Çince: Revizyonlar arasındaki fark

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
→‎Çin alfabesi: Gereksiz "ve" bağlacı silindi.
Sae1962 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
9.865 değişiklik
Genişletildi.
2. satır: 2. satır:
{{Dil bilgi kutusu
{{Dil bilgi kutusu
|dilin adı = Çince
|dilin adı = Çince
|kendi dilindeki adı = 汉语／漢語 yada 中文
|kendi dilindeki adı = 汉语／漢語 ya da 中文
|telaffuz = Hànyǔ or Zhōngwén
|telaffuz = Hànyǔ or Zhōngwén
|ülkeler (ülke) = [[Çin]], [[Tayvan]], [[Singapur]], [[Hong Kong]], [[Makao]], [[Malezya]]
|ülkeler (ülke) = [[Çin]], [[Tayvan]], [[Singapur]], [[Hong Kong]], [[Makao]], [[Malezya]]
|bölge = [[Güneydoğu Asya]]
|bölge = [[Güneydoğu Asya]]
|etnisite = [[Han Ulusu]]
|etnisite = [[Han Ulusu]]
|kişi sayısı = 1,197,392,400
|kişi sayısı = 1.197.392.400
|tarih = 1984-2000
|tarih = 1984-2000
|kaynak = <ref>http://www.ethnologue.com/language/zho </ref>
|kaynak = <ref>http://www.ethnologue.com/language/zho A macrolanguage of China</ref>
|aile rengi = Çin-Tibet
|aile rengi = Çin-Tibet
|aile1 = [[Çin-Tibet dilleri]]
|aile1 = [[Çin-Tibet dilleri]]
43. satır: 43. satır:
|haritaboyutu = 250px
|haritaboyutu = 250px
|haritabaşlığı = {{legend|#0E0069|Birinci Anadili olan ülkeler.}}
|haritabaşlığı = {{legend|#0E0069|Birinci Anadili olan ülkeler.}}
{{legend|#7FABAB|Çince konuşan nüfusun 5,000,000 olduğu yerler.}}
{{legend|#7FABAB|Çince konuşan nüfusun 5.000.000 olduğu yerler.}}
{{legend|#9fceff|Çince konuşan nüfusun 1,000,000 olduğu yerler.}}
{{legend|#9fceff|Çince konuşan nüfusun 1.000.000 olduğu yerler.}}
{{legend|#D5E8FF|Çince konuşan nüfusun 500,000 olduğu yerler.}}
{{legend|#D5E8FF|Çince konuşan nüfusun 500.000 olduğu yerler.}}
{{legend|#F7D5FF|Çince konuşan nüfusun 10,000 olduğu yerler.}}
{{legend|#F7D5FF|Çince konuşan nüfusun 10.000 olduğu yerler.}}
{{legend|#0080ff|Önemli şekilde Çince konuşulan yerler.}}
{{legend|#0080ff|Önemli şekilde Çince konuşulan yerler.}}
|harita2 =
|harita2 =
59. satır: 59. satır:
''Bu madde günlük dilde kullanılan Çince hakkındadır. Çin'de konuşulan ''Sinitik diller'' hakkında bilgi almak için [[Çin Dilleri|bu maddeye]] bakınız.''
''Bu madde günlük dilde kullanılan Çince hakkındadır. Çin'de konuşulan ''Sinitik diller'' hakkında bilgi almak için [[Çin Dilleri|bu maddeye]] bakınız.''


'''Çince''' (Çince: 汉语 / 漢語, [[pinyin]]: hàn yǔ, diğer adları: 中文, 國文, 华文, 华语), [[Çin]]'de ve çevresinde yaşayan 1 milyardan fazla kişi tarafından konuşulan binlerce ufak dilin tümüne birden verilen addır ve bunlar tek bir dil sayılırsa, dünyada en çok konuşulan dildir.
'''Çince''' (Çince: 汉语 / 漢語, [[pinyin]]: hàn yǔ, diğer adları: 中文, 國文, 华文, 华语), [[Çin]]'de ve çevresinde yaşayan bir milyardan fazla kişi tarafından konuşulan binlerce ufak dilin tümüne birden verilen addır ve bunlar tek bir dil sayılırsa, Dünya'da en çok konuşulan dildir.


