Abdürreşid Dostum: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
(Tüm bekleyen değişiklikleri göster)
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
k Havacipilot tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Kibele tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
Türk Vardar (mesaj | katkılar)
624 değişiklik
Değişiklik özeti yok
1. satır: 1. satır:
⚫
{{Makam sahibi bilgi kutusu
{{kaynaksız}}
⚫
|isim = Abdül Reşid Dostum
⚫
{{Asker bilgi kutusu
|yerli_isim = عبدالرشید دوستم
⚫
|isim = Abdül Reşid Dostum
|resim = Abdul Rashid Dostum in September 2014.jpg
|doğum_tarihi = 1953
|resim_büyüklüğü =
⚫
|ölüm_tarihi =
|doğum_yeri = [[Cüzcan Vilayeti]], [[Afganistan]]
|makam = [[Afganistan|Afganistan Birinci Başkan Yardımcısı]]
|dönembaşı = 29 Eylül 2014
⚫
|ölüm_yeri =
|dönemsonu =
|resim =[[Dosya:Abdul Rashid Dostum and Hamid Karzai December 24 2001.jpg|250px]]
|başkan = [[Eşref Gani Ahmedzai]]
|başlık = Dostum ve [[Hamid Karzai]]
|öncegelen = [[Yunus Kanuni]]
⚫
|takma_adı =
|sonragelen =
⚫
|bağlılığı = [[Afganistan|Afganistan İslam Cumhuriyeti]]
|doğum_tarihi = 1954<ref name="WT2008">{{cite news | title = Big fish among the Afghan warlords | url = http://www.washingtontimes.com/news/2008/oct/12/big-fish-among-the-Afghan-warlords/?page=all | work = [[The Washington Times]] | date = 12 October 2008 | quote = Gen. Dostum, 54}}</ref>
|hizmet_dalı =
|doğum_yeri = [[Cüzcan Vilayeti]], [[Afganistan]]
|hizmet_yılları = 1978 –
⚫
|ölüm_tarihi =
⚫
|rütbesi = [[General]]
⚫
|ölüm_yeri =
|komuta_ettikleri = Afganistan 6. Kolordu
|doğum_adı =
|birimleri =
|partisi =
⚫
|savaşları = [[Sovyet-Afgan Savaşı]]<br>[[Afganistan İç Savaşı (1978-günümüz)]]<br>[[Afganistan Savaşı]]
|eşi =
|madalya =
⚫
|çocukları =
|sonraki_işi =
|ilişkiler =
|eşi =
|yaşadığı_yer =
⚫
|çocukları =
|öğrenim =
|meslek = Asker
|dini = [[Sünni İslam]]
|imza =
⚫
|takma_adı =
⚫
|bağlılığı = {{bayrakülke|Afganistan}}
|alanı =
|hizmetyılları = 1978-2013
⚫
|rütbesi = [[General]]
|birimi =
|kumandaettiği = [[6. Kolordu (Afganistan)|6. Kolordu]]
⚫
|savaşları = [[Sovyet-Afgan Savaşı]]<br>[[Afganistan İç Savaşı (1978-günümüz)]]<br>[[Afganistan Savaşı]]
|ödüller =
}}
}}
'''Abdül Reşid Dostum''' ya da '''Raşit Dostum''' ([[Farsça]]: عبدالرشید دوستم) (d. [[1953]], [[Şibirgan]], [[Afganistan]]) [[Özbek]] asıllı [[Afgan]] [[asker]], [[Afganistan]]'daki [[Özbekler]]in [[lider]]i, 2014 yılından itibaren Afganistan 1. [[Başkan yardımcısı]]
[[Dosya:Abdul Rashid Dostum and Hamid Karzai December 24 2001.jpg|thumb|General Dostum, Dönemin Afganistan Cumhurbaşkanı [[Hamid Karzai]] ile]]
'''Abdül Reşid Dostum''' ya da '''Raşit Dostum''' ([[Farsça]]: عبدالرشید دوستم) (d. [[1954]], [[Şibirgan]], [[Afganistan]]) [[Özbek]] asıllı [[Afgan]] [[asker]], [[Afganistan]]'daki [[Özbekler]]in [[lider]]i, 2014 yılından itibaren Afganistan 1. [[Başkan yardımcısı]]


1953 yılında Afganistan'ın kuzeyindeki [[Şibirgan]] şehrinde doğdu. 26 yaşındayken [[Sovyet]]ler'in [[Afganistan]]'da açtığı bir [[doğalgaz]] tesisinde işçi olarak çalışmaya başladı. Kısa sürede tesis içinde örgütlü bulunan işçi sendikasının başkanı oldu. Bu dönemde Afganistan içinde [[Sovyet]] yanlısı bir rejim vardı ve muhalifler bu yönetime karşı savaşıyordu. Bu savaşta kendilerine mücahit denilen [[Suudi]] etkisindeki gruplar, ülke kuzeyindeki [[Türkmen]], [[Özbek]] ve [[Tacik]]lere karşı tavır alınca, Dostum kuzeyden topladığı milislerle çatışmalar içine girdi. Sovyetlerin Afganistan'dan çekilmesinden sonra iktidarda bulunan Necibullah hükümetiyle işbirliğini sürdürdü. [[Mezar-ı Şerif]] başta olmak üzere [[Kuzey]] [[Afganistan]]'daki yedi eyaletin yönetimini ele aldı. Raşit Dostum Cünbüş-i İslami [[Afganistan]] adıyla siyasi örgütlenmesini de yaptı.
1953 yılında Afganistan'ın kuzeyindeki [[Şibirgan]] şehrinde doğdu. 26 yaşındayken [[Sovyet]]ler'in [[Afganistan]]'da açtığı bir [[doğalgaz]] tesisinde işçi olarak çalışmaya başladı. Kısa sürede tesis içinde örgütlü bulunan işçi sendikasının başkanı oldu. Bu dönemde Afganistan içinde [[Sovyet]] yanlısı bir rejim vardı ve muhalifler bu yönetime karşı savaşıyordu. Bu savaşta kendilerine mücahit denilen [[Suudi]] etkisindeki gruplar, ülke kuzeyindeki [[Türkmen]], [[Özbek]] ve [[Tacik]]lere karşı tavır alınca, Dostum kuzeyden topladığı milislerle çatışmalar içine girdi. Sovyetlerin Afganistan'dan çekilmesinden sonra iktidarda bulunan Necibullah hükümetiyle işbirliğini sürdürdü. [[Mezar-ı Şerif]] başta olmak üzere [[Kuzey]] [[Afganistan]]'daki yedi eyaletin yönetimini ele aldı. Raşit Dostum Cünbüş-i İslami [[Afganistan]] adıyla siyasi örgütlenmesini de yaptı.
31. satır: 45. satır:
Raşit Dostum liderliğindeki Kuzey Afganistan güçleri, ABD'nin Taliban yönetimine karşı başlattığı askeri harekatla tekrar öne çıktı.
Raşit Dostum liderliğindeki Kuzey Afganistan güçleri, ABD'nin Taliban yönetimine karşı başlattığı askeri harekatla tekrar öne çıktı.


9 Ekim 2004'te gerçekleşen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday oldu ama seçilemedi. 2014 yılı Afganistan Başkanlık seçiminde [[Eşref Gani Ahmedzai]]' yi destekledi ve onun Başkan seçilmesinden sonra Afganistan 1. [[Başkan yardımcısı]] oldu.
9 Ekim 2004'te gerçekleşen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday oldu ama seçilemedi. 2014 yılı Afganistan Başkanlık seçiminde [[Eşref Gani Ahmedzai]]'yi destekledi ve onun Başkan seçilmesinden sonra Afganistan 1. [[Başkan yardımcısı]] oldu.


== Kaynakça ==
⚫
{{CommonsKat|Abdul Rashid Dostum}}
{{Kaynakça}}


⚫
{{CommonsKat|Abdul Rashid Dostum}}
{{Afganistan-taslak}}
{{Afganistan-taslak}}


Sayfanın 21.11, 11 Şubat 2015 tarihindeki hâli

Abdül Reşid Dostum
عبدالرشید دوستم
Afganistan Birinci Başkan Yardımcısı
Görevde
Makama geliş
29 Eylül 2014
Başkan Eşref Gani Ahmedzai
Yerine geldiği Yunus Kanuni
Kişisel bilgiler
Doğum 1954[1]
Cüzcan Vilayeti, Afganistan
Mesleği Asker
Dini Sünni İslam
Askerî hizmeti
Bağlılığı  Afganistan
Hizmet yılları 1978-2013
Rütbesi General
Komutası 6. Kolordu
Çatışma/savaşları Sovyet-Afgan Savaşı
Afganistan İç Savaşı (1978-günümüz)
Afganistan Savaşı
General Dostum, Dönemin Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai ile

Abdül Reşid Dostum ya da Raşit Dostum (Farsça: عبدالرشید دوستم) (d. 1954, Şibirgan, Afganistan) Özbek asıllı Afgan asker, Afganistan'daki Özbeklerin lideri, 2014 yılından itibaren Afganistan 1. Başkan yardımcısı

1953 yılında Afganistan'ın kuzeyindeki Şibirgan şehrinde doğdu. 26 yaşındayken Sovyetler'in Afganistan'da açtığı bir doğalgaz tesisinde işçi olarak çalışmaya başladı. Kısa sürede tesis içinde örgütlü bulunan işçi sendikasının başkanı oldu. Bu dönemde Afganistan içinde Sovyet yanlısı bir rejim vardı ve muhalifler bu yönetime karşı savaşıyordu. Bu savaşta kendilerine mücahit denilen Suudi etkisindeki gruplar, ülke kuzeyindeki Türkmen, Özbek ve Taciklere karşı tavır alınca, Dostum kuzeyden topladığı milislerle çatışmalar içine girdi. Sovyetlerin Afganistan'dan çekilmesinden sonra iktidarda bulunan Necibullah hükümetiyle işbirliğini sürdürdü. Mezar-ı Şerif başta olmak üzere Kuzey Afganistan'daki yedi eyaletin yönetimini ele aldı. Raşit Dostum Cünbüş-i İslami Afganistan adıyla siyasi örgütlenmesini de yaptı.

1992 yılında Muhammed Necibullah'tan desteğini çekince başkent Kabil, mücahit grupların eline geçti. Mücahit grupların hemen hepsi ya etnik bir temele dayanıyor ya da İran, Pakistan ve Suudi Arabistan'dan gibi ülkelerin sözcülüğünü yapıyordu. Ayrıca örgütlerin en önemli gelir kaynağı olan uyuşturucu üretim ve sevkiyatı da çatışmaların ayrı bir yönünü teşkil ediyordu. Bu örgütlerin hepsinin ittifak ettiği tek konu ise Türklerin yönetim dışında kalması idi. Başkenti birbiriyle çatışan mücahit gruplara devreden Raşit Dostum, kuvvetlerini yeniden kuzeye çekti ve Mezar-ı Şerif'te devlet otoritesini pekiştirdi. Mezar-ı Şerif kısa zamanda eğitim, ticaret ve ziraat başta olmak üzere her alanda gelişti. Türkiye ile ilişkiler kuran Raşit Dostum, devrin Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın açtığı imkanlarla bütün dünyada tanındı. Turgut Özal bir dönem kullandığı makam arabasını, Raşit Dostum'a hediye etti. Bunun sembolik anlamı, Türklere ayrı bir heyecan veriyordu.

Raşit Dostum, Yüksek Askeri Şura Başkanı sıfatıyla başkent Kabil'i terk etti. Birbiriyle çatışan mücahit gruplardan ümidini kesen Pakistan ve Suudi Arabistan, Afganistan'ı ele geçirmek için Hindistan'ın Diobent şehri medreselerinde eğitim gören gençleri, Taliban yani talebeler adıyla örgütledi. Bu medresede esas itibariyle ehli sünnet alimlerinin dini kitapları okutulmakla birlikte, bu eğitim skolastik bir yaklaşımla ve medeniyet eksenli bir bakıştan uzak bir şekilde veriliyordu. Değişmeyi idrakten yoksun bu bakış, medeniyet tarihimizdeki değişiklikleri bidat diyerek reddediyordu. Bu kesin inançlı robot örgütlenme, kısa zamanda gelişti ve mücahit grupların hepsini yıkarak kuzey hariç Afganistan'a hakim oldu. Raşit Dostum'la Kuzey Afganistan pazarlığını bizzat 1999 yılında Pakistan Dışişleri Bakanı yürütüyordu. Raşit Dostum, Burhaneddin Rabbani öncülüğündeki devrik Cumhurbaşkanı ve eski mücahit gruplardan yana tavır koyarak, Pakistan'la anlaşmadı. Tacik asıllı Ahmet Şah Mesut dışında hiçbir mücahit örgütü Taliban'ın karşısında tutunamayınca, Pakistan destekli Taliban Mezar-ı Şerif'i ele geçirdi. Ülkesini terk eden Raşit Dostum, Ankara'ya gelerek Türk yetkililerle durum değerlendirmesi yaptı. Bilahare Türkiye, Özbekistan ve İran'da kısa süre bulunduktan sonra Kuzey Afganistan'a tekrar döndü.

Raşit Dostum liderliğindeki Kuzey Afganistan güçleri, ABD'nin Taliban yönetimine karşı başlattığı askeri harekatla tekrar öne çıktı.

9 Ekim 2004'te gerçekleşen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday oldu ama seçilemedi. 2014 yılı Afganistan Başkanlık seçiminde Eşref Gani Ahmedzai'yi destekledi ve onun Başkan seçilmesinden sonra Afganistan 1. Başkan yardımcısı oldu.

Kaynakça

  1. ^ "Big fish among the Afghan warlords". The Washington Times. 12 October 2008. Gen. Dostum, 54 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Abdürreşid_Dostum&oldid=15095391" sayfasından alınmıştır