Arnavutköy, Beşiktaş

Başlığın diğer anlamları için Arnavutköy, İstanbul sayfasına bakınız.

Arnavutköy, Beşiktaş
Haritada konumu
Bilgiler
İl:	İstanbul
İlçe:	Beşiktaş
Nüfus:	()
Rakım:	m
Posta kodu:	34345
Türkiye'deki telefon numaraları:	212
Küresel koordinat sistemi:	K D
İl plaka kodu:	34
Muhtar
Sedef İrteş, 212- 265 67 95

Arnavutköy İstanbul Boğazı'nın Avrupa yakasındaki sahilde Kuruçeşme ile Bebek arasında yer alır. Sahilden başlayan semtin tepelere doğru yükselen arka sınırı günümüzde hızla yayılmakta olan Ulus'a dayanır. Arnavutköy'ün karşısında Boğazın Anadolu yakasındaki semtlerinden Kandilli ve Vaniköy bulunmaktadır.

Osmanlı döneminde idari yönden Galata Kadılığı'na bağlı iken, Cumhuriyet döneminde Beşiktaş ilçesinde kalmıştır.

İstanbul'da Boğaziçi'nin en güzel manzarasına sahip olan ve akıntısı ile meşhur Akıntı burnu da buradadır. Yatların ve gezinti gemilerinin bağlandığı bir koyu da vardır. Boğaziçine özgün bir yeşillik kuşağı içindedir. Dut ve diğer meyva ağaçları yanında zaman içinde çarpık kentleşmeye kurban gitmiş Koru diye adlandırılan botaniği zengin bir yeşilliğe sahiptir.

Boğaziçi'ne 3. Köprü Projesi plan aşamasını geçmişse de, Arnavutköy halkının ve diğer çevrecilerin yoğun tepkisi sonucu şimdilik askıya alınmıştır. Projede Köprünün bir ayağı İskele mevkiinde, diğer ayağı ise karşı yaka Vaniköy'de olarak planlanmıştı.

Arnavutköy'de üç büyük din için ibadet yerleri mevcuttur. Eski Rum ahalisine özgün ayazmalar ile Rum ve Musevi mezarlığı da bulunur.

Tarih

Arnavutköy sahili

MS. 6. yüzyılda İmaparator İutianos tarafından buraya büyük bir kilise yaptırılmıştır. İstanbul'un Türkler tarafından fethinden sonra, kentin nüfusunun çok azalması üzerine, Fatih Sultan Mehmet'ın başlattığı zorunlu iskan politikasınını Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman da sürdürmüşler. Arnavutköy de bu zorunlu iskandan payını almış ve Arnavutluk'tan getirilen ailelerin yerleştirilmesine sahne olmuştur. Rum asıllı vatandaşların çoğunluğu 1955 senesine kadar devam etmişdir. Arnavutköy'de fethi takip eden bir kaç yüzyıl boyunca kayda değer bir Müslüman topluluğunun ve cami gibi İslami yapıların varlığından söz eden hiçbir kaynağa rastlanmamıştır.

Cumhuriyet dönemi başlangıcında gayrimüslim halk çoğunlukta iken, zaman içinde bu kesimin yurt dışına göçü sonucu oluşan etnik boşluğu Anadolu'dan gelenler ve özellikle Doğu Karadeniz'den gelenler doldurmuşlardır. Bugün ise Doğulu ve özellikle Güneydoğulu Kürt diline sahip vatandaşların yoğun göçüne maruz kalmıştır.

Bizans tarihçisi Franci, İstanbul'un fethinden bir yıl önce (1452) Fatih Sultan Mehmet'in köyün çok uzağında olmayan büyük bir kale (Rumeli Hisarı) yaptırması nedeniyle Arnavutköy'e değinmekte ve buradan 'Asamaton Köyü' olarak söz etmektedir.

17. ve 18. yüzyıllarda köyün adı bazen 'Asamaton' bezende 'Mega Revma' olarak anılmaktadır.

