Ulusal çıkar

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Ulusal çıkar, egemen bir devletin hedefleri ve hırslarıdır (ekonomik, askeri, kültürel veya başka türlü) ve hükûmetin amacı olarak kabul edilir.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

İtalyanca ragione degli stati ifadesi ilk olarak 1547 yılı civarında Giovanni della Casa tarafından kullanılmıştır.[1]

"Devlet aklı" (Ragion di Stato) ifadesi İtalyan diplomat ve siyasi düşünür Niccolò Machiavelli tarafından savunulmuş ve daha sonra 1580'lerde İtalyan siyasi düşünür Giovanni Botero tarafından popüler hale getirilmiştir.[1] Başbakan Kardinal Richelieu, Fransa'nın Otuz Yıl Savaşı'nda kendi Katolik olmasına rağmen Protestan tarafında savaşmasını, Katolik Kutsal Roma İmparatoru'nun artan gücünü engellemek için ulusal çıkar olarak gerekçelendirmiştir. Richelieu'nun yönlendirmesiyle Jean de Silhon, raison d'État kavramını "vicdanın izin verdiği ile işlerin gerektirdiği arasında bir araç" olarak savunmuştur.[2][3][4]

Kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Uluslararası ilişkiler alanında, ulusal çıkarın sıklıkla güç, güvenlik ve zenginlik arayışını içerdiği varsayılmıştır.[5][6][7][8][9] Neorealist ve liberal kurumsalcı akademisyenler, ulusal çıkarı güvenlik ve güç etrafında dönecek şekilde tanımlama eğilimindedir.[10][11] Liberal akademisyenler, ulusal çıkarları iç siyasi grupların tercihlerinin bir toplamı olarak görmektedir.[12] Konstrüktivist akademisyenler, devletlerin ulusal çıkarlarının statik olduğunu ve a priori varsayabileceğini reddetmekte, bunun yerine devletlerin tercihlerinin sosyal etkileşimler yoluyla şekillendiğini ve değişebilir olduğunu savunmaktadır.[7][13][14]

Şubat 2020'de CSIS için yazdığı bir makalede Gordon de Brouwer şöyle yazmıştı: "Ulusal çıkarın üç bileşeni vardır; güvenlik, refah ve sosyal refah. Bunların hepsi, sorunun ve çözümlerin çerçevesinin bir parçası olmalıdır. Üçü de önemlidir. Her zamankinden daha fazla birbirlerini güçlendirirler. Güvenlik refahın temelini oluşturur, refah güç yaratır ve güvenlik için ödeme yapar ve iyi işleyen bir toplum ekonomik ve güvenlik risklerini azaltır."[9]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b Burns, J. H. (1991). Cambridge History of Political Thought 1450–1700. Cambridge University Press. ss. 479. ISBN 0521247160. 
  2. ^ Thuau, E. 1996. Raison d'État et Pensée Politique a l'époque de Richelieu. Paris: Armand Colin.
  3. ^ Church, W.F. 1973. Richelieu and Reason of State. Princeton: Princeton University Press. p. 168.
  4. ^ Franklin, J. 2001. The Science of Conjecture: Evidence and Probability Before Pascal. Baltimore: Johns Hopkins University Press. pp. 80–81.
  5. ^ Donnelly, Jack (2000). Realism and International Relations. Themes in International Relations. Cambridge: Cambridge University Press. doi:10.1017/cbo9780511612510. ISBN 978-0-521-59229-1. 
  6. ^ Krasner, Stephen D. (1978). Defending the National Interest: Raw Materials Investments and U.S. Foreign Policy. Princeton University Press. doi:10.2307/j.ctv15r5858. ISBN 978-0-691-02182-9. JSTOR j.ctv15r5858. 
  7. ^ a b Finnemore, Martha (1996). National Interests in International Society. Cornell University Press. JSTOR 10.7591/j.ctt1rv61rh. 
  8. ^ Cook, Thomas I.; Moos, Malcolm (1952). "Foreign Policy: the Realism of Idealism". American Political Science Review (İngilizce). 46 (2). ss. 343-356. doi:10.2307/1950833. ISSN 0003-0554. JSTOR 1950833. 
  9. ^ a b Brouwer, Gordon de (12 Şubat 2020). "Bringing Security and Prosperity Together in the National Interest" (İngilizce). 
  10. ^ Baldwin, David Allen (1993). Neorealism and Neoliberalism: The Contemporary Debate (İngilizce). Columbia University Press. ISBN 978-0-231-08441-3. 
  11. ^ Morgenthau, Hans J. (1952). In Defense of the National Interest (İngilizce). Knopf. ISBN 9780598862778. 
  12. ^ Moravcsik, Andrew (1997). "Taking Preferences Seriously: A Liberal Theory of International Politics". International Organization. 51 (4). ss. 513-553. doi:10.1162/002081897550447. ISSN 0020-8183. JSTOR 2703498. 
  13. ^ Finnemore, Martha (2003). The Purpose of Intervention: Changing Beliefs About the Use of Force. Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-3845-5. JSTOR 10.7591/j.ctt24hg32. 
  14. ^ Wendt, Alexander (1999). Social Theory of International Politics. Cambridge Studies in International Relations. Cambridge: Cambridge University Press. doi:10.1017/cbo9780511612183. hdl:1811/31969. ISBN 978-0-521-46557-1. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulusal_çıkar&oldid=32671929" sayfasından alınmıştır