cochrane dışı sistematik inceleme vardı. 145 Cochrane incelemesinin sonuç analizi iki okuyucu tarafından yapıldı. Vakaların %83'ünde okuyucular aynı fikirdeydi. Aynı fikirde olmadıkları %17'lik dilimde üçüncü bir okuyucu, ilk okuyuculardan biriyle bir derecelendirme belirleme konusunda anlaştı. Bu araştırmalar, TAT için %38,4'ünün pozitif veya muhtemel pozitif (%12,4), %4,8'inin etkisiz, %0,7'sinin zararlı ve %56,6'sının yetersiz kanıt sonucuna vardığını buldu.

Geleneksel tedavilere ilişkin bir değerlendirme, %41,3'ünün olumlu veya muhtemel olumlu etki, %20'sinin etkisiz, %8,1'inin net zararlı ve %21,3'ünün yetersiz kanıt sonucuna vardığını buldu.[8]

Alternatif tedaviler fonksiyonel tıbbi tedaviyi "tamamlamaz", etkisini iyileştirmez veya yan etkilerini azaltmaz, ancak varfarin gibi reçeteli ilaç tedavilerini olumsuz etkileyebilir.[42][11]

Helsinki Deklarasyonu etkili bir tedavinin mevcut olduğu durumlarda, bu tür bir tedaviyi durdurmanın çoğu durumda etik olmadığını belirtir; Test edilen alternatif bir tekniğe ek olarak standart bakım tedavisinin kullanılması, kafa karıştırıcı veya yorumlanması zor sonuçlara neden olabilir.

Kanser araştırmacısı Andrew J. Vickers şunları söyledi:

Pek çok popüler ve bilimsel yazının aksine, pek çok alternatif kanser tedavisi ​​kaliteli klinik araştırmalarda araştırıldı ve bunların etkisiz olduğu gösterildi. "Kanıtlanmamış" etiketi bu tür tedaviler için uygun değildir; birçok alternatif kanser tedavisinin çürütüldüğünü iddia etmenin zamanı geldi.[43]

Algılanan etki mekanizması

Tanım gereği alternatif tıp olarak sınıflandırılan hiçbir şeyin kanıtlanmış bir iyileştirici etkisi yoktur.[1] Bununla birlikte, "çalıştığı" algısı oluşturan farklı mekanizmalar vardır. Bu mekanizmaların ortak paydası, etkilerin yanlış bir şekilde alternatif tedaviye atfedilmesidir.

Alternatif terapiler nasıl "işe yarar":
a) Yanlış yorumlanan doğal seyir – kişi tedavi olmaksızın iyileşir.
b) Plasebo etkisi veya yanlış tedavi etkisi – kişi "alternatif tedavi" alır ve bunun yardımcı olacağına inanır. Mahkumiyet, onların daha iyi olma ihtimalini artırıyor.
c) Nocebo etkisi – kişi standart tedavinin işe yaramayacağına ve alternatif tedavilerin işe yarayacağına ikna olur. Bu, "alternatifin" plasebo etkisi devam ederken, standart tedavinin işe yarama olasılığını azaltır.
d) Olumsuz etki yok – Standart tedavi, "alternatif" tedavi ile değiştirilir, olumsuz etkilerden kurtulur, aynı zamanda iyileştirme de sağlanır.
e) Müdahale – Standart tedavi, etkisine müdahale eden bir şeyle "tamamlanır". Bu hem daha kötü bir etkiye neden olabilir, hem de "yardımcı" olarak yorumlanabilecek yan etkileri azaltabilir (hatta artırabilir). Epidemiyologlar, klinik istatistikçiler ve farmakologlar gibi araştırmacılar, bu tür etkileri ortaya çıkarmak için klinik deneyleri kullanır ve hekimlerin işe yaradığı bilinen en iyi terapötik çözümü sunmalarına olanak tanır. "Alternatif tedaviler" genellikle denemeleri kullanmayı reddeder veya bunu yapmayı kasıtlı olarak zorlaştırır.

Plasebo etkisi

Plasebo, terapötik değeri olmayan bir tedavidir. Etkisiz bir hap veya sahte ameliyat gibi müdahaleleri içerebilir. Plasebo etkisi, inert bir tedavi ile tedavi edildikten sonra hastaların iyileşme algılamasını ifade eder. Zıddı nocebo etkisidir; zararlı olmayan bir müdahale için zarar bekleyen hastalar, onu aldıktan sonra olumsuz belirtiler algılayacaklardır.

Plaseboların hastalıklar üzerinde bir etki veya iyileştirmesi bulunmaz, ancak yine de hastalar ağrı ve mide bulantısı gibi öznel konularda iyileşmeler bildirebilir.[44] 1955'te yapılan bir çalışma, bir ilacın etkisinin önemli bir kısmının plasebo etkisinden kaynaklandığını öne sürmekle birlikte[45][44] yeniden yapılan değerlendirmeler, çalışmanın kusurlu bir metodolojiye sahip olduğunu buldu.[45][46] Bu ve diğer incelemeler, doğal iyileşme ve raporlama yanlılığı gibi diğer faktörlerin de dikkate alınması gerektiğini göstermektedir.[44][46]

Tüm bunlar, nesnel etki olmasa, hatta zararlı bile olsa, alternatif tedavilerin itibar görmesinin nedenleridir.[42] David Gorski, alternatif tedavilerin plasebo olarak ele alınması gerektiğini savunuyor. Klinik çalışmalarda neredeyse hiçbiri plasebodan daha iyi performans göstermedi.[25] Ayrıca, konvansiyonel tıbba duyulan güvensizlik, hastaların etkili ilaç alırken nocebo etkisi yaşamasına yol açabilir.[42]

Ortalamaya gerileme

İnert tedavi alan bir hasta, daha sonra bunun neden olmadığı gelişmeleri bildirebilir.[44][46] Kanıt olmadan nedenin bu olduğunu varsaymak, gerileme yanılgısına bir örnektir. Bunun nedeni, doğal bir iyileşme veya uzun süreli bir durumun semptomlarındaki dalgalanma olabilir.[46] Ortalamaya doğru gerileme, aşırı bir sonucun daha az aşırı bir sonuç tarafından takip edilme olasılığını ima eder.

Diğer faktörler

Bir testte plasebo grubunun "tedavi uygulanmayan" gruptan daha iyi performans göstermesinin nedenleri vardır; Bunlar, nezaket veya "deneysel itaat", gözlemci önyargısı ve yanıltıcı sorular nedeniyle deneklerin gerçekte hissettiklerinden daha olumlu sonuçlar bildirmeleridir.[46] Asbjørn Hróbjartsson ve Peter C. Gøtzsche, plasebo çalışmalarına ilişkin 2010 tarihli sistematik incelemelerinde, "plasebonun gerçek bir etkisi olmasa bile, plasebo ve tedavi uygulanmayan gruplar arasında, körleştirici eksikliğiyle ilişkili önyargı nedeniyle farklılıkların kaydedilmesi beklenebilir" diye yazıyorlar.[44] Alternatif tedaviler, tıbbi tedavinin kullanımının veya etkisinin azalması ve dolayısıyla standart tedaviye yönelik yan etkilerin veya nocebo etkilerinin azalması yoluyla algılanan iyileşme için de kredilendirilebilir. [42]

Bilimin reddi

Alternatif tıp yoktur. Yalnızca bilimsel olarak kanıtlanmış,
sağlam verilerle desteklenen kanıta dayalı tıp
veya bilimsel kanıtın eksik olduğu kanıtlanmamış tıp vardır.
— P.B. Fontanarosa, JAMA (1998)[47]

