Umre

Umre, Müslümanların Kâbe'yi hac mevsimi dışında ziyaret edilmesine denir. Arafat gününden Kurban Bayramı’nın dördüncü gününe kadar olan süre (hac günleri) haricinde yılın her vakti yapılabilir. Umre kelime olarak "ziyaret etmek" anlamına gelir . Fıkhî tanımı, hac gibi bir zamana bağlı olmadan ihrama girerek Kâbe'yi tavaf, sa'y etmek, tıraş olmaktır.

Umrenin faziletine ilişkin çok sayıda Hadis-i Şerif bulunmaktadır. Bu Hadis-i Şerif’lerden bazıları şu şekildedir:

İbnu Abbas (r.a.) anlatıyor: “Resulullah (s.a.v.) buyurdular ki:

“Hacla umrenin arasını birleştirin. Zira bunlar tıpkı körüğün demirdeki pislikleri temizlemesi gibi günahları temizler.” (Nesai, İbnu Mace)

“Ramazan ayında yapılan umre, hacca denktir.” (Tirmizi, Hac, 90. III, 276)

Peygamber Efendimiz (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Hacılar ve umre yapanlar Allah’ın (evinin) ziyaretçileridir. Kendisine dua ederlerse dualarına icabet eder, O’ndan bağışlanma dilerlerse onları bağışlar.” (Ibn Mace)

“Bir umre, diğer umreye kadar arada işlenenler için kefarettir. Hacc-ı Mebrur’un (kabul edilmiş haccın) karşılığı cennetten başka bir şey değildir” (Buhari, Müslim)

Hz. Aişe (r.a) der ki: “Ey Allah’ın Resulü, kadınlara da cihad var mı?”

“Evet, içinde savaş olmayan bir cihad var ki hac ve umredir” (İbn Mace)

“Ramazanda yapılan bir umrenin sevabı bir haccın sevabına eşittir.” (İbn Mace, Menasik, 45)

Umre yapmak, Hanefî ve Malikî mezheplerinde müekked sünnet, Şafiî ve Hanbelî mezheplerinde ise farzdır. Bu ibadet yaşamın herhangi bir anında yapılabilir. Hac ve umreyi peş peşe yapmak tavsiye edilmiştir.

Umrenin; ihrama girmek ve tavaf yapmak üzere iki farzı vardır. Bunlardan ihram şart, tavaf ise rükündür. Say yapmak ve tıraş olmak ise umrenin vacipleri arasındadır.

Umrenin Yapılışı

Umre ibadeti için öncelikle mikat sınırlarında ihrama girilmelidir. Ardından telbiye, tekbir, tehlil ve salavat-ı şerif getirilerek Mekke-i Mükerreme’deki Harem-i Şerif’e gidilir. Kabe’nin etrafında yapılan tavafın ardından Safa ve Merve tepeleri arasında say yapılır. Tıraş olunup, ihramdan çıkılması suretiyle umre tamamlanmış olur.

Başkası Adına Vekaleten Umre Yapmak

Umreye gidemeyen bir kimse, gidebilecek başka bir kimseye vekalet vermek suretiyle kendi adına Umre yaptırabilir. Bu durumda vekaleti alan kişi, kendisine vekalet vermiş kimse adına ihrama girer, onun adına tavaf ve sa’y yaparak ihramdan çıkar.

Mikat Sınırları

Mikat; ihramların giyildiği, niyetlerin edildiği, dünyevi bütün düşüncelerin, arzuların ve duyguların terkedildiği yerdir. Umrecilerin ihramsız olarak buradan geçmeleri yasaktır. Bu nedenle umre yapmak isteyen bir kimsenin ihrama girebilmesinin şartlarından biri de Mikat sınırlarına uymasıdır. Mikat sınırları şu şekildedir:

Zülhuleyfe: Medine istikametinden gelenlerin mikatıdır. Bugünkü adı Ebyar-ı Ali’dir. Mekke-i Mükerreme’ye en uzak olan mikat sınırıdır.

Rabiğ: Kızıldeniz kenarında bulunan bir liman şehridir.

Zatü Irk: Irak yönünden gelenlerin mikatıdır.

Cuhfe: şžam yönünden gelenlerin mikatıdır. Türk umrecilerin mikat sınırı burasıdır.

Karn veya Karnü’l Menazil: Necid civarıdan gidenlerin mikatıdır.

Yelemlem: Yemen yönünden gelenlerin mikat sınırıdır.

