Stepan Malhasyants
Stepan Malkhasyants | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 7 kasım 1857 Ahıska, Rus Gürcistanı |
| Ölüm | 21 Temmuz 1947 (89 yaşında) Erivan, Ermenistan SSC |
| Milliyet | Rus |
| Mezun olduğu okul(lar) | Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi |
| Ödüller | Stalin Ödülü (1946) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Filoloji, Ermeni çalışmaları, Doğu çalışmaları |
| Çalıştığı kurumlar | Ermeni Bilimler Akademisi |
Stepanos Sargsi Malkhasyants (Ermenice: Ստեփան Սարգսի Մալխասյանց; 7 Kasım 1857 – 21 Temmuz 1947) Ermeni bir akademisyen, filolog, dilbilimci ve sözlük yazarıydı. Uzman bir klasik Ermeni edebiyatçısı olarak, Malkhasyants pek çok klasik Ermeni tarihçinin eserini modern Ermeniceye çevirip onlar hakkında incelemeler yazmıştır, hayatının 70 yılını Ermeni dilinin gelişimine adamıştır.
Gençlik yılları ve eğitimi[değiştir | kaynağı değiştir]
Malkhasyants 1857'de o Rus Gürcistan'ında bulunan Ahıska'da doğmuştur. İlk eğitimini Ahıska'daki Karapetyan kilise okulunda görmüştür. 1874 ile 1878 arasında Vagarşapat (günümüzde Eçmiadzin)'deki Gevorkyan İlahiyat Fakültesi'nde bulundu. Vagarşapat'taki son yılında Malkhasyants Sankt Petersburg Devlet Üniversitesi'nın Doğu Çalışmaları bölümüne kabul edildi. 1889'da, Ermenice-Sanskritçe ve Ermenice-Gürcüce çalışmaları üzerinde yoğunlaşmış olarak, üniversiteden mezun oldu.[1]
Eğitimini tamamladıktan sonra Malkhasyants okullarda Ermenice öğretti ve dergi ve akademik jurnallerde düzenli katkılar yaptı. Transkafkasya geri dönüp Karapetyan kilise okulunda ve daha sonra Ahıska'da Yeğiazaryan Jimnazyum'umunda, Tiflis'te Nersisyan, Hovnanyan ve Gayanyan İlahiyat Fakültelerinde ve Vagarşapat'ta Gevorkyan İlahiyat Fakültesi'nde ders verdi. Şubat 1920'de, Erivan Üniversitesi'nin kurulmasının ardından, Malkhasyants oranın Tarih ve Dilbilim bölümünün eğitim kadrosuna katıldı ve orada ilk ders veren eğitmen oldu.[2] 1940'ta Malkhasyants filolojide onursal doktor nauk (bilim doktoru) unvanını aldı. 1943'te Ermeni Bilimler Akademisi'nin kurulmasına yardımcı oldu ve resmen bu kuruma üye seçildi.[3]
Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]
Malkhasyants Sankt Petersburg Devlet Üniversitesi'nden daha mezun olmadan klasik ve Orta Çağ Ermeni tarihçilik bilimine (historiografisine) büyük ilgi duydu. Malkhasyants, 11. yüzyıl tarihçisi Stepanos Taronetsi'nin Evrensel Tarih'inin ilk incelemesini 1885'te yayımladı. Daha sonra başka Ermeni tarihçiler hakkında çeşitli inceleme yazıları yayımladı, bunlar arasında Bizantionlu Faustus (Pavstos Buzand) (1896), Sebeos (1899), Ghazar Parpetsi (1904) ve Movses Khorenatsi (1940) bulunmaktadır. Malkhasyants Movses'e özel bir ilgi duymuş ve "Ermeni Tarihinin Babası" hakkında 50'nin üzerinde eser yazmıştır, bunların arasında kitaplar, makaleler ve monograflar bulunur.[4] Daha sonraki çalışmaları arasında klasik Ermenice ve aşkarabar (modern Ermenice)'nin grameri üzerine odaklanmıştır.[1] 18. yüzyıl Katolikos'u Simeon Yerevantsi'nin tarih eseri Jambr'ın Rusçadan çevirisi 1958'de yayımlanmıştır.[5]
1944-1945'te Malkhasyants, dört ciltlik Açıklamalı Ermenice Sözlük (Hayeren Batsadrakan Barraran) adlı muazzam eserini nihayet tamamladı. Sözlük, 1946'da Stalin Ödülü'nü kazandı.[1] Malkhasyants'ın 1922'de yazmaya başlamış olduğu bu sözlük, klasik, orta ve Modern Ermenice için eksiksiz bir sözcük listesi sunmakta, ayrıca Ermenilerce konuşulan çeşitli lehçeleri incelemektedir.[3][6]
Malkhasyants ayrıca bazı yabancı eserleri Ermeniceye çevirmiştir. Aralarında King Lear ve Macbeth'in de bulunduğu William Shakespeare'in oyunlarının yanı sıra, Georg Ebers'in yazılarını da çevirmiştir. Malkhasyants 1947'de, 89 yaşında, Erivan'da öldü.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c (Ermenice) Durgaryan, Karapet G. «Մալխասյանց, Ստեփան Սարգսի» (Malkhasyants, Stepan Sargsi). Soviet Armenian Encyclopedia. vol. vii. Yerevan, Armenian SSR: Armenian Academy of Sciences, 1981, p. 162.
- ^ Anon. Brief historical review 4 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Yerevan State University. Accessed March 8, 2009.
- ^ a b (Ermenice) Grigoryan, A. V. "Ստեփան Մալխասյանցի ծննդյան 125-ամյակի առթիվ" ("In Honor of the 125th Anniversary of Stepan Malkhasyants' Birthday"). Patma-Banasirakan Handes. № 1 (100), 1983, pp. 3-15.
- ^ (Ermenice) Hovhannisyan, Petros. Մովսես Խորենացու Մատենագիտությունը (Bibliography of Movses Khorenatsi). Yerevan: Yerevan State University Press, 1991, p. 84.
- ^ (İngilizce) Hovhannisyan. Bibliography of Movses Khorenatsi, p. 84.
- ^ Anon. "Malkhasyants, Stepan Sarkisovich[ölü/kırık bağlantı]." Caucasian Knot. Accessed June 25, 2008.
Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- (Ermenice) Badikyan, Khachik. "Ստեփան Մալխասյանց" ("Stepan Malkhasyants"). Azg. November 1, 2007.
- (İngilizce) Garibyan A. "Armenia's Greatest Philologist: To the Centennial of S.S. Malkhasyants." Communist. December 26, 1957.
- (Ermenice) Malkhasyants, Stepan. Material for Armenian Intelletuals' Biographies and Bibliographies. Yerevan, 1962.
