MultiMode manuel şanzıman
MultiMode manuel şanzıman (MMT veya M/M[1]), Toyota tarafından sunulan bir tür otomatikleştirilmiş manuel şanzımandır. Sabit mıknatıslı motorlarla çalıştırılan bilgisayar kontrollü kavramaya sahip geleneksel bir manuel şanzıman kullanır.[2] MultiMode manuel şanzıman Avrupa'da Aygo, Yaris, Corolla, Corolla Verso, Mark X ve Auris'te bulunmaktadır ve Toyota tarafından Kuzey Amerika pazarında sunulan MultiMode otomatik şanzıman ile karıştırılmamalıdır.
Operasyon[değiştir | kaynağı değiştir]
Çok Modlu Manuel Şanzıman aşağıdaki viteslere sahiptir: R, N, E, M+, M−.
- R: R geri vitestir. Hem geleneksel manuel hem de tam otomatik araçlardaki R'ye benzer.
- N: N boş vitestir. Hem geleneksel manuel hem de tam otomatik olarak N'ye benzer.
- E: E, tam otomatikte D'nin işlevsel eşdeğeridir. Bir MMT vites kutusu, tork konvertörlü şanzıman (geleneksel otomatik şanzımandaki gibi) yerine manuel şanzıman olduğundan vites değişiklikleri fark edilir. Vites değişiklikleri meydana geldiğinde gaz pedalı hafifçe azaltılmalıdır. Bu, vitesler arasında yumuşak bir geçişi kolaylaştırır ve konforlu bir hızlanma sağlar.
- M+: M1'den M5'e (6 vitesli MMT araçlarda M6) sıralı biçimde vites yükseltir.
- M-: M5'ten (6 vitesli MMT araçlarda M6) M1'e sıralı bir şekilde vites küçültür.
Otomatik vites bir otomobile göre farklılıkları[değiştir | kaynağı değiştir]
Çok modlu manuel araçta tork konvertörü yerine kavrama bulunur. Bu nedenle vites değişiklikleri fark edilir ve araç, yokuş yukarı giderken geriye doğru kayar.
- Kalkışta İvmelenme: MultiMode manuel şanzımanlı bir otomobil, otomatik bir otomobil gibi fren pedalı bırakıldığında ve gaz pedalına basılmadığında ileri doğru ivmelenir. Bu, debriyajın kısmen devreye sokulması ve kaydırılmasıyla elde edilir.
- Yokuş kalkış: Bir MMT şanzımanlı otomobil, otomatik bir arabanın aksine, yukarı eğimli bir yokuşta geriye doğru kaçırır. Yukarı eğimli bir yokuştan çıkmak için gaz pedalına hafifçe basmadan önce el frenini çekin. Gaz pedalına basarak aracı yokuşta tutmayın. Tuttuğunuz esnada debriyaj aşırı ısınacak ve hasar görmesine neden olacaktır.
- Park etme: Otomatik vites bir otomobilin aksine MMT şanzımanlı bir otomobilde P vitesi yoktur. Yukarı eğimli bir yokuşta vitesi M1 veya E'ye alın, el frenini çekin ve motoru kapatın. Aşağı eğimli bir yokuşta vitesi R'ye alın, el frenini çekin ve motoru kapatın. Düz zeminde vitesi R konumuna getirin, el frenini çekin ve motoru kapatın. R veya E/M1, P fonksiyonunu tam otomatik olarak değiştirir. Ayrıca yükü şanzımana bindirmemek için ağırlığı el frenine verirseniz ömrünü uzatmış olursunuz.
- İlk çalıştırma ve kalkış: Motor yalnızca vites N konumundayken çalıştırılabilir. Çalıştırmak için aracın kontağını açık konuma getirin (bu vites kilidini açar), fren pedalına basın, vitesi N konumuna getirin (R veya E'den/M1) ve otomobili çalıştırın.
- Tam otomatikte L/1 ve 2. vites: MMT, tam otomatikte olduğu gibi L/1 ve 2. vites sağlamaz. MMT sisteminin bir eylemi, aracın bulunduğu eğimi tespit etmesidir. Aşağı eğimli bir yokuşta fren pedalına basıldığında, motor frenini üretmek için otomatik olarak daha düşük bir vites seçer. Tam otomatikte L ve 2 vitesin eşdeğer etkisi. L ve 2, MMT arabasında E1 ve E2 (Aygo'da mevcut değildir) veya M1 ve M2 vitesleriyle de değiştirilebilir. E1 veya E2'yi seçmek için vitesi E'ye getirin ve beyin seçimini geçersiz kılmak için direksiyon simidi üzerindeki "+" ve "-" kulakçıkları kullanın. E, seçilen vitese bağlı olarak E1/E2/E3/E4/E5/E6 olarak değişecektir. Tam otomatik olarak L ve 2 viteslerini simüle etmek için uygun şekilde E1 veya E2'ye vites küçültün. M1 veya M2'yi seçmek için vitesi M konumuna getirin ve "M-" vitesini kullanarak vitesi M1 veya M2'ye düşürün.
