Tek çenekliler: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Peykbot (mesaj | katkılar)
Botlar
463.024 değişiklik
k →‎top: şablon düzenleme
Erasmus.1948 (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
167.486 değişiklik
Değişiklik özeti yok
19. satır: 19. satır:


Bir çeneklilerin iletim demetleri genellikle dağınıkdır. [[Kambiyum]] olmadığından normal sekonder kalınlaşma görülmez. Bu yüzden boyları uzun, gövdeleri incedir. [[Yaprak]]ları genellikle ince uzun, paralel damarlı, [[kök]]leri saçaklıdır. Ana kök gelişimi erken durduğu için saçak kök sistemi bulunur. [[Çiçek]] parçaları genellikle üçlü olup, çiçek örtüsü çanak yaprak ve taç yaprak şeklinde farklılaşma göstermez.
Bir çeneklilerin iletim demetleri genellikle dağınıkdır. [[Kambiyum]] olmadığından normal sekonder kalınlaşma görülmez. Bu yüzden boyları uzun, gövdeleri incedir. [[Yaprak]]ları genellikle ince uzun, paralel damarlı, [[kök]]leri saçaklıdır. Ana kök gelişimi erken durduğu için saçak kök sistemi bulunur. [[Çiçek]] parçaları genellikle üçlü olup, çiçek örtüsü çanak yaprak ve taç yaprak şeklinde farklılaşma göstermez.

== Sınıflandırma ==
== Sınıflandırma ==
[[Dosya:Monocot_vs_dicot_crop_Pengo.jpg|thumb|left|185px|Topraktan çıkan (solda) bir "bir çenekli" ve (sağda) bir "[[iki çenekliler|iki çenekli]]" bitki.]]
[[Dosya:Monocot_vs_dicot_crop_Pengo.jpg|thumb|left|185px|Topraktan çıkan (solda) bir "bir çenekli" ve (sağda) bir "[[iki çenekliler|iki çenekli]]" bitki.]]
34. satır: 35. satır:
Günümüzün moleküler çalışmaları, bir çeneklilerin akrabalık ilişkilerini açıklamaya yardımcı olmaktadır. [[APG III sistemi]], bir çeneklileri bir [[takson]] olarak görmez, bunun yerine bu grubu monokotil dalına yerleştirir. Bu sisteme göre tek çenekliler; 11 [[takım]]a ve henüz herhangi bir takıma yerleştirilmemiş 1 [[familya]]ya ayrılırlar:
Günümüzün moleküler çalışmaları, bir çeneklilerin akrabalık ilişkilerini açıklamaya yardımcı olmaktadır. [[APG III sistemi]], bir çeneklileri bir [[takson]] olarak görmez, bunun yerine bu grubu monokotil dalına yerleştirir. Bu sisteme göre tek çenekliler; 11 [[takım]]a ve henüz herhangi bir takıma yerleştirilmemiş 1 [[familya]]ya ayrılırlar:


=== Dal (Klad): [[Monocots]] (Monokotiller) (Tek çenekliler) ===
=== Dal (klad): [[Monocots]] (Monokotiller) (Tek çenekliler) ===
* [[Acorales]] Takımı <small>Link</small>
* [[Acorales]] Takımı <small>Link</small>
** [[Acoraceae]] <small>Martinov</small>
** [[Acoraceae]] <small>Martinov</small>
51. satır: 52. satır:
** [[Tofieldiaceae]] <small>Takht.</small>
** [[Tofieldiaceae]] <small>Takht.</small>
** [[Zosteraceae]] <small>Dumort.</small>
** [[Zosteraceae]] <small>Dumort.</small>
* †[[Petrosaviales]] Takımı <small>Takht.</small>
* {{nt}}[[Petrosaviales]] Takımı <small>Takht.</small>
** [[Petrosaviaceae]] <small>Hutch.</small>
** [[Petrosaviaceae]] <small>Hutch.</small>
* [[Dioscoreales]] Takımı <small>R.Br.</small>
* [[Dioscoreales]] Takımı <small>R.Br.</small>
90. satır: 91. satır:
** [[Xeronemataceae]] <small>M.W.Chase, Rudall & M.F.Fay</small>
** [[Xeronemataceae]] <small>M.W.Chase, Rudall & M.F.Fay</small>