Arnavutköy'ün çeşitli eski adları : Estie, Analpo, Mihailion, Mega Revma

Ekonomi

Arnavutköy'ün denizden görünümü

Arnavutköy diğer komşu semtlere göre ekonomik yapısı daha çok taverna, bar ve cafe türü olup Alaturka kültürden kısmen uzaktır. Sahil şeridinde birkaç hatırı sayılır deniz ürünü lokanta ve restoranları yanında, meşhur köftecileri ve balıkçı restorantları bulunur. Ekonomi genelde esnaf ağırlıklı olup, dört banka şubesine sahiptir. Son zamanlarda Arnavutköy'e özgü ahşap evlerin restore edilmeleri ve Kuruçeşme yamaçlarındaki gecekonduların yıkılarak yerlerine lüks villalar yapılması sayesinde buralar çeşitli branşlarda faaliyet gösteren şirketlerin tercih yeri olmuştur.

Bölgesinde faaliyet gösteren özel okulların yanında, eğitimde ayrı bir yeri olan özel Robert Kolej (Amerikan Robert Koleji) de bulunmaktadır. Arnavutköy'de şu mekanlar ve okullar bulunmaktadır: Amerikan Robert Koleji, Arnavutköy polis karakolu, Helenik tarzda inşa edilmiş Tevkifiye camiisi, Ortodoks kilisesi, banka şubeleri, üç diş hekimi, devlet ilkokulu, çeşitli sanat galerileri, tavernalar, barlar, cafeler, köfte ve balık lokantaları ve diğer branşlarda faaliyet gösteren esnaf ve özellikle belediyenin sosyal tesisi sıralayabiliriz. Arnavutköy'ün ekonomisi daha çok eğlence ve turistik yapıya dönük ve yer imkânın yetersizliği sonucu herhangi bir sanayi ve üretime dönük teşebbüsler yok gibidir.

Son senelerde yürütülen restorasyon çalışmaları sonuçu Arnavutköy'de otantik bir yapı çehresi oluşmuş bu diğer betonerme yapılardan sıyrılarak daha çekici ve turistik bir karaktere ulaşılmış. Bunun sonucu olarak çeşitli emlakçıların da girişimleri ile emlak fiyatlarında bir patlama oldu. Polis Karakolu ve hemen yanındaki Tevfikiye Camiisi ise Helenik yapı türünden olup mutlaka görülmesi gereken yerlendendir. Burada bulunan eski ahşap yapıların bazıları maalesef zamanın aşındırması ve gerekli özenin gösterilememesi sonucu kaderlerine terk edilmiş durumdadırlar.

Televizyon modasından önce (70 yılların ortasına kadar), bugün Rum İlkokulunun arkasında bulunan bır garaj'ın yerinde 'Dayının sineması' adlı açık hava sineması vardı. Bir de bugünkü Ziraat bankası şubesinin yerinde çarşı içinde, kapalı kış sineması vardı.

Salı günleri halk pazarı kurulmakta. Her yıl haziran ayının ilk haftası Arnavutköy Şenlikleri yapılmaktadır.

Etnik yapı

Arnavutköy'ün Rumca konuşan gayrimüslim nüfusunun bir çoğu, 1955'deki 6-7 Eylül Olayları olaylar sonucu, Yunanistan başta olmak üzere dış ülkelere göç etmişlerdir. Satılan emlakları ise özellikle Karadeniz bölgesinden kente göç edenler tarafından alınmıştır. Bugün gayrimüslim sayısı yok denecek kadar azdır. Bugünkü Arnavutköy toplumunu genelde 50'li yıllarda başlayan köyden kente akımının hızlanması ile dereboyunda gecekondu yapısı oluşmuş. Bugün ise Doğu ve özellikle Güneydoğulu asıllı vatandaşların ekonomik göçü ile yerleştikleri Arnavutköy'de sorunsal bir sayıya ulaşmışlardır. Bugünkü Arnavutköy esnafının (kepabçı, köfteci, manav, büfeci vs.) arasında yer almaktadırlar. Rum asıllı esnaf ise zaman aşımı içinde yavaş yavaş kaybolmuştur.