Umreciler mikata varmadan önce ihrama girebilirler. Umre ibadetlerine Mekke-i Mükerreme’de başlayan Türk umreciler, çoğunlukla Türkiye’deki havalimanlarına ihrama girmektedir. Önceden ihrama girilmemişse mutlaka mikatlarda veya mikat hizasında ihrama girilmelidir.

Umrede Ziyaret Edilen Yerler

Umre ziyaretinde bulunan bir kimse için hem Mekke-i Mükerreme’de hem de Medine-i Münevvere’de “yakın” ve “uzak” olarak nitelendirilen ziyaret yerleri vardır. Bu ziyaret yerlerinin önceden bilinmesi ve öğrenilmesi tevhidin merkezinde yapılan ibadetlerin ve dahi ziyaretlerin manevi idrakını kolaylaştırır.

Umre Sırasında Mekke-i Mükerreme Ziyaret Yerleri

Mekke-i Mükerreme’de Yakın Ziyaretler

Peygamber Efendimiz’in (s.a.v) doğduğu evin yeri, ޞecere Mescidi, Cin Mescidi ve Cennet-ül Mualla.

Mekke-i Mükerreme’de Uzak (Genel) Ziyaretler

Sevr Dağı, Hira Dağı, Arafat (Cebel-i Rahme), Müzdelife ve Mina.

Umre Sırasında Medine-i Münevvere Ziyaret Yerleri

Medine-i Münevvere’de Yakın Ziyaretler

Gamame Mescidi, Hz. Ebubekir (r.a) Mescidi, Hz. Ömer (r.a) Mescidi, Hz. Ali (r.a) Mescidi ve Cennet-ül Baki Kabristanlığı.

Medine-i Münevvere’de Uzak (Genel) Ziyaretler

Uhud, Okçular Tepesi (Ayneyn Tepesi), Mescid-i Kıbleteyn, Hendek ve Kuba Mescidi.

Umre Sırasında Edep ve Adap

Hem Mekke-i Mükerreme hem de Medine-i Münevvere; Resul-i Ekrem Efendimiz’in (s.a.v) ve onun ashabının nice mübarek hatıralarının bulunduğu yerlerdir. Özellikle bu mukaddes yerlerde abdestli ve de Yüce Mevla’yı sürekli niyaz halinde bulunmak ve dahi kimseyi kırmamak, incitmemek bilhassa çok önemlidir.

Mukaddes topraklara gelenlerin mutlak surette kendi aşırılıkları ile meşgul olmaları; tövbe, istiğfar ve ibadetle vakit geçirmeleri gerekmektedir. İnsanları hor görmek veya onları incitmek mukaddes topraklarda yapılabilecek en bedbaht davranışlar arasındadır. Bu konuyla ilgili bir kıssa da; hisse sahiplerine şöyle aktarılmaktadır:

Bir Kediye Bile “Pist” Diyemezsin

Bir alim, Gavs-ı Sani Hazretleri’ne gelerek, “Efendim! Müsaade ederseniz Medine’ye taşınmak istiyorum. Peygamber Efendimiz’e (s.a.v) duyduğum iştiyak her geçen gün artmakta. Oralarda yaşamak, ravzasına yüz sürmek en büyük muradım. Müsaadeniz olursa ömrümün geri kalan kısmını Peygamberimiz’in (s.a.v) komşusu olarak geçirmek istiyorum.” dedi. Gavsi Sani Hazretleri: “Orada bir kediye bile “˜pist’ diyemezsin, gözün alıyor mu?” diye sorunca, o alim: “Efendim, kendi çocuklarıma da mı kızamam?” dedi. Gavs-ı Sani Hazretleri, “Evet! Bir kediye bile “˜pist’ diyemezsin”¦” dedi.