Tamamlayıcı ve alternatif tıp (TAT), halka sunulmadan önce yoğun araştırmalardan geçen geleneksel tıp kadar iyi araştırılmamıştır. Bilime dayalı tıp uygulayıcıları, etkisiz oldukları gösterildiğinde uygulama ve tedavileri reddederken, alternatif uygulayıcılar bunu yapmaz.[5] Araştırma için fonlar yetersizdir ve bu da TAT'ın etkinliği için daha fazla araştırma yapmayı zorlaştırır. CAM için sağlanan fonların çoğu devlet kurumları tarafından finanse edilmektedir. CAM için önerilen araştırmalar, sonuçları güvenilir olmadığı için çoğu özel fon kuruluşu tarafından reddedilir. CAM araştırması, çoğu CAM araştırmacısının karşılamayı neredeyse imkansız bulduğu, etik komitelerinin belirli standartlarını karşılamalıdır. Üzerinde yapılan küçük araştırmalara rağmen, CAM'ın etkili olduğu kanıtlanmamıştır. Yapılan araştırmalar, bilimde bir temel olduğunu iddia etmek amacıyla CAM uygulayıcıları tarafından alıntılanacaktır. Bu çalışmalar, küçük örneklemler, çeşitli önyargılar, zayıf araştırma tasarımı, kontrol eksikliği, olumsuz sonuçlar vb. gibi çeşitli sorunlara sahip olma eğilimindedir. Pozitif sonuçlara sahip olanlar bile, yanlılık ve gürültülü veriler nedeniyle yanlış pozitif sonuçlarla sonuçlanmakla daha iyi açıklanabilir.[48]

Alternatif tıp, beden ve bilim süreci hakkında yanlış bir anlayışa yol açabilir.[49][50] Yale School of Medicine'de bir nörolog olan Steven Novella, alternatif tıp tekniklerini ana akıma entegre etmeye yönelik hükümet tarafından finanse edilen çalışmaların "meşru olmayan tedavilere meşru bir görünüm vermek için kullanıldığını" yazdı. Marcia Angell, eleştirmenlerin sağlık uygulamalarının yalnızca bilimsel kanıtlara dayalı olarak sınıflandırılması gerektiğini düşündüklerini ve bir tedavi titizlikle test edilmiş ve güvenli ve etkili bulunmuşsa, bilime dayalı tıbbın, başlamak için "alternatif" olarak kabul edilip edilmediğine bakılmaksızın onu benimseyeceğini düşündü. Bir yöntemin, etki veya etkinliğinin yokluğuna ilişkin artan bilgiye dayalı olarak kategorileri (kanıtlanmış ve kanıtlanmamış) değiştirmesi mümkündür. Bu pozisyonun önde gelen destekçileri, Journal of the American Medical Association'ın ( JAMA ) eski editörü George D. Lundberg ve derginin geçici baş editörü Phil Fontanarosa'dır.

1999'da CA'da yazan: Klinisyenler için Bir Kanser Dergisi Barrie R. Cassileth, ABD Senatosu Halk Sağlığı ve Güvenliği Alt Komitesi'ne gönderilen ve OAM destekli araştırmalarda eleştirel düşünme ve bilimsel titizlik eksikliğinden yakınan 1997 tarihli bir mektubun dört Nobel Ödüllü ve diğer önde gelen bilim adamları tarafından imzalandığından bahsetti. (Bu, Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) tarafından desteklenmiştir. )

Neil deGrasse Tyson :
Çift kör laboratuvar testlerinden sağ çıkan Alternatif Tıp'a ne diyorsunuz?
C: Düzenli Tıp. [51]

Mart 2009'da, Washington Post'tan bir personel yazarı, sağlık hizmetlerine erişimin genişletilmesi, tıbbi uygulamaların iyileştirilmesi ve para tasarrufu hakkında yaklaşmakta olan ulusal tartışmanın, bir grup bilim adamına Ulusal Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Merkezi'nin kapatılmasını teklif etme fırsatı verdiğini bildirdi. . Bu bilim adamlarından biri olan Maryland Üniversitesi'nde genom araştırmacısı ve hesaplamalı biyolog olan Steven Salzberg'in "Endişelerimizden biri, NIH'nin sahte bilimi finanse etmesidir" dediğini aktardılar. Çalışmaların büyük çoğunluğunun fizyoloji ve hastalıkla ilgili temel yanlış anlamalara dayandığını ve çok az etki gösterdiğini veya hiç etki göstermediğini belirttiler.

