Rozari

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Orta Madalyonu olmayan bir Rozari

Rozari[1] (Latince: rosarium, "gül tacı" veya "gül çelengi" demek),[2] aynı zamanda Katolik-Dominikan Rozarisi olarak da bilinir.[3][4] Öncelikle Katolik Kilisesi'nde kullanılan bir dizi veya bileşen duayı saymak için kullanılan fiziksel düğüm veya boncuk dizisini (tespih) ifade eder.

Rozari'yi oluşturan dualar, "onluk" adı verilen on adet "Selam sana" duasından oluşan setler halinde düzenlenmiştir. Her onluğun öncesinde bir Rabb'in Duası ("Göklerdeki Babamız") gelir ve bunu geleneksel olarak bir Doksoloji takip eder.

Genellikle beş onluk bir oturumda okunur. Her onluk, İsa Mesih ve annesi Meryem'in yaşamlarındaki olayları hatırlatan Tespih Gizemlerinden biri üzerinde meditasyon yapma fırsatı sağlar.

16. yüzyılda Papa V. Pius uzun süredir devam eden geleneklere dayanarak standart bir 15 Rozari Gizemini oluşturdu. Bu sistem gizemleri üç grupta gruplandırır: Sevinçli Gizemler, Kederli Gizemler ve Şanlı Gizemler. 2002 yılında Papa II. Yuhanna Pavlus, Işık Gizemleri adı verilen beşli yeni bir grubun eklenmesinin uygun olduğunu ve toplam gizem sayısını 20'ye çıkaracağını söyledi. Gizemlere haftanın belirli günlerinde dua edilir; Perşembe günkü Işık Gizemler'in de eklenmesiyle diğerleri Pazar ve Çarşamba günleri Şanlı, Pazartesi ve Cumartesi günleri Sevinçli, Salı ve Cuma günleri ise Kederlidir.

Papa 2. Ioannes Paulus madalyonu ve Mucizevi Madalyon ile kişiselleştirilmiş bir küçük tespih (chaplet) örneği

Dört yüzyıldan fazla bir süre boyunca birçok papa, Katolik Kilisesi'nde Meryem'e duyulan saygıyı[5] ve esasen Mesih'in hayatı üzerine meditasyonu içeren Rozari'yi destekledi.[6] Rozari aynı zamanda Katoliklerin "Odak noktası Mesih olan Meryem'in yaşamına katılım" ve "Meryem aracılığıyla Mesih'e" Mariolojik temasını da temsil eder.[7]

Rozari duası yapılış şekli[değiştir | kaynağı değiştir]

En temel haliyle Rozari kullanılarak okunan Rozari duasının yapısı şöyledir: [8]

Rozari kısa şeritte başlıyor:

  • Haç İşareti (bazen haç kullanılarak): "Peder, Oğul ve Kutsal Ruh'un adına, amin"
  • İznik-İstanbul İman İkrarı (haç elde tutulur): "Göğün ve yerin Yaratanı, her şeye gücü yeten Baba, Tek Tanrı’ya ve O’nun biricik Oğlu Rabbimiz Mesih İsa’ya inanıyorum. O, Kutsal Ruh’tan vücut buldu ve bakire Meryem’den doğdu. Pontius Platus zamanında acı çekerek çarmıha gerildi; öldü ve gömüldü; ölüler diyarına indi, üçüncü gün ölüler arasından dirildi, göğe çıktı, her şeye gücü yeten Baba’nın sağında oturdu; oradan dirileri ve ölüleri yargılamak için tekrar gelecektir. Kutsal Ruh’a, Kutsal katolik kiliseye, kutsalların birliğine, günahların affına, ölülerin dirilişine ve sonsuz yaşama inanıyorum. Amin."
  • İlk büyük boncuktaki Rabb'in Duası (Katolik Kilise'nin ihtiyaçları ve hüküm süren papanın niyetleri için): "Göklerdeki Pederimiz, adın yüceltilsin. Hükümdarlığın gelsin. Göklerde olduğu gibi, Yeryüzünde de senin istediğin olsun. Günlük ekmeğimizi bugün de bize ver. Bize kötülük edenleri bağışladığımız gibi, Sen de bağışla suçlarımızı. Bizi günah işlemekten koru ve kötülükten kurtar. Amin."
  • Sonraki üç boncuktan her birinde Selam Sana (üç teolojik erdem için; inanç, umut ve hayırseverlik): "Selam sana, Allah'ın en sevgili kulu Meryem, Rab seninledir. Kadınların en mübareği sensin ve mübarektir senin evladın İsa. Aziz Meryem, Allah’ın annesi, biz günahkarlar için şimdi ve ölüm saatimizde dua eyle. Amin.
  • Sonraki büyük boncuktan önceki boşlukta Doksoloji: "Peder'e, Oğula ve Kutsal Ruha Şan ve Şeref olsun; ezelde olduğu gibi şimdi her zaman ve ebediyete kadar amin."
  • İkinci büyük boncukta Rabb'in Duası.

Daha sonra onluklar takip eder ve her gizem için şu döngü tekrarlanır:

  • Gizemin duyurulması (örneğin "İlk Şanlı Gizem İsa'nın Dirilişidir");
  • Büyük boncuktaki Rabb'in Duası;
  • Bitişik on küçük boncuktan her birinde Selam Sana;
  • Bir sonraki büyük boncuktan önce (çoğunlukla bunu Fatima Duası takip eder) Doksoloji.