=== Dal (Klad):[[Commelinids]] (Kommelinidler) ===
=== Dal (klad): [[Commelinids]] (Kommelinidler) ===
* [[Dasypogonaceae]] Familyası <small>Dumort.</small> (Bir takım içinde yer verilmemiştir)
* [[Dasypogonaceae]] Familyası <small>Dumort.</small> (Bir takım içinde yer verilmemiştir)
* [[Arecales]] Takımı <small>Bromhead</small>
* [[Arecales]] Takımı <small>Bromhead</small>

Sayfanın 07.20, 27 Ağustos 2017 tarihindeki hâli

Bir çenekliler
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae (Bitkiler)
Şube: Magnoliophyta
(Kapalı tohumlular)
Sınıf: Liliopsida
(Bir çenekliler)
Takımlar

Metne bakınız

Sinonimler

Monocotyledoneae, Monocotyledon

Bir çenekliler (Liliopsida), monokotiller (ya da monokotiledon), çoğunlukla tek yıllık, palmiyeler haricindeki otsu bitkileri kapsayan çiçekli bitkiler sınıfıdır.

Tohumlarında bir çenek bulunduğu için "bir çenekliler" olarak isimlendirilen, bir çenekliler; 50.000 ve 60.000 arası (IUCN sistemine göre) 59,300 bitki türünü kapsarlar. Bu gruptaki en büyük familya, yaklaşık yirmibin tür sayısıyla orkidegillerdir. Ekonomik önemleri olan buğdaygiller, bu grubun en önemli familyası konumundadır. Diğer ekonomik önemi olan familyaları ise; palmiyegiller, muzgiller, zencefilgiller ve zambakgillerdir.

Bir çeneklilerin iletim demetleri genellikle dağınıkdır. Kambiyum olmadığından normal sekonder kalınlaşma görülmez. Bu yüzden boyları uzun, gövdeleri incedir. Yaprakları genellikle ince uzun, paralel damarlı, kökleri saçaklıdır. Ana kök gelişimi erken durduğu için saçak kök sistemi bulunur. Çiçek parçaları genellikle üçlü olup, çiçek örtüsü çanak yaprak ve taç yaprak şeklinde farklılaşma göstermez.

Sınıflandırma

Topraktan çıkan (solda) bir "bir çenekli" ve (sağda) bir "iki çenekli" bitki.

Tarihte Monokotiller şöyle isimlendirilmişledir:

  • Monocotyledoneae - "de Candolle" sistemi ve "Engler" sistemi.
  • Monocotyledonlar - "Bentham & Hooker" sistemi ve "Wettstein" sistemi
  • Sınıf: Liliopsida - "Takhtajan" sistemi ve Cronquist sistemi.
  • Alt sınıf: Liliidae - "Dahlgren" sistemi ve "Thorne" sistemi (1992).
  • Dal: Monokotiller - "APG sistemi","APG II sistemi" ve "APG III sistemi"' ne göre.

Yukardaki bütün sistemler, bu grup için kendi taksonomilerini kullanırlar. Bir çenekliler, taksonomideki değişken konumuyla bilinirler.

Günümüzün moleküler çalışmaları, bir çeneklilerin akrabalık ilişkilerini açıklamaya yardımcı olmaktadır. APG III sistemi, bir çeneklileri bir takson olarak görmez, bunun yerine bu grubu monokotil dalına yerleştirir. Bu sisteme göre tek çenekliler; 11 takıma ve henüz herhangi bir takıma yerleştirilmemiş 1 familyaya ayrılırlar:

Dal (klad): Monocots (Monokotiller) (Tek çenekliler)

Dal (klad): Commelinids (Kommelinidler)

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Tek_çenekliler&oldid=19011619" sayfasından alınmıştır