Kavramlar

• Afak: Mikat sınırları dışında kalan bölgelere denir. Arafat: Mekke’nin 25 km. güneydoğusunda bulunan alanın adıdır. Haccın asli rüknü olan vakfenin yapıldığı yerdir. Arefe Günü: Zilhicce ayının 9. günüdür. Arafat vakfesi bugün yapılır. Bedel: Dinin kabul ettiği bir mazeret sebebiyle hac veya umre ibadetini bizzat yapamayan kimsenin yerine yapan kimseye verilen isimdir. Bedene: Sözlükte büyük baş hayvan anlamındadır. Dem: Hac veya umre esnasında ibadet maksadıyla kurban kesilmesi anlamına geldiği gibi bir vacibin terkedilmesi, geciktirilmesi veya ihlal edilmesi sonucunda ceza olarak kurbanlık kesilmesi anlamına gelmektedir. Hac: Mekke’de bulunan Kabe, Arafat, Müzdelife ve Mina’da belli dini görevleri belirlenmiş zaman içinde yerine getirerek yapılan ibadetin adıdır. Hacer-ül Esved: Siyah taş demektir. Cennetten gelen bir taş olduğuna dair rivayetler vardır. Tavaf Hacer-ül Esved hizasından başlanır. Harem Bölgesi: Mekke’de dokunulmazlık bölgesidir. Zararlı hayvanlar dışında bu bölgede hayvanların öldürülmesi ve bitkilerin koparılması yasaklanmıştır. Hil Bölgesi: Mekke’nin Harem bölgesinin dışında kalan ve mikat sınırlarına kadar uzanan bölgenin ismidir. Hatim: Rüknülıraki ve Rüknüşşami arasında bulunan Kabe’nin kuzey duvarının ön tarafında yarım daire bir duvarla çevrilmiş alandır. Kabe’nin içinden sayılmakla birlikte tavafın bu alanın dışından yapılması gerekir. Hedy: Hac ve umre esnasında Harem sınırları içinde kesilen kurbanlık hayvanlara denir. Hervele: Say sırasında iki yeşil ışık ile belirlenmiş alanda koşar adımla ve çalımlı yürümeye denir. İfrad Haccı: Hac aylarında ihrama girerken sadece hacca niyet edilerek yapılan hac ibadetine denir. İhram: Yasaklama anlamına gelen ihram; bir kimsenin normal zamanlarda kendisine helal olan bazı davranış ve nimetleri, mikat sınırlarına girmeden kendisine yasaklaması demektir. İhsar: Engellemek veya alıkoymak anlamlarına gelir. Hac veya umre ibadetlerinin tamamlanmasını engelleyen durumları ifade eder. İstilam: Selamlamak demektir. Tavaf sırasında Hacer-ül Esved’in selamlanması anlamında kullanılan terimdir. Iztıba: Ardından say yapılacak olan tavafta erkeklerin omuzlarında bulunan ve rida ismini taşıyan elbisenin bir ucunu sağ koltuk altından geçirip sol omuz üstüne atmaktır. Bu durumda sağ kol ve sağ omuz açıkta kalır. Ardından say yapılmayacak olan tavaflarda ıztıba yapılmaz. Kabe: Müslümanların kıblesi Kabe, Mekke-i Mükerreme’de Harem-i şžerif’in içerisinde yer almaktadır. Kabe’nin; doğu köşesine, Rüknühacerülesved, güney köşesine Rüknülyemani, batı köşesine Rüknüşşami ve kuzey köşesine Rüknüıraki isimleri verilmiştir. Kıble: Yön ve taraf anlamlarına gelmektedir. Müslümanların namazda yöneldikleri Kabe yönünü ifade eder. Kıran Haccı: Aynı hac mevsiminde umre ve hacca birlikte niyet ederek girilen ihramla birlikte tamamlanan haccın ismidir. Kudüm Tavafı: İfrad haccı yapanların Mekke’ye vardıklarında yaptıkları ilk tavaf ile kıran haccı yapanların umreden sonra yaptıkları ilk tavafın adıdır. Kurban: Belirli şartları taşıyan hayvanı, ibadet maksadıyla usulüne uygun olarak kesmektir. Makam-ı İbrahim: Hz. İbrahim’in Kabe’yi inşa ederken iskele olarak kullandığı ve halkı hacca davet ederken üzerine çıktığı taşın adı ve bulunduğu yerdir. Bu yer Kabe’nin kapısının bulunduğu duvarın önünde, cam bir fanusun içerisindedir. Menasik: Hacda veya umrede yerine getirilmesi gereken ibadetler, kurban kesmek ve kurban kesilen yer için kullanılan terimdir. Mes’a: Safa ile Merve arasında sa’y yapılan yerdir. Mescid-i Haram: Mekke şehrinde Kabe’nin bulunduğu büyük mescittir. Mescid-i Nemire: Arafat meydanının Müzdelife yönünde