İçeriğe atla

Ortak kanal girişimi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Ortak kanal girişimi veya CCI (İngilizceCo-channel interference) aynı kanalı kullanan iki farklı radyo vericisinden gelen çapraz karışmadır. Ortak kanal girişimi, hava koşullarından idari ve tasarım sorunlarına kadar birçok faktörden kaynaklanabilir. Ortak kanal girişimi, çeşitli radyo kaynağı yönetimi şemaları ile kontrol edilebilir.

Hücresel mobil ağlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hücresel mobil iletişimde (örneğin GSM ve LTE sistemleri), frekans spektrumu, farklı hücrelere atanan, örtüşmeyen spektrum bantlarına bölünmüş değerli bir kaynaktır (Hücresel iletişimde "hücre", baz istasyonu anteni etrafındaki altıgen/dairesel alanı ifade eder). Ancak belirli bir coğrafi mesafenin ardından bu frekans bantları yeniden kullanılır, yani aynı spektrum bantları uzaktaki diğer hücrelere yeniden atanır. Frekansın yeniden kullanılması olgusu nedeniyle hücresel mobil ağlarda ortak kanal girişimi yaygın olarak ortaya çıkar. Böylece hücre içerisinden istenilen sinyalin yanı sıra, bazı uzaktaki hücrelerdeki vericilerden de alıcıya aynı frekanstaki istenmeyen sinyaller gelerek alıcı performansının bozulmasına ve gürültüye yol açmaktadır.

Olumsuz hava koşulları

[değiştir | kaynağı değiştir]

FM için, atmosferdeki nem içeriğinin ve sıcaklığın dikey katmanlanması (inversiyon katmanları), zaman zaman sinyallerin normalden yüzlerce veya binlerce kilometre uzağa gitmesine neden olabilir. Bir ters katman en yaygın olarak yüksek basınç bölgelerinde gözlemlenir ve radyo sinyallerini birkaç saatten birkaç güne kadar etkileyebilir. Bu fenomen genellikle anormal yayılma olarak adlandırılır ve daha çok yaz sonlarında sıcak ve kuru havalarda görülür.[1]

Kötü frekans planlaması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Frekansların yayıncılar tarafından kötü planlanması, nadir de olsa ortak frekans girişimlerine neden olabilir. Oldukça yerelleştirilmiş bir örnek İrlanda'nın güneybatısındaki Listowel'dir. Listowel ve Knockmoyle'daki 2RN UHF televizyon verici sistemleri aynı frekanslarda ancak zıt polarizasyona sahiptir. Ancak Listowel kasabasının bazı eteklerinde her iki verici de alınabiliyor ve bu da yoğun frekans karışıklığı neden oluyor. Bu sorun, bu bölgelerde yaşayanları RTÉ programlarını almak için alternatif vericiler kullanmaya zorluyor.

Aşırı kalabalık radyo spektrumu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Nüfusun yoğun olduğu birçok bölgede radyo spektrumunda farklı istasyonlar çok fazla yer olmaz. Böylesi bir durumda istasyonlar, bazen aynı frekansta iki, üç veya daha fazla istasyonun aynı anda yüksek sesle ve net olarak duyulabileceği noktaya kadar tıka basa dolu olabilir. ABD'de, aynı frekanstaki uzay istasyonlarında kullanılan Federal İletişim Komisyonu (FCC) yayılma modelleri, sinyal ve parazit tahmininde her zaman doğru değildir. Bu durumun bir örneği, Fayetteville, Arkansas'ın bazı bölgelerinde yerel 99.5 FM KAKS'ın yerini, özellikle yüksek tepelerin batı taraflarında Tulsa, Oklahoma'da yayın yapan KXBL 99.5 FM'in almasıdır. Başka bir örnek, Ashtabula'nın WKKY 104.7'sinin, Erie Gölü'nün Ontario kıyısındaki Toledo'nun WIOT 104.7 FM'inden ve aynı zamanda yine 104.7 FM'de olan Woodstock'un CIHR-FM'sinden (nadir durumlarda) parazit alması olabilir.

Gündüz ve gece

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoğu AM yayınının tahsis edildiği radyo spektrumunun orta frekans kısmında, sinyaller tam zamanlı olarak yer dalgası yoluyla ve gece vakti de gökyüzü dalgası yoluyla yayılır. Bu, gece saatlerinde iyonosferden yansıyan ve dünyaya geri dönen orta dalgalar nedeniyle birçok AM radyo frekansında ortak kanal girişiminin mevcut olduğu anlamına gelir. Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Meksika ve Bahamalar'da, yüzlerce, hatta binlerce mil uzakta bulunan belirli istasyonlara geceleri kendi frekanslarını vermeleri veya ilgili frekansları başkalarıyla paylaşmaları için " açık kanal " yayın tahsis eden belirli frekanslar üzerinde uluslararası anlaşmalar vardır. Diğer frekanslarda, bu frekanslardaki çoğu istasyonun ya gücü azalttığı ya da gece vakti birbirlerinin sinyallerine yönelik ortak kanal girişimini azaltmaya yardımcı olmak için yönlü anten sistemine geçtiği "Bölgesel Kanallar" vardır. Amerika Birleşik Devletleri'nde, altı adet "Yerel Kanal" frekansı vardır; bu frekanslardaki hemen hemen her istasyon, hem gündüz hem de gece aynı güce ve anten düzenine sahiptir ve gökyüzü dalgası yayılımının bir sonucu olarak, normal olarak bu frekanslarda kırsal alanlardaki büyük ortak kanal paraziti, gece saatleri ilgili kanaldaki en yakın yerel istasyonda veya aynı kanalda seken diğer uzak istasyonlarda söylenenlerin anlaşılmasını imkânsız olmasa da zorlaştırır. Gökyüzü dalgası yayını, radyonun başlangıcından bu yana uzun mesafeli AM radyo alımı için kullanılmaktadır ve AM radyonun olumsuz bir yönü olarak yorumlanmamalıdır.

Bitişik bantların birbirine karışması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Frekans planlamasında bile, bitişik bantlardan gelen sinyallerin sızması girişime yol açabilir. Bu, hava durumu uyduları gibi çevresel izleme için kullanılan pasif uzaktan algılamayı olumsuz etkileyebilir. 5G'nin ortaya çıkışı, uydular üzerindeki zararlı etkileri önemli ölçüde artırabilir, bu da sayısal hava durumu tahmin performansını olumsuz etkileyebilir ve bu da ekonomik ve kamu güvenliği açısından ciddi olumsuz etkilere neden olabilir.[2][3] Lisanssız işlemler veya kötü düzenlenmiş bantlar da parazite yol açabilir.

  1. ^ "Radio interference | Radio Spectrum Management". www.rsm.govt.nz (İngilizce). October 24, 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2017. 
  2. ^ Misra, Sidharth (January 10, 2019). "The Wizard Behind the Curtain?—The Important, Diverse, and Often Hidden Role of Spectrum Allocation for Current and Future Environmental Satellites and Water, Weather, and Climate". 15th Annual Symposium on New Generation Operational Environmental Satellite Systems. Phoenix, AZ: American Meteorological Society. 
  3. ^ Lubar, David G. (January 9, 2019). "A Myriad of Proposed Radio Spectrum Changes—-Collectively Can They Impact Operational Meteorology?". 15th Annual Symposium on New Generation Operational Environmental Satellite Systems. Phoenix, AZ: American Meteorological Society.