Wang Jian (Çin)
| Wang Jian | |
|---|---|
 Wang Jian'ın Qin Hanedanlığı dönemine ait bir portresi. | |
| Doğum | 王翦 |
| Bağlılığı | Qin |
| Rütbesi | General |
| Ailesi | |
| Çocukları | Wang Ben |
Wang Jian (Çince: 王翦; pinyin: Wáng Jiǎn), Çin'de Savaşan Devletler Çağı'nda yaşamış bir general. Onun komutası altında, Qin ordusu Zhao, Yan ve Chu devletlerini fethetti. Çinli tarihçiler tarafından Bai Qi, Li Mu ve Lian Po ile birlikte Savaşan Devletler Çağı'nın en büyük dört generalinden biri olarak kabul edilir.[1]
Dongxiang, Pinyang, Guanzhong'da (Shaanxi eyaleti, modern Fuping ilçesinin kuzey doğusu) doğdu. Oğlu Wang Ben (王賁) de önemli bir Qin generaliydi.
Erken dönem hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
MÖ 236'da Wang Jian, Zhao'ya saldıran ve dokuz şehri ele geçiren Qin ordusuna komuta etti. Bu eylem, Qin Kralı Ying Zheng'in birleşme savaşlarının başlangıcını temsil ediyordu.[2] Zhao Krallığı, Wang Jian'ın Zhao sarayındaki casusları kullanarak Zhao'nun önde gelen generali Li Mu'nun değiştirilmesini sağlaması ve ardından Zhao'nun kralını ele geçirmesinin ardından MÖ 228'de sona erdi.[2]
Büyük Tarihçi'ye göre, Jing Ke'nin İmparator Çin Şi Huang'a suikast girişiminde başarısız olmasının ardından, Jing Ke'nin hizmetkârı olduğu Yan Krallığı MÖ 226 yılında General Wang Jian tarafından fethedildi. Bir yıl sonra Wang Jian'ın oğlu Wang Ben Wei Krallığı'nı fethetti.
Çu'nun Fethi, MÖ 225-223[değiştir | kaynağı değiştir]
MÖ 225 yılında sadece iki krallık (devlet) bağımsız kalmıştı: Chu ve Qin. Chu, MÖ 278'de Qin'e karşı aldığı feci yenilgiden ve asırlık başkenti Ying'i (Jingzhou) kaybettikten sonra ciddi bir direniş gösterecek kadar toparlanmıştı. Toprak büyüklüğü, kaynakları ve insan gücüne rağmen, Chu'nun ölümcül kusuru, Wu Qi'nin Chu'yu diğer tüm devletlerin toplamının neredeyse yarısı kadar bir yüzölçümüne sahip en güçlü devlet haline getirdiği bir buçuk asır önceki Wu Qi'nin hukukçu tarzı reformlarını büyük ölçüde tersine çeviren büyük ölçüde yozlaşmış hükûmetiydi. Wu Qi, hukukçu reformlarıyla Qin'i yenilmez bir savaş makinesine dönüştüren Shang Yang ile aynı devletten (Wei) geliyordu.
Qin Kralı Ying Zheng (daha sonra Çin Şi Huang oldu), Huaiyang'da bulunan Chu devletinin kalıntılarını nihayet yenmeye karar verdi. Shiji'nin Savaşan Devletlerin büyük generalleriyle ilgili bölümüne göre, Ying Zheng ilk olarak generali Wang Jian'dan istilayı yönetmesini istemiş ve kuşatma için gereken askerî gücü sormuştur. Wang Jian istila için 600.000 kişilik bir kuvvete ihtiyacı olduğunu belirtmiştir. Ancak aynı soru general Li Xin'e yöneltildiğinde, o sadece 200.000 kişilik bir kuvvet talep etti. Ying Zheng, Li Xin'in tavsiyesini kabul etti ve onu 200.000 kişilik bir ordunun başkomutanlığına, general Meng Tian'ı da ikinci komutan olarak atadı. Wang Jian sağlık durumunu gerekçe göstererek emekli olmaya karar verdi. İlk Qin istilası başlangıçta başarılı görünse de, 200.000 kişilik Qin ordusunun General Xiang Yan komutasındaki 500.000 kişilik Chu birliği ve Lord Changping'in doğrudan komuta ettiği başka bir ordunun Huaiyang'ın (günümüzde kuzey Jiangsu ve Anhui eyaletleri) yabancı topraklarındaki Chengfu Muharebesi'nde birleşik saldırısıyla yok edilmesiyle büyük bir felaketle sonuçlandı. Ying Zheng, daha önce talep ettiği 600.000 kişilik kuvvet kendisine tahsis edildikten sonra nihayet ikinci istila kuvvetine liderlik etmeyi kabul eden Wang Jian'ı geri çağırdı. Kral ayrıca kızı Huayang Prensesi Ying Yuanman'ı generalle evlendirdi.[3]
Seferden önce, uğurlama töreninde Qin kralıyla kişisel bir görüşme sırasında Wang Jian kasıtlı olarak utanmaz bir şekilde gelecekteki zaferler için büyük ödüller talep etti. Wang bu tür eylemleri daha sonra sefer sırasında birkaç kez tekrarladı. Daha sonra adamlarına, Qin kralının astlarına karşı her zaman güvensiz olduğunu, özellikle de Wang Jian'ın büyük bir orduya komuta ettiğini ve bunun her an krala karşı bir isyan başlatmak için uygun bir araç olduğunu açıkladı. Bu nedenle Wang, sadece küçük maddi arzuları olduğunu ve taht hayali kurmadığını göstermek için böyle utanmazca taleplerde bulunarak kralı yatıştırmak zorunda kalmıştır.
