Türk Sultanına Mektup Yazan Zaporojya Kazakları: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
Devriyeler
539.212 değişiklik
k ufak imla
İnfoCan (mesaj | katkılar)
Devriyeler
19.235 değişiklik
k yazım düz.
11. satır: 11. satır:
şehir= Sankt Petersburg
şehir= Sankt Petersburg
}}
}}
'''''Osmanlı İmparatoru Sultan IV. Mehmed'e mektubu yazan Zaporojya Kazakları ''''', veya '''''Türk sultanına mektup yazan Zaporojya Kazakları''''' o ({{dil-ru|Запорожцы пишут письмо турецкому султану}}; sanatçının verdiği ad: Запорожцы, '''Zaporojya Kazakları'''), Rus sanatçı [[İlya Repin]]'in tablosu. Sanatçı, boyutları 2.03 m'ye 3.58 m olan tuvale 1880'de başlandı ve 1891'e kadar tamamlamadı. Bitirdiğinde, [[III. Aleksandr (Rusya)|III. Aleksandr]] tabloyu ondan 35.000 rubleye satın aldı. Bu, o devre kadar bir Rus tablosuna ödenen en yüksek fiyattı. Tablo hâlen [[Sankt Petersburg]]'daki [[Rus Devlet Müzesi]]'nde sergilenmektedir.
'''''Osmanlı İmparatoru Sultan IV. Mehmed'e mektubu yazan Zaporojya Kazakları''''', veya '''''Türk sultanına mektup yazan Zaporojya Kazakları''''' o ({{dil-ru|Запорожцы пишут письмо турецкому султану}}; sanatçının verdiği ad: Запорожцы, '''Zaporojya Kazakları'''), Rus sanatçı [[İlya Repin]]'in bir tablosudur. Sanatçı, boyutları 2.03 m'ye 3.58 m olan tuvale 1880'de başlandı ve 1891'e kadar tamamlamadı. Bitirdiğinde, [[III. Aleksandr (Rusya)|III. Aleksandr]] tabloyu ondan 35.000 rubleye satın aldı. Bu, o devre kadar bir Rus tablosuna ödenen en yüksek fiyattı. Tablo hâlen [[Sankt Petersburg]]'daki [[Rus Devlet Müzesi]]'nde sergilenmektedir.


Tablonun konusu, 1676'da [[Osmanlı Devleti|Osmanlı]] [[Padişah]]ı [[IV. Mehmed]]'in Zaporojya Kazaklarına yazdığı söylenen mektuba cevaben [[Koşovi Ataman]] [[İvan Sirko]]'nın yazdığı düşünülen mektupla ilgilidir.
Tablonun konusu, 1676'da [[Osmanlı Devleti|Osmanlı]] [[Padişah]]ı [[IV. Mehmed]]'in Zaporojya Kazaklarına yazdığı söylenen mektuba cevaben [[Koşovi Ataman]] [[İvan Sirko]]'nın yazdığı düşünülen mektupla ilgilidir.
18. satır: 18. satır:
''Zaporojya Kazaklarının Cevabı'', 1676'da [[Kazaklar]]ın [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nun [[sultan]]ı [[IV. Mehmed]]'e gönderdiği cevap mektubu hakkındaki efsaneyi işlemektedir. Repin'in tablosu, 1676 [[İzvança Antlaşması|Zuravno (İzvança) Antlaşması]]'na göre Türk egemenliğine geçmesi gereken Zaporojyalıların kafa tutmasını yansıtmaktadır. 1675'te [[Siç]]'i ele geçirmek için yollanan 10.000 kişilik ordunun nerdeyse tamamı Kazaklar tarafından katledilmişti. Leh kralı [[III. Jan Sobieski|III Jan]], Zuravno'da kuşatma altındayken [[İvan Sirko]] komutasındaki Kazak güçleri Kırım'da [[Simferopol]] ve [[Bahçesaray, Kırım|Bahçesaray]]'ı yağma etmişlerdi, [[I. Selim Giray|Selim Han Giray]] kaçarak yakalanmaktan kurtulmuştu.<ref>{{Kitap kaynağı| başlık= Ukraine: a history | yazar= Orest Subtelny | yayımcı= CUP Archive | yıl= 1998 | sayfa= 170 | url= http://books.google.com/books?id=mRE9AAAAIAAJ&pg=PA170 | isbn=}}</ref> Tablonun konusu olan, IV. Mehmed'den gelen mektubu hakkında bilgi yoktur ama eğer gerçekten böyle bir mektup vardıysa IV. Mehmed zaferin kaçınılmaz olduğuna inanarak daha fazla kan akmaması için Kazaklara teslim olmalarını emretmiş olabilirdi.
''Zaporojya Kazaklarının Cevabı'', 1676'da [[Kazaklar]]ın [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nun [[sultan]]ı [[IV. Mehmed]]'e gönderdiği cevap mektubu hakkındaki efsaneyi işlemektedir. Repin'in tablosu, 1676 [[İzvança Antlaşması|Zuravno (İzvança) Antlaşması]]'na göre Türk egemenliğine geçmesi gereken Zaporojyalıların kafa tutmasını yansıtmaktadır. 1675'te [[Siç]]'i ele geçirmek için yollanan 10.000 kişilik ordunun nerdeyse tamamı Kazaklar tarafından katledilmişti. Leh kralı [[III. Jan Sobieski|III Jan]], Zuravno'da kuşatma altındayken [[İvan Sirko]] komutasındaki Kazak güçleri Kırım'da [[Simferopol]] ve [[Bahçesaray, Kırım|Bahçesaray]]'ı yağma etmişlerdi, [[I. Selim Giray|Selim Han Giray]] kaçarak yakalanmaktan kurtulmuştu.<ref>{{Kitap kaynağı| başlık= Ukraine: a history | yazar= Orest Subtelny | yayımcı= CUP Archive | yıl= 1998 | sayfa= 170 | url= http://books.google.com/books?id=mRE9AAAAIAAJ&pg=PA170 | isbn=}}</ref> Tablonun konusu olan, IV. Mehmed'den gelen mektubu hakkında bilgi yoktur ama eğer gerçekten böyle bir mektup vardıysa IV. Mehmed zaferin kaçınılmaz olduğuna inanarak daha fazla kan akmaması için Kazaklara teslim olmalarını emretmiş olabilirdi.


Tablodaki Kazaklar [[Ukrayna]]'daki [[Dinyeper Nehri]]'nin etrafındaki toprakları kaplıyan [[Zaporojya]] host'undan (idarî biriminden) gelmektedir. Mehmed, Kazakları Türk egemenliğine boyun eğmesini isteyince [[İvan Sirko]] yönetimindeki Kazaklar, bu emri sıradışı bir şekilde cevaplamış, ona hakaret ve küfür dolu bir mektup yazmışlardır. Tablo, Kazakların birbirinden adi küfürler bulmak için birbiriyle yarışmaktan duyduğu zevki göstermektedir.
Tablodaki Kazaklar [[Ukrayna]]'daki [[Dinyeper Nehri]]'nin etrafındaki toprakları kaplayan [[Zaporojya]] host'undan (idarî biriminden) gelmektedir. Mehmed, Kazakları Türk egemenliğine boyun eğmesini isteyince [[İvan Sirko]] yönetimindeki Kazaklar, bu emri sıradışı bir şekilde cevaplamış, ona hakaret ve küfür dolu bir mektup yazmışlardır. Tablo, Kazakların birbirinden adi küfürler bulmak için birbiriyle yarışmaktan duyduğu zevki sergilemektedir.


=== Mektuplar ===
=== Mektuplar ===
Rapin, bu olayı [[Ukraynalı]] [[etnolog]] ve [[tarihçi]] [[Dmitri Yavorinitski]] (Дмитрий Иванович Яворницкий)'den öğrenmişti. Mektubun aslı veya böyle bir yazışma [[Osmanlı]] [[arşiv]]lerinde mevcut değildir. Rus ve Ukrayna kaynaklarında 17 [[varyant]]ı bulunmaktadır.<ref name="infoukes"/> <!-- Ancak 1870'te 18. yüzyılda yazıldığı iddia edilen bir kopyası [[Ekaterinoslav]]lı bir amatör etnorog J. P. Novitski tarfından ''keşf'' edildi.{{fact}}-->
Rapin, bu olayı [[Ukraynalı]] [[etnolog]] ve [[tarihçi]] [[Dmitri Yavorinitski]] (Дмитрий Иванович Яворницкий)'den öğrenmişti. Mektubun aslı veya böyle bir yazışma [[Osmanlı]] [[arşiv]]lerinde mevcut değildir. Rus ve Ukrayna kaynaklarında bu mektupların 17 çeşitlemesi bulunmaktadır.<ref name="infoukes"/> <!-- Ancak 1870'te 18. yüzyılda yazıldığı iddia edilen bir kopyası [[Ekaterinoslav]]lı bir amatör etnorog J. P. Novitski tarfından ''keşf'' edildi.{{fact}}-->


Bu mektubun sadece edebî bir eser olduğu ve gerçek bir belge olmadığı pek çok kere öne sürülmüştür. Kazakların yabancı ülkelere bu tarzda yazılar yolladığına dair bir kayıt yoktur. Bu mektubun farklı tarihli (1600, 1619, 1620, 1667, 1696, 1713 ve diğerleri) ve farklı imzalı ([[ataman]] Zakharçenko, Ivan Sirko, Niz Kazakları ve diğerleri) çeşitli versiyonları mevcuttur. Bu versiyonların her biri farklı kişilere yazılmıştır: Osman, [[II. Ahmet]], [[III. Ahmet]], IV. Ahmet, [[IV. Mehmed]] ve başkaları (Örneğin <ref>{{Web kaynağı| url = http://digital.library.upenn.edu/women/livesay/ukraina/ukraina.html#13 | başlık = Songs of Ukraina: Akhmet III. and the Zaporogians | erişimtarihi = 2010-09-23 }} {{İng}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı| başlık=The Cossacks: their history and country| yazar= William Penn Cresson | yayımcı= Brentano's | yıl = 1919 | sayfa = 42 | url= http://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=xEgEAAAAYAAJ&oi=fnd&pg=PA42}} {{İng}}</ref>).<ref name="infoukes">{{Web kaynağı| url = http://www.infoukes.com/history/cossack_letter/ | başlık = The Cossack Letter "The Most Defiant Letter!" | erişimtarihi = 2010-09-23 | yazar = Andrew Gregorovich }}</ref> Bu çeşitlemelerin varlığı, bu mektubun edebî bir kaynağı olduğunun, milliyetçi duyguları beslediği için zamanla efsanevi bir özellik kazanmış olabileceğinin belirtisi olabilir. Buna karşın, bu belgelerin varlığı, gerçekten bu şekilde yazılmış bir ilk mektup olabileceğini de yalanlamamaktadır. Bu ilk mektup gerçekten IV Mehmed'e yazılmış ama sonradan halk kültürüne geçip tekrar tekrar yazılmış da olabilir.<ref name="infoukes"/> Ancak, böyle bir mektubun Sultan'ın eline geçtiğine dair bir kayıt yoktur.
Bu mektubun sadece edebî bir eser olduğu ve gerçek bir belge olmadığı pek çok kere öne sürülmüştür. Kazakların yabancı ülkelere bu tarzda yazılar yolladığına dair bir kayıt yoktur. Bu mektubun farklı tarihli (1600, 1619, 1620, 1667, 1696, 1713 ve diğerleri) ve farklı imzalı ([[ataman]] Zaharçenko, Ivan Sirko, Niz Kazakları ve diğerleri) çeşitli versiyonları mevcuttur. Bu versiyonların her biri farklı kişilere yazılmıştır: Osman, [[II. Ahmet]], [[III. Ahmet]], IV. Ahmet, [[IV. Mehmed]] ve başkaları (Örneğin <ref>{{Web kaynağı| url = http://digital.library.upenn.edu/women/livesay/ukraina/ukraina.html#13 | başlık = Songs of Ukraina: Akhmet III. and the Zaporogians | erişimtarihi = 2010-09-23 }} {{İng}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı| başlık=The Cossacks: their history and country| yazar= William Penn Cresson | yayımcı= Brentano's | yıl = 1919 | sayfa = 42 | url= http://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=xEgEAAAAYAAJ&oi=fnd&pg=PA42}} {{İng}}</ref>).<ref name="infoukes">{{Web kaynağı| url = http://www.infoukes.com/history/cossack_letter/ | başlık = The Cossack Letter "The Most Defiant Letter!" | erişimtarihi = 2010-09-23 | yazar = Andrew Gregorovich }}</ref> Bu çeşitlemelerin varlığı, bu mektubun edebî kaynaklı olduğunun, milliyetçi duyguları beslediği için zamanla efsanevi bir özellik kazanmış olabileceğinin belirtisi olabilir. Buna karşın, bu belgelerin varlığı, gerçekten bu şekilde yazılmış bir ilk mektup olabileceğini de yalanlamamaktadır. Bu ilk mektup gerçekten IV Mehmed'e yazılmış ama sonradan halk kültürüne geçip tekrar tekrar yazılmış da olabilir.<ref name="infoukes"/> Ancak, böyle bir mektubun Sultan'ın eline geçtiğine dair bir kayıt yoktur.


