Ciğer otu
| Ciğer otu | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Pulmonaria officinalis L., Sp. Pl.: 135 (1753).
| |||||||||||||||
Ciğer otu (Pulmonaria officinalis), hodangiller (Boraginaceae) familyasından Nisan-Mayıs ayları arasında çiçek açan, 10–50 cm boyunda, çok senelik otsu bir bitki türü.
IUCN Kırmızı listesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Tür, bölgenin çoğu yerinde bulunduğu Avrupa'ya endemik olarak kabul edilir. Bu türün oluşum kapsamı, tehdit altındaki bir kategori için gereken değerleri büyük ölçüde aşmaktadır. Çeşitli rakımlarda çeşitli habitatlarda meydana gelir ve yaşam alanının da bu değerleri aştığı sonucuna varılır. Nüfus büyüktür ve tehditlerin şu anda genel nüfus üzerinde minimum etkiye sahip olduğundan şüphelenilmektedir. Avrupa ve AB27'de En Az Endişe Veren olarak değerlendirilmektedir.[1]
Dağılım bilgileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu bitki, kuzeyde İskandinavya'dan Balkanlar'a ve batıda Fransa'dan doğuda Ukrayna'ya kadar bulunabilen bir Avrupa endemiğidir.[2][3][4]
Nüfus bilgileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Türler Avrupa'da yaygındır. Yirmiden fazla ülkede görülür ve bu tür için Küresel Biyoçeşitlilik Bilgi Tesisinde (GBIF 2013) yedi binden fazla kayıt vardır.
Popülasyonun büyük olduğu bilinmektedir, örneğin 2012'de, dağılım aralığının iki farklı bölümünde 1.000'den fazla kişiden oluşan dört büyük popülasyon örneklenmiştir. Bu popülasyonlardan ikisi, Hofeberg ve Bertsdorf, dağıtım bölgesinin çekirdeğini temsil eden doğu Almanya'da bulunuyordu. İki popülasyon, Kloosterbos ve Waardebroeken, ana dağılım aralığının batı kenarının ötesinde yer alan batı Belçika'da örneklenmiştir.[5]
Önemli tehditlere sahip olduğu düşünülmemektedir ve nüfusun istikrarlı olduğu anlaşılmaktadır.[1]
Habitat ve Ekoloji bilgileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Çok yıllık bir bitkidir, meşe, gürgen, ıhlamur, çınar ve kayın ağaçları dahil olmak üzere nemli açık ormanlık alanlarda yetişir ve ayrıca çalılıklarda bulunur. Ovalardan dağlık alanlara kadar bulunur ve besin açısından zengin alkali toprakları tercih eder. Kışlama tomurcukları yer seviyesindedir (hemicryptophyte) ve Mart-Mayıs ayları arasında çiçek açar. Nektarla ödüllendirilen böcekler tarafından tozlaştırılır.[6] Fitososyolojik sınıflandırma sistemi içinde Anemono nemorosae - Caricetea sylvaticae ile ilişkilidir.[7]
Tehdit bilgileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Tür, örneğin Ukrayna'da tıbbi kullanım için vahşi doğadan bazı yerel toplamalara tabidir[8] ancak genel nüfus durumu üzerinde çok az etkisi olduğu düşünülmektedir. Tarımın yoğunlaşmasıyla birlikte genel habitat kaybı, yayılışının bazı kısımlarında, belki de özellikle yayılışının daha az yaygın olduğu yerlerde, örneğin Danimarka'da nadir ve Hollanda'da Tehlike Altında olarak kabul edilir.[1]
Kullanım ve Ticari bilgileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bahçelerde yetiştirilir ve gölgeli veya kısmi gölgeli alanlar için iyi bir yer örtücü bitkidir. Yaprakları salatalarda veya pişmiş sebze olarak yenebilir.
Türün göğüs hastalıkları için tıbbi kullanımı vardır, yüksek müsilaj içeriği onu bronşit, boğaz ağrısı ve kronik öksürük tedavisinde faydalı kılar. Yapraklar kanamayı durdurmak için harici olarak kullanılabilir.[9] Yüksek fenolik ve antioksidan özelliklere sahiptir.[10] Ukrayna ve Hırvatistan'da doğadan toplanan kuru çiçekler ve yapraklar internet üzerinden satışa sunulmaktadır.[1]
Koruma eylemleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Türler birçok botanik bahçesinde yetiştirilmektedir[11] ve tohumlar İtalya, Pavia'da saklanmaktadır.[12] Almanya'da Lauter und Eisenbach, Polonya'da Las Baniewicki ve İsveç'te Jungfruvassen dahil olmak üzere Natura 2000 sitelerinde bulunur.[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Chadburn, H. 2014. Pulmonaria officinalis. The IUCN Red List of Threatened Species 2014: e.T202970A2758321. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2014-1.RLTS.T202970A2758321.en.
- ^ Bennett, M. 2003. Pulmonarias and the Borage Family. Batsford, London.
- ^ USDA. 2012. Germplasm Resources Information Network (GRIN). Beltsville, Maryland, USA Available at: www.ars-grin.gov.
- ^ Valdés, B. 2011. Boraginaceae. In: Euro+Med Plantbase - the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Berlin Available at: http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/ 19 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Meeus, S., Honnay, O. and Jacquemyn, H. 2013. Differences in fine-scale spatial genetic structure across the distribution range of the distylous forest herb Pulmonaria officinalis (Boraginaceae). BMC Genetics 14(101).
- ^ Bundesamt für Naturschutz. 2012. FloraWeb. Bonn Available at: www.floraweb.de.
- ^ Association Tela Botanica. 2000–2010. Le reseau de la botanique francophone. Available at: http://www.tela-botanica.org/ 21 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Minarchenko, V. 2011. Medicinal plants of Ukraine: diversity, resources, legislation. Newsletter of the Medicinal Plant Specialist Group of the IUCN Species Survival Commission 14: 7-13.
- ^ Plants for a Future. 2012. Plants for a Future. Available at: http://www.pfaf.org/user/default.aspx 17 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Ivanova, D., Gerova, D., Chervenkov, T. and Yankova, T. 2005. Polyphenols and antioxidant capacity of Bulgarian medicinal plants. Journal of Ethnopharmacology 96(1-2): 145-150.
- ^ BGCI. 2017. Botanic Gardens Conservation International: Plant Search. Richmond Available at: http://www.bgci.org/plant_search.php 31 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (Accessed: November 2017).
- ^ ENSCO. 2014. ENSCOBASE: the ENSCONET Virtual Seed Bank. Available at: http://enscobase.maich.gr/ 30 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (Accessed: 2014).
- ^ EUNIS. 2010. EUNIS Biodiversity database. Available at: http://eunis.eea.europa.eu/index.jsp 11 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..