bulunan Urene vadisindeki mescidin adıdır. Meş’ar-i Haram: Müzdelife bölgesinde Kuzeh isminde bir tepecik vardır. Bu tepeciğin etrafına verilen isimdir. Metaf: Tavaf edilen yere verilen addır. Mikat: Hac ve umre yapmak isteyenlerin, ihrama girmeden önce geçemeyecekleri sınırlardır. Mina: Mekke’de Arafat istikametine giderken, Mekke ile Müzdelife arasında kalan bölgenin adıdır. Hac döneminde şeytan taşlama ve kurban kesme burada yapılır. Altınoluk (Mizab-ı Kabe): Kabe’nin oluğu demektir. Kabe’nin damında biriken suları tahliye etmek için Hatim’in bulunduğu taraftaki duvarın üstüne yerleştirilmiş olan oluğun adıdır. Muhrim: İhrama giren kimseye denir. Mültezem: Hacer-ül Esved’in bulunduğu köşe ile Kabe kapısı arasında kalan kısıma denir. Müzdelife: Mekke’de Mina ile Arafat arasında bulunan ve Harem sınırları içinde yer alan bölgenin ismidir. Hac döneminde Müzdelife vakfesinin yapıldığı yerdir. Ravza-i Mutahhara: Temiz bahçe demektir. Medine’de Mescid-i Nebevi’de Resul-i Ekrem Efendimiz’in (s.a.v) kabr-i şerifi ile minberi arasındaki bölümün ismidir. Hz. Peygamber (s.a.v) burası için şöyle buyurmuştur: “Evimle minberim arası, cennet bahçelerinden bir bahçedir.” (Buhari, Faalü’s-salat, 6) Remel: Süratle gitmek anlamına gelen Remel, tavaf yaparken kısa adımlarla koşmak ve çalımlı bir şekilde yürümek demektir. Rida: İhrama girerken erkeklerin omuzdan bele kadar sarındıkları beze denir. İzar: İhrama girerken erkeklerin belden aşağıya sarındıkları beze denir. Safa ve Merve Tepeleri: Kabe’nin doğusunda bulunan iki tepenin ismidir. Say ibadeti bu iki tepe arasında yapılır. Tahallül: Haram iken helal hale gelmek demektir. Hac veya umre yapan kimse için ihram yasaklarının sona ermesi, yani ihramdan çıkması anlamına gelir. Hac yapanlar için iki tahallül vardır. Kurban Bayramı’nın birinci günü tıraş olduktan sonra birinci tahallül gerçekleşir. Bu durumda eş ile yakınlaşma dışında bütün ihram yasakları sona erer. Ziyaret tavafı yapıldıktan sonra da ikinci tahallül gerçekleşir. Bu tahallül ile eş ile yakınlaşma yasağı da kalkar. Umre yapanlar için tek tahallül vardır. Umre ihramından çıkan kimse için bütün yasaklar sona erer. Taksir: İhramdan çıkacak kimsenin saçlarını kısaltması anlamına gelir. Tehlil: “Allah’tan başka ilah yoktur.” anlamına gelen “La ilahe illallah” cümlesinin söylenmesine denir. Tekbir: “En büyük sadece Allah’tır.” anlamına gelen “Allahüekber” diyerek Allah’ın büyüklüğüne dile getirmeye denir. Teşrik Tekbiri: Arefe günü sabah namazından sonra başlayıp her farz namazdan sonra ve en son Kurban Bayramı’nın dördüncü günü ikindi namazından sonra söylenen tekbir cümlelerine teşrik tekbirleri denir. Temettü: Bir hac döneminde önce umre yapıp onun ihramından çıkarak ihramlıya yasak olan şeylerden yararlanma ve sonra hac için tekrar ihrama girip haccı tamamlama şeklinde yapılan hac türüdür. Terviye Günü: Zilhicce ayının sekinci günüdür. Başka bir ifade ile arefe gününden bir önceki gündür. Udhiyye: Kurban Bayramı günlerinde ibadet maksadıyla kesilen kurban demektir. Umre: Ziyaret etmek anlamına gelir. Hac zamanı dışında belirli bir vakte bağlı olmaksızın ihrama girdikten sonra tavaf ve sa’y ardından tıraş olup ihramdan çıkılması ile yapılan ibadete verilen isimdir. Vakfe: Bir yerde bir süre kalmak demektir. Hac için ihrama giren bir Müslüman’ın Zilhicce ayının 9. günü öğleden sonra Arafat’ta ve akşam güneşi battıktan sonra o gece de Müzdelife’de bir müddet beklemesidir. Zemzem: Kabe’nin doğu kısmında yerden çıkan ve vaktiyle yüce Mevla’nın Hz. Hacer ve oğlu Hz. İsmail’e (a.s) ihsan ettiği suyun ismine denir.

Ayrıca bakınız

• Hac
• Hac ve Umre Nasıl Yapılır
• Umre Rehberi