Planck parçacığı
Fizikçi Max Planck'tan sonra adlandırılan Planck parçacığı, Compton dalga boyu ile Schwarzschild yarıçapının eşit olduğu parçacığın kara delik kadar sıkıştırılması varsayımı ile elde edilmiştir.[1] Kütlesi yaklaşık olarak Planck kütlesine eşittir ve Compton dalga boyu ile Schwarzschild yarıçapı yaklaşık olarak Planck uzunluğu kadardır.[2] Planck kütlesi ve Planck uzunluğunu tanımlamak için bazen Planck parçacıkları ifadesi kullanılır.[3] Bu parçacıklar Planck çağında evrenin oluşmasındaki bazı modellerde rol oynadı.[4]
Örneğin bir proton ile karşılaştırılırsa Planck parçacığı aşırı derecede küçük (parçacığın yarıçapı Planck uzunluğuna eşittir, bu da proton çapının yaklaşık 10−20 katıdır) ve ağırdır (Planck kütlesi, proton kütlesinin 1019 katıdır).[5]
Parçacığın Hawking ışınımında yok olduğu düşünülüyor.
Türetilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Uygun tanımı için çeşitli görüşler olmasına rağmen bir Planck parçacığı içi en yaygın tanım, Compton dalga boyunun Schwarzschild yarıçapına eşit olduğudur. Bu şöyle ifade edilir:
Burada bir parçacığın kütlesi:
Bu kütle Planck kütlesinden kat daha büyüktür. Bu da bir Planck parçacığının Planck'ın birim kütlesinden 1,772 kat daha ağır olduğu anlamına gelir.
Parçacığın yarıçapı Compton dalga boyuna eşit olur:
Boyutları[değiştir | kaynağı değiştir]
Yukarıdaki türetimleri kullanarak h, G ve c fiziksel sabitlerini ifade edebililir ve parçacığın kütlesi ile yarıçapını fiziksel değerlerini tanımlayabiliriz. Bu yarıçapın bir küre biçiminde olduğu varsayarak ayrıca parçacığın hacmini ve yoğunluğunu da tanımlayabiliriz.
| Parametre | Boyut | SI birimlerindeki değeri |
|---|---|---|
| Kütle | M | 3,85763×10-8 kg |
| Yarıçap | L | 5,72947×10-35 m |
| Volume | L3 | 7,87827×10-103 m3 |
| Yoğunluk | M L−3 | 4,89655×1094 kg m-3 |
Yukarıdaki boyutların bilinen hiçbir fiziksel madde veya varlıkla ilgili olmadığına dikkat edin.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Michel M. Deza; Elena Deza. Encyclopedia of Distances 1 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Springer; 1 June 2009. ISBN 978-3-642-00233-5. p. 433 1 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ ""Light element synthesis in Planck fireballs" - SpringerLink". 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2013.
- ^ B. Roy Frieden; Robert A. Gatenby. Exploratory data analysis using Fisher information 1 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Springer; 2007. ISBN 978-1-84628-506-6. p. 163 1 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Harrison, Edward Robert (2000), Cosmology: the science of the universe, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-66148-5 p. 424[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Harrison 2000, s. 478.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- "The quasi-steady state cosmology: analytical solutions of field equations and their relationship to observations" - Astrophysics Data Systems
- "Mach's principle: from Newton's bucket to quantum gravity" - Google Books
- "Mysteries of Mass: Some Contrarian Views From an Experimenter"
- "The Gauge Hierarchy Problem and Planck Oscillators" - CERN Document Server
- "The First Turbulence and First Fossil Turbulence"
- "Lecture on Nuclear Physics for Plasma Engineers"
- The Planck Length1 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.