Yalçın Cerit
Yalçın Cerit (1933 - 14 Şubat 2024, Edremit), Türk devrimci ve komünist siyasetçi. Asıl mesleği öğretmenliktir. 12 Eylül Darbesinden önceki dönemde Türkiye İşçi Partisinde Merkez Yürütme Kurulunda görev almıştır. Sonraki süreçte Gelenek hareketine dahil olarak Sosyalist Türkiye Partisi, Sosyalist İktidar Partisi ve Türkiye Komünist Partisi'nde yeralmış, yöneticilik yapmıştır.
İlk yıllar
[değiştir | kaynağı değiştir]Gençlik yıllarında Türkiye İşçi Partisine katılan Yalçın Cerit 1960'lı yıllarda Ankara'nın Altındağ, Mamak, Ayaş gibi emekçi ve yoksul mahallelerinde örgütlenme faaliyetleri gerçekleştirmiştir.[1] 1967 yılında Çankaya İlçe Başkanı,[2] ertesi yıl da partinin yayınlarının basılmasından sorumludur.[3] 29-31 Ekim 1970 tarihlerinde Ankara'da düzenlenen 4. Kongre'de Genel Yönetim Kuruluna ve Merkez Yürütme Kuruluna seçilmiştir.[4] 12 Mart Darbesinin ardından diğer parti yöneticileriyle beraber askerî mahkemede yargılanmıştır.[5] 1 Mayıs 1975 tarihinde yeniden kurulan partinin Kurucu Kurulunda ve sonrasında seçilen Merkez Yönetim Kurulunda yer almıştır. MYK görevi 26-28 Şubat 1977 tarihlerinde İstanbul'da yapılan 1. Kongre'de yenilenmiştir. 1 Mart 1977 tarihli MYK Toplantısında Başkanlık Kuruluna ve Genel Saymanlığa seçilmiştir. Bu görevlere 24-26 Şubat 1979 tarihinde İstanbul'da toplanan 2. Kongre sonrasında devam etmiştir. 12 Eylül Darbesine giden süreçte Türkiye İsçi Partisi yönetiminden parti siyasetini eleştirerek 25 Ağustos 1980 Merkez Yönetim Kurulu toplantısıyla ayrılmıştır.[6]
12 Eylül Darbesinin ardından
[değiştir | kaynağı değiştir]Darbenin ardından Avrupa'ya gitmek durumunda kalmıştır. Kasım 1989 tarihinde Batı Almanya'nın Bocholt kentinde düzenlenen sosyalist birlik toplantısına katılmış ve toplantının ardından sonraki süreci örgütlemek için seçilen 10 kişilik koordinasyon komitesinde yer almıştır.[7] Takip eden dönemde yurda dönmüştür.
Komünist parti yasağının delinmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Yalçın Cerit, Sosyalist İktidar Partisi üyesiyken partinin aldığı Anayasa'da komünist isimli parti kurma yasağını delme kararı uyarınca Komünist Parti kuruluşunda öncü rol oynamış, daha sonra 2001 yılında Türkiye Komünist Partisi adının alınmasında önemli bir rol oynamıştır.[8][9][10][11] Konuyla ilgili açıklama yapan SİP Genel Merkezi "Komünistliğimizi gizlemiyoruz, komünistliğimizden onur duyuyoruz" başlıklı bir açıklamada yayınlayarak "Siyasi Partiler Yasası'nda el çabukluğuyla 'faşişt, ırkçı, şeriatçı' gibi adlara konan yasağın arasına eklenen 'komünist parti yasağı' ülkemizin nasıl bir mantıkla yönetildiğinin kanıtıdır. Bugün komünist partisine konan yasağın aşılması için bir adım daha atılıyor.Bu mücadelenin öncü partisi Sosyalist İktidar Partisi, Komünist Parti'nin kuruluşuyla girilen yeni evrede gerek siyasi, gerekse hukuki olarak üzerine düşen öncülük görevini hakkıyla yerine getirecektir. Buna duyulan güvenle tüm işçi, emekçi ve aydınları Sosyalist İktidar Partisi'nin örgütlü gücünün parçası olmaya çağırıyoruz." demiştir.
Sonraki dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]Partinin Türkiye Komünist Partisi adının alınmasıyla beraber partinin Merkez Komitesinde yer almış ve 2002 Genel Seçimlerinde Sinop 1. sıra milletvekili adayı olmuştur.[12][13] Kaz Dağlarının yağmalanmasına karşı yapılan geniş çaplı eylemlere katılmış, önderlik etmiştir.[14]
Ailesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kardeşleri Mehcure Selma Kuzulugil ve Münir Cerit de sosyalist hareket içinde yer almış, Türkiye Komünist Partisi üyesi olmuşlardı. Bir dönem Merkez Komite üyeliği yapmış olan Türkiye Komünist Partisi Parti Meclisi üyesi Mehmet Kuzulugil'in dayısı, milletvekilliği tartışmalı şekilde geçersiz sayılan Türkiye İşçi Partili Can Atalay'ın amcasıydı.[15][16]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Gelenek Dergisi sayı 55 (Ağustos 1997) içinde 15 Nisan 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
- ^ 13 Şubat 2018 tarihli Aydınlık haberi 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
- ^ 17 Eylül 2018 tarihli Yeşil Gazete haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
- ^ TİP arşivi 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
- ^ 13 Temmuz 2011 tarihli 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Oral Çalışlar makalesi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
- ^ Tarihi TİP arşivi 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
- ^ Ürün Dergisi arşivi 29 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
- ^ 20 Temmuz 2000 tarihli 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Milliyet haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
- ^ 21 Temmuz 2000 tarihli Milliyet haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
- ^ 19 Temmuz 2000 tarihli 2 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. NTV haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
- ^ 11 Temmuz 2009 tarihli 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. OdaTV haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
- ^ Seçim sonuçlarına dair 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC Türkçe haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
- ^ 14 Kasım 2001 tarihli Bianet haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
- ^ 28 Mart 2014 tarihli haber 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
- ^ 15 Şubat 2024 tarihli soL haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir
- ^ 9 Mart 2024 tarihli 17 Eylül 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Tele1 haberi, 17 Eylül 2024 tarihinde erişilmiştir