Kraniyal sinir: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 12.26, 8 Mart 2020 tarihindeki hâli

Kraniyal sinirler, kafa çiftleri veya kafatası sinirleri (Latince: nervi craniales), merkezî sinir sisteminden çıkarak çevreye dağılan, çevresel sinir sisteminin beyinden çıkan (encephalic) bölümüdür.

İnsandaki kraniyal sinirleri toplam 12 bölümden oluşur. Tümü beyin tabanından çıkarak kafatasındaki deliklerden geçerler. Birinci ve ikinci çiftler serebrumdan yayılır. Geri kalan on çift beyinsapından yayılır.

İnsan olmayan omurgalılarda kraniyal sinirler

İnsandaki kraniyal sinirleri, diğer tüm omurgalılardakine benzer. Amniyotlara kadarki diğer türlerde bulunan XI. ve XII. kraniyal sinirler değişiktir. Mahmuzlu camgöz köpek balığı (Squalus acanthias) gibi bazı ilkel kıkırdaklı balıklarda sıfır olarak numaralandırılan son bir sinir bulunur. Bu sinir, ilk kraniyal sinirden daha önce gelir. Bunlar beyinsapından çıkar, omurgaya girer.

Bölümleri

nervus olfactorius: Koku sinirleri
nervus opticus: Görme siniri
nervus oculomotorius: Gözün hareketlerini yapan (somatik efferent ve otonom) sinirleri.
nervus trochlearis: Orbita daki M. obliquus superior'u innerve eder.
nervus trigeminus: (üçüz sinir): 1. yutak kavsinin siniri olup çiğneme kasları, dişler, alt göz kapağı, burun mukozası, yanaklar, ağız tabanı, çene ucu, yüzün bir kısmı, dudaklar, alt ve üst çene mukozası gibi geniş bir alanı innerve eder.
nervus abducens: Orbita'da M. rectus lateralis'i innerve eder.
nervus facialis: (N. intermedio facialis) 2. yutak kavsinin siniri olup mimik kasları (yüz ifadelerini veren kaslar) innerve eder.
nervus vestibulocochlearis: Kulak, duyma ve denge siniri.
nervus glossopharyngeus: 3. yutak kavsinin siniri. Tonsillalar, dilin 1/3 arka kısmı (tat duyusu).
nervus vagus: 4. ve 5. yutak kavsi siniri. Duyu, motor ve parasempatik karakterli mikst bir sinir. Thorax ve abdomendeki visseral yapıların innervasyonunu sağlar.
nervus accessorius: Efferent bir sinirdir. Cranial ve spinal iki kökten oluşur. Başlıca M. trapezius, M. sternocleidomastoideus'un motor innervasyonu.
nervus hypoglossus: Dilin efferent siniri. Dil hareketlerini yaptırır, dil kasları′nı innerve eder.

Mnemonik cihazlar

Dolaşımda kraniyal sinirlerin adlarını ve sırasını hatırlamaya yardımcı birçok mnemonik cihaz vardır. Çünkü zihin kafiyeli ifadeleri iyi çağırır. En iyi yöntem kafiye düzenini kullanmaktır. Tıp öğrencileri oküp tkare afv'ye giremedim vah şeklinde sırayı ve baş harfleri ezberlerler.

