Uluslararası Göksel Referans Sistemi
Uluslararası Göksel Referans Sistemi (İngilizce: International Celestial Reference System, kısaca ICRS), Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından kabul edilen temel göksel referans sistemidir. Orijini, Güneş Sistemi'nin kütleler merkezinde ve uzaya sabitlenmiş (kinematik olarak dönmeyen) eksen yönlerine sahiptir.[1][2][3] Bu sabit referans sistemi, önceki başvuru sistemlerinden farklıdır. Önceki sistemler, yıldızların pozisyonlarını doğrudan "ekvator koordinatları, sağ açıklık ve dik açıklık (deklinasyon) gözlemleri"[4] temel alınarak yayımlanmış Temel Yıldız Kataloglarına dayanmaktaydı ve belirli bir tarih ve saatte "ayrıcalıklı eksenler olarak... ortalama ekvator ve dinamik ekinoks"u benimsemişti.[5]
Uluslararası Göksel Referans Çerçevesi (ICRF), radyo dalga boylarında gözlemlenen ve referans göksel kaynakları kullanarak oluşturulan Uluslararası Göksel Referans Sistemi'nin gerçekleştirim şeklidir. ICRS bağlamında bir referans "çerçevesi" (RF), bir referans sisteminin fiziksel olarak gerçekleştirimidir; yani referans çerçevesi, ICRS tarafından açıklanan prosedürlere göre türetilen referans kaynaklarının sayısal koordinatlar kümesidir.[6]
Daha spesifik olarak ICRF, çok uzun baz interferometresi ile gözlemlenen ekstragalaktik kaynakların (genellikle kuazarlar) ölçülen pozisyonları tarafından belirlenen eylemsiz bir ağırlık merkezli referans çerçevesidir. Öte yandan Gaia-CRF, Gaia uydusu tarafından optik dalga boylarında ölçülen ekstragalaktik kaynakların pozisyonlarına dayalıdır ve eksenleri ICRF'ye uyması için döndürülmüştür. Genel görelilik, çekim etkisi yaratan cisimler etrafında gerçek eylemsiz çerçevelerin var olmadığını ima etse de bu referans çerçeveleri önemlidir, çünkü ICRF ve Gaia-CRF'yi tanımlamak için kullanılan ekstragalaktik kaynaklar o kadar uzaktır ki ölçülebilir herhangi bir açısal dönme göstermezler. Günümüzde ICRF ve Gaia-CRF, astronomik nesnelerin pozisyonlarını tanımlamak için kullanılan standart referans çerçeveleridir.[7]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Ökten, Adnan (2018), Uluslararası Göksel Referans Sistemi (ICRS) (PDF), 29 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 29 Ağustos 2023
- ^ The XXIst General Assembly of the International Astronomical Union (1991). "Resolution No. A4; Recommendations from the Working Group on Reference System" (PDF). Resolutions adopted at the General Assemblies. International Astronomical Union. 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Haziran 2022.
- ^ The XXlIIrd General Assembly of the International Astronomical Union (1997). "Resolution No B2; On the international celestial reference system" (PDF). Resolutions adopted at the General Assemblies. International Astronomical Union. 5 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Haziran 2022.
- ^ Walter, Hans G.; Sovers, Oscar J. (2000), Astrometry of Fundamental Catalogues: The Evolution from Optical to Radio Reference Frames, Berlin: Springer, s. 1, ISBN 9783540674368
- ^ Arias, E.F.; Charlot, P.; Feissel, M.; Lestrade, J.-F. (1995), "The Extragalactic Reference System of the International Earth Rotation Service, ICRS", Astronomy and Astrophysics, cilt 303, ss. 604-608, 29 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 29 Ağustos 2023
- ^ "International Celestial Reference System (ICRS)". aa.usno.navy.mil (İngilizce). US Naval Observatory. 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2022.
- ^ The XXXIst General Assembly of the International Astronomical Union (2021). "Resolution B3, On the Gaia Celestial Reference Frame" (PDF). Resolutions adopted at the General Assemblies. International Astronomical Union. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Haziran 2022.
İlave okuma[değiştir | kaynağı değiştir]
- Adnan Ökten (2018), Uluslararası Göksel Referans Sistemi (ICRS) 29 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kovalevsky, Jean; Mueller, Ivan Istvan; Kołaczek, Barbara (1989) Reference Frames in Astronomy and Geophysics, Astrophysics and Space Science Library, Volume 154 Kluwer Academic Publishers 9780792301820
- Jean Souchay; Martine Feissel-Vernier, (Ed.) (2006). IERS Technical Notes - The International Celestial Reference System and Frame. Frankfurt am Main: International Earth Rotation and Reference Systems Service (IERS) and Verlag des Bundesamts für Kartographie und Geodäsie. ISBN 3-89888-802-9. IERS Technical Note 34.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- USNO'dan International Celestial Reference System (ICRS) 18 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ICRS ve ICRF'ye Genel Bakış 1 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IERS Sözleşmeleri 2003 19 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (ICRS'yi ve diğer ilgili standartları tanımlar)
- International Earth Rotation Service, ICRF sayfası 4 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IERS'den ICRS hakkında genel bilgi 13 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.