==== Sultanın Kazaklara mektubu ====
==== Sultanın Kazaklara mektubu ====
31. satır: 31. satır:


==== Kazakların cevabı ====
==== Kazakların cevabı ====
Efsaneye göre cevap, Sultan'ın unvanlarını alaya alan, ağır hakaret ve müstehçen ifadelerle dolu, [[Ukraynaca]] bir yazıydı. Mektubun çeşitli varyantları mevcuttur ve bazıları diğerlerinden daha ağır ifadeler içermektedir. Aşağıdaki metin (Kostomarov tarafından 1872'de yayımlanmış olan<ref name="friedman"/>) linguistik bakımdan bunların en eskisidir ve dil özellikleri "Orta Ukraynaca" (14-18. yüzyıl arası) olarak tanımlanabilir.<ref name="friedman"/>
Efsaneye göre cevap, Sultan'ın unvanlarını alaya alan, ağır hakaret ve müstehçen ifadelerle dolu, [[Ukraynaca]] bir yazıydı. Mektubun çeşitli çeşitlemeleri mevcuttur ve bazıları diğerlerinden daha ağır ifadeler içermektedir. Aşağıdaki metin Kostomarov tarafından 1872'de yayımlanmıştır<ref name="friedman"/>, linguistik bakımdan bunların en eskisidir ve dil özellikleri "Orta Ukraynaca" (14-18. yüzyıl arası) olarak tanımlanabilir.<ref name="friedman"/> Aşağıdaki çeviri metnin İngilizceye çevirisinden<ref name="friedman"/> yapılmıştır:
Aşağıdaki çeviri metnin İngilizceye çevirisinden<ref name="friedman"/> yapılmıştır:


: <blockquote>''Seni Türk şeytanı lanet olası iblisin kardeşi ve refakatçısı, Lucifer'in kâtibi. Sen ne biçim zebani beyisin, çıplak götünle bile bir kirpi öldüremezsin. Şeytanın sıçtığını ordun yer. Seni orospu çocuğu, asla Hıristiyan oğullarını tebaana alamazsın; ordundan korkumuz yoktur, ister karada ister denizde seninle cenk ederiz ananı da sikeriz.</blockquote>
: <blockquote>''Seni Türk şeytanı lanet olası iblisin kardeşi ve refakatçısı, Lucifer'in kâtibi. Sen ne biçim zebani beyisin, çıplak götünle bile bir kirpi öldüremezsin. Şeytanın sıçtığını ordun yer. Seni orospu çocuğu, asla Hıristiyan oğullarını tebaana alamazsın; ordundan korkumuz yoktur, ister karada ister denizde seninle cenk ederiz ananı da sikeriz.</blockquote>
43. satır: 42. satır:


==Kültürel bağlam==
==Kültürel bağlam==
Zaporojyalı Kazakların özgür ve bağımsızlığına düşkün bir halk olduğu imajı, Rus insanının hayalinde önemli bir yer tutmaktaydı. [[Gogol]], [[Taras Bulba]] eseriyle (1835–42) bunu daha da popülerleştirmiştir. Tez canlı Kazaklar, hem bir efsane konusu hem de bir idealdi. 17. yüzyıl Kazak topluluklarının demokratik ruhu 19. yüzyıl Rusya'sındaki siyasi ortamla bir tezat oluşturuyordu.<ref name="lang"/>
Zaporojyalı Kazaklarının özgür ve bağımsızlığına düşkün bir halk olduğu imajı, tablonun yapıldığı döemde Rus insanının hayalinde önemli bir yer tutmaktaydı. [[Gogol]], [[Taras Bulba]] eseriyle (1835–42) bunu daha da popülerleştirmiştir. Tez canlı Kazaklar, hem bir efsane konusu hem de bir idealdi. 17. yüzyıl Kazak topluluklarının demokratik ruhu 19. yüzyıl Rusya'sındaki siyasi ortamla bir tezat oluşturuyordu.<ref name="lang"/>


Bu korkusuz ve özgür Kazak temasının 19. yüzyıl Rus sanatına yansıması edebiyatta [[Gogol]] ve [[Tolstoy]] tarafından, resim sanatında da [[İlya Repin]], [[Vasilyi Surikov]], ve [[Sergey İvanov (ressam)|Sergey İvanov]] tarafından gerçekleştirildi.<ref name="lang"/> (Gerçi, 19. yüzyıldaki Kazak toplumunda 17. yüzyılın bu efsanevi, yerinde durmaz özgürlük ruhu artık kalmamıştı; Ukrayna'nın her ne kadar yerel özerkliğe sahipse de, Ukrayna Kazakları Rus ordusuna bağlı sıradan bir birlik oluşturuyorlardı.<ref name="lang"/>)
Bu korkusuz ve özgür Kazak temasının 19. yüzyıl Rus sanatına yansıması edebiyatta [[Gogol]] ve [[Tolstoy]] tarafından, resim sanatında da [[İlya Repin]], [[Vasilyi Surikov]], ve [[Sergey İvanov (ressam)|Sergey İvanov]] tarafından gerçekleştirildi.<ref name="lang"/> (Gerçi, 19. yüzyıldaki Kazak toplumunda 17. yüzyılın bu efsanevi, yerinde durmaz özgürlük ruhu artık kalmamıştı; Ukrayna'nın her ne kadar yerel özerkliğe sahipse de, Ukrayna Kazakları Rus ordusuna bağlı sıradan bir birlik oluşturuyorlardı.<ref name="lang"/>)


Repin'in tablosunu yapmasından evvelki yıllarda Zaporojyalı Kazaklar çeşitli sanatçılarca işlenmişti, çoğu Gogol'un öyküsünden esinlenmişti. 1871'de [[Viktor Vasnetsov]], [[Gogol]]'un Taras Bulba eserinden esinlenen bir dizi çizim yapmıştır. 1873'te Yevgeny Yevgenievich Lanceray (Евгений Евгеньевич Лансере), ''Çarpışma sonrasında Zaporojyalı Kazak'' adlı bir küçük bronz heykel yapmıştır. 1888'de heykeltıraş [[Leonid Pozen]] ''Zaporojyalı Kazaklar bir Keşif Seferinde'' adlı bir eser sergiledi.<ref name="lang"/>
Repin'in tablosunu yapmasından evvelki yıllarda Zaporojyalı Kazaklar çeşitli sanatçılarca işlenmişti, bunların çoğu Gogol'un öyküsünden esinlenmişti. 1871'de [[Viktor Vasnetsov]], [[Gogol]]'un Taras Bulba eserinden esinlenen bir dizi çizim yapmıştır. 1873'te Yevgeny Yevgenieviç Lanceray, ''Çarpışma sonrasında Zaporojyalı Kazak'' adlı bir küçük bronz heykel yapmıştır. 1888'de heykeltıraş [[Leonid Pozen]] ''Zaporojyalı Kazaklar bir Keşif Seferinde'' adlı bir eser sergiledi.<ref name="lang"/>


==Kişisel bağlam==
==Kişisel bağlam==
Repin, inceleme ve eğitim için gittiği Avrupa gezisinden 1878'te döndüğünde dönemin hümanist ve milliyetçi duygularına sempati duyuyordu. Çarlık Sanat Akademisinin resmi politikalarına başkaldıran [[Peredvijniki]] (Gezginler) grubuna katıldı ve örgüt içinde önemli bir konuma geldi.<ref name="brinton">{{Kitap kaynağı| başlık= The Ilya Repin exhibition | editör= Christian Brinton | yayımcı= Kingore | yıl= 1921 | sayfa=27 | url= http://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=oz1AAAAAYAAJ&oi=fnd&pg=PT16 }} {{İng}}</ref> Gezginler grubu, "sanat için sanat" görüşünü reddeden, sanatın halka yararlı olması gerektiğine inanan sanatçılardı. Gezginler, sanatın kısıtlanmasına karşı çıkıyor ve özellikle millî ve halkçı temaların işlenmesini savunuyordu.<ref name="kochman">{{Dergi kaynağı| başlık= Russian émigré artists and political opposition in fin-de-siècle Munich | yazar= A. Kochman| dergi= Emporia State Research Studies | yıl= 2009 | sayfa= 6-26 | cilt= 45 | url=http://www.emporia.edu/esrs/vol45/kochman.pdf}} {{İng}}</ref>
Repin, inceleme ve eğitim için gittiği Avrupa gezisinden 1878'te döndüğünde dönemin hümanist ve milliyetçi duygularına sempati duyuyordu. Çarlık Sanat Akademisinin resmi politikalarına baş kaldıran [[Peredvijniki]] (Gezginler) grubuna katıldı ve örgüt içinde önemli bir konuma geldi.<ref name="brinton">{{Kitap kaynağı| başlık= The Ilya Repin exhibition | editör= Christian Brinton | yayımcı= Kingore | yıl= 1921 | sayfa=27 | url= http://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=oz1AAAAAYAAJ&oi=fnd&pg=PT16 }} {{İng}}</ref> Gezginler grubu, "sanat için sanat" görüşünü reddeden, sanatın halka yararlı olması gerektiğine inanan sanatçılardı. Gezginler, sanatın kısıtlanmasına karşı çıkıyor ve özellikle millî ve halkçı temaların işlenmesini savunuyordu.<ref name="kochman">{{Dergi kaynağı| başlık= Russian émigré artists and political opposition in fin-de-siècle Munich | yazar= A. Kochman| dergi= Emporia State Research Studies | yıl= 2009 | sayfa= 6-26 | cilt= 45 | url=http://www.emporia.edu/esrs/vol45/kochman.pdf}} {{İng}}</ref>


Repin'in 1878'ten yıldan sonra yaptığı eserlerde zengin renkler, dikkatli portreler, gerçeklere sadakat ve güçlü bir sunum bulunuyordu. Ressam, çeşitli temalarda resimler yapmış, seçtiği konuların bazıları geçmiş yüzyıllara dayansa da hepsi milliyetçi bir cazibe ve amaca sahipti.<ref name="brinton"/> Repin Zaparojya Kazakları eserine o yıl başladı ama bitirmesi 13 yıl sürdü. 1878'te Repin'in ilgi duyduğu konulardan biri, 17. yüzyıl Ukrayna Kazaklarının gelenekleriydi. Tarihçi [[Dmitri Yavorinitski|Yavornitskyi]] bu konuda pek çok belge vererek onu teşvik etmiştir. Verdiği belger arasında Osmanlı sultanına Kazakların yazdığı rivayet edilen mektubunun bir kopyası vardı. Repin Osmanlı İmparatoruna bu şekilde cevap yazma cesaretini gösteren bu bağımsızlık aşığı savaşçılara hayran oldu.<ref name="marcade">{{Kitap kaynağı| yazar= V. Macade | başlık= L’art Ukrainien | yıl= 1990 | yayımcı= L'Age d'Homme | sayfa= 160 | url= http://books.google.com/books?id=0u51gqmbdroC&pg=PA160 | isbn= 9782825100318}} {{Fr icon}}</ref> Bu sırada [[1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı]]nın sürmekte olması da onun konuya ilgi duymasına muhtemelen katkıda bulunmuştur.
Repin'in 1878'ten yıldan sonra yaptığı eserlerde zengin renkler, dikkatli portreler, gerçeklere sadakat ve güçlü bir sunum bulunuyordu. Ressam, çeşitli temalarda resimler yapmış, seçtiği konuların bazıları geçmiş yüzyıllara dayansa da hepsi milliyetçi bir cazibe ve amaca sahipti.<ref name="brinton"/> Repin, Zaparojya Kazakları eserine o yıl başladı ama bitirmesi 13 yıl sürdü. 1878'te Repin'in ilgi duyduğu konulardan biri, 17. yüzyıl Ukrayna Kazaklarının gelenekleriydi. Tarihçi [[Dmitri Yavorinitski|Yavornitskyi]] bu konuda pek çok belge vererek onu teşvik etti. Verdiği belger arasında Osmanlı sultanına Kazakların yazdığı rivayet edilen mektubunun bir kopyası vardı. Repin Osmanlı İmparatoruna bu şekilde cevap yazma cesaretini gösteren bu bağımsızlık aşığı savaşçılara hayran oldu.<ref name="marcade">{{Kitap kaynağı| yazar= V. Macade | başlık= L’art Ukrainien | yıl= 1990 | yayımcı= L'Age d'Homme | sayfa= 160 | url= http://books.google.com/books?id=0u51gqmbdroC&pg=PA160 | isbn= 9782825100318}} {{Fr icon}}</ref> Bu sırada [[1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı]]nın sürmekte olması da onun konuya ilgi duymasına muhtemelen katkıda bulunmuştur.


