Matieni

Matiene, Mannae'nin daha eski krallığının topraklarında kuzeybatı İran'daki bir krallığın adıydı.^[1]^[2] Strabon, Batlamyus, Herodot, Polibios ve Gaius Plinius Secundus gibi antik tarihçiler, Medya'nın kuzeybatısında bulunan bir bölgeyi belirtmek için Mantiane, Martiane, Matiana, Matiani, Matiene, Martuni gibi isimlerden bahsederler."^[3]^[4]

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Matiene ismi, yaklaşık 800 yıl önce Hurri nüfusunu yöneten bir Hint-Aryan yönetici sınıfı tarafından kurulan bir devletin adı olan Mitanni ile ilişkili olabilir.^[5] Matiene ismi, komşu Matianus gölü'ne de uygulandı (Urmiye Gölü) Matieni halkının hemen doğusundadır. "Mati-" anlamına gelen ve "kule yapmak, göze çarpmak" anlamına gelen İran kökü (bize "dağ" kelimesini veren aynı Hint-Avrupa kökünden) ismi açıklayabilir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Muhtemelen Hurri-Urartu dilini konuşan Mannaeanlar, MÖ yedinci ve sekizinci yüzyıllarda İskit-Kimmerler tarafından bastırılmış ve Matienes tarafından asimile edilmiştir. Matiene nihayetinde MÖ 609 civarında Medler tarafından fethedilmiştir.

Matiene, Pers fethine kadar Med İmparatorluğu'nun bir satraplığıydı, daha sonra Sasperler ve Alaradians (Urartuların kalıntıları) kabileleriyle birlikte Ahameniş İmparatorluğu'nun XVIII. satraplığının bir parçası oldu.

Coğrafya ve nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Matiene toprakları kuzeyde Ermenistan, doğuda Medya, güneyde Susiana ve batıda Asur ile çevriliydi. Başlıca şehri Van Gölü civarındaki Matiati'ydi.

Matiene nüfusunun Hurri-Urartu dilini konuştuğuna inanılmaktadır.^[6]

Matian kabilelerinin krallarının (şeflerinin) bilinen torunları Amatuni'nin Ermeni prens (naxarar) ailesiydi^[7]^[8]

Bu madde bir taslaktır. Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş taslak şablonlarından birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ The Cambridge history of Iran, Volume 2 by William Bayne Fisher, Ilya Gershevitch, Ehsan Yar-Shater, Peter Avery, pages 256-257
^ Archaeology at the north-east Anatolian frontier, I.: an historical geography and a field survey of the Bayburt Province by A. G. Sagona, Claudia Sagona, pages 41-48
^ History of the Medes 13 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Kroll, S. "Places: 884179 (Matiane)". Pleiades. 2 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2019.
^ Bromiley, Geoffrey W. (1979). International Standard Bible Encyclopedia: E-J. s. 785. ISBN 9780802837820.
^ "IRAN vii. NON-IRANIAN LANGUAGES (1) Overview – Encyclopaedia Iranica". www.iranicaonline.org. Erişim tarihi: 22 Ocak 2020.
^ "Армения в эпоху Юстиниана". 25 Ocak 1971.
^ "Армения в эпоху Юстиниана". 25 Ocak 1971.

[1] The Cambridge history of Iran, Volume 2 by William Bayne Fisher, Ilya Gershevitch, Ehsan Yar-Shater, Peter Avery, pages 256-257

[2] Archaeology at the north-east Anatolian frontier, I.: an historical geography and a field survey of the Bayburt Province by A. G. Sagona, Claudia Sagona, pages 41-48

[3] History of the Medes 13 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[4] Kroll, S. "Places: 884179 (Matiane)". Pleiades. 2 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2019.

[5] Bromiley, Geoffrey W. (1979). International Standard Bible Encyclopedia: E-J. s. 785. ISBN 9780802837820.

[6] "IRAN vii. NON-IRANIAN LANGUAGES (1) Overview – Encyclopaedia Iranica". www.iranicaonline.org. Erişim tarihi: 22 Ocak 2020.

[7] "Армения в эпоху Юстиниана". 25 Ocak 1971.

[8] "Армения в эпоху Юстиниана". 25 Ocak 1971.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]