Tenzin Delek Rinpoche

Lithang Tulku Tenzin Delek Rinpoche veya Tenzing Deleg (Tibetçe: བསྟན་འཛིན་བདེ་ལེགས་, Wylie: Bstan 'dzin bde legs) (1950 - 2015) Garze, Sichuan'dan bir Tibet Budist lideriydi. Ayrıca Doğu Tibet'teki Tibet göçebeleri için sosyal, tıbbi, eğitimsel ve dini kurumlar geliştirmek için çalıştığı, ayrım gözetmeyen ağaç kesme ve madencilik projeleri karşısında çevrenin korunmasının savunucusu ve Tibetliler ile Çinliler arasında arabuluculuk yaptığı bilinmekteydi.

Kişisel hayat[değiştir | kaynağı değiştir]

Rinpoche, Lithang, Tibet'te doğdu.

7 Nisan 2002'de, Garze, Sichuan, Çin'deki Jamyang Choekhorling'e düzenlenen bir baskın sırasında tutuklandı ve 3 Nisan 2002'de Sichuan'ın eyalet başkenti Chengdu'nun merkez meydanında bir bombalı saldırıya karışmakla suçlandı.^[1]^[2]

Çin yetkilileri tarafından bölgesinde bir dizi çözülmemiş bombalama olayına karıştığı iddiasıyla suçlu bulundu ve Aralık 2002'de 28 yaşındaki asistanı Lobsang Dhondup ile birlikte ölüm cezasına çarptırıldı. Lobsang, 2003 yılının Ocak ayının sonlarında,^[3] bir Tibetlinin 20 yıldır siyasi suçlardan ilk kez infaz edilmesiyle neredeyse anında idam edildi. Tenzin Delek'in davası 29 Kasım 2002'de Garze Yerel Mahkemesinde başladı ve iki yıl ertelemeyle idam cezasına çarptırıldı. Denizaşırı insan hakları grupları ve Birleşmiş Milletler insan hakları uzmanları, aleyhindeki davanın ciddi şekilde kusurlu olduğunu, adil yargılanmadığını ve gözaltında kötü muameleye maruz kaldığını protesto etti.

Cezası 26 Ocak 2005 tarihinde müebbet hapis cezasına çevrildi. Tenzin Delek Rinpoche'nin birçok denizaşırı aktivisti yeniden yargılama için savaşmaya devam etti.^{[kaynak belirtilmeli]}

Kasım 2009'da, Tenzin Delek Rinpoche'nin memleketindeki 40.000 Tibetli, yeniden yargılama talep eden bir dilekçe imzaladı. Birkaç gün Lithang ilçe merkezinde açlık grevi yaptılar ve bu da 70 Tibetlinin geçici olarak tutuklanmasına yol açtı.^[4]

12 Temmuz 2015'te Çin'in Chengdu kentinde 65 yaşında öldü.^[5] Ölümünden önce Tibetliler ve hak grupları tıbbi şartlı tahliye ile serbest bırakılması çağrısında bulundular.^[6] Ölümünü, ölüm nedenini belirlemek ve geleneksel cenaze törenlerini gerçekleştirmek için vücudunun serbest bırakılması çağrıları izledi; Bir protesto, Çin'in güvenlik güçleri tarafından ateş açarak birkaç Tibetli yaralandı.^[7] Çinli yetkililer cesedi otopsi olmadan yaktı.^[8]

Tenzin Delek'in açıklaması[değiştir | kaynağı değiştir]

"Tibetli olduğum için her zaman samimi ve Tibet halkının çıkarlarına ve iyiliğine adanmış oldum. Çinlilerin benden hoşlanmamasının ve beni suçlamalarının gerçek nedeni budur. Bu yüzden masum olsam da değerli hayatımı alacaklar."^[4]^[9]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyasi mahkum

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Tibetan Monk: Tenzin Deleg Rinpoche 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. International Society for Human Rights.
^ Miscarriage of Justice? The trial of Tenzin Deleg Rinpoche and related arrests 1 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Amnesty International, 30 September 2009.
^ Petition to Save Tibetan Monk Tenzin Deleg Rinpoche, Prisoner in China 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. AsiaNews, 29 January 2007.
^ ^a ^b Free Tibetan Heroes: Tenzin Delek Rinpoche 4 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. International Tibet Network.
^ Wee (13 Temmuz 2015). "High-profile Tibetan monk dies in prison in China". Reuters. 13 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2015.
^ Watt (14 Temmuz 2015). "Tibetan lama Tenzin Delek Rinpoche dies in Chinese prison". AP. 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2015.
^ Segalov (14 Temmuz 2015). "Chinese police 'open fire, beat protesters and use tear gas' on Tibetan activists". The Independent. 18 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2015.
^ "China Cremates Prominent Tibetan Monk Against Family's Wishes". The New York Times. Reuters. 16 Temmuz 2015. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2015. Chinese authorities cremated the body of a prominent Tibetan monk on Thursday, his sister said, denying family members custody of his remains amid suspicions over the cause of his death
^ Transcript of recording of Tenzin Delek Rinpoche obtained from the detention center in Dartsedo, the capital of Kardze Tibet Autonomous Prefecture, Sichuan province, on 20 January 2003. Radio Free Asia received the recording the following morning.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

[1] Tibetan Monk: Tenzin Deleg Rinpoche 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. International Society for Human Rights.

[2] Miscarriage of Justice? The trial of Tenzin Deleg Rinpoche and related arrests 1 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Amnesty International, 30 September 2009.

[AN-3] Petition to Save Tibetan Monk Tenzin Deleg Rinpoche, Prisoner in China 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. AsiaNews, 29 January 2007.

[FreeTibetanHeroes-PetitionTenzing-4] Free Tibetan Heroes: Tenzin Delek Rinpoche 4 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. International Tibet Network.

[5] Wee (13 Temmuz 2015). "High-profile Tibetan monk dies in prison in China". Reuters. 13 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2015.

[6] Watt (14 Temmuz 2015). "Tibetan lama Tenzin Delek Rinpoche dies in Chinese prison". AP. 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2015.

[7] Segalov (14 Temmuz 2015). "Chinese police 'open fire, beat protesters and use tear gas' on Tibetan activists". The Independent. 18 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2015.

[NYTR71615-8] "China Cremates Prominent Tibetan Monk Against Family's Wishes". The New York Times. Reuters. 16 Temmuz 2015. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2015. Chinese authorities cremated the body of a prominent Tibetan monk on Thursday, his sister said, denying family members custody of his remains amid suspicions over the cause of his death

[ITSN-PoliticalPrisoners-Transcript-9] Transcript of recording of Tenzin Delek Rinpoche obtained from the detention center in Dartsedo, the capital of Kardze Tibet Autonomous Prefecture, Sichuan province, on 20 January 2003. Radio Free Asia received the recording the following morning.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]