Tutankhamunun Maskesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Tutankhamunun Maskesi
HammaddeAltın, lapis lazuli, carnelian, obsidyen, turkuaz ve cam macunu[1]
YazıAntik Mısır hiyeroglifleri
Dönem/kültüry. MÖ 1323
Keşfedilme28 Ekim 1925[2]
Runveri kimliğiCarter no. 256a; Journal d'Entrée no. 60672; Sergi no. 220[3]

Tutankamon'un maskesi 18. hanedan dönemine ait altın bir mezar maskesidir. Eski Mısırlı firavun Tutankamon (MÖ 1334-1325 yılları arasında hüküm sürmüştür). Tutankamon'un mezarı 3.000 yılı aşkın bir süre gömülü kaldıktan sonra 1925 yılında Howard Carter tarafından kazılmıştır Krallar Vadisi'ndeki KV62 mezarından çıkarılmıştır ve şu anda Kahire'deki Mısır Müzesi'nde bulunmaktadır.[4] Ölüm maskesi dünyanın en iyi bilinen sanat eserlerinden biridir ve eski Mısır'ın önemli bir sembolüdür.[5]

Mısır'ın ölüm sonrası yaşam tanrısı Osiris'in suretini taşıyan bu maske 54 santimetre (21,3 in) boyunda, 10 kilogram (22 lb) veya 321,5 troy ounces ağırlığındadır ve yarı değerli taşlarla süslenmiştir. Maskenin omuzlarında hiyerogliflerle Ölüler Kitabından eski bir büyü yazılıdır. Maske, 25-kilogram (55,1 lb) örgülü sakalının düşmesi ve müze çalışanları tarafından aceleyle tekrar yapıştırılmasının ardından 2015 yılında restore edilmek zorunda kalmıştır.

Mısırbilimci Nicholas Reeves'e göre maske "sadece Tutankamon'un mezarının en önemli görüntüsü değil, belki de Antik Mısır'ın en iyi bilinen objesidir."[5] 2001 yılından bu yana, bazı Mısırbilimciler bunun aslında Kraliçe Neferneferuaten için tasarlanmış olabileceğini öne sürmektedir.[6]

Keşif[değiştir | kaynağı değiştir]

Tutankamon'un mezar odası 1922 yılında Krallar Vadisi'ndeki Theban Nekropolü'nde bulundu ve 1923 yılında açıldı. İngiliz arkeolog Howard Carter başkanlığındaki kazı ekibinin Tutankamon'un mumyasını içeren ağır lahdi açabilmesi için iki yıl daha geçmesi gerekecekti. 28 Ekim 1925'te, yaklaşık 3.250 yıldır ilk kez görülen altın maskeyi ortaya çıkarmak için üç tabuttan en içtekini açtılar. Carter günlüğüne şöyle yazmıştır:

İğneler çıkarıldı, kapak kaldırıldı. Sondan bir önceki sahne ortaya çıktı - genç kralın çok özenle sarılmış bir mumyası, Osiris'i simgeleyen hüzünlü ama sakin ifadeli altın bir maske... Maske bu tanrının özelliklerini taşıyor, ancak benzerlik Tut.Ankh.Amen'inki - sakin ve güzel, heykellerinde ve tabutlarında bulduğumuz aynı özelliklere sahip. Maske hafifçe geriye düşmüştür, dolayısıyla bakışları gökyüzüne doğrudur.[7]

Aralık 1925'te maske mezardan çıkarıldı, bir sandığa yerleştirildi ve 635 kilometre (395 mil) taşınarak Kahire'deki Mısır Müzesi'ne götürüldü ve burada halka açık olarak sergilenmeye devam etti.

Tasvir[değiştir | kaynağı değiştir]

Maske 54 cm (21 in) boyunda, 393 cm (155 in) eninde ve 49 cm (19 in) derinliğindedir. Kalınlığı 15-3 mm (0,59-0,12 in) arasında değişen ve 1.023 kg (2.255 lb) ağırlığında iki kat yüksek karat altından yapılmıştır.[8] 2007'de yapılan X-ışını kristalografisi, maskeyi şekillendirmek için kullanılan soğuk işlemeyi kolaylaştırmak için maskenin esas olarak bakırdan alaşımlı 23 ayar altından yapıldığını ortaya çıkardı. Maskenin yüzeyi iki farklı altın alaşımından oluşan çok ince bir katmanla (yaklaşık 30 nanometre) kaplıdır: yüz ve boyun için daha açık bir 18,4 ayar ve maskenin geri kalanı için 22,5 ayar altın.[9]