Ulaşım

Bebek-Ortaköy güzerhahında yer alan Arnavutköy'ün düzenli olarak işleyen İETT ve Özel Belediye Otobüsleri hatları yanısıra Boğaziçi Vapur İşletmeleri'nin daha çok turistik yapısını korumak için tuttuğu iskele ve birkaç taksi durağı da mevcuttur. Bir otobüs durağı da pazar alanı yanında olup Levent-Mecidiyeköy otobüsleri burdan kalkmaktadır. Sahilinde çeşitli gezi gemileri ve motorları istek ve sipariş üzerine boğaz turları da yapmaktadırlar.

3. Boğaziçi köprüsü

Planlama aşamasını geçmiş olan ve adı halen koyulmamış 3. köprünün planlarına göre Avrupa ayağı Arnavutköy semtinin üzerine düşmektedir. Toplumsal tartışmalara sebep olmakta ve özellikle Arnavutköy halkının protestoları sıkça yaptıkları mitingler ve toplantılarla belirtmeye çalışmaktadırlar.

İki yaka arasındaki trafik sorunun 3. bir köprü ile değilde kökten bir taşımacılık projesi ile düzeltilebileceğini sivil toplum, bilim ve siyasi şahıslar tarafından açıklanmaktadır. Bireysel alışkanlık değişiminin yavaş ve zor olmasından dolayı neredeyse imkânsız olduğuda ayrıca belirtilmektedir.

Sokak adları

Abdullak Molla Sokak, Adalı Fettah Sokak, Adalı Sokak, Arnavutköy Dere Sokak, Azizogan Sokak, Bakkal Sokak, Bebek Arnavutköy Caddesi, Beyazgül Sokak, Boyalı Köşk Sokak, Çeşme Sokak, Ceviz Sokak, Dere Çıkmazı, Dolaplı Kuyu Sokak, Dubaracı Sokak, Dulkadiroğulları Çıkmazı, Dulkadiroğulları Sokak, Düzyol Sokak, Eğlence Sokak, Elçi Sokak, Ercüment Ekrem Talu Sokak, Erzurumlu Şükrü Paşa Sokak, Fırancalacı Caddesi Fırancalacı Sokak, Girgin Sokak, Haremeyn Çıkmazı, Haremeyn Sokak, Kamacı Sokak, Karakavak Sokak, Kireçhane Çıkmazı, Kireçhane Gediği Sokak, Kireçhane Sokak, Kolej Sokak, Kolej Yolu Sokak, Kör Kadı Sokak, Lütfiye Mevkii Sokak, Merdiven Sokak, Mumhane Sokak, Nergis Sokak, Oğul Sokak, Palacı Sokak, Parmaklık Sokak, Reşat Nuri Güntekin Sokak, Satış Meydanı Sokak, Sebzeci Bayram Sokak, Sekbanlar Sokak, Set Sokak, Setüstü Sokak, Sucu Bahçesi Sokak, Tayyareci Suphi Sokak, Tekkeci Sokak, Üvez Sokak, Vezir Köşkü Sokak, Yağhane Sokak

Görülecek yerler

• Tevkifiye camiisi, Akıntı burnunda helenik yapılı camii
• Arnavutköy Rum Ortodoks Taksiarhi kilisesi
• Polis karakolu, helenik yapı
• Akıntı burnu (Mega Revmatu)
• Amerikan Robert Koleji
• Boyalı Köşk Kasrı (21. yüzyılda yapılan kopyası)
• Şahane manzaralı sahil yolu
• Ayazma
• Direk altı Koru'dan şahane Boğaziçi manzarası
• Arnavutköy Özel Rum Okulu

Kaynaklar

• Türker, Orhan: Mega Revma´dan Arnavutköy´e. Bir Boğaziçi Hikayesi. Sel Yayıncılık, İstanbul 1999

Dış bağlantılar

• Altan Apaydın´in Arnavutköy foto albümü
• Arnavutköy, Beşiktaş şehir planı
• Beşiktaş belediyesinin Arnavutköy mahallesi sayfası
• Arnavutköy tarihçesi