Yusuf Franko Paşa
| Youssef Coussa | |
|---|---|
| |
| Yusuf Franko Paşa | |
| 7. Cebel-i Lübnan Sancağı mutasarrıfı | |
| Görev süresi 1907-1912 | |
| Yerine geldiği | Ladislas Czaykowski |
| Yerine gelen | Ohannes Kuyumcuyan |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1855 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1933 |
| Ebeveyn(ler) | Nasri Franco Paşa (babası) |
Yusuf Franko Paşa (1855-1933) Osmanlı devlet adamı ve karikatürcü.[1] 1907'den 1912 yılına kadar Cebel-i Lübnan Sancağı mutasarrıfıdır. Suriye, Halep'ten Melkani Rum Katolik'tir. Nasri Franco Paşa'nın oğludur.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Yusuf Franko 1855 yılında İstanbul'da doğdu.[2] Öğrenimini ailesinin 1868-1873 yılları arasında oturmakta olduğu Cebel-i Lübnan'da yaptı.[3] Daha sonra Hariciye Nezareti hizmetine girdi. I. Lahey Sözleşmesi'nde Osmanlı Devleti'ni temsil etti. Hariciye Nazırı Kalem-i Mahsus (Özel Kalem Müdürü) olarak görev yapmaktayken vezir unvanını aldı.
8 Temmuz 1907 tarihinde Cebel-i Lübnan Sancağı mutasarrıflığına tayin edildi. Aralık 1912 tarihine kadar 5 yıl süreyle bu görevde kaldı.[4] İyi bir başlangıç yapmasına ve çeşitli parti ve akımlarla ilişkileri konusunda düşünceli olmasına ve din adamlarının kendisine yardım etmesine rağmen, itibarı selefininkinden daha iyi değildi,[5] bu durumu ihlal ettiği için bu durum uzun sürmedi. Temel sistem, yargı işlerine müdahale etti, İdari Konsey'in yetkilerine saldırdı, bazı muhalif gazeteleri feshetti ve dağdaki her Lübnanlıyı Osmanlı kimlik kartı almaya zorlamaya çalıştı. Ancak karşısında duran güçlü muhalefet, onu dilediği kişi için isteğe bağlı hale getirmeye zorladı.[5] 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanıyla Lübnan'daki bazı gruplar Mutasarrıflığın Suriye Vilayeti'ne dahil edilmesini ve onu Meclis-i Mebûsan temsil etmek üzere iki üyenin gönderilmesini talep ettiler. Ancak bu fikre karşı çıkan güçlü direniş, Yusuf Paşa'nın teşvikine rağmen, bunun gerçekleşmesine izin vermedi. İdare Meclisi üyeleriyle sürekli çatışması, halkın kendisine karşı küskünlüğünün nedeniydi ve bu kızgınlık, 1912'deki görev süresinin sonuna kadar azalmadı.[5] Mutasarrıf döneminde meydana gelen önemli olaylardan biri, 24 Haziran 1908'de İskenderiye'den Beyrut'a ilk modern otomobilin getirilmesiydi, Beyrut-Sidon yolunu iki saat 20 dakikada geçti ve Lübnan halkını hayrete düşürdü.[6]
18 Aralık 1918 tarihinde Posta ve Telgraf Nazırlığına atandı.[7] Bu görevi 24 Şubat 1919 tarihine kadar sürdürdükten sonra Hariciye Nazırı oldu. Bu görevde 1919 yılının Mart ayına kadar kaldı.
Bir Fransız bankerinin kızıyla evli olan Yusuf Franko Paşa'nın 2 kızı vardı. Devlet adamlığının yanı sıra karikatürcülüğüyle de tanınmıştır.[8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011.
- ^ "Yusuf Franko'nun İnsanları - "Kral'ın Adamları"". Yusuf Franko'nun İnsanları - “Kral’ın Adamları”. 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "The Long Peace Ottoman Lebanon, 1861-1920, Engin Deniz Akarli, 1993 University of California Press". 4 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011.
- ^ Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber, Sinan Kuneralp, ISIS Press, İstanbul, ISBN 9784281181, 1999.
- ^ a b c المصور في التاريخ، الجزء السابع، دار العلم للملايين، بيروت - لبنان، تأليف: شفيق جحا، بهيج عثمان، منير البعلبكي: المتصرفون وأعمالهم: يوسف فرانكو باشا وأوهانس قيومجيان باشا، صفحة: 218-219
- ^ موقع بلدية برجا: من عربة الحنطور إلى الطمبر والموتور، بقلم الأستاذ شفيق أحمد دمج. 19 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "İstiklal Harbimizde PTT, PTT Genel Müdürlüğü, Ankara, 2009" (PDF). 23 Eylül 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011.
- ^ Meçhul Bir Karikatür Üstadımız; Yusuf Franko Paşa, Ali Birinci, Osmanlı Basın Yaşamı Sempozyumu, Ankara, 1999, s. 169-174
 |
Wikimedia Commons'ta Yusuf Franko Paşa ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |