Manuel Hrisoloras
Manuel Chrysoloras | |
|---|---|
 | |
| Doğum | c. 1350 Konstantinopolis (günümüz İstanbul, Türkiye) |
| Ölüm | 15 April 1415 Konstanz, Almanya |
| Milliyet | Yunan |
| Meslek | Diplomat, bilge ve profesör |
| Tanınma nedeni | Çeviri ve Hümanizma |
| Önemli eser(ler) | Erotemata Civas Questiones |
Manuel (veya Emmanuel) Chrysoloras (Yunanca: Μανουὴλ Χρυσολωρᾶς; c.1350 [1] – 15 Nisan 1415), Bizanslı bir Yunan klasik bilim adamı, hümanist, filozof, profesör ve Rönesans döneminde eski Yunanca metinlerin çevirmeniydi.[1][2] Orta Çağ İtalya'sında Bizans imparatoru II. Manuel için elçi olarak görev yaparken, Venedik ve Floransa Cumhuriyetlerinde Yunan edebiyatı ve tarihinin ünlü bir öğretmeni oldu ve bugün o geniş ölçüde, Geç Ortaçağ'da Batı Avrupa için Antik Yunan edebiyatına girişin bir öncüsü olarak kabul edilir.[1][2]
Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
Chrysoloras, o zamanlar Bizans İmparatorluğu'nun başkenti olan Konstantinopolis'te seçkin bir Yunan Ortodoks ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. 1390'da Bizans imparatoru II. Manuel Palaiologos'un Müslüman Osmanlı Türkleri tarafından Bizans İmparatorluğu'nun işgaline karşı Orta Çağ Avrupa'sının Hristiyan prenslerinden yardım istemek için Venedik Cumhuriyeti'ne gönderdiği bir elçiliğe liderlik etti. Floransalı Roberto de' Rossi onunla Venedik'te buluştu ve 1395'te Rossi'nin tanıdığı Jacopo d'Angelo, Chrysoloras ile Yunanca öğrenmek için Konstantinopolis'e doğru yola çıktı. 1396'da Floransa Şansölyesi Coluccio Salutati, Romalı hukukçu ve devlet adamı Cicero'dan alıntı yaparak, onu Yunanca dilbilgisi ve edebiyatı öğretmesi için Floransa'ya davet etti:
- "Bizim Cicero'muzun hükmü, biz Romalıların ya onlarınkinden daha bilgece icatlar yaptığımızı ya da onlardan aldıklarımızı iyileştirdiğimizi onaylıyor, ama elbette başka bir yerde kendi dönemine atıfta bulunarak söylediği gibi: "İtalya savaşta yenilmez, kültürde Yunanistan." Kendi payımıza, üzerimize alınmamak üzere, hem Yunanlıların hem de Latinlerin öğrenmeyi birbirlerinin edebiyatını da kapsayacak şekilde genişleterek her zaman daha yüksek bir düzeye taşıdıklarına kesinlikle inanıyoruz."
Chrysoloras 1397 kışında geldi, bu olay onun en ünlü öğrencilerinden biri olan İtalyan hümanist bilim adamı Leonardo Bruni [1] tarafından büyük bir yeni fırsat olarak hatırlandı: Birçok hukuk öğretmeni vardı, ancak kuzeyde hiç kimse 700 yıldır Yunanca çalışmamıştı. İtalya . Chrysoloras'ın bir başka ünlü öğrencisi de Camaldolese tarikatının başı olan Ambrogio Traversari idi. Chrysoloras, 1397'den 1400'e kadar Floransa'da sadece birkaç yıl kaldı ve temelden başlayarak Yunanca öğretti. Bologna'da ve daha sonra Venedik ve Roma'da öğretmenlik yapmaya devam etti. Geniş çapta ders vermesine rağmen, seçtiği bir avuç öğrenci, Rönesans'ın ilk hümanistleri arasında birbirine sıkı sıkıya bağlı bir grup olarak kaldı. Öğrencileri arasında Rönesans İtalya'sında Yunan araştırmalarının yeniden canlanmasının önde gelenlerinden bazıları vardı.[1] Bruni, d'Angelo ve Ambrogio Traversari'nin yanı sıra onlar Guarino da Verona, Coluccio Salutati, Roberto Rossi, Niccolò de' Niccoli, Carlo Marsuppini, Pier Paolo Vergerio, Uberto Decembrio, Poggio Bracciolini, Palla Strozzi ve diğerlerini içeriyordu[1]
Milano ve Pavia'yı ziyaret ettikten ve birkaç yıl Venedik'te ikamet ettikten sonra, o zamanlar Papa XII. Gregory'nin sekreteri olan Bruni'nin daveti üzerine Roma'ya gitti. 1408'de Bizans imparatoru II. Manuel Palaiologos tarafından önemli bir görevle Paris'e gönderildi. 1413'te, amacı daha sonra Constance'ta toplanan kilise konseyi için bir yer ayarlamak olan görev için Kutsal Roma İmparatoru Sigismund'a elçi olarak Almanya'ya gitti. Chrysoloras, Yunan Kilisesi'ni temsil etmek üzere seçildiği için oraya giderken aniden öldü. Ölümü, Guarino da Verona'nın Chrysolorina'da bir koleksiyon yaptığı anma denemelerine yol açtı.