Yüz firavunun standart görüntüsünü temsil etmektedir ve aynı görüntü kazıbilimciler tarafından mezarın başka yerlerinde, özellikle de koruyucu heykellerde bulunmuştur.[10] Tutankamon'un sırasıyla hem Aşağı Mısır hem de Yukarı Mısır yönetimini simgeleyen kobra (Wadjet) ve akbabadan (Nekhbet) oluşan kraliyet nişanları ile taçlandırılmış bir nemes baş örtüsü giyer. Kulaklar küpe takmak için delinmiştir; bu özellik günümüze ulaşan neredeyse tüm antik Mısır sanat eserlerinde kraliçeler ve çocuklar için kullanılıyor gibi görünmektedir.[11] Eski Mısır Tarihi Eserler Bakanı olan Mısırbilimci Zahi Hawass, Al-Monitor'a verdiği demeçte, "kulak piercingiyle ilgili teorinin temelsiz olduğunu, çünkü 18. Hanedan'ın tüm yöneticilerinin hüküm sürdükleri dönemde küpe taktıklarını" söyledi. "[12]

Maske, lapis lazuli (göz çevresi ve kaşlar), kuvars (gözler), obsidyen (göz bebekleri), akik, amazonit, turkuaz ve fayans dahil olmak üzere renkli cam ve değerli taşlarla işlenmiştir.[3][13][14]

Sakal[değiştir | kaynağı değiştir]

1925'te keşfedildiğinde, 25 kg (55 lb)[15] mavi cam kakmalı dar altın sakal,[16] maskeden ayrılmıştı, ancak 1944 yılında ahşap bir dübel kullanılarak çeneye yeniden tutturuldu.[17] Ağustos 2014'te maske temizlenmek üzere vitrininden çıkarıldığında sakalı düştü. Sorumlu müze çalışanları düzeltmek için çabuk kuruyan epoksi kullanmışlar ve sakalı merkezden uzakta bırakmışlardır. Hasar Ocak 2015'te fark edildi ve eski Mısırlılar tarafından kullanılan doğal bir malzeme olan balmumu kullanılarak Alman-Mısırlı bir ekip tarafından onarıldı.[18] Ocak 2016'da, Mısır Müzesi'nin sekiz çalışanının, bilimsel ve profesyonel restorasyon yöntemlerini göz ardı ettikleri ve maskede kalıcı hasara yol açtıkları iddiasıyla para cezasına çarptırıldığı ve disipline sevk edildiği açıklandı. Disipline sevk edilenler arasında müzenin eski bir müdürü ve eski bir restorasyon müdürü de bulunuyordu.[19]

Yazıt[değiştir | kaynağı değiştir]

Back of the mask

Sırt ve omuzlara on dikey ve iki yatay çizgi halinde Mısır hiyeroglifleri ile koruyucu bir büyü yazılmıştır.[10] Büyü ilk olarak Orta Krallık'ta, Tutankamon'dan 500 yıl önce maskelerde görülmüş ve Ölüler Kitabı'nın 151. Bölümünde kullanılmıştır.[20]

Sağ gözün (güneş tanrısının) gece kabuğu, sol gözün gündüz kabuğu, kaşların (Tanrıların) Ennead'ı, alnın (Anubis'in), ensen (Horus'un), saç buklelerin (Ptah-Sokar'ın). (Sen) Osiris'in (Tutankamon'un) önündesin. Sana şükrediyor, onu iyi yollara yönlendiriyorsun, onun için Seth'in işbirlikçilerini eziyorsun, böylece Heliopolis'teki büyük Prens Kalesi'nde Tanrıların Ennead'ının önünde düşmanlarını devirebilsin ... Yukarı Mısır Kralı Nebkheperure [Tutankamon'un taht adı] Osiris, Re tarafından hayat verilen merhum.[21]

Osiris Mısır'ın ölümden sonraki yaşam tanrısıydı. Eski Mısırlılar Osiris'in suretinde korunan kralların Ölüler Krallığı'nı yöneteceğine inanırlardı. Bu kült hiçbir zaman tam olarak eski güneş kültünün yerini almamış, ölü kralların vücudu altın ve lapis lazuli'den yapılmış güneş tanrısı Re olarak yeniden canlandırılacağı düşünülmüştür. Eski ve yeni inançların bu birleşimi, Tutankamon'un lahdi ve mezarı içinde bir amblem karışımına yol açmıştır.[22]

Boncuk kolye[değiştir | kaynağı değiştir]

Maske sergilenirken genellikle çıkarılsa da, lotus çiçeği uçları ve uraeus tokaları olan altın ve mavi fayans disk boncuklardan oluşan üç ipli bir kolyesi vardır.[23]

Olası değişiklik ve yeniden kullanım[değiştir | kaynağı değiştir]