- Kick-down: E modunda, tam otomatik bir araçtaki kick-down işlevi bir MMT otomobilinde benzer şekilde etkinleştirilebilir. Ek olarak kick-down, E modunda direksiyon simidi üzerindeki kulakçık kullanılarak manuel olarak etkinleştirilebilir. Bu, bilgisayar ayarını geçersiz kılar ve E, E1/E2/E3/E4/E5/E6 olarak değişir. E modunda manuel vites geçişini geçersiz kılmayı durdurmak için, E1/E2/E3/E4/E5/E6 viteslerinde direksiyon simidi üzerindeki "+" kanadını çekip basılı tutun. Ya da beyin tarafından etkinleştirilen bir sonraki vites değişimini bekleyin.
- Geri vites: Otomobil, otomatik bir araçta olduğu gibi geri gider. Geriye gitmek için fren pedalına basın ve vitesi "R" konumuna getirin. Aracın geriye doğru gitmesini sağlamak için fren pedalını yavaş yavaş kaldırın. Aşağı eğimli bir yokuşta, kayan kavrama kullanılarak simüle edilen ivmelenme işlevi, aracın ileri doğru kaymasını önlemek için yeterli değildir. Bu durumda, aşırı debriyaj ısınması debriyajın zarar görmesine yol açacağından, araç gaz pedalı kullanılarak sabit tutulmamalıdır. Bunun yerine el freni çekilmeli ve gaz pedalına hafifçe basılıp şanzımana yük verilmemelidir.
- Vites değişimi: MMT'deki vites değişimleri, tam otomatik bir otomobilin aksine fark edilir. "E" vites konumunda araç, hız ve eğim bilgilerine bağlı olarak vitesi otomatik olarak değiştirecektir. Vites değiştirme sırasında gaz pedalının bir anlığına kaldırılması tavsiye edilir. Gaz pedalında sabit bir gaz da tutulabilir ve vites değişimi böyle de gerçekleşebilir ancak araç vites değiştirme sırasında tam otomatik şanzımanlı bir otomobile göre gözle görülür derecede daha sarsıntılı vites geçişi sağlayacaktır.
E modunda çalıştırma[değiştir | kaynağı değiştir]
E modu, geleneksel otomatik araçlarda "D" konumu işlevi görür. Araç, yerleşik bilgisayar ve elektronik kavrama aracılığıyla hız ve eğim bilgilerine göre uygun vitesi otomatik olarak seçiyor. Bir MMT arabası, eğimin dik olması durumunda seçilebilecek en yüksek vitesi sınırlar.
- Tam otomatikte L ve 2 vites: Otomatikte L ve 2 vites, bir MMT otomobilinde E1/E2 veya M1/M2 kullanılarak simüle edilebilir.
- Es modu: Es modu, daha fazla yakıt tüketimi pahasına daha hızlı vites değişimleriyle daha dinamik ve sportif sürüşe olanak tanır. Es modu Yaris ve Auris'te (Avrupa versiyonu) mevcuttur. Es modu, çift kavramalı şanzımandaki (DSG) "S" moduna benzer.
M modunda çalıştırma[değiştir | kaynağı değiştir]
"M" vites konumunda, vites "M+" ve "M−" olarak değiştirilerek sıralı vites geçişleri yapılabilir. M modunda, seçilen vites yol bilgisayarında M1/M2/M3/M4/M5/M6'dan biri olarak görüntülenecektir. M modunda, motor kesiciye girse bile vites değişmeyecektir, bu da muhtemelen motor hasarına yol açacaktır. Ancak kullanıcının, motor için mümkün olan maksimum devri aşan bir vitese aşırı derecede vites küçültmesi veya motorun durmasına neden olabilecek bir vitese aşırı derecede vites büyütmesi engellenir. Araç tamamen durana kadar frenlendiğinde "M1" vitesine otomatik olarak küçültülür.
Rakipleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Operasyonel olarak benzer sistemler, zamanında Opel tarafından sunulan "Easytronic", Alfa Romeo tarafından sunulan "Selespeed", Honda tarafından sunulan "I-SHIFT", Suzuki tarafından sunulan "Auto Gear Shift", UD Trucks tarafından sunulan "ESCOT" ve Renault Grubu'na ait Dacia tarafından sunulan Dacia Easy-R gibi örnekler verilebilir. Otomatik şanzıman olarak geçen diğer teknolojiler, geleneksel otomatik şanzıman ve sürekli değişken oranlı şanzımandır (CVT). Örneğin yeni nesil Toyota Corolla' da MultiDrive S adı altında CVT bir şanzıman kullanılmaktadır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "MMT - MultiMode manual transmission". Birleşik Krallık: Toyota. 13 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Toyota Multi-Mode Transmission" (PDF). techtips.ie. 11 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Ekim 2022.