Talgat Bigeldinov
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
| Talgat Bigeldinov | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Талғат Жақыпбекұлы Бигелдинов 5 Ağustos 1922 Maibalyq, Kazak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti |
| Ölüm | 11 Ekim 2014 Almata, Kazakistan |
| Bağlılığı |  SSCB |
| Hizmet yılları | 1940-1956 |
| Rütbesi | Tümgeneral |
| Birimi | 144. Havacılık Birliği |
| Çatışma/savaşları | II. Dünya Savaşı |
Talgat Jakypbekuly Bigeldinov (Kazakça; Талғат Жақыпбекұлы Бигелдинов, Rusça; Талгат Якубекович Бегельдинов) İkinci Dünya Savaşı sırasında yer almış kara taarruz pilotu ve Sovyetler Birliği Kahramanı unvanını iki kez kazanan tek Kazak asker. Savaştan sonra orduda kaldı ve yedek kuvvetlere transfer olmadan önce yarbay rütbesine ulaştı. Kazakistan'ın Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını kazandıktan sonra Tümgeneral rütbesine terfi etti.
Erken dönem[değiştir | kaynağı değiştir]
Bigeldinov, 5 Ağustos 1922'de, o zamanlar Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nin Kazak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içinde, Akmola Bölgesi'ndeki Maybalık köyünde bir Kazak köylü ailesinde doğdu. Frunze şehrinde büyüdü ve 1939'da yerel havacılık okulundan mezun olduktan ve 1940'ta onuncu orta öğrenimini tamamladıktan sonra, o yılın Nisan ayında Sovyet Ordusuna girdi. Eylül 1940'ta Balashov Askeri Havacılık Pilot Okulu'na girdi ve 1942 yazında Orenburg merkezli Chkalov Askeri Havacılık Okulu'ndan mezun oldu. Ağustos 1942'den Ocak 1943'e kadar 34. Yedek Havacılık Alayı'nda çavuş olarak görev yaptı.[1][2][3]
II. Dünya Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]
Bigeldinov, Ocak 1943'te 800. Taarruz Havacılık Alayı'nda görev yapmak üzere İkinci Dünya Savaşında cepheye gönderildi. Başlangıçta çavuş iken, Mayıs 1943'te ast teğmen oldu ve 1945'te yüzbaşı ve filo komutanı oldu. Alayına varınca, Kalinin cephesinde Il-2'de kısa süre içinde muharebe görevlerinde uçmaya başladı.[4] 6 Mayıs 1943'te uçağı düşman saldırısında vuruldu; olayda sol bacağı ve sol omzundan yaralandı. O ve topçusu P.V. Yakovlenko, yaralı olarak uçaktan paraşütle atladıktan sonra düşman topraklarına indiler. Sovyet topraklarına gitmeye çalışırken Severky Donets nehrini yüzerek geçmek zorunda kaldılar. Yakovlenko nehri geçerken öldü ama Bigeldinov hayatta kaldı ve alayına dönmeden önce hastaneye gönderildi. Şubat 1944'te alayı Muhafız unvanı ile onurlandırıldı ve 144. Muhafız Saldırı Havacılık Alayı olarak yeniden adlandırıldı.[5] 6 Haziran 1943'te Kharkov'daki bir havaalanına saldırı görevi sırasında yerde bir Me-110 ve 2 M-110'u şahsen imha etti. Dinyeper savaşında Kaptan S.D.Poshivalnikov komutasındaki filoda uçuş komutanı olarak uçtu. Bir uçuşta, yüksek kalibreli bir uçaksavar bataryasından gelen saldırıyı, nehir üzerindeki bir düşman geçidini başarıyla bombalamadan önce atlatmayı başardı.[6]
Bir Il-2 ile 155 kara saldırı görevini tamamladığı için 27 Haziran 1944'te Sovyetler Birliği Kahramanı unvanına aday gösterildi. O yıl 26 Ekim'de unvanı aldı.[7] 15 Mart 1945'te, 27 Haziran'da savaştan sonra verilen 275 görevde uçtuğu için ikinci bir altın yıldıza aday gösterildi. Savaşın sonunda IL-2'de 305 sorti yapmıştı; bu görevlerde yer hedeflerine saldırmanın yanı sıra, kişisel olarak dört Me-109, bir Ju-87'yi düşürdü ve iki grup hava zaferi kazandı.[8][9]
Savaş sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