Repin, 17. yüzyıl Zaporojya Kazaklarını, özgürlükleri için mücadele eden, cesaret, kahramanlık ve moral güçle dolu bir halk olarak görürdü.<ref name="lang"/> Kazak kökenli bir Rus olan Repin,<ref name="lord">{{Dergi kaynağı| başlık= A Russian Painter of the Nineteenth Century, Elyas Repin | yazar= Louis E. Lord | dergi= The Art Bulletin | yıl= 1920 | sayfa= 213-218 | cilt= 2 |}} {{İng}}</ref> Kazaklara duyduğu hayranlığa rağmen o bir Kazak özgürlükçüsü değildi, kendini bir Rus olarak görürdü.<ref name="lang"/> Kazakların Ruslarla olan Ortodoks inanç ortaklığı, doğu ve batı Slav kardeşler arasındaki farklılıklardan daha önemliydi. Repin onların toplumsal değerlerine odaklanmıştı: "[[Nikolai Gogol|Gogol]]'un onlar hakkında yazdığı herşey doğru! Kutsal bir millet! Bu dünyada özgürlük, eşitlik ve kardeşliğe daha sıkı sarılan kimse yoktur."<ref>{{Kitap kaynağı| başlık= What Great Paintings Say | yazar= Rainer Hagen | yıl= 2002 | yayımcı= Taschen | sayfa= 439| url= http://books.google.com/books?id=e2DvEibWkKsC&pg=PA439&lpg=PA439 | isbn= }} {{İng}}</ref> Sanatçı, bir mektubunda, Kazakların cumhuriyet düzenine (örneğin, bkz. [[Koşovi Ataman]] maddesi) duyduğu ilginin kendisini bu tabloyu yapmaya ittiğini belirtmiştir.<ref name="lang"/>
Repin, 17. yüzyıl Zaporojya Kazaklarını, özgürlükleri için mücadele eden, cesaret, kahramanlık ve moral güçle dolu bir halk olarak görürdü.<ref name="lang"/> Kazak kökenli bir Rus olan Repin,<ref name="lord">{{Dergi kaynağı| başlık= A Russian Painter of the Nineteenth Century, Elyas Repin | yazar= Louis E. Lord | dergi= The Art Bulletin | yıl= 1920 | sayfa= 213-218 | cilt= 2 |}} {{İng}}</ref> Kazaklara duyduğu hayranlığa rağmen bir Kazak özgürlükçüsü değildi, kendini bir Rus olarak görürdü.<ref name="lang"/> Kazakların Ruslarla olan Ortodoks inanç ortaklığı, doğu ve batı Slav kardeşler arasındaki farklılıklardan daha önemliydi. Repin onların toplumsal değerlerine odaklanmıştı: "[[Nikolai Gogol|Gogol]]'un onlar hakkında yazdığı herşey doğru! Kutsal bir millet! Bu dünyada özgürlük, eşitlik ve kardeşliğe daha sıkı sarılan kimse yoktur" diye yazmıştır.<ref>{{Kitap kaynağı| başlık= What Great Paintings Say | yazar= Rainer Hagen | yıl= 2002 | yayımcı= Taschen | sayfa= 439| url= http://books.google.com/books?id=e2DvEibWkKsC&pg=PA439&lpg=PA439 | isbn= }} {{İng}}</ref> Sanatçı, bir mektubunda, Kazakların cumhuriyet düzenine (örneğin, bkz. [[Koşovi Ataman]] maddesi) duyduğu ilginin kendisini bu tabloyu yapmaya ittiğini belirtmiştir.<ref name="lang"/>


==Resmin içeriği==
==Resmin içeriği==
Resimde açık havada, üzerine iskambil kartları saçılmış kaba saba bir masa etrafında toplanmış bir grup Ukrayna Kazağı görünmektedir. Kazaklar, kendilerinden teslim olmalarını istemiş olan IV. Mehmed'e cevaben bir hakaret mektubu yazmaktadır. Herkes mektuba eklenmesi için favori küfürlerini saymakta ve son derece eğlenmektedirler. Piposunu tüttürmekte olan grubun lideri [[İvan Sirko]] söylenenleri dikkatlice dinlemektedir. Sirko'nun önünde oturan, onun yazdırdıklarını kağıda aktaran katipin yüzünde müstehzi bir gülümseme vardır. Neşe, kendine güven duygusu ve meydan okuma ruhu bütün gruba yayılmıştır ve yüz ifadeleri arasında alaycı gülümseme, tebessüm, sırıtma, eğlenmiş gülümseme, kahkaha, katılarak gülme, gözünden yaşlar gelerek gülme gibi ifadeler görmek mümkündür. Rivayete göre Repin bu tablosuna gülme üzerine bir çalışma olarak başlamıştır.<ref>{{Kitap kaynağı| editör= Roy Bolton |yazar= | başlık= Views of Russia & Russian Works on Paper | bölüm = Study for Zaporozhian Cossacks Writing a Letter to the Turkish Sultan | yayımcı= Sphinx Fine Art | sayfa= 126 | yıl= 2010 | url= http://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=EpZFPOY5FtsC&oi=fnd&pg=PA126 | isbn= 9781907200052 }} {{İng}}</ref> Bu tablodan evvel Avrupa sanatında gülmeyi gösteren tabloya hemen hemen hiç rastlanmaz.<ref name="hagen">{{Kitap kaynağı| başlık= What great paintings say, Volume 1 | yazar= Rose-Marie Hagen, Rainer Hagen | yayımcı= Taschen | yıl= 2002 | sayfa= 434 | url= http://books.google.com/books?id=aOzohrk8Mm8C&pg=PA434 | isbn= 9783822821008 }}</ref>
Resimde açık havada, üzerine iskambil kartları saçılmış kaba saba bir masa etrafında toplanmış bir grup Ukrayna Kazağı görünmektedir. Kazaklar, kendilerinden teslim olmalarını istemiş olan IV. Mehmed'e cevaben bir hakaret mektubu yazmaktadır. Herkes mektuba eklenmesi için favori küfürlerini saymakta ve son derece eğlenmektedirler. Piposunu tüttürmekte olan grubun lideri [[İvan Sirko]] söylenenleri dikkatlice dinlemektedir. Sirko'nun önünde oturan, onun yazdırdıklarını kağıda aktaran katipin yüzünde müstehzi bir gülümseme vardır. Neşe, kendine güven duygusu ve meydan okuma ruhu bütün gruba yayılmıştır ve yüz ifadeleri arasında alaycı gülümseme, tebessüm, sırıtma, eğlenmiş gülümseme, kahkaha, katılarak gülme, gözünden yaşlar gelerek gülme gibi ifadeler görmek mümkündür. Rivayete göre Repin bu tablosuna gülme üzerine bir çalışma olarak başlamıştır.<ref>{{Kitap kaynağı| editör= Roy Bolton |yazar= | başlık= Views of Russia & Russian Works on Paper | bölüm = Study for Zaporozhian Cossacks Writing a Letter to the Turkish Sultan | yayımcı= Sphinx Fine Art | sayfa= 126 | yıl= 2010 | url= http://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=EpZFPOY5FtsC&oi=fnd&pg=PA126 | isbn= 9781907200052 }} {{İng}}</ref> Bu tablodan evvel Avrupa sanatında gülmeyi gösteren tabloya hemen hemen hiç rastlanmaz.<ref name="hagen">{{Kitap kaynağı| başlık= What great paintings say, Volume 1 | yazar= Rose-Marie Hagen, Rainer Hagen | yayımcı= Taschen | yıl= 2002 | sayfa= 434 | url= http://books.google.com/books?id=aOzohrk8Mm8C&pg=PA434 | isbn= 9783822821008 }}</ref>


Gruptakiler karışık bir topluluk oluşturmaktadır, aralarında asık suratlı eski askerler, iri yapılı neşeli tipler, kaba görünümlü kel adamlar vardır. Katip ve yanındaki genç adam hariç diğer karakterler kel kafalıdır, bazıları kel kafalarının tepesinde bir tutam saç bırakmıştır. Çoğu uzun bıyıklıdır. Bazıları altın küpeleri vardır, bazıları kürk kaban veya yün palto giymektedir. Önünde iskambil kartları olan adam gömleksiz olarak oturmaktadır (kumarbazlar üzerlerinde kart saklamadıklarını göstermek için gömleksiz oynarlardı). Kumarbazın kucağındaki müzik enstrümanı Kazakların müzik sevgisini temsil etmektedir. Kukuletalı beyaz cüppe Kazakların geleneksel bir giysisidir.<ref name="lang"/> Yüzler dikkatli şekilde modellenmiş olmasına karşın, giysi ve süsler sadece ana hatlarıyla sunulmuştur.<ref name="lord"/>
Gruptakiler karışık bir topluluk oluşturmaktadır, aralarında asık suratlı eski askerler, iri yapılı neşeli tipler, kaba görünümlü kel adamlar vardır. Katip ve yanındaki genç adam hariç diğer karakterler kel kafalıdır, bazıları kel kafalarının tepesinde bir tutam saç bırakmıştır. Çoğu uzun bıyıklıdır. Bazılarının altın küpeleri vardır, bazıları kürk kaban veya yün palto giymektedir. Önünde iskambil kartları olan adam gömleksiz olarak oturmaktadır (kumarbazlar üzerlerinde kart saklamadıklarını göstermek için gömleksiz oynarlardı). Kumarbazın kucağındaki müzik enstrümanı Kazakların müzik sevgisini temsil etmektedir. Kukuletalı beyaz cüppe Kazakların geleneksel bir giysisidir.<ref name="lang"/> Yüzler dikkatli şekilde modellenmiş olmasına karşın, giysi ve süsler sadece ana hatlarıyla sunulmuştur.<ref name="lord"/>


Ivan Serko'nun etrafındaki askerler Gogol'un öyküsündeki subayları betimlemektedir.<ref name="lang"/> [[Gogol]]'un kahramani [[Taras Bulba]]'nın da resmedildiği sanat eleştirmenlerince genel kabul görmüştür. Taras Bulba resmin sağındaki, kırmızı palto ve beyaz kalpaklı iri kişidir.<ref name="lang"/>
Ivan Serko'nun etrafındaki askerler Gogol'un öyküsündeki subayları betimlemektedir.<ref name="lang"/> [[Gogol]]'un kahramani [[Taras Bulba]]'nın da resmedildiği sanat eleştirmenlerince genel kabul görmüştür. Taras Bulba resmin sağındaki, kırmızı palto ve beyaz kalpaklı iri kişidir.<ref name="lang"/>
66. satır: 65. satır:


==Yapılışı==
==Yapılışı==
[[Empresyonizm|Empresyonist]] ressamların aksine Repin bir [[realizm|realistti]] ve eserleri uzun çalışmalar ve ince ayarlamaların sonucu tamamlanırdı. ''Zaporojya Kazakları'' eseri yüzlerce ön çalışması ve on yıl boyunca yapılmış üç versiyonu vardır. Repin çalışmalarının sonuçlarından hiç memnun kalmamış, resmi daha etkili kılacak kompozisyonlar ve renklendirmeler aramıştır sürekli. Ayrıntılar doğrudan gözlemlere dayanmasına karşın resmin genel görünümü ressamın içinden gelen bir arayışın tatminine yönelik olmuştur.<ref name="brinton"/>
[[Empresyonizm|Empresyonist]] ressamların aksine Repin bir [[realizm|realistti]] ve eserleri uzun çalışmalar ve ince ayarlamaların sonucu tamamlanırdı. ''Zaporojya Kazakları'' eserinin yüzlerce ön çalışması ve on yıl boyunca yapılmış üç versiyonu vardır. Repin çalışmalarının sonuçlarından hiç memnun kalmamış, resmi daha etkili kılacak kompozisyonlar ve renklendirmeler aramıştır sürekli. Ayrıntılar doğrudan gözlemlere dayanmasına karşın resmin genel görünümü ressamın içinden gelen bir arayışın tatminine yönelik olmuştur.<ref name="brinton"/>


1878'de Repin Ukraynalı arkeolog ve tarihçi [[Dmitri Yavorinitski|Dmitri Ivanovich Yavornitskyi]] (Дмитрий Иванович Яворницкий) ile tanıştı. Yavorinitski özellikle Zaporojya Kazaklarının tarihi ile ilgiliydi. Rapin, Sultana yazılan mektup hakkında belgeler toplamış, Yavorinitski'nin araştırmasından esinlenerek bu konuda bir tablo yapmak için hazırlıklara başladı.
1878'de Repin Ukraynalı arkeolog ve tarihçi [[Dmitri Yavorinitski]] ile tanıştı. Yavorinitski özellikle Zaporojya Kazaklarının tarihi ile ilgiliydi. Rapin, Sultana yazılan mektup hakkında belgeler toplamış, Yavorinitski'nin araştırmasından esinlenerek bu konuda bir tablo yapmak için hazırlıklara başladı.