Tanınmış bir astrofizikçi, bilimsel şüpheciliğin savunucusu ve The Demon-Haunted World: Science as a Candle in the Dark (1996) kitabının yazarı Carl Sagan gibi yazarlar, farazi enerjinin varlığını destekleyecek ampirik kanıtların eksikliğini eleştirdiler. bu terapilerin dayandığı alanlar. [23]

Ayrıca bakınız

notlar

Referanslar

  1. ^ a b c d e f g h i j k l m n "Antiscience Trends in the Rise of the Alternative Medicine Movement". Annals of the New York Academy of Sciences. 775 (1): 188–197. June 1995. doi:10.1111/j.1749-6632.1996.tb23138.x. ISSN 0077-8923. PMID 8678416.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım) Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Sampson_6/1995" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ a b "There is no such thing as alternative medicine". Journal of Small Animal Practice (İngilizce). 56 (12): 687–688. 2015. doi:10.1111/jsap.12427. ISSN 1748-5827. PMID 26735773.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  3. ^ a b Suckers: How Alternative Medicine Makes Fools of Us All. Random House. 2010. ISBN 978-1409059165.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ Gorski, David (August 15, 2011). "Integrative medicine": A brand, not a specialty. sciencebasedmedicine.org. (Retrieved March 25, 2022).
  5. ^ a b c Consumer health: a guide to intelligent decisions. 9th. New York: McGraw-Hill. 2013. ss. 34–35, 134, 137. ISBN 978-0078028489. OCLC 758098687. 
  6. ^ "Directive 2004/24/EC of the European Parliament and of the Council". Official Journal of the European Union. 2004-04-30. 
  7. ^ "On Fringes of Health Care, Untested Therapies Thrive", The New York Times, June 17, 1996, erişim tarihi: December 22, 2015  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  8. ^ a b c d e IOM Report 2005.
  9. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; whccamp.hhs.gov isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  10. ^ Zeller (2013-03-01). "Potential interactions of complementary and alternative medicine with cancer therapy in outpatients with gynecological cancer in a comprehensive cancer center". Journal of Cancer Research and Clinical Oncology. 139 (3): 357–365. doi:10.1007/s00432-012-1336-6. ISSN 1432-1335. PMID 23099993. 
  11. ^ a b Ben-Arye (2013-12-01). "Advising patients on the use of non-herbal nutritional supplements during cancer therapy: a need for doctor-patient communication". Journal of Pain and Symptom Management. 46 (6): 887–896. doi:10.1016/j.jpainsymman.2013.02.010. ISSN 1873-6513. PMID 23707384.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  12. ^ Robert Todd Carroll. Integrative medicine. Skeptic's Dictionary
  13. ^ "Values in complementary and alternative medicine". Medicine, Health Care and Philosophy. 14 (2): 209–217. 2011-05-01. doi:10.1007/s11019-010-9297-5. ISSN 1572-8633. PMID 21104324.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  14. ^ "Integrative Medicine Exam Description". American Board of Physician Specialties. July 16, 2021. Erişim tarihi: March 11, 2022. 
  15. ^ "Medical reductionism: lessons from the great philosophers". QJM. Oxford University Press (OUP). 103 (9): 721–724. 15 April 2010. doi:10.1093/qjmed/hcq057. ISSN 1460-2725. PMID 20395240. Unfortunately, the term 'holistic medicine' has been somewhat hijacked by alternative therapists and is often thought mistakenly to be at odds with conventional medicine.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  16. ^ "Reductionism and holistic medicine". Journal of Social and Biological Systems. Elsevier BV. 2 (1): 39–42. January 1979. doi:10.1016/0140-1750(79)90019-8. ISSN 0140-1750.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  17. ^ Sointu 2012.
  18. ^ Hahnemann 1833, ss. iii, 48–49.
  19. ^ Wujastyk 2003.
  20. ^ Mishra 2004.