Bitirmek için de şu sıra takip edilir:

  • Selam Kraliçe (bazen başka dualarla birlikte, madalyonu veya büyük boncuğu tutarken);
    • "Sağ ol Kraliçe, merhametli annemiz hayatımız, aşkımız ve ümidimiz sensin. Bizler, cennetten kovulmuş olan Havva'nın evlatları, sana yalvarıyoruz. Bu dünyada gözyaşı dökerek vesızlanarak seni hasretle özlüyoruz. Bizim için şefaate bulunan annemiz, merhametli gözlerini bize çevir ve bu gurbet ülkesinden sonra, bizleri Oğlun Mesih İsa'ya kavuştur. Ey merhametli , ey şevkatli tatlı Bakire Meryem!"
  • Haç işareti: "Peder, Oğul ve Kutsal Ruh'un adına, amin"

Rozari Gizemleri[9][değiştir | kaynağı değiştir]

Sevinçli Olaylar (Pazartesi, Cumartesi) - Mysteria Gaudiosi

1. (Annuntiatio) Meleğin Meryem Ana'ya Mesih İsa'nın kendisinden doğacağını müjdelemesi.(Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

2. (Visitatio) Meryem Ana'nın Mesih İsa'ya hamileyken kuzeni Elizabet'i ziyaret etmesi.(Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

3. (Nativitas) Mesih İsa'nın doğuşu.Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

4. (Preesentatio) Mesih İsa'nın mabette Tanrı’ya sunulması.Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

5. (Inventio in Templo) Oniki yaşındayken Mesih İsa'nın mabette kaybolması ve bulunması. (Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

Işık Olayları (Perşembe) - Mysteria Luminosa

1. (Bastima apud Iordanema) Mesih İsa'nın Ürdün Nehri'nde Vaftizi.(Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

2. (Autorevelatio apud Cananese matrimonium) Mesih İsa'nın Kana düğünü'nde kendini açıklaması.(Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

3. (Regni Dei proclamatio coniuncta cum invitamento ad conversionem) Mesih İsa'nın tövbeye daveti ile Tanrı'nın Krallığını ilan etmesi. (Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

4. (Transfigratio) Mesih İsa'nın görünüm değiştirmesi. (Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

5. (Eucharistiae Institutio) Mesih İsa'nın Efkaristiya'yı kurması. (Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

Kederli Olaylar (Salı ve Cuma) - Mysteria Dolorosa

1. (Angonia in Hortu) Mesih İsa'nın Getsemani denilen zeytinlikte can çekişmesi. (Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

2. (Flagellatio) Mesih İsa'nın kırbaçlanması. (Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

3. (Corontio Spinis) Mesih İsa'nın dikenlerden örtülü bir taç konul-ması. (Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

4. (Baiulatio Crucis) Mesih İsa'nın Golgota'ya kadar haçı taşıması. (Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

5. (Crucifixio et Mors) Mesih İsa'nın haçın üzerinde ölmesi. (Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

Şanlı Olaylar (Çarşamba, Pazar) - Mysteria Gloriosa

1. (Resurrectio) Mesih İsa'nın öldükten sonra dirilişi. (Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

2. (Ascensio) Mesih İsa'nın göğe çıkması. (Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

3. (Descensus Spriritus Sancti) (Mesih İsa'nın Aziz Ruh'u gönder-mesi. (Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

4. (Assumptio) Meryem Ana'nın göğe alınması. (Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

5. (Coronatio in Caelo) Meryem Ana'ya kraliçelik tacının verilmesi. (Göklerdeki Pederimiz, on Selam Sana, Peder'e Oğul'a)

Pazarları Noel'e Hazırlık Devresinden Oruç Dönemine kadar Sevinçli olaylar, Oruç Döneminde Hüzünlü gizemler ve Paskalyadan Noel'e Hazırlık Devresine kadar şanlı olaylar kullanılır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Malgouyres, Philippe; Schmitt, Jean-Claude (2017). Au fil des perles, la prière comptée : Chapelets et couronnes de prières dans l'Occident chrétien. Paris: Somogy. ISBN 978-2-7572-1295-0. OCLC 1012611484. 
  2. ^ Wedgewood, Hensleigh (1872). A Dictionary of English Etymology. 2nd. Londra: Trubner & Co. s. 544. 
  3. ^ Cross, Frank Leslie; Livingstone, Elizabeth A. (2005). The Oxford Dictionary of the Christian Church. Oxford University Press. s. 1427. ISBN 978-0192802903. Erişim tarihi: 29 Nisan 2014. The rosary was propagated by the establishment of rosary confraternities, which were increasingly under Dominican control; in 1569, Pius V gave the Dominican Master General exclusive control over them. As a consequence, until 1984 the blessing of rosaries came to be reserved for Dominicans or priests having special faculties. Besides the Dominican rosary, there are various other forms. The Servite rosary, for instance, has seven sections in memory of the Seven Sorrows of the BVM (Blessed Virgin Mary), each consisting of the Lord's Prayer and seven Hail Marys; it apparently dates from the 17th cent... 
  4. ^ Casanowicz, Immanuel Moses (1919). Ecclesiastical Art in the United States National Museum. U.S. Government Printing Office. ss. 632. Erişim tarihi: 29 Nisan 2014. Rosary. Made of glass and composition beads. The full or greater Dominican rosary of 15 decades. 
  5. ^ Directory on Popular Piety and the Liturgy, 197 23 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Rosary, or Psalter of the Blessed Virgin Mary, is one of the most excellent prayers to the Mother of God
  6. ^ Thurston, Herbert. "The Rosary". Catholic Encyclopedia. 3 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2017 – www.newadvent.org vasıtasıyla. 
  7. ^ Schroede, Jenny (2006). The Everything Mary Book. s. 219. 1-59337-713-4.
  8. ^ Ball 2003.
  9. ^ "Turkish (Türkçe) Rosary Prayers". www.marysrosaries.com. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2024. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Rozari&oldid=31739480" sayfasından alınmıştır