Repin, 1880, 1888 ve 1890'da üç kere Zaparojya bölgesinde inceleme gezilerine gidip malzeme topladı ve tablosunda kullanabileceği tipik kişiler aradı. Tarihçi Kostomarov ona gezeceği yerlerin bir güzergahını çıkardı, Repin Kazakların eski kiliselerini, eski mezarlıklarını, etnoğrafya müzelerini, [[Siç]]in bulunduğu yeri gezdi.<ref name="marcade"/> 1880'de Kazakların kostüm ve silahlarının skeçlerini yapmaya [[Dinyeper]] bölgesinde [[Krasnodar Krayı]]'nda bulunan ve [[Kuban Kazakları|Kuban Kazak]] köyü olan Paşkovski, [[Ekaterinoslav]] ve [[Çernigov Guberniyası]]'na gitti. Döneme ait otantik eşyaların tablosunda görünmesinin son derecede önemli oduğuna inanmasına rağmen bu konuda büyük zorluklarla karşılaşmış, ancak 1887'de eski Kazak eşyalarına sahip bir bilim adamıyla tanışınca ara vermiş olduğu tablosuna devam etmeye girişmiştir.<ref name="hagen"/>
Repin, 1880, 1888 ve 1890'da üç kere Zaparojya bölgesinde inceleme gezilerine gidip malzeme topladı ve tablosunda kullanabileceği tipik kişiler aradı. Tarihçi Kostomarov ona gezeceği yerlerin bir güzergahını çıkardı, Repin Kazakların eski kiliselerini, eski mezarlıklarını, etnoğrafya müzelerini, [[Siç]]in bulunduğu yeri gezdi.<ref name="marcade"/> 1880'de Kazakların kostüm ve silahlarının skeçlerini yapmaya [[Dinyeper]] bölgesinde [[Krasnodar Krayı]]'nda bulunan ve [[Kuban Kazakları|Kuban Kazak]] köyü olan Paşkovski, [[Ekaterinoslav]] ve [[Çernigov Guberniyası]]'na gitti. Döneme ait otantik eşyaların tablosunda görünmesinin son derecede önemli oduğuna inanmasına rağmen bu konuda büyük zorluklarla karşılaşmış, ancak 1887'de eski Kazak eşyalarına sahip bir bilim adamıyla tanışınca ara vermiş olduğu tablosuna devam etmeye girişmiştir.<ref name="hagen"/>
88. satır: 87. satır:


===Tablonun versiyonları===
===Tablonun versiyonları===
Zaporojya Kazakları üzerindeki araştırmaları ve skeçlerinin ardından Repin önce resmi küçük boyutlu (67 x 87&nbsp;cm) tuval üzerine bir yağlı boyasını yaptı. Bununla eşzamanlı olarak 1891'e kadar sürecek olan büyük boyutlu versiyonu üzerinde çalıştı. Ancak, 1880'lerde Repin tablosunu sık sık kenara koyarak başka tablolar üzerinde çalıştı, [[Kursk Vilayetinde Haç Yürüyüşü]] (1881—83), [[Korkunç İvan (resim)|Korkunç İvan]] (1885) ve [[Aziz Nikola(resim)|Aziz Nikola]] (1888) gibi.
Zaporojya Kazakları üzerindeki araştırmaları ve skeçlerinin ardından Repin önce resmi küçük boyutlu (67 x 87&nbsp;cm) tuval üzerine bir yağlı boyasını yaptı. Bununla eşzamanlı olarak 1891'e kadar sürecek olan büyük boyutlu versiyonu üzerinde çalıştı. Ancak, 1880'lerde Repin tablosunu sık sık kenara koyarak başka tablolar üzerinde çalıştı, [[Kursk Vilayetinde Haç Yürüyüşü]] (1881—83), ''[[Korkunç İvan Oğlunu Öldürüyor]]'' (1885) ve [[Aziz Nikola(resim)|Aziz Nikola]] (1888) gibi.


Resmin en meşhur versiyonu 1891'de bitmiştir ama Repin onu daha bitirmeden, 1988'de ikinci bir versiyona başlamıştır. Bunu yapmasının nedeni, asıl resimdeki bazı ayrıntıların gerçekçi olmadıkları gerekçesiyle eleştirilmesiydi. Tablo daha bitmeden onu gören bir eleştirmen, resimdeki iki savaşçının üzerindeki beyaz cüppeleri banyo bornozuna benzetmişti. Repin araştırmalarına dayanarak bu giysilerin Zaporoyja Kazaklarında yaygın olduğunu savunmuş, buna rağmen, bu beyaz cüppelerin olmadığı yeni bir versiyonu yapmaya girişmiştir.<ref name="bubelo"/> Kayıtlarda 1893 tarihli görünen bu tablo aslında bitmemiş, sadece o tarihte üzerinde çalışma durdurulmuştur. Sanatçı tablonun bu versiyonundan memnun kalmamış olmalıydı. Bu tablo önce Tretyakov galerisinde sergilenmiş, 1932'de oradan Harkiv Tarih Müzesine aktarılmış, 1936'dan beri de Harkiv Sanat Müzesinde bulunmaktadır.<ref name="bubelo"/>
Resmin en meşhur versiyonu 1891'de bitmiştir ama Repin onu daha bitirmeden, 1988'de ikinci bir versiyona başlamıştır. Bunu yapmasının nedeni, asıl resimdeki bazı ayrıntıların gerçekçi olmadıkları gerekçesiyle eleştirilmesiydi. Tablo daha bitmeden onu gören bir eleştirmen, resimdeki iki savaşçının üzerindeki beyaz cüppeleri banyo bornozuna benzetmişti. Repin araştırmalarına dayanarak bu giysilerin Zaporoyja Kazaklarında yaygın olduğunu savunmuş, buna rağmen, bu beyaz cüppelerin olmadığı yeni bir versiyonu yapmaya girişmiştir.<ref name="bubelo"/> Kayıtlarda 1893 tarihli görünen bu tablo aslında bitmemiş, sadece o tarihte üzerinde çalışma durdurulmuştur. Sanatçı tablonun bu versiyonundan memnun kalmamış olmalıydı. Bu tablo önce Tretyakov galerisinde sergilenmiş, 1932'de oradan Harkiv Tarih Müzesine aktarılmış, 1936'dan beri de Harkiv Sanat Müzesinde bulunmaktadır.<ref name="bubelo"/>
131. satır: 130. satır:
Kasım 1891'de Repin, 298 eserini [[İvan Şişkin]]'le ortak bir sergide halka sundu. Repin'in tabloları arasında nihayet bitmiş olan ''Zaporojya Kazakları Türk Sultanına Alaycı bir Mektup Yazıyor'' da vardı.<ref>{{web cite| başlık= Ilya Efimovich Repin | erişimtarihi= 2010-09-24| url=http://www.novelguide.com/a/discover/ewb_24/ewb_24_00155.html}} {{İng}}</ref> Bunun ardından tablo hem Rusya hem yabancı ülkelerde ([[Şikago]], [[Budapeşte]], [[Münih]], [[Stokholm]]) sergilendi ve büyük beğeni kazandı.<ref name="lang">{{Web kaynağı| url = http://www.19thc-artworldwide.org/index.php/component/content/article/85-spring02article/193-the-legendary-cossacks-anarchy-and-nationalism-in-the-conceptions-of-ilya-repin-and-nikolai-gogol | başlık = The Legendary Cossacks: Anarchy and Nationalism in the Conceptions of Ilya Repin and Nikolai Gogol | erişimtarihi = 2010-09-24 | yazar = Walther K. Lang }} {{İng}}</ref> 1892'de Rus Çarı tabloyu 35.000 rubleye satın aldı. Bu, o zamana kadar hiç bir tablo için ödenmemiş bir miktardı. Tablo 1917'ye kadar Çarın özel koleksiyonunda kaldı, bunu izleyen devrimlerden sonra Sankt Petersburg'daki [[Rus Devlet Müzesi]]'ne aktarıldı ve günümüzde hâlâ orada sergilenmektedir.<ref name="bubelo"/>
Kasım 1891'de Repin, 298 eserini [[İvan Şişkin]]'le ortak bir sergide halka sundu. Repin'in tabloları arasında nihayet bitmiş olan ''Zaporojya Kazakları Türk Sultanına Alaycı bir Mektup Yazıyor'' da vardı.<ref>{{web cite| başlık= Ilya Efimovich Repin | erişimtarihi= 2010-09-24| url=http://www.novelguide.com/a/discover/ewb_24/ewb_24_00155.html}} {{İng}}</ref> Bunun ardından tablo hem Rusya hem yabancı ülkelerde ([[Şikago]], [[Budapeşte]], [[Münih]], [[Stokholm]]) sergilendi ve büyük beğeni kazandı.<ref name="lang">{{Web kaynağı| url = http://www.19thc-artworldwide.org/index.php/component/content/article/85-spring02article/193-the-legendary-cossacks-anarchy-and-nationalism-in-the-conceptions-of-ilya-repin-and-nikolai-gogol | başlık = The Legendary Cossacks: Anarchy and Nationalism in the Conceptions of Ilya Repin and Nikolai Gogol | erişimtarihi = 2010-09-24 | yazar = Walther K. Lang }} {{İng}}</ref> 1892'de Rus Çarı tabloyu 35.000 rubleye satın aldı. Bu, o zamana kadar hiç bir tablo için ödenmemiş bir miktardı. Tablo 1917'ye kadar Çarın özel koleksiyonunda kaldı, bunu izleyen devrimlerden sonra Sankt Petersburg'daki [[Rus Devlet Müzesi]]'ne aktarıldı ve günümüzde hâlâ orada sergilenmektedir.<ref name="bubelo"/>


Tablonun genelde bu kadar beğenilmesi Repin'in hem de onun ait olduğu [[Geziciler]] grubunun itibarını artırdı. Çar, Repin'den Çarlık Sanat Akademisi'nde reformlar yapmasını istedi. Repin bu talebi kabul etti ve çalışmalarının sonunda sanat dersleri dersane yerine stüdyoda verilir oldu ve öğrencilerin resim konularını seçmelerinde özgürlük verildi. Repin 1907'ye kadar akademide eğitim vermeye devam etti.<ref name="valkenier">{{Dergi kaynağı| başlık= Review: ''Ilya Repin and the World of Russian Art'' by Elizabeth Kridl Valkenier | yazar= John D. Windhausen | dergi= Studies in East European Thought | cilt= 49 | sayfalar =145-153 | yıl= 1997| url= http://www.jstor.org/stable/20099640}} {{İng}}</ref>
Tablonun genelde bu kadar beğenilmesi hem Repin'in hem de onun ait olduğu [[Geziciler]] grubunun itibarını artırdı. Çar, Repin'den Çarlık Sanat Akademisi'nde reformlar yapmasını istedi. Repin bu talebi kabul etti ve çalışmalarının sonunda sanat dersleri dersane yerine stüdyoda verilir oldu ve öğrencilerin resim konularını seçmelerinde özgürlük verildi. Repin 1907'ye kadar akademide eğitim vermeye devam etti.<ref name="valkenier">{{Dergi kaynağı| başlık= Review: ''Ilya Repin and the World of Russian Art'' by Elizabeth Kridl Valkenier | yazar= John D. Windhausen | dergi= Studies in East European Thought | cilt= 49 | sayfalar =145-153 | yıl= 1997| url= http://www.jstor.org/stable/20099640}} {{İng}}</ref>


[[Rus Devrimi]]nden sonra [[Bolşevik]]ler de tabloyu ve aktardığı duyguları kutlamışlar ve onu "Rus sanatının bir şaheseri" ilan etmişlerdir.<ref name="zubok">{{Kitap kaynağı| başlık= Inside the Kremlin's cold war: from Stalin to Khrushchev. | yazar= Vladislav Martinovich Zubok, Konstantin Pleshakov | yayımcı= Harvard University Press | yıl= 1996 | sayfa= 23 | url= http://books.google.com/books?id=FmVe1nRdAvYC&pg=PA23 | isbn= Press, 1996. 9780674455313}} {{İng}}</ref>
[[Rus Devrimi]]nden sonra [[Bolşevik]]ler de tabloyu ve aktardığı duyguları kutlamışlar ve onu "Rus sanatının bir şaheseri" ilan etmişlerdir.<ref name="zubok">{{Kitap kaynağı| başlık= Inside the Kremlin's cold war: from Stalin to Khrushchev. | yazar= Vladislav Martinovich Zubok, Konstantin Pleshakov | yayımcı= Harvard University Press | yıl= 1996 | sayfa= 23 | url= http://books.google.com/books?id=FmVe1nRdAvYC&pg=PA23 | isbn= Press, 1996. 9780674455313}} {{İng}}</ref>


