İstihsân

İstihsân (Arapça: الاستحسان), bir İslâm hukuku terimi.

Sözlükte "bir şeyi güzel saymak" anlamına gelen istihsânın İslâm hukukunda iki kullanımı vardır. Bu kullanımlarından birisi daha dar bir alanı kapsarken diğeri daha geniştir. Kıyası terkedip, nassa, yani, âyet ve hadislerin hükümlerine en uygun olanı almak mânâsına gelir.

Dar açıdan istihsân kıyasın bir kısmıdır. Buradaki kıyasın illeti, üzerinde derince düşünüldüğünde ve incelendiğinde anlaşılabilecek şekildedir. Bu tip istihsânın bir başka adı da hafî kıyastır.

Bu açıdan tanımı "Bir kıyas'dan, ondan daha kuvvetli bir kıyasa dönmektir" ki buna göre her hafi kıyas istihsân fakat her istihsan hafi kıyas değildir.

Diğer ve daha genel istihsân ise "celî kıyasa muârız ve mukâbil olan bir delil"in tercihidir.

Taha Akyol'un değerlendirmesi ile " Kolaylık için güç olanı terk ederek, şer'i deliller bakımdan bir kolayını bularak, insanların alışkın olduğu çözümü tercih etmek" anlamındadır.

Kaynakça

• ^ Doç. Dr. Fahrettin Atar, Fıkıh Usûlü, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları Nu. 24, İstanbul, 1988, s.71
• ^ F. Atar, a.g.e., s.71-72