  21. ^ "Ayurveda: Ancient Superstition, Not Ancient Wisdom". Skeptical Inquirer. 2017-12-14. Erişim tarihi: 1 February 2018. 
  22. ^ "A cluster of lead poisoning among consumers of Ayurvedic medicine". International Journal of Occupational and Environmental Health. 21 (4): 303–307. 6 Apr 2015. doi:10.1179/2049396715Y.0000000009. PMC 4727589 $2. PMID 25843124. 
  23. ^ a b Sagan 1996.
  24. ^ "A close look at therapeutic touch". JAMA. 279 (13): 1005–1010. April 1998. doi:10.1001/jama.279.13.1005. PMID 9533499.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  25. ^ a b c Abdulla (May 13, 1999). "Phytotherapy – good science or big business?". Nature. doi:10.1038/news990513-8. Science-based medicine, with its emphasis on controlled study, proof, evidence, statistical significance and safety is being rejected in favour of 'alternative medicine' – an atavistic portmanteau of anecdote, hearsay, rumour and hokum. ... Probably the most commercially successful and widely used branch of alternative or complementary medicine is 'phytotherapy'. These are the tablets, powders and elixirs, otherwise known as herbal medicine, that are sold in most countries, through health shops and pharmacies as 'nutritional supplements'. ... Only a tiny minority of these remedies have been shown to have mild-to moderately beneficial health effects ... So why are affluent, otherwise rational, highly educated people (for this is the average user profile) so hungry for phytotherapy? ... people still believe that 'natural' equals good and safe despite plenty of evidence to the contrary. ... as far as the human body is concerned, 'natural' is meaningless ... Equally, what's so safe about consuming substances that need meet no standards of contents?  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Abdulla1999" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  26. ^ De Smet (December 1997). "The Role of Plant-Derived Drugs and Herbal Medicines in Healthcare". Drugs. 54 (6): 801–840. doi:10.2165/00003495-199754060-00003. PMID 9421691. 
  27. ^ Pearce (March 1998). "A paediatrician's guide to complementary medicine". Current Paediatrics. 8 (1): 62–67. doi:10.1016/S0957-5839(98)80061-4. 
  28. ^ "Faith Healing – Making Treatment Decisions". American Cancer Society. June 15, 2009. 
  29. ^ Aviles (December 2001). "Intercessory Prayer and Cardiovascular Disease Progression in a Coronary Care Unit Population: A Randomized Controlled Trial". Mayo Clinic Proceedings. 76 (12): 1192–1198. doi:10.4065/76.12.1192. PMID 11761499. 
  30. ^ a b c d Quack Medicine: A History of Combating Health Fraud in Twentieth-Century America, Eric W. Boyle,
  31. ^ a b c d "Countercultural Healing: A brief History of Alternative Medicine in America". PBS Frontline. 2003. Erişim tarihi: 2022-03-25.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  32. ^ a b Coulter (2004-06-07). "The rise and rise of complementary and alternative medicine: a sociological perspective". Medical Journal of Australia. 180 (11): 587–589. doi:10.5694/j.1326-5377.2004.tb06099.x. ISSN 0025-729X. PMID 15174992. 
  33. ^ a b c d Nature Cures: The History of Alternative Medicine in America (İngilizce). Oxford University Press. 2002. ISBN 978-0195349788.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  34. ^ a b "The Alternative Fix: Introduction". www.pbs.org. PBS Frontline. November 3, 2003. 
  35. ^ "Cover Stories: Why New Age Medicine Is Catching On". Time (İngilizce). 138 (18). November 4, 1991. ISSN 0040-781X. Erişim tarihi: 2022-03-25.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  36. ^ a b New Age Medicine, Encyclopedia of New Age Beliefs. 1996. ss. 470–508. ISBN 978-1565071605. 