=== Yorumlar ===
=== Yorumlar ===
Dönemin eleştirmenleri tabloyu genelde siyasî bir açıdan değerlendirmişlerdir. Örneğin [[Vladimir Stasov]], bu tablonun [[Taras Bulba]]'nın en güzel bölümleriyle kıyaslanabileceğini söylemiştir.<ref name="lang"/> [[Çistiakov]] ise "resim iyice planlanmamış olsa ve biraz kabaca boyanmış olsa da özgün bir Rus eseridir" demiştir.<ref name="lang"/>. Herkes Repin'in cesur tekniğini beğenmiş ama bazı genç sanatçılar, tablosunu halkın beğenisini elde etmek amacıyla yapılmış olmasıyla onu eleştirdiler.<ref name="valkenier"/> Bazıları millî bir temayı işlemesinden dolayı memnuniyetlerini ifade etmişler, bazıları ise "özgür" halkların değerlerini övmesinden dolayı mutluluklarını dile getirmişlerdir.<ref name="valkenier"/>
Dönemin eleştirmenleri tabloyu genelde siyasî bir açıdan değerlendirmişlerdir. Örneğin [[Vladimir Stasov]], bu tablonun [[Taras Bulba]]'nın en güzel bölümleriyle kıyaslanabileceğini söylemiştir.<ref name="lang"/> [[Çistiakov]] ise "resim iyice planlanmamış olsa ve biraz kabaca boyanmış olsa da özgün bir Rus eseridir" demiştir.<ref name="lang"/> Herkes Repin'in cesur tekniğini beğenmiş ama bazı genç sanatçılar, tablosunu halkın beğenisini elde etmek amacıyla yapılmış olmasıyla onu eleştirdiler.<ref name="valkenier"/> Bazıları millî bir temayı işlemesinden dolayı memnuniyetlerini ifade etmişler, bazıları ise "özgür" halkların değerlerini övmesinden dolayı mutluluklarını dile getirmişlerdir.<ref name="valkenier"/>


Sonuçta, tabloda sunulan ilkel canlılık ve milliyetçi içerik tablonun resmî beğenisini sağladı ve Çar tabloyu satın alarak Repin'i ödüllendirdi.<ref name="lang"/>
Sonuçta, tabloda sunulan ilkel canlılık ve milliyetçi içerik tablonun resmî beğenisini sağladı ve Çar tabloyu satın alarak Repin'i ödüllendirdi.<ref name="lang"/>
152. satır: 151. satır:
* 1923'te ''Krasny perets'' siyasi gazetesindeki siyasi karikatürlerden birinde tabloya atıf yapılmaktadır. "Bolşevikler İngiliz Curzon'a mektup yazıyor" adlı karikatürdeki gülen tipler [[Bolşevik]] karakterleridir ([[Lev Kamenev|Kamenev]] , [[Grigori Zinoviyev|Zinoviyev]] , [[Josef Stalin|Stalin]] ve [[Lev Troçki|Troçki]] gibi), mektup ise modern bir zalim sayılan [[Lord Curzon]]'a yazılmaktadır.<ref>{{Kitap kaynağı| başlık= Intimate enemies: demonizing the Bolshevik opposition, 1918-1928 | yazar= Igal Halfin | yayımcı= University of Pittsburgh Press | yıl= 2007 | sayfa= 70 | url= http://books.google.com/books?id=bBPU6acHI0oC&pg=PA70 | isbn= 9780822959526 }} {{İng}}</ref>
* 1923'te ''Krasny perets'' siyasi gazetesindeki siyasi karikatürlerden birinde tabloya atıf yapılmaktadır. "Bolşevikler İngiliz Curzon'a mektup yazıyor" adlı karikatürdeki gülen tipler [[Bolşevik]] karakterleridir ([[Lev Kamenev|Kamenev]] , [[Grigori Zinoviyev|Zinoviyev]] , [[Josef Stalin|Stalin]] ve [[Lev Troçki|Troçki]] gibi), mektup ise modern bir zalim sayılan [[Lord Curzon]]'a yazılmaktadır.<ref>{{Kitap kaynağı| başlık= Intimate enemies: demonizing the Bolshevik opposition, 1918-1928 | yazar= Igal Halfin | yayımcı= University of Pittsburgh Press | yıl= 2007 | sayfa= 70 | url= http://books.google.com/books?id=bBPU6acHI0oC&pg=PA70 | isbn= 9780822959526 }} {{İng}}</ref>


*[[Gavril Gorelov]]'un ''Tretyakov Galerisi'nde Kızıl Ordu Askerleri Repin'in Tablosu 'Zaporojya Kazakları'na bakıyor'' (1935) tablosunda müze rehberi Repin'in tablosunu anlatırken ziyaretçi askerler gülmektedir ve Kazakların ruh halini paylaşmaktadır.<ref>{{Dergi kaynağı| yazar=Anthony Swift| başlık=The Soviet World of
*[[Gavriil Gorelov|Gavril Gorelov]]'un ''Tretyakov Galerisi'nde Kızıl Ordu Askerleri Repin'in Tablosu 'Zaporojya Kazakları'na bakıyor'' (1935) tablosunda müze rehberi Repin'in tablosunu anlatırken ziyaretçi askerler gülmektedir ve Kazakların ruh halini paylaşmaktadır.<ref>{{Dergi kaynağı| yazar=Anthony Swift| başlık=The Soviet World of
Tomorrow at the New York World’s Fair, 1939| dergi= The Russian Review | yıl=2002| cilt= 57| sayfalar=364=379|
Tomorrow at the New York World’s Fair, 1939| dergi= The Russian Review | yıl=2002| cilt= 57| sayfalar=364=379|
| doi=10.1111/1467-9434.00029}}</ref><ref>{{Web kaynağı| url = http://faculty-web.at.northwestern.edu/art-history/werckmeister/April_8_1999/SoldiersGal.jpg | başlık = Red Army Soldiers at the Tretyakov Gallery looking at Repin Picture, 1935, USSR | erişimtarihi = 2010-10-06 }}</ref>
| doi=10.1111/1467-9434.00029}}</ref><ref>{{Web kaynağı| url = http://faculty-web.at.northwestern.edu/art-history/werckmeister/April_8_1999/SoldiersGal.jpg | başlık = Red Army Soldiers at the Tretyakov Gallery looking at Repin Picture, 1935, USSR | erişimtarihi = 2010-10-06 }}</ref>


* [[Krasnodar]] şehir meydanınındaki [[kabartma]], Repin ve [[Gorki]]'nin eserlerine dayandırılmıştır. Anıt 2008'de, Repin'in tablosuna malzeme toplamak için şehre gelmesinin 120. yıl dönümünde ithaf edilmiştir. Anıt üzerindeki yazıda "Bu anıt, Rus Sanatçısı İlya Repin'in tablosuna modellik yapan [[Kuban]]lı Zaporajya ordusunun varislerinin şerefine dikilmiştir." yazmaktadır.<ref>{{Web kaynağı| url = http://www.regnum.ru/news/1061583.html Памятник казакам, пишущим письмо султану, открыли в Краснодаре | başlık = Памятник казакам, пишущим письмо султану, открыли в Краснодаре | erişimtarihi = 2010-09-23 }} {{Ru icon}}</ref>
* [[Krasnodar]] şehir meydanınındaki [[kabartma]], Repin ve [[Gorki]]'nin eserlerine dayandırılmıştır. Anıt 2008'de, Repin'in tablosuna malzeme toplamak için şehre gelmesinin 120. yıl dönümünde ithaf edilmiştir. Anıt üzerindeki yazıda "Bu anıt, Rus Sanatçısı İlya Repin'in tablosuna modellik yapan [[Kuban]]lı Zaporajya ordusunun varislerinin şerefine dikilmiştir" yazmaktadır.<ref>{{Web kaynağı| url = http://www.regnum.ru/news/1061583.html Памятник казакам, пишущим письмо султану, открыли в Краснодаре | başlık = Памятник казакам, пишущим письмо султану, открыли в Краснодаре | erişimtarihi = 2010-09-23 }} {{Ru icon}}</ref>


* 2009 yapımı Rus-Ukrayna ortak yapımı filmi "Taras Bulba"nın bir sahnesinde [[Taras Bulba]]'nın Kazakları Repin'in tablosundaki gibi toplanarak sultana mektup yazmaktadır. Filim tarihsel bir çarpıtmadır, çünkü Taras Bulba mektup hikayesinin geçtiği zamandan yaklaşık yüz yıl önce yaşamış olmasına rağmen İvan Sirak yerine mektubu imzalamaktadır. Filimde mektubun metni sansürlenmiştir.
* 2009 yapımı Rus-Ukrayna ortak yapımı filmi "Taras Bulba"nın bir sahnesinde [[Taras Bulba]]'nın Kazakları Repin'in tablosundaki gibi toplanarak sultana mektup yazmaktadır. Filim tarihsel bir çarpıtmadır, çünkü Taras Bulba mektup hikayesinin geçtiği zamandan yaklaşık yüz yıl önce yaşamasına rağmen İvan Sirak yerine mektubu imzalamaktadır. Filimde mektubun metni sansürlenmiştir.


=== Toplumsal etkisi ===
=== Toplumsal etkisi ===
175. satır: 174. satır:
==Dış bağlantılar==
==Dış bağlantılar==
* [http://www.infoukes.com/history/cossack_letter/ Kazak mektubu] {{İng}}
* [http://www.infoukes.com/history/cossack_letter/ Kazak mektubu] {{İng}}
* [http://web.archive.org/web/20060915073432/http://humanities.uchicago.edu/depts/slavic/papers/Friedman-Zaporozhci.pdf Mektup ve varyantlarının ayrıntılı analizi] (arşivlenmiş sayfa) {{İng}}
* [http://web.archive.org/web/20060915073432/http://humanities.uchicago.edu/depts/slavic/papers/Friedman-Zaporozhci.pdf Mektup ve çeşitlemelerinin analizi] (arşivlenmiş sayfa) {{İng}}
* [http://bubelo.in.ua/essay/ Tablonun tarihçesi] {{ru icon}}
* [http://bubelo.in.ua/essay/ Tablonun tarihçesi] {{ru icon}}
* [http://www.culture.mincult.ru/formp.asp?ID=60&full Zaporojyalı Kazakların cevabı]. ''Outstanding Paintings''. St. Peterburg, 1966. p.&nbsp;271 {{ru icon}}
* [http://www.culture.mincult.ru/formp.asp?ID=60&full Zaporojyalı Kazakların cevabı]. ''Outstanding Paintings''. St. Peterburg, 1966. p.&nbsp;271 {{ru icon}}

Sayfanın 20.34, 20 Kasım 2014 tarihindeki hâli

Şablon:Resim Osmanlı İmparatoru Sultan IV. Mehmed'e mektubu yazan Zaporojya Kazakları, veya Türk sultanına mektup yazan Zaporojya Kazakları o (Şablon:Dil-ru; sanatçının verdiği ad: Запорожцы, Zaporojya Kazakları), Rus sanatçı İlya Repin'in bir tablosudur. Sanatçı, boyutları 2.03 m'ye 3.58 m olan tuvale 1880'de başlandı ve 1891'e kadar tamamlamadı. Bitirdiğinde, III. Aleksandr tabloyu ondan 35.000 rubleye satın aldı. Bu, o devre kadar bir Rus tablosuna ödenen en yüksek fiyattı. Tablo hâlen Sankt Petersburg'daki Rus Devlet Müzesi'nde sergilenmektedir.

Tablonun konusu, 1676'da Osmanlı Padişahı IV. Mehmed'in Zaporojya Kazaklarına yazdığı söylenen mektuba cevaben Koşovi Ataman İvan Sirko'nın yazdığı düşünülen mektupla ilgilidir.

Tarihî bağlam

Zaporojya Kazaklarının Cevabı, 1676'da Kazakların Osmanlı İmparatorluğu'nun sultanı IV. Mehmed'e gönderdiği cevap mektubu hakkındaki efsaneyi işlemektedir. Repin'in tablosu, 1676 Zuravno (İzvança) Antlaşması'na göre Türk egemenliğine geçmesi gereken Zaporojyalıların kafa tutmasını yansıtmaktadır. 1675'te Siç'i ele geçirmek için yollanan 10.000 kişilik ordunun nerdeyse tamamı Kazaklar tarafından katledilmişti. Leh kralı III Jan, Zuravno'da kuşatma altındayken İvan Sirko komutasındaki Kazak güçleri Kırım'da Simferopol ve Bahçesaray'ı yağma etmişlerdi, Selim Han Giray kaçarak yakalanmaktan kurtulmuştu.[1] Tablonun konusu olan, IV. Mehmed'den gelen mektubu hakkında bilgi yoktur ama eğer gerçekten böyle bir mektup vardıysa IV. Mehmed zaferin kaçınılmaz olduğuna inanarak daha fazla kan akmaması için Kazaklara teslim olmalarını emretmiş olabilirdi.