Chrysoloras, Homer, Aristoteles'in çalışmalarını ve Platon'un Devlet'ini Latinceye çevirdi. Yaşamı boyunca el yazması olarak dolaşan kendi çalışmaları, Kutsal Ruh'un Alayı üzerine kısa çalışmaları ve kardeşleri Bruni, Guarino, Traversari ve Strozzi'ye yazdığı mektupların yanı sıra sonunda basılan iki yapıtı içerir. Batı Avrupa'da kullanılan ilk temel Yunanca dilbilgisi olan Erotemata (Sorular), ilk olarak 1484'te yayınlanan ve geniş çapta yeniden basılan ve sadece Floransa'daki öğrencileri arasında değil, aynı zamanda sonraki önde gelen hümanistler arasında da önemli bir başarı elde etti, Oxford'da Thomas Linacre ve Cambridge'de Desiderius Erasmus tarafından hemen incelendi ve Epistolæ tres de comparatione veteris et novæ Romæ (Eski ve Yeni Roma Karşılaştırması Üzerine Üç Mektup, yani Roma ve Konstantinopolis karşılaştırması). Ahlak ve etik ve diğer felsefi konulardaki incelemelerinin çoğu, antika değerleri nedeniyle 17. ve 18. yüzyıllarda basıldı. Leonardo Bruni, Coluccio Salutati, Jacopo d'Angelo, Roberto de' Rossi, Carlo Marsuppini, Pietro Candido Decembrio, Guarino da Verona, Poggio Bracciolini gibi adamları Batı felsefesi ve Antik Çağ Yunan edebiyatı başyapıtlarıyla tanıştırmada başlıca öğretimiyle etkili oldu.[1]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Rönesans'ta Yunan bilim adamları
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g Arabatzis, George (2011). "Manuel Chrysoloras". In Lagerlund, Henrik (ed.). Encyclopedia of Medieval Philosophy: Philosophy between 500 and 1500. Dordrecht: Springer Verlag. pp. 709–711. doi:10.1007/978-1-4020-9729-4. ISBN 978-1-4020-9729-4.
Manuel Chrysoloras (c. 1350–1415) was a Byzantine writer and scholar better known as professor of Greek language in Florence after 1397, the first one to hold public teaching office of Greek in Italy. His audience included famous Italian humanists like Guarino da Verona (his most loyal pupil), Jacopo Angeli da Scarperia, Coluccio Salutati, Roberto Rossi, Niccolò Niccoli, Leonardo Bruni, Carlo Marsuppini, Pier Paolo Vergerio, Uberto Decembrio, Poggio Bracciolini, and others. After 1400, Chrysoloras left his teaching position and carried out mainly diplomatic missions in the service of the Byzantine emperor Manuel II Palaiologos.
- ^ a b "Manuel Chrysoloras | Greek scholar". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2021.
ileri okuma[değiştir | kaynağı değiştir]
- Chrysoloras'ın Erotemata'sı A. Rollo, Gli Erotemata tra Crisolora e Guarino (Percorsi dei classici 21), Messina 2012 tarafından düzenlenmiştir.
- Chrysoloras'ın mektupları Patrologia Graeca'da bulunabilir, ed. J.-P. Migne, cilt, 156, Paris 1866.
- M. Baxandall, 'Guarino, Pisanello ve Manuel Chrysoloras', Journal of the Warburg and Courtauld Institutes 28 (1965), 183–204.
- Émile Legrand: Manuel Chrysoloras'ın biyografisine dikkat edin, Paris 1894.
- Jonathan Harris, Batı'daki Yunan Göçmenler, 1400–1520, Camberley UK: Porphyrogenitus, 1995.1-871328-11-XISBN 1-871328-11-X
- S. Mergiali-Sahas, S., 'Manuel Chrysoloras: bir bilgin elçisinin ideal modeli', Bizans Çalışmaları/Etudes Bizanslılar, 3 (1998), 1–12
- I. Thompson, `Manuel Chrysoloras ve Erken İtalyan Rönesansı', Grek, Roma and Bizans Çalışmaları, 7 (1966), 63–82
- Lydia Thorn-Wikkert, Manuel Chrysoloras (yaklaşık 1350–1415): Eine Biographie des byzantinischen Intellektuellen vor dem Hintergrund der hellenistischen Studien in der italienischen Renaissance, Frankfurt am Main, 2006.
- NG Wilson, Bizans'tan İtalya'ya. İtalyan Rönesansında Yunan Çalışmaları, Londra, 1992.0-7156-2418-0ISBN 0-7156-2418-0
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Manuel Chrysoloras at the Mathematics Genealogy Project
- Michael D. Reeve, "On the role of Greek in Renaissance scholarship.'
- Jonathan Harris, 'Byzantines in Renaissance Italy'. 30 Eylül 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Richard L.S. Evans, "Chrysoloras' Greek: The Pedagogy of Cultural Transformation."
Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "Manuel Chrysoloras". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company.