MÖ 224'te Wang Jian Chu'nun ikinci istilasına başladı. Chu'nun morali bir önceki yıl elde ettikleri başarıdan sonra büyük ölçüde artmıştı. Chu kuvvetleri beklemekten ve topraklarını savunmaktan memnundu. Wang Jian, Chu topraklarında savaşmak üzere birliklerini gizlice eğitirken, surlarının içinde hareketsiz görünerek Chu ordusunu kandırdı. Bir yıl sonra Chu, hareketsizlik nedeniyle ordusunun çoğunu dağıtmaya karar verdi. Wang Jian daha sonra Huaiyang'ı ve kalan Chu kuvvetlerini istila etti ve ele geçirdi. Chu generali ve Wu'an Lordu Xiang Yan, Wang Jian ve Qin kuvvetlerinin saldırılarına direnmeyi başardı, Wang Jian sonunda savaş alanının kontrolünü ele geçirmeye başlasa da, her iki ordu da şiddetli çatışmaları sırasında birbirlerine ağır kayıplar verdirdi, Xiang Yan sonunda Shouchun 壽春 (modern Shouxian 壽縣, Anhui) savaşında Wang Jian tarafından mağlup edildi ve Qinan 蘄南 (modern Suzhou 宿州, Anhui) bölgesine çekildi, savaşta öldürüldü ya da intihar etti ve Lord Changping (Chu'nun son Kralı) Wang Jian'ın ikinci komutanı, Meng Tian ve Meng Yi'nin babası Qin generali Meng Wu tarafından öldürüldü. Bu olaylardan sonra Chu, MÖ 223 yılında Qin tarafından fethedildi.
Zirveye ulaştıklarında, Chu ve Qin ordularının toplam sayısı 1.000.000'un üzerindeydi ve bu sayı 35 yıl önce Qin ve Zhao arasında Changping'de yapılan büyük seferden daha fazlaydı. Hei Fu (黑夫) ve Jin (惊) adlı iki Qin düzenli askerinin kazılan kişisel mektupları, general Wang Jian komutasındaki Huaiyang'da uzun süren bir seferi kaydetmektedir. Her iki asker de mektup yazarak uzun seferi sürdürebilmek için evden erzak (giysi) ve para talep etmiştir.
Sonraki yaşamı ve soyundan gelenler[değiştir | kaynağı değiştir]
Wang Jian daha sonra yaşlılık nedeniyle emekli oldu. Wang Jian M.Ö. 214 yılında 90 yaşındayken öldü.
Wang Jian, Qin Shi Huang'ın en büyük kızı Ying Yuanman ile evlenmişti.[4] Wang Jian'ın oğlu Wang Ben, Qin'in Yan, Dai ve ardından Qi'ye karşı askeri fetihlerini sürdürerek Savaşan Devletler dönemini (MÖ 221) sona erdirdi. Ben'in oğlu Wang Li, kuzey sınırlarında Meng Tian'a bağlı olarak görev yapmış, ardından Qin hanedanlığının sonundaki isyanlara karşı Zhang'ın cezalandırma seferleri sırasında Zhang Han'ın emrinde çalışmıştır. Li muhtemelen Julu Savaşı'nda yakalanıp öldürülmüştür, ancak ne Büyük Tarihçi Kayıtları ne de Han Kitabı savaştan sonraki akıbetinden bahsetmektedir.
Langya ve Taiyuan'daki Wang klanları Wang Jian ve Wang Li'nin torunlarını içeriyordu.
Kültürel kaynak[değiştir | kaynağı değiştir]
Manga ve Anime Krallığı'nda Ou ailesinin reisi "Ou Sen" olarak bilinen Ou, sessiz ve yetenekli bir taktikçidir, sakin ve soğukkanlı bir tutuma sahiptir, savaş için olağanüstü bir zekaya sahiptir, bu da onu en iyi stratejistlerden ve generallerden biri yapar ve büyük başarılarından dolayı Kral "Ei Sei" tarafından Çin'in birleşmesini sağlamak için yeni "Qin Altı Büyük General" den biri olarak atanmıştır.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Sima Qian Büyük Tarihçinin Kayıtları (Wang Jian ve Bai Qi'nin Biyografisi)
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Thousand-Character Classic.
- ^ a b Sima, Qian. The Grand Historian.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2023.
- ^ https://inf.news/ne/history/0ee3705bbab4508c5db56a19b9fea7af.html [yalın URL]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Original Article of General Wang Jian and Bai Qi from the Grand Historian 20 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- General of Unification and Politician of Wisdom - Wang Jian 24 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
 | Bir Çinlinin biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |