Hiperon
Hiperon bir grup atomaltı parçacığın ortak adıdır. Hiperonların spin sayıları tam sayı olmadığından fermion, güçlü etkileşimden etkilendikleri için hadron ve üç kuarktan oluştukları için de baryon sayılırlar. Bu yönüyle nötron ve proton gibi parçacıklarla aynı sınıfta yer alırlar. Ancak nötron ve protonun aksine yapılarındaki kuarklardan en az biri garip kuarktır. Ayrıca daha büyük kütleye sahiplerdir ve 10 −10 saniyeden daha kısa ömürleri ile çok kararsız parçacıklardır.[1] Hiperonlar 1950 li yıllarda keşfedildi. Daha sonra kuarkların keşfi sonucunda temel parçacık olmadıkları anlaşıldı.
Hiperonların listesi[değiştir | kaynağı değiştir]
| Adı | Sembol | Kuark yapısı | Kütle (MeV/c2) |
Spin | Elektrik yük | Gariplik | Ömür (saniye) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Lambda [2] | Λ0 |
u d s |
1 115.683(6) | 1⁄2+ | 0 | −1 | 2,60×10-10 [3] |
| Sigma [4] | Σ+ |
u u s |
1 189.37(0.7) | 1⁄2+ | +1 | −1 | (8,018±0,026)×10-11 |
| Sigma [5] | Σ0 |
u d s |
1 192.642(24) | 1⁄2+ | 0 | −1 | (7,4±0,7)×10-20 |
| Sigma [6] | Σ- |
d d s |
1 197.449(30) | 1⁄2+ | −1 | −1 | (1,479±0,011)×10-10 |
| Sigma (rezonans) [7] | Σ∗+ |
u u s |
1 382.8(4) | 3⁄2+ | +1 | −1 | |
| Sigma (rezonans) [7] | Σ∗0 |
u d s |
1 383.7±1.0 | 3⁄2+ | 0 | −1 | |
| Sigma (rezonans) [7] | Σ∗- |
d d s |
1 387.2(5) | 3⁄2+ | −1 | −1 | |
| Xi [8] | Ξ0 |
u s s |
1 314.83(20) | 1⁄2+ | 0 | −2 | (2,90±0,09)×10-10 |
| Xi [9] | Ξ- |
d s s |
1 321.31(13) | 1⁄2+ | −1 | −2 | (1,639±0,015)×10-10 |
| Xi (rezonans) [10] | Ξ∗0 |
u s s |
1 531.80(32) | 3⁄2+ | 0 | −2 | |
| Xi (rezonans) [10] | Ξ∗- |
d s s |
1 535.0(6) | 3⁄2+ | −1 | −2 | |
| Omega[11] | Ω- |
s s s |
1 672.45(29) | 3⁄2+ | −1 | −3 | (8,21±0,11)×10-11 |
- Kütle birimi olarak verilen Mev/c2 karşılığı 1.782661*10-30 kg dir.
- Bu tablodaki bütün hiperonların Baryon sayısı 1, Tılsım ve Altlık sayıları 0 dır.
- Kuark yapısı ile ilgili lejant
- u:Yukarı kuark, d:Aşağı kuark, s:garip kuark
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Hugh Young-Roger A. Freedman:University Physics ISBN 978-0321-50130-1 sf.1523
- ^ "Particle Data Groups: 2006 Review of Particle Physics – Lambda" (PDF). 26 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2008.
- ^ "Physics Particle Overview – Baryons". 28 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2008.
- ^ "Particle Data Groups: 2006 Review of Particle Physics – Sigma+" (PDF). 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2008.
- ^ "Particle Data Groups: 2006 Review of Particle Physics – Sigma0" (PDF). 26 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2008.
- ^ "Particle Data Groups: 2006 Review of Particle Physics – Sigma-" (PDF). 30 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2008.
- ^ a b c "Particle Data Groups: 2006 Review of Particle Physics – Sigma(1385)" (PDF). 24 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2008.
- ^ "Particle Data Groups: 2006 Review of Particle Physics – Xi0" (PDF). 30 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2008.
- ^ "Particle Data Groups: 2006 Review of Particle Physics – Xi-" (PDF). 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2008.
- ^ a b "Particle Data Groups: 2006 Review of Particle Physics – Xi(1530)" (PDF). 24 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2008.
- ^ "Particle Data Groups: 2006 Review of Particle Physics – Omega-" (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2008.