Tablodaki Kazaklar Ukrayna'daki Dinyeper Nehri'nin etrafındaki toprakları kaplayan Zaporojya host'undan (idarî biriminden) gelmektedir. Mehmed, Kazakları Türk egemenliğine boyun eğmesini isteyince İvan Sirko yönetimindeki Kazaklar, bu emri sıradışı bir şekilde cevaplamış, ona hakaret ve küfür dolu bir mektup yazmışlardır. Tablo, Kazakların birbirinden adi küfürler bulmak için birbiriyle yarışmaktan duyduğu zevki sergilemektedir.

Mektuplar

Rapin, bu olayı Ukraynalı etnolog ve tarihçi Dmitri Yavorinitski (Дмитрий Иванович Яворницкий)'den öğrenmişti. Mektubun aslı veya böyle bir yazışma Osmanlı arşivlerinde mevcut değildir. Rus ve Ukrayna kaynaklarında bu mektupların 17 çeşitlemesi bulunmaktadır.[2]

Bu mektubun sadece edebî bir eser olduğu ve gerçek bir belge olmadığı pek çok kere öne sürülmüştür. Kazakların yabancı ülkelere bu tarzda yazılar yolladığına dair bir kayıt yoktur. Bu mektubun farklı tarihli (1600, 1619, 1620, 1667, 1696, 1713 ve diğerleri) ve farklı imzalı (ataman Zaharçenko, Ivan Sirko, Niz Kazakları ve diğerleri) çeşitli versiyonları mevcuttur. Bu versiyonların her biri farklı kişilere yazılmıştır: Osman, II. Ahmet, III. Ahmet, IV. Ahmet, IV. Mehmed ve başkaları (Örneğin [3][4]).[2] Bu çeşitlemelerin varlığı, bu mektubun edebî kaynaklı olduğunun, milliyetçi duyguları beslediği için zamanla efsanevi bir özellik kazanmış olabileceğinin belirtisi olabilir. Buna karşın, bu belgelerin varlığı, gerçekten bu şekilde yazılmış bir ilk mektup olabileceğini de yalanlamamaktadır. Bu ilk mektup gerçekten IV Mehmed'e yazılmış ama sonradan halk kültürüne geçip tekrar tekrar yazılmış da olabilir.[2] Ancak, böyle bir mektubun Sultan'ın eline geçtiğine dair bir kayıt yoktur.

Sultanın Kazaklara mektubu

Sultanın mektubu Kazakları kendisine teslim olmayı emretmektedir:[5]

Ben, Muhammed'in oğlu; Güneş ve Ay'ın kardeşi; Tanrı'nın torunu ve veziri; Makedonya, Babil, Kudüs, Yukarı ve Aşağı Mısır'ın hükümdarı; İmparatorların imparatoru; hükümdarların hükümdarı; hiç yenilmemiş harikulade savaşçı; Hz. İsa'nın kabrinin yılmaz bekçisi; Tanrı tarafından seçilmiş mütevellinin ta kendisi; Müslümanların ümidi ve huzuru; Hıristiyanların kahredicisi ve koruyucusu olan; ben, Sultan -- size emrediyorum Zaporojya Kazakları, kendi rızanızla ve direnmeden bana teslim olun ve saldırılarınızla beni rahatsız etmekten vazgeçin.

—Türk Sultanı IV. Mehmed

Kazakların cevabı

Efsaneye göre cevap, Sultan'ın unvanlarını alaya alan, ağır hakaret ve müstehçen ifadelerle dolu, Ukraynaca bir yazıydı. Mektubun çeşitli çeşitlemeleri mevcuttur ve bazıları diğerlerinden daha ağır ifadeler içermektedir. Aşağıdaki metin Kostomarov tarafından 1872'de yayımlanmıştır[5], linguistik bakımdan bunların en eskisidir ve dil özellikleri "Orta Ukraynaca" (14-18. yüzyıl arası) olarak tanımlanabilir.[5] Aşağıdaki çeviri metnin İngilizceye çevirisinden[5] yapılmıştır:

Seni Türk şeytanı lanet olası iblisin kardeşi ve refakatçısı, Lucifer'in kâtibi. Sen ne biçim zebani beyisin, çıplak götünle bile bir kirpi öldüremezsin. Şeytanın sıçtığını ordun yer. Seni orospu çocuğu, asla Hıristiyan oğullarını tebaana alamazsın; ordundan korkumuz yoktur, ister karada ister denizde seninle cenk ederiz ananı da sikeriz.

Seni Babil'in bulaşıkçısı, Makedonya'nın tekerlekçisi, Kudüs'ün biracısı, İskenderiye'nin keçi sikicisi, Yukarı ve Aşağı Mısır'ın domuz çobanı, Ermenistan'ın dişi domuzu, Podolya'nın canisi, Orta Asya'nın ibnesi, Kamenets'in cellatı ve tüm dünyanın ve cehennemin soytarısı, Tanrımızın nezdinde soytarı, Yılan'ın torunu ve sikimizin ağrısı. Domuzun burnu, kısrağın götü, mezbaha iti, vaftiz edilmemiş kaş, kendi anasını siken.

Kazaklar böyle der, seni aşağılık herif. Hıristiyan domuzları bile güdemeyeceksin. Şimdi sadede gelelim, tarihi bilmiyoruz takvimimiz de yok; gökyüzünde mehtap var ve yıl da kitapta yazar; orda hangi günse o gündür burada da; öp götümüzü emi!

-- Koşovi Ataman İvan Sirko, Zaporojya Hostu ile birlikte.

Kültürel bağlam

Zaporojyalı Kazaklarının özgür ve bağımsızlığına düşkün bir halk olduğu imajı, tablonun yapıldığı döemde Rus insanının hayalinde önemli bir yer tutmaktaydı. Gogol, Taras Bulba eseriyle (1835–42) bunu daha da popülerleştirmiştir. Tez canlı Kazaklar, hem bir efsane konusu hem de bir idealdi. 17. yüzyıl Kazak topluluklarının demokratik ruhu 19. yüzyıl Rusya'sındaki siyasi ortamla bir tezat oluşturuyordu.[6]

Bu korkusuz ve özgür Kazak temasının 19. yüzyıl Rus sanatına yansıması edebiyatta Gogol ve Tolstoy tarafından, resim sanatında da İlya Repin, Vasilyi Surikov, ve Sergey İvanov tarafından gerçekleştirildi.[6] (Gerçi, 19. yüzyıldaki Kazak toplumunda 17. yüzyılın bu efsanevi, yerinde durmaz özgürlük ruhu artık kalmamıştı; Ukrayna'nın her ne kadar yerel özerkliğe sahipse de, Ukrayna Kazakları Rus ordusuna bağlı sıradan bir birlik oluşturuyorlardı.[6])

Repin'in tablosunu yapmasından evvelki yıllarda Zaporojyalı Kazaklar çeşitli sanatçılarca işlenmişti, bunların çoğu Gogol'un öyküsünden esinlenmişti. 1871'de Viktor Vasnetsov, Gogol'un Taras Bulba eserinden esinlenen bir dizi çizim yapmıştır. 1873'te Yevgeny Yevgenieviç Lanceray, Çarpışma sonrasında Zaporojyalı Kazak adlı bir küçük bronz heykel yapmıştır. 1888'de heykeltıraş Leonid Pozen Zaporojyalı Kazaklar bir Keşif Seferinde adlı bir eser sergiledi.[6]

Kişisel bağlam

Repin, inceleme ve eğitim için gittiği Avrupa gezisinden 1878'te döndüğünde dönemin hümanist ve milliyetçi duygularına sempati duyuyordu. Çarlık Sanat Akademisinin resmi politikalarına baş kaldıran Peredvijniki (Gezginler) grubuna katıldı ve örgüt içinde önemli bir konuma geldi.[7] Gezginler grubu, "sanat için sanat" görüşünü reddeden, sanatın halka yararlı olması gerektiğine inanan sanatçılardı. Gezginler, sanatın kısıtlanmasına karşı çıkıyor ve özellikle millî ve halkçı temaların işlenmesini savunuyordu.[8]

Repin'in 1878'ten yıldan sonra yaptığı eserlerde zengin renkler, dikkatli portreler, gerçeklere sadakat ve güçlü bir sunum bulunuyordu. Ressam, çeşitli temalarda resimler yapmış, seçtiği konuların bazıları geçmiş yüzyıllara dayansa da hepsi milliyetçi bir cazibe ve amaca sahipti.[7] Repin, Zaparojya Kazakları eserine o yıl başladı ama bitirmesi 13 yıl sürdü. 1878'te Repin'in ilgi duyduğu konulardan biri, 17. yüzyıl Ukrayna Kazaklarının gelenekleriydi. Tarihçi Yavornitskyi bu konuda pek çok belge vererek onu teşvik etti. Verdiği belger arasında Osmanlı sultanına Kazakların yazdığı rivayet edilen mektubunun bir kopyası vardı. Repin Osmanlı İmparatoruna bu şekilde cevap yazma cesaretini gösteren bu bağımsızlık aşığı savaşçılara hayran oldu.[9] Bu sırada 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşının sürmekte olması da onun konuya ilgi duymasına muhtemelen katkıda bulunmuştur.

Repin, 17. yüzyıl Zaporojya Kazaklarını, özgürlükleri için mücadele eden, cesaret, kahramanlık ve moral güçle dolu bir halk olarak görürdü.[6] Kazak kökenli bir Rus olan Repin,[10] Kazaklara duyduğu hayranlığa rağmen bir Kazak özgürlükçüsü değildi, kendini bir Rus olarak görürdü.[6] Kazakların Ruslarla olan Ortodoks inanç ortaklığı, doğu ve batı Slav kardeşler arasındaki farklılıklardan daha önemliydi. Repin onların toplumsal değerlerine odaklanmıştı: "Gogol'un onlar hakkında yazdığı herşey doğru! Kutsal bir millet! Bu dünyada özgürlük, eşitlik ve kardeşliğe daha sıkı sarılan kimse yoktur" diye yazmıştır.[11] Sanatçı, bir mektubunda, Kazakların cumhuriyet düzenine (örneğin, bkz. Koşovi Ataman maddesi) duyduğu ilginin kendisini bu tabloyu yapmaya ittiğini belirtmiştir.[6]

Resmin içeriği

Resimde açık havada, üzerine iskambil kartları saçılmış kaba saba bir masa etrafında toplanmış bir grup Ukrayna Kazağı görünmektedir. Kazaklar, kendilerinden teslim olmalarını istemiş olan IV. Mehmed'e cevaben bir hakaret mektubu yazmaktadır. Herkes mektuba eklenmesi için favori küfürlerini saymakta ve son derece eğlenmektedirler. Piposunu tüttürmekte olan grubun lideri İvan Sirko söylenenleri dikkatlice dinlemektedir. Sirko'nun önünde oturan, onun yazdırdıklarını kağıda aktaran katipin yüzünde müstehzi bir gülümseme vardır. Neşe, kendine güven duygusu ve meydan okuma ruhu bütün gruba yayılmıştır ve yüz ifadeleri arasında alaycı gülümseme, tebessüm, sırıtma, eğlenmiş gülümseme, kahkaha, katılarak gülme, gözünden yaşlar gelerek gülme gibi ifadeler görmek mümkündür. Rivayete göre Repin bu tablosuna gülme üzerine bir çalışma olarak başlamıştır.[12] Bu tablodan evvel Avrupa sanatında gülmeyi gösteren tabloya hemen hemen hiç rastlanmaz.[13]

Gruptakiler karışık bir topluluk oluşturmaktadır, aralarında asık suratlı eski askerler, iri yapılı neşeli tipler, kaba görünümlü kel adamlar vardır. Katip ve yanındaki genç adam hariç diğer karakterler kel kafalıdır, bazıları kel kafalarının tepesinde bir tutam saç bırakmıştır. Çoğu uzun bıyıklıdır. Bazılarının altın küpeleri vardır, bazıları kürk kaban veya yün palto giymektedir. Önünde iskambil kartları olan adam gömleksiz olarak oturmaktadır (kumarbazlar üzerlerinde kart saklamadıklarını göstermek için gömleksiz oynarlardı). Kumarbazın kucağındaki müzik enstrümanı Kazakların müzik sevgisini temsil etmektedir. Kukuletalı beyaz cüppe Kazakların geleneksel bir giysisidir.[6] Yüzler dikkatli şekilde modellenmiş olmasına karşın, giysi ve süsler sadece ana hatlarıyla sunulmuştur.[10]

Ivan Serko'nun etrafındaki askerler Gogol'un öyküsündeki subayları betimlemektedir.[6] Gogol'un kahramani Taras Bulba'nın da resmedildiği sanat eleştirmenlerince genel kabul görmüştür. Taras Bulba resmin sağındaki, kırmızı palto ve beyaz kalpaklı iri kişidir.[6]

Tuvalin alt kenarında Repin çalıştığı yılları kaydetmiştir.