@@ 9. satır: / 9. satır: @@
 == Bölümleri ==
 {{Kraniyal sinirler}}
-I. nervus olfactorius: Koku sinirleri
+* nervus olfactorius: Koku sinirleri
+* nervus opticus: Görme siniri
+* [[Okülomotor sinir|nervus oculomotorius]]: Gözün hareketlerini yapan (somatik efferent ve otonom) sinirleri.
-II. nervus opticus: Görme siniri
+* [[Troklear sinir|nervus trochlearis]]: [[Orbita]] daki M. obliquus superior'u innerve eder.
+* [[nervus trigeminus]]: (üçüz sinir): 1. [[yutak kavsi]]nin siniri olup çiğneme kasları, [[diş]]ler, alt [[göz]] kapağı, [[burun]] [[mukoza]]sı, yanaklar, [[ağız]] tabanı, [[çene]] ucu, [[yüz]]ün bir kısmı, [[dudak]]lar, alt ve üst [[çene]] mukozası gibi geniş bir alanı innerve eder.
-III. [[Okülomotor sinir|nervus oculomotorius]]: Gözün hareketlerini yapan (somatik efferent ve otonom) sinirleri.
+* nervus abducens: Orbita'da M. rectus lateralis'i innerve eder.
-IV. [[Troklear sinir|nervus trochlearis]]: [[Orbita]] daki M. obliquus superior'u innerve eder.
+* [[Fasiyal sinir|nervus facialis]]: (''N. intermedio facialis'') 2. [[yutak kavsi]]nin siniri olup [[mimik]] kasları (yüz ifadelerini veren [[kas]]lar) innerve eder.
+* nervus vestibulocochlearis: [[Kulak]], [[duyma]] ve [[denge]] siniri.
+* nervus glossopharyngeus: 3. [[yutak kavsi]]nin siniri. Tonsillalar, dilin 1/3 arka kısmı (tat duyusu).
-V. [[nervus trigeminus]]: (üçüz sinir): 1. [[yutak kavsi]]nin siniri olup çiğneme kasları, [[diş]]ler, alt [[göz]] kapağı, [[burun]] [[mukoza]]sı, yanaklar, [[ağız]] tabanı, [[çene]] ucu, [[yüz]]ün bir kısmı, [[dudak]]lar, alt ve üst [[çene]] mukozası gibi geniş bir alanı innerve eder.
+* [[Vagus siniri|nervus vagus]]: 4. ve 5. [[yutak kavsi]] siniri. [[Duyu]], [[motor]] ve [[parasempatik]] karakterli mikst bir sinir. [[Torax|Thorax]] ve [[abdomen]]deki visseral yapıların innervasyonunu sağlar.
+* nervus accessorius: Efferent bir sinirdir. Cranial ve spinal iki kökten oluşur. Başlıca M. trapezius, M. sternocleidomastoideus'un motor innervasyonu.
-VI. nervus abducens: Orbita'da M. rectus lateralis'i innerve eder.
+* nervus hypoglossus: Dilin efferent siniri. [[Dil (organ)|Dil]] hareketlerini yaptırır, [[dil kasları]]′nı innerve eder.
-VII. [[Fasiyal sinir|nervus facialis]]: (''N. intermedio facialis'') 2. [[yutak kavsi]]nin siniri olup [[mimik]] kasları (yüz ifadelerini veren [[kas]]lar) innerve eder.
-VIII. nervus vestibulocochlearis: [[Kulak]], [[duyma]] ve [[denge]] siniri.
-IX. nervus glossopharyngeus: 3. [[yutak kavsi]]nin siniri. Tonsillalar, dilin 1/3 arka kısmı (tat duyusu).
-X. [[Vagus siniri|nervus vagus]]: 4. ve 5. [[yutak kavsi]] siniri. [[Duyu]], [[motor]] ve [[parasempatik]] karakterli mikst bir sinir. [[Torax|Thorax]] ve [[abdomen]]deki visseral yapıların innervasyonunu sağlar.
-XI. nervus accessorius: Efferent bir sinirdir. Cranial ve spinal iki kökten oluşur. Başlıca M. trapezius, M. sternocleidomastoideus'un motor innervasyonu.
-XII. nervus hypoglossus: Dilin efferent siniri. [[Dil (organ)|Dil]] hareketlerini yaptırır, [[dil kasları]]′nı innerve eder.
 == Mnemonik cihazlar==

g t d Sinir sistemi
Merkezî sinir sistemi	Beyin zarı Omurilik Beyin Art beyin Omurilik soğanı Pons Beyincik Orta beyin Ön beyin Ara beyin Serebrum
Çevresel sinir sistemi	Somatik Duyu siniri Motor nöron Kraniyal sinir Spinal sinir Otonom Sempatik Parasempatik Enterik
Diğer	Nörolojik bozukluk liste
İlgili	İnsan vücudu İnsan iskeleti Anatomi Organeller Kan Saç Organ sistemleri Örtü sistemi Göğüs boşluğu Omurilik sinirlerinin eylemleri İlişki lifleri Otonom sinir sistemi Brakiyal pleksus Brodmann bölgesi Beyincik Servikal pleksus Komissural lifler ve septum Korteks türleri Kranial sinirler Kraniyal sinirler kenar Diensefalon Tat alma sistemi Lumbosakral pleksus Medulla Meninksler Mesensefalon Sinir doku Sinir yolları Koku alma sistemi Papez devresi İşitme ve denge fizyolojisi Pons Rostral bazal gangliyonlar ve ilgili yapılar Duyum ve algı Somatosensoriyel sistem Omurilik Omurilik sinirleri Trigeminal sinir Ventriküler sistem Servikal lenf düğümleri başlığı Lenfatik sistem anatomisi Lenfatik gövdeler ve kanallar Lenfoid organlar

Kraniyal sinirler
I − Olfaktör II − Optik III − Okülomotor IV − Troklear V − Trigeminal VI − Abdusens VII − Fasiyal VIII − Vestibülokoklear IX − Glossofaringeal X − Vagus XI − Aksesuar XII − Hipoglossal
Genel bakış Tablo
g t d