Plaek Phibunsongkhram
| Plaek Phibunsongkhram แปลก พิบูลสงคราม |
|
|---|---|
 |
|
| Tayland Başbakanı | |
| Görev süresi 16 Aralık 1938 – 1 Ağustos 1944 |
|
| Yerine geldiği | Phot Phahonyothin |
| Yerine gelen | Khuang Aphaiwong |
| Görev süresi 8 Nisan 1948 – 16 Eylül 1957 |
|
| Yerine geldiği | Khuang Abhaiwongse |
| Yerine gelen | Pote Sarasin |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 14 Temmuz 1897 Bangkok yakınları, Siyam [bugün Tayland] |
| Ölüm | 12 Haziran 1964 (66 yaşında) Tokyo, Japonya |
Plaek Phibunsongkhram (Tayca:แปลก พิบูลสงคราม, Pibul Songgram olarak da bilnir, d. 14 Temmuz 1897, Bangkok yakınları, Siyam [bugün Tayland] - ö. 12 Haziran 1964, Tokyo, Japonya), Taylandlı mareşal ve başbakan (1938-44 ve 1948-57). Tayland'da baskıcı askeri hükümetler dönemini kurmuştur.
Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
Kraliyet Askeri Akademisi'ni bitirdi. 1914'te topçu birliklerine katıldı. 1924-27 arasında Fransa'da yüksek askeri eğitim gördü. Bu sırada Siyam'da mutlak monarşi yönetimine son verme planları yapan Siyamlı öğrencilerin çevresine girdi. Bangkok'a dönüşünde binbaşı rütbesiyle genelkurmayda göreve başladı. 1928'de Luang Phibunsongkhram adını aldı.
1932'de Kral Prajadhipok'u anayasal monarşi rejimine geçmeye zorlayan kansız darbe girişiminin örgütlenmesine katıldı. Askerlerin denetimindeki yeni hükümette hızla yükseldi ve Prens Boworadet'in 1933'te başlattığı ayaklanmayı bastırdı. Ertesi yıl savunma bakanlığına getirildi. Bu görevdeyken orduyu güçlendirmeye ve o sırada İtalya'da ve Almanya'da olduğu gibi halka askeri değerleri benimsetmeye çalıştı. Aralık 1938'de başbakan olduktan sonra halkı aşırı milliyetçi ve yayılmacı görüşler doğrultusunda seferber etmek için çaba harcadı. 1939'da ülkenin adını Tayland olarak değiştirdi. Fransa'nın Almanya'ya teslim olması üzerine, 19. yüzyılın başında imzalanan bir antlaşmayla Laos ve Kamboçya'ya bırakılan toprakları geri almak amacıyla Çinhindi'ndeki Fransızlarla savaşa girdi (1940-41). Japonların 8 Aralık 1941'de Tayland'ı işgal etmelerinin hemen ardından onlarla ittifak kurdu ve 25 Ocak 1942'de Britanya ve ABD'ye savaş ilan etti. Tayland kağıt üzerinde Japonya'nın müttefiki olmakla birlikte, giderek fiilen Japon işgali altına girdi. Bu durum Japon karşıtı güçlü bir Özgür Tay Hareketi'nin gelişmesiyle sonuçlandı. Savaşın Japonya'nın aleyhine dönmeye başlaması üzerine hükümet düşürüldü (Temmuz 1944) ve perde arkasından Pridi Phanomyong'un denetlediği sivil bir hükümet işbaşına geldi.
Savaş sonrasında kurulan sivil hükümetler düzeni korumak ve ekonomiye istikrar kazandırmak için gerekli halk desteğinden yoksundular. Kral Ananda Mahidol'un kuşkulu ölümü (1946) yönetime duyulan güveni daha da sarstı ve ordu 1947'de yönetime el koydu. 1948'de yeniden başbakanlığa getirilen Phibunsongkhram Tayland'ı 1954'te Batı'yla ittifaka soktu ve merkezi Bangkok'ta bulunan Güneydoğu Asya Antlaşması Teşkilatı'nın (SEATO) kurulmasına destek oldu. Siyasal partilerin kuruluşuna ve ifade özgürlüğüne izin verilen kısa bir demokrasi denemesinden sonra (1956-57) ordu tarafından görevinden uzaklaştırıldı. Tokyo'ya kaçarak son yıllarını orada geçirdi.
Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Bu maddenin yazılmasında Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition'ndaki Plaek Phibunsongkhram maddesinden yararlanılmıştır.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Phot Phahonyothin |
Tayland Başbakanı 16 Aralık 1938 - 1 Ağustos 1944 |
Sonra gelen: Khuang Aphaiwong |
| Önce gelen: Khuang Abhaiwongse |
Tayland Başbakanı 8 Nisan 1948 - 16 Eylül 1957 |
Sonra gelen: Pote Sarasin |