Yapılışı

Empresyonist ressamların aksine Repin bir realistti ve eserleri uzun çalışmalar ve ince ayarlamaların sonucu tamamlanırdı. Zaporojya Kazakları eserinin yüzlerce ön çalışması ve on yıl boyunca yapılmış üç versiyonu vardır. Repin çalışmalarının sonuçlarından hiç memnun kalmamış, resmi daha etkili kılacak kompozisyonlar ve renklendirmeler aramıştır sürekli. Ayrıntılar doğrudan gözlemlere dayanmasına karşın resmin genel görünümü ressamın içinden gelen bir arayışın tatminine yönelik olmuştur.[7]

1878'de Repin Ukraynalı arkeolog ve tarihçi Dmitri Yavorinitski ile tanıştı. Yavorinitski özellikle Zaporojya Kazaklarının tarihi ile ilgiliydi. Rapin, Sultana yazılan mektup hakkında belgeler toplamış, Yavorinitski'nin araştırmasından esinlenerek bu konuda bir tablo yapmak için hazırlıklara başladı.

Repin, 1880, 1888 ve 1890'da üç kere Zaparojya bölgesinde inceleme gezilerine gidip malzeme topladı ve tablosunda kullanabileceği tipik kişiler aradı. Tarihçi Kostomarov ona gezeceği yerlerin bir güzergahını çıkardı, Repin Kazakların eski kiliselerini, eski mezarlıklarını, etnoğrafya müzelerini, Siçin bulunduğu yeri gezdi.[9] 1880'de Kazakların kostüm ve silahlarının skeçlerini yapmaya Dinyeper bölgesinde Krasnodar Krayı'nda bulunan ve Kuban Kazak köyü olan Paşkovski, Ekaterinoslav ve Çernigov Guberniyası'na gitti. Döneme ait otantik eşyaların tablosunda görünmesinin son derecede önemli oduğuna inanmasına rağmen bu konuda büyük zorluklarla karşılaşmış, ancak 1887'de eski Kazak eşyalarına sahip bir bilim adamıyla tanışınca ara vermiş olduğu tablosuna devam etmeye girişmiştir.[13]

Repin konuyla ilgili olarak tarihçi Yavorinitski ile ayrıntılı araştırmalar yapmıştır. Tablosundaki Kazakların lideri olarak ataman İvan Sirko'yu kullanmaya karar verdi. Yavorinitski de yüz ifadelerinin skeçlerini yapması için Ukraynalı entellektüellerle onu temasa geçirdi. Repin halktan insanların skeçlerini de yapmak istiyordu ama başlangıçta buna razı olan modeller bulmakta epey zorlandı. Sonunda kırk kadar kara kalem ve bir yağlı boya skeç yaptıktan sonra 1880'de asıl tablosu üzerinde çalışmaya başladı. Bu ön çalışmalarının çoğu hâlen Moskova'da Tretyakov Galerisi'nde bulunmaktadır. Tablosu 1891'de bittiğinde onunla ilgili yüzden fazla karakalem ve yağlı boya skeç yapmıştı.[9]

Ön çalışmalardan örnekler

  • Karakalem skeç (1878). Tretyakov Galerisi
    Karakalem skeç (1878). Tretyakov Galerisi
  • Karakalem skeç (1878). Tretyakov Galerisi
    Karakalem skeç (1878). Tretyakov Galerisi
  • Karakalem skeç (1878). Tretyakov Galerisi
    Karakalem skeç (1878). Tretyakov Galerisi
  • Karakalem skeç (1878). Kel kafalı savaşçı asıl tablodaki gibi oturmaktadır ama üzerinde gömleği vardır. Sırtı dönük olan öbür karakter asıl resimde yüzü izleyiciye dönük olan katiptir. Özel koleksiyon.
    Karakalem skeç (1878). Kel kafalı savaşçı asıl tablodaki gibi oturmaktadır ama üzerinde gömleği vardır. Sırtı dönük olan öbür karakter asıl resimde yüzü izleyiciye dönük olan katiptir. Özel koleksiyon.
  • Zaporajyalı albay (1880). Zaporajya Kazaklarının Türk Sultanına Cevabı için çalışma. 56 × 31 cm. Sanat Müzesi, Sumi, Ukrayna.
    Zaporajyalı albay (1880). Zaporajya Kazaklarının Türk Sultanına Cevabı için çalışma. 56 × 31 cm. Sanat Müzesi, Sumi, Ukrayna.
  • Zaporajyalı (1884). Zaporajya Kazaklarının Türk Sultanına Cevabı için çalışma. Yağlı boya. 49 × 41.5 cm. Güzel Sanatlar Müzesi, Nijnyi Tagil, Rusya.
    Zaporajyalı (1884). Zaporajya Kazaklarının Türk Sultanına Cevabı için çalışma. Yağlı boya. 49 × 41.5 cm. Güzel Sanatlar Müzesi, Nijnyi Tagil, Rusya.
  • Ataman Ivan Dmitrievich Sirko (1889). Zaporajya Kazkalarının Türk Sultanına Cevabı için çalışma. Yağlı boya. 68.5 × 82 cm. Özel koleksiyon.
    Ataman Ivan Dmitrievich Sirko (1889). Zaporajya Kazkalarının Türk Sultanına Cevabı için çalışma. Yağlı boya. 68.5 × 82 cm. Özel koleksiyon.

Tablonun versiyonları

Zaporojya Kazakları üzerindeki araştırmaları ve skeçlerinin ardından Repin önce resmi küçük boyutlu (67 x 87 cm) tuval üzerine bir yağlı boyasını yaptı. Bununla eşzamanlı olarak 1891'e kadar sürecek olan büyük boyutlu versiyonu üzerinde çalıştı. Ancak, 1880'lerde Repin tablosunu sık sık kenara koyarak başka tablolar üzerinde çalıştı, Kursk Vilayetinde Haç Yürüyüşü (1881—83), Korkunç İvan Oğlunu Öldürüyor (1885) ve Aziz Nikola (1888) gibi.

Resmin en meşhur versiyonu 1891'de bitmiştir ama Repin onu daha bitirmeden, 1988'de ikinci bir versiyona başlamıştır. Bunu yapmasının nedeni, asıl resimdeki bazı ayrıntıların gerçekçi olmadıkları gerekçesiyle eleştirilmesiydi. Tablo daha bitmeden onu gören bir eleştirmen, resimdeki iki savaşçının üzerindeki beyaz cüppeleri banyo bornozuna benzetmişti. Repin araştırmalarına dayanarak bu giysilerin Zaporoyja Kazaklarında yaygın olduğunu savunmuş, buna rağmen, bu beyaz cüppelerin olmadığı yeni bir versiyonu yapmaya girişmiştir.[14] Kayıtlarda 1893 tarihli görünen bu tablo aslında bitmemiş, sadece o tarihte üzerinde çalışma durdurulmuştur. Sanatçı tablonun bu versiyonundan memnun kalmamış olmalıydı. Bu tablo önce Tretyakov galerisinde sergilenmiş, 1932'de oradan Harkiv Tarih Müzesine aktarılmış, 1936'dan beri de Harkiv Sanat Müzesinde bulunmaktadır.[14]

Modeller

Repin tablosundaki tipleri çizerken çeşitli modellerden yararlanmıştır. Ancak, bu kişileri aynen tuvaline aktarmamış, ön çalışmalarında belirlemiş olduğu Kazak tiplerine onları benzetmiştir. Repin ve Yavorinitski yıllar sonra yazdıkları anılarında tablodaki karakterler için kullanılan modelleri çoğunu hatırlamışlardır:[6]

Karakter

Model[14]

Karakter

Model[14]

Sanatçı tarafından çizilen en renkli kişilerden biri, sanatçı Ivan Franzevich Tsionglinskogo (Sankt Petersburg'daki Sanatın Teşviki için İmparatorluk Derneği'nin Çizim okulunda öğretmen)'in bir tablosundan esinlenilmiştir. Bu modelin adı Ian Brilling'di, kendisi Polonyalı olmasına rağmen resimde bir Kazak olarak çizilmiştir. Kamp lideri İvan Sirko, tablonun merkezî karakterlerinden biridir. Bu tipi canlandıracak bir model arayan ressam sonunda general Mikhail Ivanovich Dragomirova üzerine karar kılmıştır. Dragomira, Kiev askerî bölgesinin komutanıydı.
Bu model Rus bestecisi Mikhail Glinka'nın büyük torunudur. Zeki ve asil bir gülümsemesi olan bu delikanlıyı Repin, Sankt Petersburg'da bulmuştur. Bu karakter bir Tatarı canlandırmaktadır. Model Tatar bir öğrenciydi ama ressam, resimde görünen dişleri için kamp yakınlarındaki kazılarda bulunan bir Zaporojya Kazağının kafatasını kullandı.
Başı bağlı adam, Odessalı sanatçı Nikolay Kuznetsov'du. Şakacı ve sporcu olarak bilinen ve Yunan asıllı olan model, Odessa Güzel Sanatlar Akademisi'nin üyesi ve profesördü. Ayrıca Odessa Edebiyat ve Sanat Derneği'nin Odessa Güney Rus Sanatçılar Derneğinin kurucusuydu. Bu şişman adam bir diğer klasik karakter olan Taras Bulba'yı temsil etmektedir. Model, Petersburg konservatuarı profesörü Alexander I. Rumen'di. Kendisi St. Petersburg'dan yaşamasına rağmen aslen Polonyalıydı.
Dişleri dökülmüş ve yüzü buruşuk bu tip, Aleksandr (günümüzde Harkiv) limanında rastgele bir kişiydi. Hakkında bir bilgi kaydedilmemiştir. Yarası yüzünden bu tip ince ve zayıf görünmektedir. Model, Mariinsky Tiyatrosunda soloist olan Fyodor Stravinsky Ignat'eviç'ti, meşhur besteci Igor Stravinsky'nin dedesidir.
Sanatçı Porphyry Dem'yanovich Martynovich, Akademide filigre (telkârî) çalışıyordu, 25 yaşında hastalandıktan sonra bir daha gözü görmemiş ve sanatı bırakmak zorunda kalmıştı. Repin bu genç adamı tipik bir Zaporojyalı olarak görmüş ve yüzünün alçı maskesini çıkarmıştır. Bu kel kafanın sahibi George P. Alekseev'di. Yekaterinoslav'in şeref vatandaşı, hemen tüm Rus nişanlarının sahibi, asillerin başı ve İmparatorun saray nazırı olan bu kişi, nümismatik meraklısıydı. Repin bu kel kafayı görünce onu resminde kullanmayı arzu etmiş ama Alekseev hiddetle bir ressam için modellik yapmayı reddetmiştir. Repin'in arkadaşı Yavorinitski yardıma gelmiş, kendi sikke koleksiyonunu görmesi için Alekseev'i evine çağırmıştır. Alekseev hayranlıkla onun paralarını incelerken arkasında duran Repin onun kafasının skeçini çizebilmiştir. Tablo bittip Tretyakov Galleri'sinde sergilenince kendi kafasını tanıyan Alekseev, ressam ve arkadaşına son derece içerlemişti.
Karanlık bakışlı bu tipin modeli olan Vassily Tarnowski, Ukranyalı bir koleksiyoncu ve hayırsever, ve Kaçanivka malikanesinin sahibi idi. Yarı çıplak savaşçı (ve ayrıca kumarbaz), Repin and Yavornitsky'nin arkadaşı Konstantin Dmitrievich Belonovsky'di. Resimde bu savaşçının yarı çıplak olmasının nedeni, kumar oynayan kazaklar gömleklerini çıkarmasıydı, kart gizlemediklerini kanıtlamak için.
Bu adam Tarnowski'nin şoförü Nikişka'ydı. Tabloda Golota adlı bir Kazak askerini canladırmaktadır. Repin, tek gözlü ve kırık dişli gülüşü ile Nikişka'nın skeçini gemide giderken çizdi. Resmin bir diğer merkezî karakteri olan ordu katibi, Repin'in arkadaşı Dmitri Yavorinitski'ydi. Yavorinitski genelde asık suratlı bir kişi olduğu için ondan bir tebessüm elde etmek kolay olmamıştı. Repin onun eline bir karikatür dergisi vermiş, o sayede Yavorinitski'den bir küçük gülümseme elde edebilmişti.

Karşılanışı ve etkileri

Kasım 1891'de Repin, 298 eserini İvan Şişkin'le ortak bir sergide halka sundu. Repin'in tabloları arasında nihayet bitmiş olan Zaporojya Kazakları Türk Sultanına Alaycı bir Mektup Yazıyor da vardı.[15] Bunun ardından tablo hem Rusya hem yabancı ülkelerde (Şikago, Budapeşte, Münih, Stokholm) sergilendi ve büyük beğeni kazandı.[6] 1892'de Rus Çarı tabloyu 35.000 rubleye satın aldı. Bu, o zamana kadar hiç bir tablo için ödenmemiş bir miktardı. Tablo 1917'ye kadar Çarın özel koleksiyonunda kaldı, bunu izleyen devrimlerden sonra Sankt Petersburg'daki Rus Devlet Müzesi'ne aktarıldı ve günümüzde hâlâ orada sergilenmektedir.[14]

Tablonun genelde bu kadar beğenilmesi hem Repin'in hem de onun ait olduğu Geziciler grubunun itibarını artırdı. Çar, Repin'den Çarlık Sanat Akademisi'nde reformlar yapmasını istedi. Repin bu talebi kabul etti ve çalışmalarının sonunda sanat dersleri dersane yerine stüdyoda verilir oldu ve öğrencilerin resim konularını seçmelerinde özgürlük verildi. Repin 1907'ye kadar akademide eğitim vermeye devam etti.[16]

Rus Devriminden sonra Bolşevikler de tabloyu ve aktardığı duyguları kutlamışlar ve onu "Rus sanatının bir şaheseri" ilan etmişlerdir.[17]

Yorumlar

Dönemin eleştirmenleri tabloyu genelde siyasî bir açıdan değerlendirmişlerdir. Örneğin Vladimir Stasov, bu tablonun Taras Bulba'nın en güzel bölümleriyle kıyaslanabileceğini söylemiştir.[6] Çistiakov ise "resim iyice planlanmamış olsa ve biraz kabaca boyanmış olsa da özgün bir Rus eseridir" demiştir.[6] Herkes Repin'in cesur tekniğini beğenmiş ama bazı genç sanatçılar, tablosunu halkın beğenisini elde etmek amacıyla yapılmış olmasıyla onu eleştirdiler.[16] Bazıları millî bir temayı işlemesinden dolayı memnuniyetlerini ifade etmişler, bazıları ise "özgür" halkların değerlerini övmesinden dolayı mutluluklarını dile getirmişlerdir.[16]

Sonuçta, tabloda sunulan ilkel canlılık ve milliyetçi içerik tablonun resmî beğenisini sağladı ve Çar tabloyu satın alarak Repin'i ödüllendirdi.[6]

Sanata yansıması

Hopak (1926-29). Atheneum, Helsinki, Finlandiya.
"Bolşevikler İngiliz Curzon'a mektup yazıyor." Krasny perets\ 1923.
  • Repin 82 yaşındayken Zaporoya Kazakları temasına geri dönmek istedi. Meşhur tablosunun skeçlerinde olan ama son versiyonundan çıkarmış olduğu bir karakteri içeren Hopak (veya Gopak) adlı bir tablo yaptı. Kazaklar hep beraber Hopak adlı neşeli ve hareketli bir halk dansı yapmaktadır. Bu tamamlanmamış tablo Repin'in ölümünden önceki en son büyük eseri olmuştur.[6]
  • Apollinaire Repin'in tablosundan esinlenerek 1913'te La Chanson du Mal-aimé şiirinin içinde yer alan Reponse des Cosaques Zaporogues Au Sultan de Constantinople ("Zaporajya Kazaklarının İstanbul'daki Sultana Cevabı") adlı bölümü yazmıştır.[18] Apollinaire'in şiiri de ardından Şostakoviç'in 1969'da bestelediği 14. Senfonisi'nin 8. bölümüne ilham kaynağı olmuştur.[19][20]
  • Sovyet besteci Reinhold Glière'in Zaporojtsi adlı 1921 senfonik şiir ve balesi Repin'in tablosuna dayandırılmıştır.[21]
  • 1923'te Krasny perets siyasi gazetesindeki siyasi karikatürlerden birinde tabloya atıf yapılmaktadır. "Bolşevikler İngiliz Curzon'a mektup yazıyor" adlı karikatürdeki gülen tipler Bolşevik karakterleridir (Kamenev , Zinoviyev , Stalin ve Troçki gibi), mektup ise modern bir zalim sayılan Lord Curzon'a yazılmaktadır.[22]
  • Gavril Gorelov'un Tretyakov Galerisi'nde Kızıl Ordu Askerleri Repin'in Tablosu 'Zaporojya Kazakları'na bakıyor (1935) tablosunda müze rehberi Repin'in tablosunu anlatırken ziyaretçi askerler gülmektedir ve Kazakların ruh halini paylaşmaktadır.[23][24]
  • Krasnodar şehir meydanınındaki kabartma, Repin ve Gorki'nin eserlerine dayandırılmıştır. Anıt 2008'de, Repin'in tablosuna malzeme toplamak için şehre gelmesinin 120. yıl dönümünde ithaf edilmiştir. Anıt üzerindeki yazıda "Bu anıt, Rus Sanatçısı İlya Repin'in tablosuna modellik yapan Kubanlı Zaporajya ordusunun varislerinin şerefine dikilmiştir" yazmaktadır.[25]
  • 2009 yapımı Rus-Ukrayna ortak yapımı filmi "Taras Bulba"nın bir sahnesinde Taras Bulba'nın Kazakları Repin'in tablosundaki gibi toplanarak sultana mektup yazmaktadır. Filim tarihsel bir çarpıtmadır, çünkü Taras Bulba mektup hikayesinin geçtiği zamandan yaklaşık yüz yıl önce yaşamasına rağmen İvan Sirak yerine mektubu imzalamaktadır. Filimde mektubun metni sansürlenmiştir.

Toplumsal etkisi

Repin'in doğum günü anısına 1944 baskısı Sovyetler Birliği posta pulu, Zaporojya Kazakları tablosunun resmini taşıyor

İlhamını efsanevi bir mektuplaşmadan alan bu tablonun başarısı, bu mektuplaşmanın efsanesinin daha da yayılmasını sağlamıştır. Cesur ve çılgın Kazakların tablosu ve yazdıkları efsanevi mektup Ukrayna'nın kültürel mirasının parçası sayılmaktadır.[26] Tablonun uyandırdığı milliyetçi duygular Rusya'da hem devrim öncesi hem devrim sonrasında, devlet yöneticilerinden sade halka, askerlerden sanatçılara pek çok kişiyi etkilemiştir.

Zaparojya Kazakları 'nın Stalin üzerinde de büyük etkisi olmuştur. Tablonun konusu olan mektupları ezbere bildiği rivayet olur.[13] Stalin, Zapojya Kazaklarının Mektubu'nun en beğendiği tablo olduğunu söylemiştir. Stalin'in daçasının yatak odasında tablonun bir kopyası bulunmaktaydı.[27] İkinci Dünya Savaşı sırasında Britanyalılarla müzakereler sırasında Stalin, Kazakların mektubunun bir kopyasını cebinde taşır ve arada yakın yardımcılarına onu gösterip "İngiltereyi düzdük!" derdi.[17]

Ukrayna Kazakları ile Osmanlı sultanı arasındakı bu yazışmaların muhtemelen uydurma olması onların değerini eksiltmemektedir. Hurafeler toplumların inançlarını ve tutumlarının yansıtmaları bakımından bilgilendiricidirler. Örneğin Stalin, Repin'in bu tablosunun bir kopyasını çalışma odasında bulundurması ve ziyaretçilerine söz konusu mektupları ezberinden okuması, bu mektubun Rus kültürüne olan etkisinin bir belirtisi sayılabilir. Stalin'in gerçekten bu mektupları ezberlemiş olmasının, veya sadece onun bunları ezberlemiş olduğuna inanılmasının, bu etkiyi göstermek açısından aynı derecede anlamlı olduğu öne sürülmüştür.[5] Repin'in bu tablosu üzerinde 13 yılını geçirmiş olması da bu mektupların etkisinin bir diğer belirtisi sayılabilir.[5]

Kaynakça

  • Dmytro I. Yavornytsky (1895) History of the Zaporogian Cossacks, Vol. 2, pp. 517–518. St. Petersburg.
  • Myron B. Kuropas (1961) The Saga of Ukraine: An Outline History. MUN Enterprises
  1. ^ Orest Subtelny (1998). Ukraine: a history. CUP Archive. s. 170. 
  2. ^ a b c Andrew Gregorovich. "The Cossack Letter "The Most Defiant Letter!"". Erişim tarihi: 2010-09-23. 
  3. ^ "Songs of Ukraina: Akhmet III. and the Zaporogians". Erişim tarihi: 2010-09-23.  (İngilizce)
  4. ^ William Penn Cresson (1919). The Cossacks: their history and country. Brentano's. s. 42.  (İngilizce)
  5. ^ a b c d e f Victor A. Friedman (1978). "The Zaporozhina Letter to the Turkish Sultan: Historical Commentary and Linguistic Analysis" (PDF). Slavica Hierosolymitana. Cilt 2. ss. 25-38.  (İngilizce)
  6. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p Walther K. Lang. "The Legendary Cossacks: Anarchy and Nationalism in the Conceptions of Ilya Repin and Nikolai Gogol". Erişim tarihi: 2010-09-24.  (İngilizce)
  7. ^ a b c Christian Brinton, (Ed.) (1921). The Ilya Repin exhibition. Kingore. s. 27.  (İngilizce)
  8. ^ A. Kochman (2009). "Russian émigré artists and political opposition in fin-de-siècle Munich" (PDF). Emporia State Research Studies. Cilt 45. s. 6-26.  (İngilizce)
  9. ^ a b c V. Macade (1990). L’art Ukrainien. L'Age d'Homme. s. 160. ISBN 9782825100318.  (Fransızca)
  10. ^ a b Louis E. Lord (1920). "A Russian Painter of the Nineteenth Century, Elyas Repin". The Art Bulletin. Cilt 2. s. 213-218.  (İngilizce)
  11. ^ Rainer Hagen (2002). What Great Paintings Say. Taschen. s. 439.  (İngilizce)
  12. ^ Roy Bolton, (Ed.) (2010). "Study for Zaporozhian Cossacks Writing a Letter to the Turkish Sultan". Views of Russia & Russian Works on Paper. Sphinx Fine Art. s. 126. ISBN 9781907200052.  (İngilizce)
  13. ^ a b c Rose-Marie Hagen, Rainer Hagen (2002). What great paintings say, Volume 1. Taschen. s. 434. ISBN 9783822821008. 
  14. ^ a b c d e "Запорожцы пишут письмо турецкому султану". Erişim tarihi: 2010-09-23. 
  15. ^ "Ilya Efimovich Repin". Erişim tarihi: 2010-09-24.  (İngilizce)
  16. ^ a b c John D. Windhausen (1997). "Review: Ilya Repin and the World of Russian Art by Elizabeth Kridl Valkenier". Studies in East European Thought. Cilt 49. ss. 145-153.  (İngilizce)
  17. ^ a b Vladislav Martinovich Zubok, Konstantin Pleshakov (1996). Inside the Kremlin's cold war: from Stalin to Khrushchev. Harvard University Press. s. 23. ISBN Press, 1996. 9780674455313 |isbn= değerini kontrol edin: invalid character (yardım).  (İngilizce)
  18. ^ Guillaume Apollinaire (2008). Alcools. BiblioBazaar. s. 27. ISBN 9781437529180.  (Fransızca)
  19. ^ "Shostakovich, Dmitri: Symphony No.14 in G minor op. 135 (1969) 47' for soprano, bass, strings and percussion". Erişim tarihi: 2010-09-25.  (İngilizce)
  20. ^ Dmitriĭ Dmitrievich Shostakovich, Solomon Volkov (2004). Testimony: the memoirs of Dmitri Shostakovich. Hal Leonard Corporation. s. 103. ISBN 9780879109981.  (İngilizce)
  21. ^ I︠A︡kov Lʹvovich Soroker, Yakov Soroker, Andriĭ Horni︠a︡tkevych (1995). Ukrainian musical elements in classical music. CIUS Press. s. 115. ISBN 9781895571066. 
  22. ^ Igal Halfin (2007). Intimate enemies: demonizing the Bolshevik opposition, 1918-1928. University of Pittsburgh Press. s. 70. ISBN 9780822959526.  (İngilizce)
  23. ^ Anthony Swift (2002). "The Soviet World of Tomorrow at the New York World's Fair, 1939". The Russian Review. Cilt 57. ss. 364=379. doi:10.1111/1467-9434.00029.  20. harf sırasında bulunan |başlık= parametresi line feed character içeriyor (yardım)
  24. ^ "Red Army Soldiers at the Tretyakov Gallery looking at Repin Picture, 1935, USSR". Erişim tarihi: 2010-10-06. 
  25. ^ Памятник казакам, пишущим письмо султану, открыли в Краснодаре "Памятник казакам, пишущим письмо султану, открыли в Краснодаре" |url= değerini kontrol edin (yardım). Erişim tarihi: 2010-09-23.  (Rusça)
  26. ^ "Ilya Repin's Zaporozhian Masterpiece". Erişim tarihi: 2010-10-07.  (İngilizce)
  27. ^ Elena Postnikova. "Stalin as Art Critic and Art Patron". Erişim tarihi: 2010-09-25. 

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Türk_Sultanına_Mektup_Yazan_Zaporojya_Kazakları&oldid=14863546" sayfasından alınmıştır