Mezoterm

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Mezoterm, endoterm ve ektoterm arasında özellikler gösteren ve kendisini metabolik olarak uygun bir sıcaklıkta tutan organizmalar için kullanılan bir terimdir.

Tanım[değiştir | kaynağı değiştir]

Mezoterm canlılar iki temel özelliğe sahiptir:

  • Metabolik ısı üretimi yoluyla beden sıcaklığı yükseltilir.
  • Belirli bir beden sıcaklığının metabolik kontrolü zayıftır veya yoktur.[1]

İlk özellik mezotermleri, ektotermlerden; ikinci özellikse endotermlerden ayırır. Endotermler sıcaklık düşüşlerinde titreme ve kahverengi adipoz doku ile bedene enerji vererek yüksek metabolik hız sağlarken; mezotermler görece daha düşük beden sıcaklığı ve metabolik hızlar deneyimler. Ayrıca mezoterm canlılarda (özellikle sauropodlarda bulunan gigantotermi) beden sıcaklığını korumak adına beden boyutunda büyüme eğilimi görülür.[2]

Dinozor termoregülasyonu[değiştir | kaynağı değiştir]

Dinozorların metabolik açıdan endoterm canlılar mı, yoksa ektoterm canlılar mı oldukları uzun süre tartışma konusu oldu. Son yıllarda yapılan çalışmalarda araştırmacılar dinozor metabolizması için üçüncü bir termoregülasyon yolu mezotermi bulundu. Günümüzde de pek çok örneği görülen mezoterm canlıları arasında deri sırtlı deniz kaplumbağası, ton balığı ve büyük beyaz köpekbalığı sayılabilir. The University of New Mexico'dan biyolog John Grady, mezoterm olarak endoterm ve ektoterm arası özellik gösteren kuş olmayan dinozorların biyolojik açıdan önemli avantajlar yakaladığını, örneğin bir timsahtan çevik hareket edip küçük bir memeli kadar enerji gereksinimi duymadıklarını böylece evrimsel olarak başarı yakaladıklarını ileri sürdü.[3]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ GRADY, JOHN M.; ENQUIST, BRIAN J.; DETTWEILER-ROBINSON, EVA; WRIGHT, NATALIE A.; SMITH, FELISA A. "Evidence for mesothermy in dinosaurs". www.science.org. Science. 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Bernal, Diego; Dickson, Kathryn A.; Shadwick, Robert E.; Graham, Jeffrey B. "Review: Analysis of the evolutionary convergence for high performance swimming in lamnid sharks and tunas". www.sciencedirect.com/. Sciencedirect. 5 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Witze, Alexandra. "Dinosaurs neither warm-blooded nor cold-blooded". www.nature.com/. Nature. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.