Tutankamon'un mezarındaki nesnelerin birçoğunun, kendisinden önceki kısa hükümdarlık dönemlerinde yaşamış iki firavun için yapıldıktan sonra Tutankamon'un kullanımına uyarlandığı düşünülmektedir: Muhtemelen Nefertiti olan Neferneferuaten ve Smenkhkare. Mısırbilimci Nicholas Reeves maskenin bu nesnelerden biri olduğunu savunmaktadır. Delinmiş kulakların maskenin bir kadın firavun için tasarlandığını gösterdiğini, Neferneferuaten'in de bu firavun olduğunu; yüzün altındaki alaşımın biraz farklı bileşiminin (23,2 karat) maskenin geri kalanından (23,5 karat alaşım) bağımsız olarak yapıldığını gösterdiğini; ve maskenin üzerindeki kartuşların Neferneferuaten'in adından Tutankamon'un adına değiştirildiğine dair işaretler gösterdiğini söyler. Reeves, maskenin nemes-baş örtüsü, yakası ve kulaklarının Neferneferuaten için yapıldığını, ancak ayrı bir metal parçası olarak yapılan ve Tutankamon'un diğer tasvirlerine uyan yüzün, muhtemelen Neferneferuaten'i temsil eden orijinal bir yüzün yerine sonradan eklendiğini savunmaktadır.[24][25] Ancak 2015 yılında restorasyonu gerçekleştiren metal konservasyon uzmanı Christian Eckmann, yüzün maskenin geri kalanından farklı bir altından yapıldığına ya da kartuşların değiştirildiğine dair herhangi bir işaret bulunmadığını belirtmektedir.[26]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • altın maske, 1925
    altın maske, 1925
  • Boncuk kolye ve sakal
    Boncuk kolye ve sakal
  • Sakalsız maske
    Sakalsız maske

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Gâdiuță, Corina (2005). Egyptian Museum Cairo. Editura Adevărul holding. s. 106. ISBN 978-606-539-203-8. 
  2. ^ Christiane Desroches-Noblecourt (1965). Tutankhamen: Life and Death of a Pharaoh. Doubleday. s. 55. ISBN 978-0-1400-2351-0. 
  3. ^ a b "Tutankhamun: Bir kazının anatomisi, Howard Carter arşivleri". The Griffith Institute. University of Oxford. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2015. 
  4. ^ Reeves 2015, s. 511.
  5. ^ a b Reeves 2015, s. 522.
  6. ^ Marianne Eaton-Krauss (2015). The Unknown Tutankhamun. Bloomsbury Academic. s. 111. ISBN 978-1-4725-7561-6. 
  7. ^ "Howard Carter'ın kazı günlükleri (transkriptler ve taramalar)". University of Oxford. 14 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2016. 
  8. ^ Reeves 2015, s. 512.
  9. ^ Uda, M.; Ishizaki, A.; Baba, M. (2014). "Tutankhamun's Golden Mask and Throne". Kondo, Jiro (Ed.). Firavunların Rüyalarının Peşinde: Studies in Honour of Sakuji Yoshimura. Kahire: Ministry of State for Antiquities. ss. 149-177. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2021. 
  10. ^ a b Reeves 2015, s. 513.
  11. ^ James Seidel (26 Kasım 2015). "Tutankhamun'un maskesi: Silinmiş bir ismin kanıtı, sapkın Kraliçe Nefertiti'nin kaderine işaret ediyor". News.com.au. News Corp Australia. 22 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2015. 
  12. ^ Hagar Hosny (28 Temmuz 2021). "Egyptologists refute British theory doubting King Tut's mask". The New York Times. 11 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2021. 
  13. ^ Alessandro Bongioanni; Maria Sole Croce (2003). The Treasures of Ancient Egypt from the Egyptian Museum in Cairo. Rizzoli. s. 310. ISBN 978-0-7893-0986-0. 
  14. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Uda et al 20142 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  15. ^ Nevine El-Aref (22 Ekim 2015). "Alman konservatör Christian Eckmann ile röportaj". Ahram Online. 9 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2023. 
  16. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Uda et al 20143 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  17. ^ "Does King Tut have a new barber?". Dr Zahi Hawass. Laboratoriorosso. 22 Şubat 2015. 7 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2015. 
  18. ^ Liam Stack (16 Aralık 2015). "Repaired King Tut mask back on display in Egypt". The New York Times. 18 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2015. 
  19. ^ "8 çalışan Tutankamon maskesine verilen zarar nedeniyle mahkemeye sevk edildi". Daily News Egypt. 23 Ocak 2016. 24 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2016. 
  20. ^ "Tut sergisi: Tutankamon'un altın ölüm maskesi". Tour Egypt. 16 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2015. 
  21. ^ Trustees of the British Museum (1972). Treasures of Tutankhamun. Thames & Hudson. ss. 154-156. ISBN 978-0-7230-0070-9. 
  22. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; britishmuseum2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  23. ^ Reeves 2015, s. 514.
  24. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; newscorp2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  25. ^ Reeves 2015, ss. 519-523.
  26. ^ Forbes, Dennis C. Tombs, Treasures, Mummies, Book Four: Tutankamon'un Mezarı (KV62), Gözden Geçirilmiş Baskı. KMT İletişim, 2018. s. 363
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Tutankhamunun_Maskesi&oldid=31808091" sayfasından alınmıştır