Yahudi İran dilleri
Yahudi-İran dilleri ya da Yahudi-İran lehçeleri (Farsça: زبانهای یهودی-ایرانی; zebanha-ye Yehudi-İrani), İran Yahudileri tarafından İran'da konuşulan dillerdir. Antik Çağ Pers imparatorluklarından bu yana konuşulan bu diller, genellikle İran'da Müslümanlar tarafından konuşulan İran dilleri ve lehçelerine göre daha muhafazakardır. Diğer Yahudi dilleri gibi Yahudi-İran dilleri de İbranice birçok alıntı sözcüğe sahiptir ve dillerin yazımında İbrani alfabesinin varyasyonları kullanılmaktadır. Letorayca, bu dillere konuşurları tarafından verilen bir diğer adlandırmadır. Yidiş ve Ladino'yla (Yahudi İspanyolcası) karşılaştırıldığında Yahudi-İran dillerinde diğer dillerden alıntı sözcükler daha azdır.[2]
Diller[değiştir | kaynağı değiştir]
Yahudi-İran dilleri şu şekildedir:
- Dzhidi (Yahudi Farsçası)
- Luterā'i (Aramice, İbranice ve Farsçadan oluşan gizli bir dil)[3][4][5]
- Buhori
- Yahudi-Gülpaygancası (İsfahan eyaleti, İran)
- Yahudi Yezdcesi, Yahudi-Kirmancası (Yezd, Yezd eyaleti ve Kirman Kirman eyaleti)
- Yahudi-Şirazcası (Şiraz, Fars eyaleti)
- Yahudi-İsfahancası (İsfahan eyaleti, İran)
- Yahudi-Hemedancasu (Hemedan eyaleti)
- Yahudi-Kaşancası (Kaşan,[6][7][8] Abyaneh,[8] ve batı İran)
- Luflaycai (Kaşan lehçesi)[3][4][5]
- Yahudi-Burucerdçe (Burucerd, Luristan)
- Yahudi-Nehevendçe (Nihavend, Batı İran)
- Yahudi-Hansarcası (Hansar şehristanı, Batı İran)
- Yahudi Tatçası (Cuhuri) (Azerbaycan ve Dağıstan)
- Yahudi-Aramcası
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Borjian, Habib (2014). "What is Judeo-Median and how does it differ from Judeo-Persian?". The Journal of Jewish Languages. 2 (2). ss. 117-142. doi:10.1163/22134638-12340026.
- ^ Habib Borjian, “Judeo-Iranian Languages,” in Lily Kahn and Aaron D. Rubin, eds., A Handbook of Jewish Languages, Leiden and Boston: Brill, 2015, pp. 234-295. [1] 21 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ a b "Judeo-Iranian". Archived from the original on 29 Temmuz 2016.
- ^ a b "Encyclopædia Iranica: Loterāʾi". Archived from the original on 29 Temmuz 2016.
- ^ a b "Encyclopædia Iranica: Judeo-Persian Communities of Iran x. Judeo-Persian Jargon (Loterāʾi)". Archived from the original on 29 Temmuz 2016.
- ^ "I Think, Therefore I Am - Original Persian" (PDF). Archived from the original on 25 Temmuz 2016.
- ^ "I Think Therefore I am" (PDF). Archived from the original on 3 Mart 2016.
- ^ a b Norman “Nourollah” Gabay. I Think, Therefore I Am 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved 17 December 2022