Savaştan sonra Bigeldinov, Ağustos 1956'ya kadar orduda kaldı. 1950'de Monino'daki Hava Kuvvetleri Akademisi'nden mezun oldu ve ardından Kiev bölgesinde bir saldırı havacılık alayının komutan yardımcısı olarak görev yaptı. 1953'te yarbay rütbesine terfi etti ve Mart 1956'dan itibaren Krasnodar'daki bir askeri havacılık okulunda öğretmenlik yaptı. 1957'den 1968'e kadar Kazak SSR Sivil Havacılık Dairesi başkan yardımcısı olarak görev yaptı. 1968'den 1971'e kadar Kırım'ın Feodosia kentindeki bir tersanede inşaat departmanının başkanıydı. 1971'den 1974'e kadar Kazstalmontazh projesinin müdür yardımcısı olarak çalıştı ve 1974'ten 1976'ya kadar Kazak SSR Devlet İnşaat Komitesi başkan yardımcısıydı. 1979'dan 1984'e kadar Kazak SSR'sinin Sürücüler Kurulu başkanıydı. 1984'te Sovyetler Birliği Edebiyat Fonu'nun Kazak SSR şubesinin Yaratıcılık Evi'nin direktörü oldu. 1985'te United Driving School'da müdür ve Kazak SSR'si Sürücüler Birliği'nde danışman olmak için görevinden ayrıldı. Aynı zamanda 1946'dan 1954'e kadar Yüksek Sovyet'te milletvekiliydi. 2014 yılında Almatı şehrinde kalp krizinden öldü ve Kensayskom mezarlığına defnedildi.[8][10][11]
Anısı[değiştir | kaynağı değiştir]
Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra, 1992'de Kazakistan Hava Kuvvetleri'nin Tümgeneralliğine getirildi. Adı, Hava Savunma Kuvvetleri Askeri Enstitüsü ve Karaganda Zhas Ulan Cumhuriyet Okulu'na verildi. 5 Ağustos'ta Talgat Begeldinov'u Anma Günü, Kazakistan'da resmi bir tatildir.[12]
Ödüller ve onurlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Sovyetler Birliği[değiştir | kaynağı değiştir]
- Sovyetler Birliği'nin Kahramanı (26 Ekim 1944 ve 27 Haziran 1945)
- Lenin Nişanı (26 Ekim 1944)
- Kızıl Bayrak İki Nişanı (1 Eylül 1943 ve 2 Ekim 1944)
- Aleksandr Nevsky Nişanı (17 Ağustos 1944)
- Vatanseverlik Savaşı Nişanı (2. sınıf - 8 Nisan 1943; 1. sınıf - 27 Ocak 1944 ve 11 Mart 1985)
- Kızıl Yıldız Nişanı (30 Aralık 1956)
- Zafer Nişanı 3. sınıf (28 Aralık 1943)
- Kampanya ve hizmet madalyaları
Kazakistan[değiştir | kaynağı değiştir]
- Otan Nişanı
- Zafer Düzeni
- "Astana'nın 10 Yılı" Madalyası
Diğer ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Cesaret Haçı - Polonya
- Liyakat Nişanı 3. sınıf - Ukrayna
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Бегельдинов Талгат Якубекович". www.warheroes.ru (Rusça). 19 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2019.
- ^ Военно-исторический журнал (Rusça). Voenizdat. 1974. s. 109.
- ^ Герои Великой Отечественной войны. Книга (Rusça). 1970. s. 67.
- ^ "Талгат Бегельдинов и Сергей Луганский: Братья по небу" [Talgat Begeldinov and Sergey Lugansky: Brothers in the sky]. www.caravan.kz (Rusça). 2015. 8 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
- ^ Simonov & Bodrikhin 2017.
- ^ "Talgat Begeldinov Memorial Day to become annual". kazpravda.kz. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021.
- ^ Simonov & Bodrikhin 2017, p. 52.
- ^ a b Simonov & Bodrikhin 2017, p. 53.
- ^ "Военно-исторический журнал". 27 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Simonov, Andrey. "Бегельдинов Талгат Якубекович". www.warheroes.ru (in Russian). Retrieved 2019-04-20.
- ^ "Талгат БЕГЕЛЬДИНОВ и Сергей ЛУГАНСКИЙ: Братья по небу". 8 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
- ^ "Voronina, Xenia. "Talgat Begeldinov Memorial Day to become annual"". 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]
- Simonov, Andrey; Bodrikhin, Nikolai (2017). Боевые лётчики — дважды и трижды Герои Советского Союза. Moskova: Russian Knights Foundation and Vadim Zadorozhny Museum of Technology. 2017. ISBN 9785990960510. OCLC 1005741956.