[[Dünya]]daki her beş kişiden birinin [[anadil]]i olarak konuştuğu Çince, tamamen ayrı birer dil olarak kabul edilebilecek kadar farklı "dilcik"lerden oluşmuştur. Bu yüzden Çincenin bir dil değil bir dil ailesi olduğu iddia edilir. En çok konuşulanı Mandarindir; ancak göçmen topluluklarında en çok [[Kantonca]] kullanılır. Bunun sebebi [[göç]] eden [[Çinliler]]in genelde güney kesimlerden olmasıdır. Bu dil, [[Çin-Tibet dilleri ailesi]]nin koluna dahildir.
[[Dünya]]'daki her beş kişiden birinin [[anadil]]i olarak konuştuğu Çince, tamamen ayrı birer dil olarak kabul edilebilecek kadar farklı "dilcik"lerden oluşmuştur. Bu yüzden Çincenin bir dil değil, bir dil ailesi olduğu iddia edilir. En çok konuşulanı [[Mandarin]], yaklaşık 850.000.000 kişi tarafından konuşulur. Daha sonra [[Şanghay]] ve civarındaki 90.000.000 insan tarafından konuşulanı Wu lehçesidir. Göçmen topluluklarda en çok [[Kantonca]] kullanılır. Bunun sebebi [[göç]] eden [[Çinliler]]in genelde güney kesimlerden olmasıdır. Bu dil, [[Çin-Tibet dilleri ailesi]]nin koluna dahildir.


Çince'nin en çok konuşulanı Mandarindir. Yaklaşık 850 milyon kişi tarafından konuşulur. Daha sonra konuşulanı Wu lehçesidir. [[Şanghay]] ve civarındaki 90 milyon insan tarafından konuşulur. Çince, dünyanın en çok konuşulan dili olduğundan [[Birleşmiş Milletler]]'in aynı zamanda resmi dillerinden biridir.
Çince, Dünya'nın en çok konuşulan dili olduğundan [[Birleşmiş Milletler]]'in aynı zamanda resmî dillerinden biridir.
== Etkileri ==
== Etkileri ==
Çin dilinin zamanında Doğu Asya dilleri üzerinde etkisi çok olmuştur. Gerek alfabesi ile gerek dil yapısı ile birçok uzak doğu ülkesinin dilini etkilemiştir. Çin dilinin [[Korece]], [[Japonca]], [[Vietnamca]] gibi dillerin üzerinde etkisi görülmektedir.
Çin dilinin zamanında Doğu Asya dilleri üzerinde etkisi çok olmuştur. Gerek alfabesi, gerek dil yapısı ile birçok uzak doğu ülkesinin dilini etkilemiştir. Çin dilinin [[Korece]], [[Japonca]], [[Vietnamca]] gibi dillerin üzerinde etkisi görülmektedir.
Her ne kadar [[Vietnamca]] latin harfleri ile yazılıyor olsa da Çince, Modern [[Vietnamca]] sözlüğünün %60'ını oluşturur. [[Japonca]] ve [[Korece]] ise Çin dilinden alfabe olarak etkilenmişlerdir. [[Japonca]] karakterler ile Çince karakterler birbirlerine çok benzerler. Aynı şekilde [[Korece]] karakterlerde Çinceye benzer; fakat bu benzerlik Japon dilindekinden biraz daha azdır. [[Korece]] sözcüklerin çoğunun kökenini Çince sözcükler oluşturur.
Her ne kadar [[Vietnamca]] Latin harfleri ile yazılıyor olsa da Çince, Modern [[Vietnamca]] sözlüğünün %60'ını oluşturur. [[Japonca]] ve [[Korece]] ise Çin dilinden alfabe olarak etkilenmişlerdir. [[Japonca]]nın [[Kanji|Kanji alfabesi]] karakterleriyle Çince karakterler, mânâları ve okunuşları Çinceden çoğu zaman farklı olsa da şeklen birbirlerine çok benzerler. Aynı şekilde [[Korece]] karakterler de Çinceye benzer; fakat bu benzerlik Japon dilindekinden biraz daha azdır. [[Korece]] kelimelerin çoğunun kökenini Çince kelimelerdir.


== Çin alfabesi ==
== Çin alfabesi ==
[[Çin yazısı]] bu dile has bir yazı sistemidir. Bu sistemin 3500 yılı bulan bir tarihi vardır. Çin dilindeki harfler yan yana gelerek kelimeyi oluşturmazlar. Çin dilinde her kelime için farklı bir harf vardır. Çince'nin geleneksel ve basitleştirilmiş karakterler vardır. 1954 yılından önce Çince geleneksel karakterler ile yazılıyordu. [[Çin Halk Cumhuriyeti]] bunları kolaylaştırmış ve basitleştirilmiş karakterlere dönüştürmüştür. İyi eğitim almış bir Çinli okuyucu 5000 ile 7000 karakteri bilir. Çince bir gazete okuyabilmek için en az 3000 karakter öğrenilmelidir.
[[Çin yazısı]] bu dile has bir yazı sistemidir. Bu sistemin 3500 yılı bulan bir tarihi vardır. Çin dilindeki karakterler yan yana gelerek kelimeyi oluşturmazlar. Çin dilinde her kelime için farklı bir karakter vardır. Çincenin geleneksel ve [[Mao]] tarafından yaptırılan basitleştirilmiş karakterleri vardır. 1954 yılından önce Çince, geleneksel karakterler ile yazılıyordu. [[Çin Halk Cumhuriyeti]] bunları kolaylaştırmış ve basitleştirilmiş karakterlere dönüştürmüştür. İyi eğitim almış bir Çinli okuyucu 5.000 ilâ 7.000 karakter bilir. Çince bir gazete okuyabilmek için en az 3.000 karakter öğrenilmelidir.


== Çincenin lehçeleri ==
== Çincenin lehçeleri ==
Çin dili bölgelerine göre farklılık gösterir. Çin'de en popüler olan lehçe Mandarin'dir. Çin dilinin hangi bölgeler ne kadar bir nüfus tarafından konuşulduğu şöyledir:
Çin dili bölgelerine göre farklılık gösterir. Çin'de en popüler olan lehçe Mandarindir. Çin dilinin hangi bölgelerde ne kadar bir nüfus tarafından konuşulduğu şöyledir:
* [[Mandarin]]: Çin'in büyük bir bölümünü kapsar. 850 milyon kişi tarafından konuşulur.
* [[Mandarin]]: Çin'in büyük bir bölümünü kapsar. 850.000.000 kişi tarafından konuşulur.
* Wu: Shangay ve civarındaki 90 milyon kişi tarafından konuşulur.
* Wu: Shangay ve civarındaki 90.000.000 kişi tarafından konuşulur.
* Yue ([[Kantonca]]): Çin'in Guangxi Zhuang özerk bölgesinde 70 milyon kişi tarafından konuşulur.
* Yue ([[Kantonca]]): Çin'in Guangxi Zhuang özerk bölgesinde 70.000.000 kişi tarafından konuşulur.
* Min: Tayvan ve Fujian eyaletlerinde 58 milyon kişi tarafından konuşulur.
* Min: Tayvan ve Fujian eyaletlerinde 58.000.000 kişi tarafından konuşulur.
* Jin: Çin'in Shanxi ve Gansu eyaletindeki 45 milyon kişi tarafından konuşulur.
* Jin: Çin'in Shanxi ve Gansu eyaletindeki 45.000.000 kişi tarafından konuşulur.
* Xiang: Çin'in Hubei ve Hunan eyaletlerinde 36 milyon kişi tarafından konuşulur.
* Xiang: Çin'in Hubei ve Hunan eyaletlerinde 36.000.000 kişi tarafından konuşulur.
* Hakka: Çin'in Guangdondg eyaletinde 35 milyon kişi tarafından konuşulur.
* Hakka: Çin'in Guangdondg eyaletinde 35.000.000 kişi tarafından konuşulur.
* Gan: Çin'in Jiangxi eyaletindeki 33 milyon kişi tarafından konuşulur.
* Gan: Çin'in Jiangxi eyaletindeki 33.000.000 kişi tarafından konuşulur.
* Pinghua: Çin'in Guangxi Zhuang özerk bölgesindeki 3 milyon kişi tarafından konuşulur.
* Pinghua: Çin'in Guangxi Zhuang özerk bölgesindeki 3.000.000 kişi tarafından konuşulur.


== Ayrıca bakınız ==
== Ayrıca bakınız ==
⚫
* [[Çince karakterler]]
* [[Çin dilleri]]
* [[Çin dilleri]]
⚫
* [[Çince karakterler]]


== Dış bağlantılar ==
== Dış bağlantılar ==
=== Telaffuz ===
=== Telaffuz ===
* [http://www.youtube.com/watch?v=b9Ayvjy-Dgs Eğitici video] : altı dakikada pinyin telaffuz.
* [http://www.youtube.com/watch?v=b9Ayvjy-Dgs Eğitici video]: altı dakikada pinyin telaffuz.
=== Sözlükler ===
=== Sözlükler ===
* [http://www.mdbg.net/chindict/chindict.php?page=chardict MDBG free online Chinese-English dictionary]
* [http://www.mdbg.net/chindict/chindict.php?page=chardict MDBG free online Chinese-English dictionary]
107. satır: 107. satır:
{{Birleşmiş Milletler'in resmî dilleri}}
{{Birleşmiş Milletler'in resmî dilleri}}


== Kaynakça ==
== Kaynaklar ==
{{Kaynakça}}
{{Kaynakça|3}}


{{Çin-taslak}}
{{Çin-taslak}}

Sayfanın 19.41, 16 Ağustos 2014 tarihindeki hâli

Şablon:Çince Karakter

Çince
汉语／漢語 ya da 中文
TelaffuzHànyǔ or Zhōngwén
BölgeGüneydoğu Asya
EtnisiteHan Ulusu
Konuşan sayısı(1.197.392.400 atıf 1984-2000)[1]
Dil ailesi
Çin-Tibet dilleri
  • Sinitik
    • Çince
Standart formlarStandart Çince
Diyalektler
Yazı sistemiÇince karakterler
Bopomofo
Hanyu Pinyin
Xiao'erjing
Resmî durumu
Resmî dil Çin
 Hong Kong
 Makao

 Tayvan
 Singapur
 Burma

 Birleşmiş Milletler
Tanınmış azınlık dili Kanada
 Malezya
 ABD
Dil kodları
ISO 639-1zh
ISO 639-2chi (B)
zho (T)
ISO 639-3zho
  Birinci Anadili olan ülkeler.
  Çince konuşan nüfusun 5.000.000 olduğu yerler.
  Çince konuşan nüfusun 1.000.000 olduğu yerler.
  Çince konuşan nüfusun 500.000 olduğu yerler.
  Çince konuşan nüfusun 10.000 olduğu yerler.
  Önemli şekilde Çince konuşulan yerler.

Bu madde günlük dilde kullanılan Çince hakkındadır. Çin'de konuşulan Sinitik diller hakkında bilgi almak için bu maddeye bakınız.

Çince (Çince: 汉语 / 漢語, pinyin: hàn yǔ, diğer adları: 中文, 國文, 华文, 华语), Çin'de ve çevresinde yaşayan bir milyardan fazla kişi tarafından konuşulan binlerce ufak dilin tümüne birden verilen addır ve bunlar tek bir dil sayılırsa, Dünya'da en çok konuşulan dildir.

Dünya'daki her beş kişiden birinin anadili olarak konuştuğu Çince, tamamen ayrı birer dil olarak kabul edilebilecek kadar farklı "dilcik"lerden oluşmuştur. Bu yüzden Çincenin bir dil değil, bir dil ailesi olduğu iddia edilir. En çok konuşulanı Mandarin, yaklaşık 850.000.000 kişi tarafından konuşulur. Daha sonra Şanghay ve civarındaki 90.000.000 insan tarafından konuşulanı Wu lehçesidir. Göçmen topluluklarda en çok Kantonca kullanılır. Bunun sebebi göç eden Çinlilerin genelde güney kesimlerden olmasıdır. Bu dil, Çin-Tibet dilleri ailesinin koluna dahildir.

Çince, Dünya'nın en çok konuşulan dili olduğundan Birleşmiş Milletler'in aynı zamanda resmî dillerinden biridir.

Etkileri

Çin dilinin zamanında Doğu Asya dilleri üzerinde etkisi çok olmuştur. Gerek alfabesi, gerek dil yapısı ile birçok uzak doğu ülkesinin dilini etkilemiştir. Çin dilinin Korece, Japonca, Vietnamca gibi dillerin üzerinde etkisi görülmektedir. Her ne kadar Vietnamca Latin harfleri ile yazılıyor olsa da Çince, Modern Vietnamca sözlüğünün %60'ını oluşturur. Japonca ve Korece ise Çin dilinden alfabe olarak etkilenmişlerdir. Japoncanın Kanji alfabesi karakterleriyle Çince karakterler, mânâları ve okunuşları Çinceden çoğu zaman farklı olsa da şeklen birbirlerine çok benzerler. Aynı şekilde Korece karakterler de Çinceye benzer; fakat bu benzerlik Japon dilindekinden biraz daha azdır. Korece kelimelerin çoğunun kökenini Çince kelimelerdir.

Çin alfabesi

Çin yazısı bu dile has bir yazı sistemidir. Bu sistemin 3500 yılı bulan bir tarihi vardır. Çin dilindeki karakterler yan yana gelerek kelimeyi oluşturmazlar. Çin dilinde her kelime için farklı bir karakter vardır. Çincenin geleneksel ve Mao tarafından yaptırılan basitleştirilmiş karakterleri vardır. 1954 yılından önce Çince, geleneksel karakterler ile yazılıyordu. Çin Halk Cumhuriyeti bunları kolaylaştırmış ve basitleştirilmiş karakterlere dönüştürmüştür. İyi eğitim almış bir Çinli okuyucu 5.000 ilâ 7.000 karakter bilir. Çince bir gazete okuyabilmek için en az 3.000 karakter öğrenilmelidir.

Çincenin lehçeleri

Çin dili bölgelerine göre farklılık gösterir. Çin'de en popüler olan lehçe Mandarindir. Çin dilinin hangi bölgelerde ne kadar bir nüfus tarafından konuşulduğu şöyledir:

  • Mandarin: Çin'in büyük bir bölümünü kapsar. 850.000.000 kişi tarafından konuşulur.
  • Wu: Shangay ve civarındaki 90.000.000 kişi tarafından konuşulur.
  • Yue (Kantonca): Çin'in Guangxi Zhuang özerk bölgesinde 70.000.000 kişi tarafından konuşulur.
  • Min: Tayvan ve Fujian eyaletlerinde 58.000.000 kişi tarafından konuşulur.
  • Jin: Çin'in Shanxi ve Gansu eyaletindeki 45.000.000 kişi tarafından konuşulur.
  • Xiang: Çin'in Hubei ve Hunan eyaletlerinde 36.000.000 kişi tarafından konuşulur.
  • Hakka: Çin'in Guangdondg eyaletinde 35.000.000 kişi tarafından konuşulur.
  • Gan: Çin'in Jiangxi eyaletindeki 33.000.000 kişi tarafından konuşulur.
  • Pinghua: Çin'in Guangxi Zhuang özerk bölgesindeki 3.000.000 kişi tarafından konuşulur.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Telaffuz

Sözlükler

Kaynaklar

  1. ^ http://www.ethnologue.com/language/zho A macrolanguage of China

Şablon:Link KM Şablon:Link KM Şablon:Link KM Şablon:Link SM

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Çince&oldid=14626183" sayfasından alınmıştır