  37. ^ a b c d Smith (1983). "Alternative medicine". British Medical Journal (Clinical Research Ed.). 287 (6388): 307–308. doi:10.1136/bmj.287.6388.307. PMC 1548588 $2. PMID 6307462. One of the few growth industries in contemporary Britain is alternative medicine. An apparently endless stream of books, articles, and radio and television programmes urge on the public the virtues of treatments ranging from meditation to drilling a hole in the skull to let in more oxygen. 
  38. ^ Other Healers, Other Cures: A Guide to Alternative Medicine (İngilizce). Bobbs-Merrill. 1974. ISBN 978-0672517082.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  39. ^ A Guide to Alternative Medicine. Turnstone Press. 1975. ISBN 978-0855001070.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  40. ^ Young, J.H. (1998). "The Development of the Office of Alternative Medicine in the National Institutes of Health, 1991–1996". Bulletin of the History of Medicine. 72 (2): 279–298. doi:10.1353/bhm.1998.0110. PMID 9628052. 
  41. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Ludmerer2010 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  42. ^ a b c d Zeller (2013-03-01). "Potential interactions of complementary and alternative medicine with cancer therapy in outpatients with gynecological cancer in a comprehensive cancer center". Journal of Cancer Research and Clinical Oncology. 139 (3): 357–365. doi:10.1007/s00432-012-1336-6. ISSN 1432-1335. PMID 23099993.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":0" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  43. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Vickers isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  44. ^ a b c d e "Placebo interventions for all clinical conditions" (PDF). The Cochrane Database of Systematic Reviews. 106 (1): CD003974. January 2010. CiteSeerX dead $2 |citeseerx= değerini kontrol edin (yardım). doi:10.1002/14651858.CD003974.pub3. PMC 7156905 $2. PMID 20091554. 2019-04-02 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-25.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "CochraneHrob2010" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  45. ^ a b "Is the placebo powerless? An analysis of clinical trials comparing placebo with no treatment". The New England Journal of Medicine. 344 (21): 1594–1602. May 2001. doi:10.1056/NEJM200105243442106. PMID 11372012. 
  46. ^ a b c d e "The powerful placebo effect: fact or fiction?". Journal of Clinical Epidemiology. 50 (12): 1311–1318. December 1997. doi:10.1016/s0895-4356(97)00203-5. PMID 9449934.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Kienle & Kiene" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  47. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Fontanarosa1998 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  48. ^ Hall (2019). "Science Envy in Alternative Medicine". Skeptical Inquirer. 43 (4): 21–23. CiteSeerX dead $2 |citeseerx= değerini kontrol edin (yardım). 2019-09-17 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 September 2019. 
  49. ^ More harm than good?: the moral maze of complementary and alternative medicine. Cham, Switzerland: Springer. 2018. s. 18. ISBN 978-3319699417. OCLC 1019807158. 
  50. ^ "Teach evidence based, not alternative, medicine". BMJ (İngilizce). 348: g3218. 2014-05-19. doi:10.1136/bmj.g3218. ISSN 1756-1833. PMID 24839973.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  51. ^ Bounding Biomedicine: Evidence and Rhetoric in the New Science of Alternative Medicine. University of Chicago Press. 2016. s. 215. ISBN 978-0-226-34584-0. Erişim tarihi: March 18, 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)


Kaynak hatası: <ref> "n" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="n"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Alternatif_tıp&oldid=29458837" sayfasından alınmıştır